W Bielsku-Białej, 2011, Wydanie Specjalne Grudzień

(1)

WYDANIE SPECJALNE GRUDZIEŃ 2011 ISSN 1730-3796 PISMO BEZPŁATNE

IV/2011

W NUMERZE:

INWESTYCJE

Obwodnica wschodnia:

9 minut – str. 2-3 Nowe drogi, nowe nawierzchnie – str. 6-7

MUZYKA

Festiwal muzyki filmowej i Góreckiego – str. 12-13

Pięć dni ze światowym jazzem – str. 14-15

PLASTYKA

Fotografia z całego świata – str. 16-17 Bielska Jesień 2011 – str. 18-19

Od plakatu po pejzaż – str. 20-21

SPORT

BKS Aluprof: drużyna w budowie, klub w organizacji – str. 23 Podbeskidzie:

Na huśtawce nastrojów – str. 24

(2)

INWESTYCJE

OBWODOWA WSCHODNIA: 9 MINUT

Stało się! Oto bez łamania przepisów można spokojnie objechać miasto w ok. 9 minut. W dodatku północno-wschodnia obwodnica Bielska-Białej została ukończona trzy tygodnie przed czasem. Jej 12-kilometrowy odcinek oddano do użytku 28 października.

(3)

3 INWESTYCJE

(4)

4 KOMENTARZ

Dobiega końca pierwszy pełny rok pracy Ra- dy Miejskiej V kadencji. 13. sesja zamknęła ten rocz- ny okres, trudny, ale i owocny. Mimo niełatwej sytuacji ekonomicznej w kraju i na świecie, w Bielsku-Białej uda- ło się pozytywnie rozwiązać wiele ważnych dla miasta spraw. Harmonijnie układała się współpraca rady z pre- zydentem miasta Jackiem Krywultem. Dobra atmosfera i współdziałanie zawsze przynoszą rezultaty. W obec- nym składzie Rady Miejskiej mamy wielu radnych, którzy tę funkcję sprawują po raz pierwszy. Bardzo szybko roz- poczęli aktywną pracę na równi z bardziej doświadczo- nymi kolegami. Praca radnych toczy się głównie w ko- misjach problemowych, które często przez wiele godzin obradują nad różnymi trudnymi sprawami. Wszystkie ko- misje rozpoczęły ten rok od pracy nad budżetem na rok 2011, który uchwaliliśmy na sesji 22 grudnia 2010 r. i sko- rygowaliśmy w lutym 2011 r., zwiększając nakłady na inwestycje o 30 mln zł. Dawało to okazję do wszechstron- nego zapoznania się z problemami miasta.

Po raz drugi całościowo spoglądaliśmy na miasto przy okazji pracy nad sprawozdaniem z wykonania bu- dżetu za rok 2010. Ta ocena wypadła bardzo pozytywnie, rada udzieliła absolutorium prezydentowi, uznając, że dobrze zarządzał finansami, dbając zarówno o bie- żące funkcjonowanie miasta i obsługę mieszkańców, jak i dalszy rozwój miejskiej infrastruktury. Tym razem, na sesji w czerwcu, prezydent otrzymał absolutorium jednogłośnie, co było ewenementem w historii miasta.

Wszystkie kluby i radni orzekli, że w trudnych czasach kryzysu prezydent dobrze zarządzał miastem. Mimo od- czuwanych wszędzie w kraju podziałów politycznych, w naszym mieście zwyciężył rozsądek i trzeźwa ocena działalności władz miasta.

Rok 2011 zostanie z pewnością dobrze oceniony, bo dużo się działo, zwłaszcza w zakresie inwestycji dro- gowych. Z pewnością historycznym wydarzeniem było oddanie do użytku wschodniej obwodnicy miasta. Choć nie była to miejska inwestycja, to jednak jak najbardziej dotyczy ona miasta i jego mieszkańców, a wiele proble- mów, jakie się z nią wiązały, musiały rozwiązać również władze lokalne. Niewiele miast w Polsce może się po- chwalić takim rozwiązaniem drogowym.

Ten rok zapisze się też w pamięci jako moment historycznego połączenia dwóch dużych szpitali – prowa- dzonego przez miasto Szpitala Ogólnego i Beskidzkie- go Centrum Onkologii podlegającego powiatowi biel- skiemu. Najpierw Rada Miejska Bielska-Białej i Rada Powiatu Bielskiego podjęły uchwały intencyjne, potem – na przełomie września i października – obie rady głoso- wały już nad konkretnymi uchwałami w sprawie połącze- nia. Na koniec prezydent miasta i starosta bielski podpi- sali porozumienie, które zamknęło trudny i długi okres rozmów, negocjacji i przygotowań, a jednocześnie otwo- rzyło jeszcze trudniejszy teraz etap – formalnego scale- nia obu jednostek. Wszyscy jesteśmy przekonani, że – mimo ogromnego obciążenia finansowego, jakie miasto wzięło na siebie, przejmując szpital onkologiczny, któ- ry wymaga wielomilionowych inwestycji – było to jedy-

ne rozwiązanie, które ratuje ten jakże potrzebny szpital przed powolną likwidacją. Jest to także szansa na lepsze wykorzystanie zmodernizowanej już bazy Szpitala Ogólnego. Mnie osobiście, jako zarządzającemu Szpi- talem Wojewódzkim, sprawa łączenia szpitali była bliska szczególnie. Liczymy, że nowa jednostka będzie w stanie wywalczyć o wiele lepsze kontrakty w Narodowym Funduszu Zdrowia, a tym samym zwiększy się dostęp- ność pacjentów do usług. Teraz czeka się na leczenie, a to w chorobach nowotworowych jest bardzo nieko- rzystne, bo bardzo liczy się czas podjęcia terapii.

Komisja Edukacji i Kultury Rady Miejskiej z jej prze- wodniczącym Janem Dzidą – ogromnie doświadczonym w tym zakresie – zajmuje się reorganizacją bielskiej oświaty. Konieczność zmian w oświacie nabrzmiewała od lat, bo z roku na rok gmina musi z własnych środ- ków coraz więcej dopłacać do tego zadania. Subwen- cja oświatowa nie pokrywa potrzeb, jednocześnie maleje liczba dzieci w szkołach. Dlatego Miejski Zarząd Oświa- ty został zobligowany przez prezydenta miasta do wy- pracowania projektu reorganizacji. Został on najpierw zaprezentowany komisji, potem upubliczniony i – trzeba powiedzieć – od samego początku budzi ogromne emocje. Żadna zmiana, szczególnie w obszarach wraż- liwych społecznie, nie jest przyjmowana jednogłośnie, a te zmiany obejmują wiele szkół i wielu uczniów, ich ro- dziców i nauczycieli, bo zakładają zarówno likwidację niektórych szkół, jak i łączenie ich z innymi. Główną ideą reorganizacji było szukanie oszczędności, bo niektó- re szkoły są ulokowane w budynkach nienależących do miasta, w innych jest coraz mniej dzieci, które mogłyby uczęszczać do sąsiednich placówek. Radni spędzili wiele godzin na dyskusjach z niezadowolonymi rodzicami i nauczycielami, a Komisja Edukacji i Kultury RM odbywa- ła dodatkowe posiedzenia z ich udziałem, gdzie wszyscy mogli przedstawić swoje argumenty i pomysły, róż- niące się od tych w projekcie. Miasto jest zdetermino- wane, by reorganizację doprowadzić do końca. Obecny etap to praca nad nową wersją projektu, uwzględniają- cego niektóre postulaty szkół. Podejmowaniem uchwał w tej sprawie będziemy się zajmować w roku przyszłym.

Zaraz na początku tej kadencji RM podjęła trudny i wrażliwy społecznie zamiar zreformowania jednostek pomocniczych, jakimi są rady osiedli, ale już w drugim kwartale przyjęła uchwałę wstrzymującą te działania.

Nie wycofaliśmy się z podjętej inicjatywy, jedynie przery- wamy debatę, bo w parlamencie trwają prace nad ogól- nymi przepisami, które mogą zmienić zasady działania tych rad. Nie bez znaczenia było też stanowisko samych rad osiedli, które krytycznie odniosły się do przyjętego przez RM harmonogramu i zakresu zmian. Najbliższy okres wyborczy do rad osiedli na nową kadencję w ja- kimś wymiarze pokaże również aktywność obywatelską mieszkańców poszczególnych osiedli.

