Prawa Człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
1. Preambuła, Rozdziały I, II i XI
2. Rozdział II „Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela”
- podmiot: osoba fizyczna
- wyraźne odróżnienie wolności od praw - podział na obywatelskie i powszechne - wskazanie obowiązków konstytucyjnych
Prawa Człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
3. Klasyfikacja praw i wolności podstawowych
a) art. 30 – godność człowieka b) art. 31 – wolność człowieka c) art. 32 – zasada równości;
d) art. 33 – zasada równouprawnienia i niedyskryminacji e) art. 34 – zasady nabywania obywatelstwa RP
f) art. 35 – zasady ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych g) art. 36 – zasada sprawowania opieki nad obywatelami RP
przebywającymi poza granicami kraju
h) art. 37 – zasada różnicowania zakresu realizacji konstytucyjnych wolności i praw na podstawie obywatelstwa
Prawa Człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
4. Katalog wolności i praw osobistych.
a) prawo do życia
b) wolność od eksperymentów naukowych przeprowadzanych bez zgody poddanej im osoby
c) wolność od tortur, okrutnego, nieludzkiego, poniżającego traktowania lub karania
d) wolność od stosowania kar cielesnych e) prawo do nietykalności osobistej
f) wolność osobista
g) prawo osób zatrzymanych do humanitarnego traktowania h) prawo do poinformowania o przyczynach zatrzymania
i) prawo do odszkodowania za bezprawne zatrzymanie i pozbawienie wolności j) prawo do wzruszania decyzji o zatrzymaniu osoby
Prawa Człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
k) prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd
l) prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia
m) prawo do decydowania o swoim życiu osobistym
n) prawo rodziców do wychowywania dziecka zgodnie z własnymi przekonaniami
o) wolność i tajemnicę komunikowania się p) nienaruszalność mieszkania
q) ochronę informacji dotyczącą osoby
Prawa Człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
r) wolność poruszania się po Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu s) wolność sumienia i religii
t) wolność wyrażania poglądów oraz pozyskiwania informacji
5. Katalog wolności i praw politycznych
u) wolność zgromadzeń v) wolność zrzeszania się
w) Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych
x) prawo dostępu do służby publicznej dla obywatela polskiego y) prawo do uzyskiwania informacji publicznej
z) prawo do udziału w referendum
aa) prawo do wyboru Prezydenta RP, posłów, senatorów i przedstawicieli samorządu terytorialnego ab) prawo do składania petycji, skarg i wniosków
Prawa Człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
6. Katalog wolności i praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych.
a) prawo do własności
b) wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy c) prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
d) prawo do zabezpieczania społecznego e) prawo do ochrony zdrowia
f) prawo osób niepełnosprawnych do ochrony g) prawo do nauki
h) ochronę rodziny
i) ochronę praw dziecka
j) wolność twórczości artystycznej i badań naukowych, wolność nauczania oraz wolność korzystania z dóbr kultury
k) zobowiązano władze publiczne do ochrony środowiska
l) zobowiązano władzę do sprzyjania w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych m) ochronę konsumentów
Prawa Człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
7. Środki ochrony praw i wolności
a) każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej art. 77 ust. 1.
b) ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw art. 77 ust 2.
c) każdy ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji art. 78
d) każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego art. 79 ust. 1
e) każdy ma prawo wystąpienia, na zasadach określonych w ustawie, do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolności lub praw naruszonych przez organy władzy publicznej art. 80