W tym roku miasto weszło do dwóch nowych spó- łek, które powstały w obszarze kultury fizycznej za spra- wą nowych rozwiązań prawnych obligujących do tego, by zespoły grające w ekstraklasie były prowadzone

przez spółki, a nie stowarzyszenia. Ponieważ piłkarze Towarzystwa Sportowego Podbeskidzie awansowali do ekstraklasy, utworzona została spółka, do której miasto weszło z symbolicznym pakietem akcji, angażując mi- nimalne środki z budżetu, ale jednoczenie zapewniając sobie decyzyjność w spółce jako ten partner, który dys- ponuje stadionem. Drugą spółkę utworzył BKS w związ- ku z sukcesami siatkarek, które grają w najwyższej lidze.

Wiele godzin, zarówno podczas posiedzeń Komisji Gospodarki Przestrzennej RM, jak i podczas sesji, zaję- ło radnym uchwalanie nowych planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego. Jest to bardzo trudny, wrażliwy społecznie problem. Z jednej strony istnienie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest gwarantem dla danego terenu, że będzie on za- inwestowany w sposób przemyślany, logiczny, że będą na nim chronione cenne wartości przyrodnicze i zabytki.

Bo gdy na danym terenie plan nie obowiązuje, można na nim uzyskiwać pozwolenia na budowę w trybie decyzji administracyjnych, a to nie zawsze gwarantuje, że nowa inwestycja będzie w danym miejscu pożądana. Ale każ- dy plan przekłada się też na interesy właścicieli, a te czę- sto wzajemnie się wykluczają, bo jeśli np. przebieg pla- nowanej drogi omija nasz teren, to my jesteśmy zadowo- leni, ale niezadowolony jest nasz sąsiad, przez którego ogród przejdzie droga. Dlatego nie było planu, który by nie skutkował szeregiem wniosków i uwag. Najpierw roz- patruje je prezydent miasta, jeśli ich nie uwzględni, tra- fiają one na sesję i to radni muszą podejmować decyzje.

Nie jest to łatwe, dlatego tak długo pracujemy nad pla- nami, by przy podejmowaniu decyzji mieć jak najwięcej danych i wiedzy. Były też sytuacje, gdy dany plan zdej- mowaliśmy z przygotowanego porządku obrad, by raz jeszcze nad nim obradować w komisji. Dla mnie osobi- ście prowadzenie sesji w tych punktach nie jest łatwe, ze względu na obowiązujące procedury wielokrotnych głosowań. Często też dopuszczamy do głosu rozgory- czonych mieszkańców, którzy do końca walczą o swoje racje. Ale ostatecznie udało się kilka nowych planów uchwalić, zwłaszcza dla terenów, na których trwa inten- sywna zabudowa, a była potrzebna ich ochrona, Myślę tu o Cygańskim Lesie, Kamienicy czy Straconce.

RM w bieżącym roku do końca listopada odbyła 10 sesji i uchwaliła 271 uchwał.

Oprócz udziału w posiedzeniach komisji i sesjach radni – a członkowie prezydium szczególnie – bra- li udział w wielu miejskich wydarzeniach kulturalnych, sportowych i innych. Uczestniczyliśmy w: zebraniach rad osiedli, spotkaniach z mieszkańcami, odwiedzaliśmy na- szych najstarszych mieszkańców. W naszym mieście mamy ponad 30 osób żyjących sto i więcej lat, u któ- rych goszczę z życzeniami. To są zawsze bardzo miłe spotkania, w których – wraz z dyrektor Biura RM Danutą Brejdak – uczestniczę z radością. Muszę przyznać z sa- tysfakcją, że wielu najstarszych seniorów jest w świetnej kondycji, co oznacza, że w naszym mieście jest dobry klimat dla długowieczności.

oprac. kk mówi przewodniczący Rady Miejskiej Ryszard Batycki:

WBREW KRYZYSOWI DAJEMY RADĘ

(5)

5 KOMENTARZ

Ten rok, a zwłaszcza jego ostatni kwartał, obfi- tował w doniosłe wydarzenia dla naszego miasta. Na pewno na pierwszy plan wysuwa się historyczne wydarzenie, na które czekaliśmy od kilku dziesiątków lat, czyli oddanie do użytku północno-wschodniej obwodnicy Bielska-Białej. To największa i najkosztowniej- sza inwestycja drogowa zrealizowana dotąd w Biel- sku-Białej. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Au- tostrad wybudowała tę nową trasę komunikacyjna za blisko 1,3 mld zł. Samorządu Bielska-Białej nie byłoby stać na sfinansowanie tak potężnego przedsięwzię- cia inwestycyjnego, jakim była budowa tej trasy bie- gnącej wokół miasta. Wraz z udostępnieniem północ- no-wschodniej obwodnicy rozpoczęła się nowa epo- ka dla układu komunikacyjnego Bielska-Białej. Mia- sto – posiadające obecnie dwie obwodnice: wybudo- waną kilka lat temu przez nas zachodnią i niedawno oddaną do użytku północno-wschodnią oraz mają- ce znakomite połączenie z dwiema drogami krajowy- mi, biegnącymi przez Bielsko-Białą – stało się obecnie jednym z najlepiej skomunikowanych miast w Pol- sce. Jest też jedynym w kraju, które ma dwie obwodnice, którymi – jadąc tranzytem – można skutecznie i szybko objechać centrum miasta.

Chociaż północno-wschodnia obwodnica Biel- ska-Białej budowana była przez GDDKiA, to realiza- cja tak potężnego przedsięwzięcia na terenie miasta sprawiała wiele problemów, które musieliśmy na bie- żąco rozwiązywać wspólnie z inwestorem. Obwod- nica w sposób znaczący zmieniła nie tylko układ ko- munikacyjny, wynosząc ruch tranzytowy z centrum na obrzeża, ale także oblicze miasta. Nowa trasa prze- cina kilka dzielnic Bielska-Białej, zmienia krajobraz i sposób funkcjonowania wielu miejsc na terenie miasta, co rodzi określone skutki, które powinny być jak najmniej uciążliwe dla mieszkańców tych dzielnic, nad czym nadal pracujemy.

Północno-wschodnia obwodnica Bielska-Białej ma jeszcze jeden dodatkowy walor – została świetnie wkomponowana w krajobraz. Rozciąga się z niej pięk- ny widok na okolice, co podkreślali zwłaszcza dzienni- karze ogólnopolskich mediów, przybyli na uroczystość oddania do użytku obwodnicy. Teraz czekamy na za- kończenie kolejnej inwestycji GDDKiA – budowy drogi z Bielska-Białej do Żywca.

Powoli tradycją staje się w Bielsku-Białej kończe- nie inwestycji przed terminem. Tak stało się w przy- padku północno-wschodniej obwodnicy miasta, jak i kolejnego zadania, które zakończyliśmy w grudniu tego roku – modernizacji ulicy Bestwińskiej.

Na przebudowę tej drogi kierowcy czekali od lat.

Popularna trasa – wiodąca z północnych terenów miasta w kierunku Katowic i Krakowa – była wąska, krę- ta i mocno zniszczona, zwłaszcza przez ciężarówki wożące kruszywo z pobliskiej żwirowni, powodujące ogromny hałas, na który narzekali mieszkańcy tej ulicy.

Przebudowaliśmy ul. Bestwińską na odcinku od ul. Komorowickiej do granicy miasta. Zmodernizowa- ne zostały skrzyżowania z bocznymi ulicami i zjaz- dami publicznymi. Poprawiona została widoczność na wlotach podporządkowanych ulic i przebudowane zjazdy do indywidualnych posesji. Na skrzyżowaniu z ul. Komorowicką i ul. Barkowską powstało małe rondo. Wzdłuż ulicy Bestwińskiej na odcinku ok. 6 km wy- budowano chodniki, powstało 10 nowych zatok auto- busowych, azyle dla pieszych. Droga ma nowe – od- wodnienie, oświetlenie uliczne, sieć kanalizacji desz- czowej, gazociąg średniego ciśnienia; sieci teletech- niczne oraz elektroenergetyczne.

Inwestycję tę realizowaliśmy od 2009 r., jej koszt to ok. 25,5 mln zł, z czego blisko 20 mln zł stanowi uzyskane przez nas dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regional- nego Programu Operacyjnego Województwa Śląskie- go 2007-2013.

Następną oddaną do użytku pod koniec roku drogą jest niewielki, bo kilometrowy, odcinek ulicy Ko- listej, ale mający olbrzymie znaczenie dla komunika- cji w zachodniej części miasta. Nowa droga biegnie zupełnie nowym śladem i łączy się z ulicą Karbową, wiodąca u podnóża Dębowca. Jest kolejnym dojaz- dem do wielofunkcyjnej hali pod Dębowcem i do po- wstającego na stoku Dębowca ośrodka turystyczno- rekreacyjnego. Wzdłuż nowego odcinka ulicy Kolistej powstała ścieżka rowerowa. Przy tworzeniu nowych dróg staramy się wszędzie tam, gdzie jest to możliwe i bezpieczne, budować trasy rowerowe, tak oczekiwa- ne przez bielszczan, chętnie korzystających z tej for- my aktywności fizycznej.

15 listopada tego roku miało miejsce kolejne historyczne wydarzenie – podpisanie porozumienia ze Starostwem Powiatu Bielskiego w sprawie połącze- nia miejskiego Szpitala Ogólnego im. Edmunda Woj- tyły z Beskidzkim Centrum Onkologii im. Jana Pawła II. To pionierskie działanie, nie słyszałem, żeby dotąd w Polsce ktoś łączył dwa tak duże szpitale, podlega- jące dwóm różnym organom założycielskim. Sam akt podpisania porozumienia o połączeniu szpitali trwał krótko, natomiast dojście do tego momentu to kilka lat przygotowań.

Miasto wzięło na swoje barki ogromny obowią- zek. Przejęcie szpitala onkologicznego i połączenie ze szpitalem ogólnym wiąże się z koniecznością po- niesienia wielkich nakładów finansowych, szczególnie w nowych uwarunkowaniach prawnych i budżetowych, w jakich znalazły się samorządy po narzuceniu nowych wskaźników finansowych.

Naprawiamy teraz błąd popełniony przez decy- dentów kilka lat temu, kiedy szpitale z naszego miasta zostały przydzielone różnym organom prowadzącym – jednostkom samorządu terytorialnego. Podpisanie porozumienia to dopiero początek drogi, przed nami wielka praca – przedsięwzięcia inwestycyjne, ale tak-

że organizacyjne i kadrowe. Dzięki wieloletnim nakła- dom inwestycyjnym nasz Szpital Ogólny ma doskona- łą bazę lokalową oraz bardzo dobre warunki leczenia.

Z powodu zbyt niskich kontraktówz Narodowym Fun- duszem Zdrowia, placówka boryka się z problemami finansowymi, dlatego kilkakrotnie musieliśmy wspie- rać nasz szpital pożyczkami z budżetu miasta. Z kolei Beskidzkie Centrum Onkologii ma zdecydowanie lepsze kontrakty z NFZ, ale za to przestarzałą bazę lo- kalową. Będziemy musieli zainwestować 30-40 mln zł w modernizację i dostosowanie tej placówki służ- by zdrowia do europejskich standardów. To ogromne przedsięwzięcie, ale konieczne. Musimy poprawić warunki leczenia pacjentów z Bielska-Białej i regionu, żeby uniknąć zmniejszenia liczby łóżek czy zamknię- cia któregoś ze szpitalnych oddziałów w sytuacji, gdy chorych na schorzenia onkologiczne wciąż przybywa.

Trzeci kwartał 2011 roku wypełniły znaczące wydarzenia z różnych dziedzin życia miasta. Muzy- ka filmowa królowała podczas 16. Festiwalu Kompo- zytorów Polskich, który po śmierci wieloletniego patrona tej imprezy – prof. Henryka Mikołaja Góreckie- go – przyjął imię profesora. W pierwszym koncercie festiwalu, dedykowanym H.M. Góreckiemu, wystąpił przyjaciel zmarłego kompozytora, wielki twórca muzyki współczesnej prof. Krzysztof Pendercki. Gościli- śmy na festiwalu także zdobywcę Oscara za muzykę do filmu Marzyciel – Jana A.P. Kaczmarka. Koncer- tów światowych gwiazd jazzu – takich, jak Cecil Tay- lor, Pharoah Sanders czy Tomasz Stańko – słucha- liśmy podczas 9. Jazzowej Jesieni w Bielsku-Białej.

Znakomici fotograficy z całego świata zjechali do Biel- ska-Białej na 4. FotoArtFestival. Przeglądem najnow- szych trendów w malarstwie polskim było 40. Bienna- le Malarstwa Bielska Jesień 2011.

Jesienią w Bielsku-Białej odbyły się także dwie duże imprezy o charakterze międzynarodowym, nad którymi patronat objęła Polska Prezydencja w Unii Europejskiej. Jedną z nich była konferencja Rozwój energetyki innowacyjnej – budowanie bezpieczeń- stwa energetycznego miast i gmin, przygotowana w ramach projektu Nowa Energia Smart Grid – Smart City, w której udział wzięło ok. 400 osób – z Polski i zagranicy, eksperci, naukowcy, parlamentarzyści, samorządowcy, urzędnicy różnych szczebli, a także przedstawiciele firm energetycznych, uczestniczący w odbywających się w tym samym czasie Międzyna- rodowych Targach Energetycznych Energetab. Dru- gim ważnym spotkaniem pod patronatem Polskiej Prezydencji w UE było spotkanie agencji rozwoju re- gionalnego krajów Unii Europejskiej Agorada 2011.

Na podkreślenie zasługuje fakt, że po raz pierwszy w historii Stowarzyszenie Eurada – zrzeszające 150 agencji rozwoju regionalnego z 25 krajów UE i nie tylko – odbyło swoje walne zgromadzenie poza siedzibą w Brukseli, właśnie w Bielsku-Białej.

oprac. wag mówi prezydent Bielska-Białej Jacek Krywult:

OBFITOŚĆ WAŻNYCH WYDARZEŃ

(6)

6 INWESTYCJE

– Był to kolejny dobry rok na drogach, powie- działbym nawet, że bardzo dobry. Oprócz tego, na co otrzymaliśmy pieniądze, jeśli idzie o planowaną realizację inwestycji i remontów, to kolejny raz na ty- le szybko i sprawnie – dzięki przygotowanym wcze- śniej projektom – udało się przeprowadzić postępowa- nia przetargowe, że uzyskaliśmy bardzo dobre ceny, a za oszczędzone w przetargach pieniądze wbudowa- liśmy kolejne drogi. W ten sposób za te same pienią- dze zrobiliśmy znacznie więcej, niż planowaliśmy. To już kolejny rok takiej metodyki stosowanej przez Ra- tusz i Miejski Zarząd Dróg, która przynosi pozytywnie oceniane efekty – mówi zastępca prezydenta miasta Lubomir Zawierucha.

Patrząc tylko na duże postępowania przetargowe, których było 35 na łączną kwotę pond 101 mln zł, do chwili obecnej zrealizowano 30 zadań, przy czym trzy zostaną planowo zakończone w roku przyszłym, a dwa są na ukończeniu. Wśród tych ukończonych są ulice, których przebudowa rozpoczęła się w latach poprzednich, bo większe zadania rozłożone są na kilka lat. Ukończony został ostatni etap ważnej inwestycji, realizowanej z pomocą środków unijnych – przebudowy ul. Bestwińskiej. Było to duże zadanie o wartości 25,5 mln zł.

Przebudowana została ulica ks. Brzóski – na odcinku od ul. W. Żeleńskiego do ul. Polnej – i dodatkowo zrealizowano połączenie tej drogi do ul. Polnej przed kościołem w Lipniku. Ten fragment wpisuje się świetnie w estakadę obwodnicy wschodniej.

Latem zakończono I i II etap przebudowy ul. Wi- tosa. Do użytku zostało też oddane skrzyżowanie ul.

Stawowej i ul. Spółdzielców wraz z rondem.

NOWE DROGI, NOWE NAWIERZCHNIE

Dobiega końca kolejny rok, w trakcie którego udało się znacznie polepszyć stan układu komunikacyjnego

w mieście. Oprócz

historycznego wydarzenia, jakim było uzyskanie przez Bielsko- Białą drugiej obwodnicy, bardzo dużo działo się na drogach dzięki inwestycjom miejskim.

Jednak najbardziej widoczne zadanie – poza od- daniem do użytku północno-wschodniej obwodnicy, wybudowanej przez Generalną Dyrekcję Dróg i Kra- jowych Autostrad – zrealizowano w centrum miasta.

Była to przebudowa ul. Dmowskiego, jej skrzyżowania z ulicą Stojałowskiego, z budową dwóch rond.

– Za zaoszczędzone pieniądze położyliśmy nowe nawierzchnie na ulicy Kierowej aż do ul. Broniew- skiego i ul. Dmowskiego aż do ul. Głębokiej. Gołym okiem widać, że w okolicy Ratusza jest ładniej i jeździ się płynniej. Od spółdzielni mieszkaniowej pozyskali- śmy teren, by lepiej wkomponować rondo, udało się też utworzyć nowe miejsca parkingowe. Była to bardzo trudna budowa, z utrzymaniem ruchu, a ponadto – jak zwykle w centrum – natrafiliśmy na wiele proble- mów z sieciami, które tkwią pod ziemią, a nie zawsze

są dobrze zinwentaryzowane. Właściwie zawsze podczas takich prac mamy niespodzianki, łącznie z odkry- ciem niewybuchów – mówi L. Zawierucha

Wymieniając dalsze przykłady modernizacji dróg – ul. Lubelska na osiedlu ks. Brzóski została rozbudo- wana do ul. Skowronków, ukończono jest budowęno- wego odcinka ulicy Kolistej, od ronda na skrzyżowaniu z ul. Gościnną do ul. Karbowej.

Dobiegają końca roboty na ulicy Sobieskiego w Wapienicy, na odcinku od ul. Międzyrzeckiej do ul.

Regera, wraz z przebudową mostu na potoku Wa- pieniczanka. Rozpoczęła się, realizowana w ramach dwuletniego kontraktu, przebudowa odcinka ul. Ży- wieckiej od ul. Górskiej do ul. Prostej, wraz z budową nowego mostu nad potokiem Straceńskim. Drugi dwu- letni kontrakt realizowany jest na ul. Gościnnej, któ- ra poddawana jest obecnie rozbudowie na odcinku od ronda z ul. Kolistą do ronda na al. Armii Krajowej.

– Prace idą pełną parą, pogoda nam sprzyja, mamy więc nadzieję, że przed zimą przywrócimy przejezdność w tym miejscu. Termin zakończenia tego zadania upływa w sierpniu 2012 r. Mocno zaawan- sowana jest też budowa nowego przejścia podziem- nego pod ulicą Piastowską – informuje Lubomir Za- wierucha.

Z zaoszczędzonych w wyniku korzystnych prze- targów środków wykonano wiele remontów waż- nych dróg w różnych rejonach miasta, m.in. nowe nawierzchnie otrzymały: ulica Czerwona – bardzo obcią- żona ruchem dużych pojazdów, ul. Piekarska, ul. War- szawska, a także ulice Browarna, Willowa i Sobieskie- go – na odcinku od ronda na placu Zwycięstwa do ul.

Piastowskiej.

Zastępca prezydenta miasta dr Lubomir Zawieru- cha.

Oddana w grudniu ul. Kolista.

(7)

7 INWESTYCJE

Również z tych środków finansowych przebudowane zostały chodniki przy krzywym mostku nad rze- ką Białą obok Ratusza. Powstała tam betonowa po- chylnia, która umożliwia wygodne korzystanie z mostu osobom mniej sprawnym i poruszającymi się z wóz- kami.

Na drogach, obok inwestycji, prowadzone były remonty, na które zaplanowano początkowo 5 mln zł na cały rok, ale w miarę rozstrzygania kolejnych prze- targów ta kwota się zwiększała. Z tej puli środków wykonano nawierzchnie na ulicach: Batorego. Młyńskiej, Czajkowskiego, Reymonta; a dodatkowo zostały wy- konane prace na ul. Pod Kasztanami, Zagrody i Desz- czowej.

– Stosujemy taką zasadę, że jeśli są pieniądze, to wymieniamy nawierzchnię na całej długości drogi, a jeśli ma ona lepsze i gorsze odcinki, w pierwszej ko- lejności naprawiamy te najbardziej zniszczone. Bę- dziemy się starać wymieniać całe odcinki dróg, za- miast łatać poszczególne dziury, bo łatanie dziur trzeba traktować jako rozwiązanie doraźne – mówi L. Za- wierucha.

Drogowe inwestycje mają swoją ciągłość i nie kończą się wraz z kalendarzem. W planie na lata naj- bliższe jest kontynuacja rozbudowy ul. Gościnnej, dal- sza przebudowa ul. Żywieckiej, przebudowa i budowa ulic – PCK, Broniewskiego, Sempołowskiej wraz z nowym mostem na rzece Białej i dużym rondem. Konty- nuowana będzie przebudowa ul. Sobieskiego, a także ulic w rejonie starówki. Kontynuowana będzie popra- wa układu komunikacyjnego na os ks. Brzóski.

– Po ostatniej powodzi, która miała miejsce w czerwcu w Bielsku-Białej, w ramach porozumienia z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad bę- dziemy budować nowe przepusty na potokach w rejonie ul. Kusia i Kolejowej, będziemy też robić nowe ko- ryto dla potoku Matus. Właśnie podpisujemy porozumienie o współfinansowaniu, myślę, że z początkiem przyszłego roku rozpoczną się te prace – informuje L. Zawierucha.

Podczas gdy na drogach pracowały firmy wyko- nawcze, osobny zespół Miejskiego Zarządu Dróg – we współpracy ze służbami prezydenta miasta – pracował i nadal pracuje nad inwestycjami, które będą realizo- wane w latach następnych.

– Najbliższe lata będą skromniejsze, bo będzie- my dysponować środkami na inwestycje tylko z bu- dżetu gminy, gdyż kończą się środki unijne z jednego okresu finansowania, a kolejne konkursy rozpocz- ną się w roku 2015. Na ten moment już teraz musimy się dobrze przygotować i mieć gotowe projekty. Bę- dziemy ich mieć dużo, o różnej skali finansowej, tak aby w chwili ogłoszenia konkursów były już komplet- ne projekty i pozwolenia na ich realizacje – podkreśla L. Zawierucha.

Katarzyna Kucybała dokończenie ze str. 6

Przebudowana ul. Bestwińska.

Krzywy mostek obok Ratusza ze zmodernizowanym zejściem i zjazdem.

Skrzyżowanie ul. Stojałowskiego i Dmowskiego.

(8)

8 EKOLOGIA

– Chcieliśmy – pokazując własne doświadczenia, a także przykłady z tych miast europejskich, gdzie problem oszczędzania energii, korzystania ze źródeł odnawialnych jest dużo bardziej zaawansowany, niż w wielu polskich miastach – zwrócić uwagę na problem, który wkrótce stanie się palący. W roku 2014 przestanie obo- wiązywać zwolnienie Polski z opłat emisyjnych, co od- bije się na kosztach energii. Odczują to gminy i miesz- kańcy. Ale za trzy lata będzie już za późno, by wdrażać nowe projekty łagodzące skutki wzrostu kosztów. Trze- ba jak najszybciej realizować projekty obniżenia emisji, m.in. przez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii – tłumaczy Zbigniew Michniowski, zastępca prezydenta miasta i prezes Stowarzyszenia Gmin Polska Sieć Ener- gie Cités, do którego należy nasze miasto.

Bielsko-Biała jest liderem w kraju w zakresie poszanowania energii dzięki nawiązanym wiele lat temu kontaktom z europejską siecią Energy Cities, zajmu- jącą się tą problematyką. Dzięki nim w Urzędzie Miej- skim utworzone zostało m.in. Biuro Zarządzania Ener- gią. Niewiele miast w Polsce posiada takie centrum za- rządzania energią. To za sprawą specjalistów, którzy w nim pracują, możliwe jest realizowanie wielu działań przynoszących zmniejszenie zużycia energii. Na trze- cim panelu konferencji prezentowaliśmy podsumowa- nie tych działań. Podobne prezentacje pokazały jeszcze inne europejskie miasta np. Paryż, Helsinki, Heidelberg i Warszawa. Nie jest przypadkiem, że miasta, które ma- ją co pokazać w dziedzinie efektywności energetycznej, są sygnatariuszami europejskiego Porozumienia Burmi- strzów – mówi pełnomocnik prezydenta miasta ds. za- rządzania energią Piotr Sołtysek.

Bielsko-Biała można stawiać za przykład dobrej współpracy z koncernem energetycznym, której efektem jest trwająca obecnie modernizacja naszej elektro- ciepłowni. Powstał nowoczesny zakład gospodarowania odpadami. Bielskie przedsiębiorstwo Therma pro- wadzi szereg działań w kierunku utrzymywania cen cie-

O PRZYSZŁOŚCI ENERGETYKI

Międzynarodowa konferencja Rozwój energetyki innowacyjnej – budowanie bezpieczeństwa energetycznego miast i gmin w ramach projektu Nowa Energia – Smart Grid – Smart City odbyła się jesienią w Bielsku-Białej z udziałem przedstawicieli świata nauki, polityków, samorządowców i praktyków z dziedziny energetyki.

pła na poziomie niższym, niż by to wynikało z rosnących cen węgla i innych składników. Prowadzone są działa- nia edukacyjne i promocyjne wśród mieszkańców na temat poszanowania energii. Od kilku lat realizowany jest program ograniczenia niskiej emisji, w ramach którego wymieniono już 600 przestarzałych kotłów na nowoczesne. W tym roku program poszerzono o instalacje solar- ne do grzania wody użytkowej w domach. Solary podno- szą już temperaturę wody w miejskich basenach i niektó- rych placówkach. Obiekty publiczne poddawane są ter- momodernizacji. Trwa wymiana starych autobusów na nowoczesne, przyjazne środowisku, któremu sprzyja też modernizacja dróg. Efekt tych działań to miliony złotych oszczędności. Gdyby miasto nie podejmowało żadnych działań w tej dziedzinie na przestrzeni 11 lat, dziś zapła- ciłoby o ok. 8 mln zł więcej za energię zużywaną w swoich obiektach.

Jako pierwsze miasto w Polsce Bielsko-Biała opra- cowało plan działań na rzecz zrównoważonej energii. Przystąpiło bowiem do Porozumienia Burmistrzów w Brukseli, którego celem jest ograniczenie emisji za- nieczyszczeń powietrza i wprowadzenie konkretnych oszczędności energii. Jak przyznał eurodeputowany Jan Olbrycht, nasze miasto jest w Brukseli najbardziej zna- ne właśnie z zaangażowania w kwestie energetyczne.

– Przystąpiliśmy do Porozumienia Burmistrzów, bo to miasta zużywają 80 procent energii i produkują 80 procent zanieczyszczeń, więc bez ich udziału nie uda się przeprowadzić ani żadnego programu oszczędnościo- wego, ani innowacji, które dawałyby pożądane efekty.

Ponieważ władze lokalne działają w interesie mieszkań- ców, dlatego głos samorządów w sprawie energii jest tak ważny i dlatego z myślą przede wszystkim o nich orga- nizowaliśmy konferencję. Mogło skorzystać jeszcze wię- cej samorządów, ale i tak tym razem zainteresowanie było większe, niż to zdarzało się wcześniej. Coraz wię- cej burmistrzów dostrzega, że działania w zakresie efek- tywności energetycznej to działanie na rzecz przyszło-

ści i poprawy życia mieszkańców. Ważne jest, by miesz- kańcy rozumieli, o co chodzi, i wymagali tego od swych przedstawicieli. W Szwecji każdy mieszkaniec codzien- nie do papierowej torebki wkłada ok. 1 kg opadów orga- nicznych, które potem są przetwarzane na biogaz. Bio- gaz z tej ilości odpadów wystarczy na ugotowanie obia- du – mówi Z. Michniowski.

Program konferencji był bardzo szeroki, ale dzięki równoległej organizacji kilku tematycznych paneli udało się poruszyć tam wiele zasadniczych zagadnień. W każ- dym z paneli był też wątek dokonań naszego miasta w danej dziedzinie oszczędzania energii. O modelowej współpracy pomiędzy Bielskiem-Białą i Południowym Koncernem Energetycznym w zapewnieniu bezpieczeń- stwa energetycznego była mowa w panelu czwartym, zorganizowanym na terenie targów Energetab. W pane- lu piątym nasze miasto prezentowało jedną z pierwszych w Polsce pracowni odnawialnych źródeł energii oraz licz- ne inicjatywy edukacyjne w zakresie efektywności energetycznej szkół i samego UM. Podczas podsumowania dwudniowych obrad udało się sformułować stanowisko, które będzie trwałym efektem konferencji.

– To była bardzo ważna konferencja na bardzo wy- sokim poziomie merytorycznym. Dyskutowaliśmy o przy- szłości energetyki do roku 2030, bo musimy wypraco- wać odpowiednią strategię. Energii będzie brakować i będzie ona coraz droższa. Jest więc pytanie, czy rozwi- jać nadal konwencjonalną energetykę, która jest bardzo kosztowna, czy szukać innowacyjnych rozwiązań, korzy- stając ze źródeł odnawialnych. Dyskusja jest gorąca, ja myślę, że potrzebne będzie połączenie obu tych rozwią- zań. Konferencja była również znakomitą promocją naszego miasta. Goście z kraju i z zagranicy mówili, że za- zdroszczą nam takiej konferencji i tego, że sprawa energii, szczególnie energii odnawialnej jest u nas traktowa- na poważnie – powiedział prezydent Jacek Krywult.

Konferencję Nowa Energia zorganizowało mia- sto Bielsko-Biała, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités, Związek Miast Polskich i Śląski Związek Gmin i Powiatów przy udziale partnerów – stowarzyszenia Energy Cities, Ambasady Szwecji, Regionalnej Izby Handlu i Przemysłu. Była to jedna z dwóch odbywają- cych się w naszym mieście konferencji międzynarodo- wych pod patronatem Polskiej Prezydencji Unii Europej- skiej, a posiadająca również patronat Parlamentu Euro- pejskiego. Druga, na temat rozwoju regionalnego Ago- rada, odbyła się w listopadzie. kk Europoseł Jan Olbrycht.

Od lewej: dyr. Związku Miast Polskich Andrzej Porawski, prezydent Sosnowca Kazimierz Gór- ski, prezydent BB Jacek Krywult, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska Bernard Błaszczyk, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Olgierd Dziekoński, poseł Andrzej Czerwiński, prof. Krzysztof Żmijewski i dziennikarz TVN CNBC Roman Młodkowski.

(9)

9 EKOLOGIA

W Bielsku-Białej zagościł Beskidzki Festiwal Dobrej Energii, a wraz z nim mnóstwo zabaw, gier i pokazów.

Imprezę obejrzało blisko 80 tys.

osób, w ręce zainteresowanych trafi- ło 500 termometrów LCD, 500 poradni- ków pt. Jak oszczędzać energię w go- spodarstwie domowym i w firmie, 300 eko-toreb zakupowych oraz 1000 pocz- tówek z wizją Bielska-Białej jako eko- miasta. Podczas akcji pozyskano też 300 Ambasadorów Klimatu.

Wszystko to odbywało się 21 i 22 października i było kulminacją rocz- nych działań miejskiego Biura Zarzą- dzania Energią. Beskidzki Festiwal Do- brej Energii, zorganizowany na terenie Galerii Sfera, był świętem dla wszyst- kich mieszkańców. W trakcie festiwalu obyły się pokazy eksperymentów fi- zyko-chemicznych, wywiady na żywo z mieszkańcami miasta zaangażowa- nymi w projekt Engage oraz pokaz tań-

BESKIDZKI FESTIWAL DOBREJ ENERGII

ca w wykonaniu młodzieżowej grupy ta- necznej Cubana. Zebrani mogli obser- wować pokaz brazylijskiej sztuki walki połączonej z elementami tańcem – Ca- poeira Unicar Bielsko-Biała, zobaczyć teledysk ekologiczny oraz podziwiać grę młodych aktorów, którzy zaprezen- towali inscenizację teatralną pt. Bajka

kuchenna. Symboliczną kulminacją ak- cji było wypuszczenie w świat 300 ba- lonów z przesłaniem ekologicznym. Już następnego dnia pojawiły się pierwsze informacje o balonikach znalezionych na terenie Czech.

Warto przypomnieć, że Bielsko-

Białą jako jedno z 12 miast Unii Euro- pejskiej zaproszono do udziału w pro- jekcie Engage, gdyż jako jedyne w Pol- sce w tak dużej skali opracowało i pod- jęło się realizacji inwestycyjnych oraz edukacyjnych działań proekologicz-

nych. JacK

Moment wypuszczenia balonów.

Jeden z prezentowanych robotów.

Tak się wytwarza ekologiczny prąd, pedałując na rowerze.

Dzieci układają puzzle – na obrazku ekologiczne miasto.

(10)

10 HISTORIA

110 lat temu, w 1901 roku, zamieszkał na stałe w Bielsku ksiądz Stanisław Stojałowski – barwna postać, której życiorys mógłby posłużyć do napisania scenariu- sza sensacyjnego filmu. Był człowiekiem bardzo kontro- wersyjnym, a jego działalność – zarówno wtedy, gdy żył, jak i dzisiaj – bywa różnie oceniana. Dla jednych jest bo- haterem, niezłomnym działaczem narodowym, dla innych – wichrzycielem, a nawet heretykiem. Które z po- wyższych określeń bardziej pasuje do Stojałowskiego, tak naprawdę zależy – i zależało również sto lat temu – od... poglądów oceniającego.

ABY CHŁOP POLSKIM BYŁ...

Stanisław Stojałowski urodził się 15 maja 1845 roku w Zniesieniu pod Lwowem. Po ukończeniu edukacji elementarnej wstąpił do Towarzystwa Jezusowego.

Zaraz po święceniach kapłańskich w 1870 roku rozpo- czął akcję agitacyjną wśród chłopów, tłumacząc im, że nie są chłopami cesarskimi, lecz polskim ludem. Szybko okazało się, że mury klasztorne są dla niego za ciasne – Stojałowski wyszedł więc z zakonu i został księdzem diecezjalnym. W 1875 r. przybył do Lwowa i objął posadę wikariusza przy kościele NMP Śnieżnej, był również rad- cą miejskim. W tym też roku nabył i zaczął wydawać dwa pisma – refleksyjnego Wieńca, którego mottem były sło- wa Z szlachtą polską, polski lud, i satyryczną Pszczółkę.

Jego cel był jasny – uświadomić narodowo chłopów i ro- botników, aby przypomnieć im, że są Polakami.

Pierwszym jego wielkim dziełem było zachęcanie chłopów do zakładania kółek rolniczych. W 1879 r. zor- ganizował pierwszy zjazd kółek rolniczych, którego efektem było powstanie Towarzystwa Kółek Oświaty i Pra- cy. Za wzór wziął poznańskie kółka rolnicze i ich pracę w kierunku podniesienia wydajności ziemi i powiększe- nia dochodowości gospodarstw włościańskich. Uzupeł- nił jednak statut poznański o szerzenie oświaty.

Nie ograniczył się do pisania i wydawania gazet, chodził od wsi do wsi i uświadamiał narodowo chłopów.

W tamtych czasach wielu chłopów było analfabetami i tylko żywy przekaz mógł przynieść efekty. Kiedy w 1880 r. został proboszczem w Kulikowie, dochody z parafii – ok. 12.000 koron zysku – przeznaczał na dzia- łalność społeczno-polityczną. Dla zwalczania analfabe- tyzmu założył we wsiach swojej parafii szkółki zimowe.

Zatrudnił nawet słynnego wówczas nauczyciela techniki szybkiego czytania Konstantynowicza z Poznania.

POLITYCZNIE NIEPOPRAWNY

Stojałowski organizował chłopskie pielgrzymki do Rzymu. Jako jeden z pierwszych rzucił hasło, aby bu- dować ducha narodowego poprzez świętowanie wielkich historycznych zwycięstw – i wprowadził je w czyn.

Na uroczystość 200-lecia odsieczy Wiednia w 1883 roku przyprowadził na Wawel 12 tysięcy chłopów.

Jego aktywność społeczna i śmiałe poglądy poli- tyczne przysparzały mu wielu wrogów. Kiedy zaczął pro- pagować ideę tworzenia samodzielnych komitetów wy- borczych włościan i wybierania posłów ludowych do sejmu galicyjskiego i parlamentu wiedeńskiego, wła-

dze uznały go za niebezpiecznego i zaczęły zwalczać.

Stronnictwa demokratyczne, z założenia antyklerykalne, miały go za wroga numer jeden, bowiem budowanie pa- triotyzmu na fundamentach religijnych było dla nich ogłu- pianiem ludu i prowadzeniem chłopów w księżą niewolę, jeszcze gorszą od szlacheckiej.

Charyzmatyczny przywódca szybko popadł w kon- flikt nie tylko z władzami Austrii, ale również z polski- mi konserwatystami i, co szczególnie ważne, ze swoimi przełożonymi duchownymi, co doprowadziło w maju 1888 roku do pozbawienia go parafii i zakazania – na kilka lat – działalności religijnej i wydawniczej. 6 grudnia te- goż roku trafił na 9 miesięcy do więzienia.

Odzyskawszy wolność, przeniósł się do Cieszy- na. Próbował powołać związek polityczny i towarzystwo parcelacyjne, jednak przeszkodziło mu kolejne areszto- wanie. Po roku 1895 rozpoczął się zmasowany atak na Stojałowskiego ze strony kościelnej i rządowej. Ogłoszo- no zakaz czytania jego publikacji, a namiestnik Galicji hr.

Badeni nakazał ich konfiskatę. Wkrótce także czytelnicy gazetek księdza zostali obłożeni klątwą. Ks. Stojałowski odwołał się w tej sprawie do Rzymu, jednak w 1897 roku z powodu klątwy sześć tysięcy chłopów nie poszło do spowiedzi wielkanocnej!

W 1897 roku ks. Stojałowski założył partię chłop- ską – Stronnictwo Chrześcijańsko-Ludowe – i wprowa- dził do parlamentu pięciu posłów. Nie było to łatwe, gdyż namiestnik Badeni, aby utrudnić mu prowadzenie agita- cji, tuż przed wyborami kolejny raz nakazał osadzić go w więzieniu.

Po powrocie z Rzymu, gdzie uzyskał zdjęcie klą- twy, w lutym 1898 roku Stojałowski został posłem do Ra- dy Państwa. O tym, że będzie trudnym politycznym prze-

PIERWSZY, KTÓRY ODKRYŁ DUSZĘ CHŁOPSKĄ

Ojczyzna jest matką, a nie kochanką — uczucie miłości Ojczyzny nie może być oparte na zmysłach, czczych urojeniach i chwilowych uniesieniach, miłość dla Ojczyzny matki ma być poważną, spokojną, roztropną i taką, aby jej nigdy szałem nie zaszkodzić — bo szał zakochania bywa i zawsze być może szkodliwy.

ciwnikiem, przekonano się już podczas sesji 21 marca: ks. Stojałowski domagał się energicznie, aby odczytano mu ro- tę przysięgi w języku polskim, ponieważ niemiecka rota tylko niemieckim posłom może wystarczyć. Zurkan zwraca się do posła Goetza, poseł Goetz odnajduje pol- ski tekst przysięgi i czyta umyślnie dla ks.

Stojałowskiego, który też po polsku swo- je przyrzeczenie składa – pisały gazety.

Jak obliczają historycy, za swo- ją działalność społeczno-polityczną Stojałowski trafiał do więzienia 27 razy i przesiedział łącznie ok. 9 lat. Ta- ki właśnie człowiek, zahartowany w bojach politycznych, zjawił się na początku XX w. na terenie Podbeskidzia.

GRUNWALD I DOM POLSKI

Szczególnym momentem w życiu ks. Stojałowskie- go, jak i całej społeczności polskiej mieszkającej w rejonie Bielska i Białej, było powstanie Domu Polskiego przy ulicy Blichowej. To wydarzenie odcisnęło piętno na pro- cesach politycznych i narodowotwórczych na tym terenie. Dom Polski był też przez wiele lat żywym pomnikiem działalności ks. Stojałowskiego. Z tego powodu, warto przypomnieć, w jakiej atmosferze powstał.

Stojałowski zetknął się na Podbeskidziu z nową dla niego sytuacją. Dwumiasto Bielsko i Biała pod wzglę- dem politycznym, gospodarczym i kulturalnym było cał- kowicie zdominowane przez niemieckojęzycznych oby- wateli Austro-Węgier. Władze samorządowe niejedno- krotnie podejmowały uchwały antypolskie, nie chcąc do- puścić do tego, aby okoliczna polska ludność odgrywa- ła jakąkolwiek rolę w życiu społeczno-politycznym Biel- ska i Białej.

Uoczystości otwarcia i poświęcenia Domu Polskie- go w Bielsku zaplanowano na 19 października. Już na dwa tygodnie przedtem organizatorzy rozesłali zapro- szenia do Polaków z Galicji i Śląska.

Niemieckie gazety Silesia i Bielitz Bialaer Anzeiger wezwały magistrat, aby zakazał uroczystości. W przed- dzień na pierwszej stronie B-BA niemieccy hakatyści wezwali ziomków na zebranie do Hotelu Kaiserhof, aby siłą zapobiegli polsko-katolickiemu najazdowi.

ciąg dalszy na str. 11

(11)

11 LUDZIE

We wrześniu odniosłaś wielki sukces, dotąd ża- den z uczniów bielskiej szkoły muzycznej, ani na- wet ze szkół muzycznych całej południowej Pol- ski, nie wygrał tego konkursu.

To był ogólnopolski konkurs skrzypcowy Sta- nisława Serwaczyńskiego, odbywający się od 20 lat w Lublinie. To bardzo poważny już konkurs, poprze- dzający konkurs zwany Małym Wieniawskim i przygo- towujący do niego. Wzięło w nim udział kilkudziesię- ciu uczestników z całego kraju. Startowałam w młod- szej grupie, do 17 lat (Chanelle ma obecnie 14 lat – przyp. red). Konkurencja była bardzo duża, ale udało mi się wygrać ten konkurs. Byłam bardzo zaskoczo- na, nie spodziewałam się tego. Konkurs był trzyetapo- wy. W pierwszym etapie były przydzielone trzy utwory do zagrania. Organizatorzy podali spis utworów, któ- rych nie można było zagrać w pierwszej grupie wie- kowej, bo były przeznaczone dla drugiej, starszej grupy. To zmusiło mnie do przygotowania jednego nowego koncertu w bardzo krótkim czasie, podobnie mu- siałam przygotować nowy utwór Bacha, bo skreślo- no ten, który już miałam gotowy. Przygotować jeszcze musiałam nowe kaprysy. W finale mogłam już zagrać

dowolne utwory, zagrałam Fausta i sonatę Mozarta.

I jak widać, znakomicie, skoro zrobiło się o tobie głośno w wiolinistycznym świecie. To zresztą nie pierwszy twój udział w konkursach, mimo młode- go wieku masz już spory dorobek w tej dziedzinie, nie tylko krajowy.

W maju tego roku wygrałam duży, międzynarodo- wy konkurs skrzypcowy w Fermo we Włoszech. Odby- wał się po raz 18. Jestem pierwszą Polką, która wygrała ten konkurs. Wcześniej zajęłam I miejsce na konkursie skrzypcowym Hindemitha w Berlinie, wygrałam też mię- dzynarodowy konkurs Kociana w Czechach. Były jeszcze konkursy ogólnopolskie, które wygrałam.

Czy myślisz o kolejnych konkursach?

Tak, ale dopiero w przyszłym roku, bo nie zamie- rzam żyć samymi konkursami. Tym nie osiągnie się przecież sukcesu. Trzeba najpierw pracować, by potem pokazać się z jak najlepszej strony. Mój profesor myśli nad jakimś konkursem międzynarodowym, mo- że w Niemczach, a na pewno będę startować do konkursu Wieniawskiego.

Pod czyim kierunkiem pracujesz?

Moim profesorem już czwarty rok jest Józef Iwa- nowicz z Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Mu- zycznej w Bielsku-Białej, a także profesor Edward Zienkowski, który wykłada na uniwersytecie w Wied- niu, gdzie ja też studiuję.

By w wieku lat 14 mieć już takie osiągnięcia i grać tak pięknie, trzeba mieć niewątpliwie talent, bo sa- ma praca by nie wystarczyła. Kto i kiedy odkrył twój talent?

Słyszałam, że mój dziadek, którego nie mo- głam poznać, bo zmarł, zanim sie urodziłam, grał bardzo pięknie na skrzypcach. Był samoukiem. Zostały po nim skrzypce na jakiejś starej szafie. Mama pomy- ślała, że może to po dziadku jako małe dziecko za- interesowałam się skrzypcami. Najpierw chodziłam do ogniska muzycznego w Kamieniu, dzielnicy Ryb- nika, gdzie mieszkam. Trafiłam tam po tym, jak do mo- jego przedszkola przyszło kiedyś kilka osób, by zba- dać nasz słuch. Stwierdzili, że wszystkie dzieci mają świetny słuch i trzeba je zapisać do tego ogniska. Ma- ma uznała, że skoro ja się tak interesuję tymi skrzypcami, to mnie tam zapisze.

Najpierw uczyłam się u Moniki Wojtkowiak. Ma- ma zapytała ją, czy warto mnie zapisać do szko- ły muzycznej i pani potwierdziła, że mam predyspo- zycje. Wtedy przyszłam do szkoły muzycznej w Ryb- niku i uczyłam się u Romany Kuczery przez oko- ło trzy lata. Gdy pojechałam na międzynarodowy konkurs do Płocka, który wygrałam, spotkałam tam właśnie prof. Edwarda Zienkowskiego, a on polecił mi prof. Józefa Iwanowicza. I tak zaczęłam do niego jeździć do Katowic, a teraz już drugi rok jestem w bielskiej szkole, gdzie profesor pracuje. Jednocze- śnie raz w miesiącu jeżdżę do Wiednia.

Rozmawiała:

Katarzyna Kucybała

MYŚLI O WIENIAWSKIM

Rozmowa z uczennicą szkoły muzycznej II stopnia w Bielsku-Białej, Chanelle Bednarczyk.

dokończenie ze str. 10

Wszystko zaczęło się w noc poprzedzającą po- święcenie domu. Tłum germański zasmarował ścianę frontową i boczną domu polskiego terem, namalował na ścianie frontowej świnię, mającą wyobrażać przezwisko na Polaków rzucane: świnia polska i wybiła ta horda nie- mal wszystkie okna w domu polskim kamieniami wiel- kości dwóch pięści. Cały dom wygląda z zewnątrz jak po najeździe Hunów. (...) Na każdy pociąg przychodzący z Galicyi i z Śląska do Bielska czekały przed dworcem tysiące Niemców z rewolwerami, laskami, nożami, ka- mieniami, flaszkami z bryzgającą farbą i atramentem, zgniłemi owocami, błotem itd. i przyjmowały przyjezd- nych Polaków wyciem nieludzkim oraz rzucały się na nich w dzikim zapamiętaniu, tłukąc, bijąc i poniewierając.

Wydarzenia w Bielsku miały tak dramatyczny przebieg, bo wpisywały się w bieżącą walkę polityczną, jaka toczyła się w Austrii. I Polacy, i Niemcy traktowali stolicę Podbeskidzia jako swój dom rodzinny – jedni go bronili, a drudzy odzyskiwali, więc obie strony były święcie prze- konane o swoich racjach.

Od czasu tej konfrontacji Stojałowski i jego zwo- lennicy stale uczestniczyli w życiu politycznym i społecz- nym kraju, we wszystkich działaniach, które budowa- ły poczucie narodowe tutejszych Polaków. To dzięki ich energii Podbeskidzie tak odróżniało się od reszty Galicji.

Klasyczna wieś galicyjska składała się z kościoła, karcz- my i straży pożarnej. Na Podbeskidziu w prawie w każ- dej wsi była jeszcze szkoła podstawowa, Towarzystwo Bratniej Pomocy, polskie sklepy, czytelnie, gniazda To-

warzystwa Gimnastycznego Sokół, a nawet teatry ama- torskie. Powstawaniu i rozwojowi tych instytucji patrono- wał oczywiście ks. Stojałowski.

Ostatnim kierowanym przez niego zrywem narodowym były obchody 500-lecia bitwy pod Grunwaldem.

Cały rok 1910 podporządkowano tym uroczystościom.

Na terenie Podbeskidzia fundowano pamiątkowe tablice, pomniki, kopce. Wszędzie odbywały się radosne uroczy- stości, w trakcie których patriotyczne nabożeństwa łą- czono z festynami, pochodami i paradami.

BOLESNY OSTATNI ROK

Ostatnie lata życia ks. Stojałowskiego nie należały do łatwych, jak i całe jego życie. Szczególnie bolesny był rok 1911. Schorowany, nie w pełni radził sobie ze swoimi ludźmi. Wyniki wyborów do parlamentu przyniosły jemu i jego stronnictwu rozczarowanie. Na krótko przed śmier- cią wyznaczając swojego następcę pisał: Te może ostat- nie słowa moje piszę Wam drżącą ręką z łoża boleści.

(...) Pracowałem do ostatniej chwili... Czas mi spocząć, a zdać dalszą robotę w zaufane ręce. Zatem z zaufa- niem i wiarą powierzam w tej stanowczej chwili dal- sze wydawnictwo Wieńca-Pszczółki z dodatkami w rę- ce kochanego kilkuletniego przyjaciela i kolegi, preze- sa Związku Narodowo-Ludowego, posła Jana Zamor- skiego.

23 października 1911 roku zaopatrzony sakramen- tami ks. Stanisław umiera w Krakowie i tam zostaje po- chowany.

Jacek Kachel

PIERWSZY, KTÓRY ODKRYŁ DUSZĘ CHŁOPSKĄ

(12)

12 MUZYKA

16. Festiwal Kompozytorów Polskich (5-8 października) był bardziej zróżnicowany tematycznie od poprzednich. Je- go pierwszy dzień poświęcony został pamięci współtwórcy i patrona naszego festiwalu prof. Henryka Mikołaja Góreckie- go, który zmarł jesienią zeszłego roku. Festiwal będzie zawsze z nim związany, bo otrzymał imię profesora.

Podczas inauguracyjnego koncertu FKP w kościele św.

Maksymiliana Kolbego akt nadania imienia na ręce prezydenta miasta Jacka Krywulta przekazała żona kompozytora Ja- dwiga Górecka. Był to bardzo wzruszający moment dla jego rodziny, przyjaciół i melomanów.

Tego też dnia doszło do ponownego, ale już symbo- licznego spotkania profesora H.M. Góreckiego z profesorem Krzysztofem Pendereckim, który – mimo napiętych terminów – zgodził się przyjechać do Bielska-Białej, by poprowadzić Sin- fonię Varsovię i wykonać dwa wielkie dzieła – III Symfonię Pie- śni żałosnych H. M. Góreckiego z partią wokalną Iwony Hossy i II Symfonię K. Pendereckiego.

Pozostałe koncerty festiwalowe wypełniła polska muzyka filmowa. Była to okazja do spotkania z jednym z najbardziej znanych kompozytorów, bo posiadającym statuetkę Oscara za muzykę do filmu Marzyciel, Janem A. P. Kaczmar- kiem, który gościł w naszym mieście po raz pierwszy. Sam zapowiadał kolejne utwory i opowiadał o swojej drodze do Hollywood, gdzie odniósł ogromny sukces. Fragmenty muzy- ki do takich filmów jak: Quo Vadis, Wojna i pokój, Niewierna czy Marzyciel zagrała Sinfonia Varsovia pod batutą Wojcie- cha Rodka, a na telebimie towarzyszyły jej sceny z poszcze- gólnych filmów.

W sali koncertowej bielskiej szkoły muzycznej muzy- kę do polskich filmów prezentował Kwintet Smyczkowy Di- vertimento oraz Urszula Mizia (wiolonczela), Michał Korzist- ka (fortepian). Bardzo ciepło przyjęty przez najmłodszą pu- bliczność koncert z muzyką do filmów rysunkowych dla dzieci dała szkolna orkiestra symfoniczna, przypominając takich kompozytorów, jak Tadeusz Kocyba, Waldemar Kazanecki i Zenom Kowalowski, autor muzyki do filmów o Reksiu. Z. Ko- walowski przekazał swoje partytury jako prezent dla miasta.

Festiwal był okazją do przypomnienia muzyki filmowej Wojciecha Kilara, który ma w swym dorobku ponad 130 fil- mów polskich i zagranicznych. Orkiestra Symfoniczna Filhar- monii Śląskiej w Katowicach pod dyrekcją Mirosława Jacka Błaszczyka zaprezentowała m.im. fragmenty ścieżek dźwię- kowych Pianisty, Ziemi Obiecanej, Pana Tadeusza i słynnego Draculi – z udziałem chóru Filharmonii Śląskiej.

Festiwal zamykał lekki i przyjemny program w wykonaniu śpiewających aktorów – Tomasza Stockingera i Katarzyny Jamróz, którzy śpiewali piosenki ze znanych polskich filmów i seriali, a znakomity skrzypek Vadim Brodski zagrał m.in. te- maty z filmu Vabank oraz Dziecko Rosemary. Hity muzyki fil- mowej prezentowała Bielska Orkiestra Festiwalowa pod dy- rekcją Janusza Powolnego.

Zamykając 16. FKP, prezydent Jacek Krywult zapowie- dział, że za rok na festiwalu słuchać będziemy polskiej muzyki inspirowanej góralszczyzną. Pretekstem do tego będzie 130. rocznica urodzin Karola Szymanowskiego i 80. rocznica urodzin Wojciecha Kilara.

Katarzyna Kucybała

FESTIWAL MUZYKI FILMOWEJ

I HENRYKA MIKOŁAJA GÓRECKIEGO

1 2

3

4

(13)

13 MUZYKA

Na zdjęciach:

1. Koncert inauguracyjny.

2. Jadwiga Górecka i prezydent Jacek Krywult.

3. Krzysztof Penderecki.

4. Iwona Hossa.

5. Sinfonia Varsowia

6. Jan A.P. Kaczmarek otrzymuje Złotą Płytę.

7. Koncert piosenek z filmów.

8. M.J. Błaszczyk i Orkiestra Fil- harmonii Śląskiej.

9. Orkiestra symfoniczna bielskie- go muzyka.

5 6

7

8

9

(14)

14 MUZYKA

1

2

3 4

W Bielsku-Białej, 2011, Wydanie Specjalne Grudzień

INWESTYCJE

OBWODOWA WSCHODNIA: 9 MINUT

3

INWESTYCJE

4

KOMENTARZ

WBREW KRYZYSOWI DAJEMY RADĘ

5

KOMENTARZ

OBFITOŚĆ WAŻNYCH WYDARZEŃ

6

INWESTYCJE

NOWE DROGI, NOWE NAWIERZCHNIE

7

INWESTYCJE

8

EKOLOGIA

O PRZYSZŁOŚCI ENERGETYKI

9

EKOLOGIA

BESKIDZKI FESTIWAL DOBREJ ENERGII

10

HISTORIA

PIERWSZY, KTÓRY ODKRYŁ DUSZĘ CHŁOPSKĄ

11

LUDZIE

MYŚLI O WIENIAWSKIM

12

MUZYKA

FESTIWAL MUZYKI FILMOWEJ

I HENRYKA MIKOŁAJA GÓRECKIEGO

13

MUZYKA

14

MUZYKA

PIĘĆ DNI ZE ŚWIATOWYM JAZZEM