A N N A L E S
U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K £ O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A
VOL. XLIII, 10 SECTIO H 2009
Wydzia³ Ekonomiczny UMCS
A
RKADIUSZK
IJEK, T
OMASZK
IJEKOcena sytuacji ekonomiczno-finansowej bran¿
przemys³u spo¿ywczego
The evaluation of financial and economic results of food industry sectors
Abstrakt: W artykule przeprowadzono analizê porównawcz¹ sytuacji ekonomiczno-finan- sowej bran¿ przemys³u spo¿ywczego. W tym celu wykorzystano syntetyczny miernik kondycji bran¿, który skonstruowano w oparciu o zestaw mierników dotycz¹cych ró¿nych aspektów funk- cjonowania przedsiêbiorstw. Na podstawie uzyskanych wyników badañ dokonano klasyfikacji bran¿ przetwórstwa ¿ywnoci ze wzglêdu na poziom ich kondycji ekonomiczno-finansowej, jak równie¿ wyci¹gniêto wnioski co do przes³anek determinuj¹cych kolejnoæ uszeregowania po- szczególnych sektorów.
WSTÊP Introduction
Przemys³ spo¿ywczy nale¿y do najszybciej rozwijaj¹cych siê dziedzin gos- podarki w Polsce. W latach 19992007 wartoæ produkcji przemys³u spo¿ywcze- go zwiêkszy³a siê o 43% i osi¹gnê³a kwotê 150 mld z³. G³ównymi czynnikami rozwoju przemys³u spo¿ywczego s¹ zwiêkszaj¹cy siê popyt krajowy na artyku³y spo¿ywcze oraz rosn¹cy eksport. Analiza tempa wzrostu g³ównych kierunków przetwórstwa rolno-spo¿ywczego wskazuje, i¿ najbardziej dynamicznie rozwijaj¹ siê wtórne przetwórstwo ¿ywnoci oraz produkcja u¿ywek, natomiast najni¿sz¹ dynamikê rozwoju wykazuj¹ produkcja pierwotna i produkcja ¿ywnoci standar- dowej. Bior¹c pod uwagê fakt, i¿ przemys³ spo¿ywczy charakteryzuje siê wysok¹
heterogenicznoci¹ poszczególnych bran¿ w zakresie uwarunkowañ rynkowych i specyfiki produkcji ¿ywnoci, celem niniejszego opracowania uczyniono synte- tyczn¹ ocenê sytuacji ekonomiczno-finansowej bran¿ przemys³u spo¿ywczego oraz okrelenie zjawisk i tendencji wp³ywaj¹cych na osi¹gane wyniki dzia³alnoci.
POTENCJA£ ROZWOJOWY I WYNIKI FINANSOWE PRZEDSIÊBIORSTW PRZEMYS£U SPO¯YWCZEGO
Development potential and financial results of food enterprises
Integracja z UE mia³a znacz¹cy wp³yw na sytuacjê ekonomiczno-finansow¹ przemys³u spo¿ywczego. Wzrost udzia³u eksportu w wartoci produkcji przemys³u spo¿ywczego z 13,7% w 2003 r. do 22% w 2007 r. oraz o¿ywienie krajowego popytu konsumpcyjnego o ok. 2,75% rocznie skutkowa³y znacz¹cym tempem przyrostu przychodów ze sprzeda¿y. Wysokiej dynamice wzrostu przychodów ze sprzeda¿y towarzyszy³o znaczne polepszenie wyników finansowych sektora.
W analizowanym okresie systematycznej poprawie ulega³y wskaniki rentowno-
ci oraz p³ynnoci finansowej. Co wiêcej, w przetwórstwie spo¿ywczym zmie- nia³a siê struktura finansowania dzia³alnoci bie¿¹cej przez wzrost udzia³u kapi- ta³u w³asnego w finansowaniu maj¹tku obrotowego (tabela 1).
Tab. 1. Wyniki finansowe przedsiêbiorstw przemys³u spo¿ywczego Financial results of food enterprises
ród³o: Opracowanie w³asne na podstawie: R. U r b a n, Tendencje rozwojowe polskiego przemys³u spo¿ywczego, Przemys³ Spo¿ywczy 2007, nr 8, s. 24; Przemys³ spo¿ywczy w Polsce, pod red. R. Urbana, ING, Warszawa 2008, s. 3435.
Potwierdzeniem silnego potencja³u ekonomicznego przedsiêbiorstw prze- mys³u spo¿ywczego jest ich wysoka aktywnoæ inwestycyjna, która przejawia³a siê wzrostem nak³adów inwestycyjnych do poziomu 6,8 mld z³ w 2007 roku.
Najwiêksze o¿ywienie inwestycyjne wyst¹pi³o w bran¿ach przetwórstwa pro- duktów zwierzêcych, które by³y zobligowane do dostosowania siê do europej- skich wymagañ higieniczno-sanitarnych (rys. 1).
Efektem dynamicznej polityki inwestycyjnej by³a poprawa infrastruktury technologicznej przedsiêbiorstw oraz wzrost zdolnoci produkcyjnych, jak rów- nie¿ zwiêkszenie liczby zak³adów uprawnionych do handlu w UE, tj. 896 zak³a-
Wyszczególnienie 2003 2004 2005 2006 2007
Zysk netto (mld z³) 11,60 14,60 14,40 15,10 16,48
Kapita³ w³asny (mld z³) 30,10 33,20 36,40 39,30 45,00
Zad³u¿enie d³ugoterminowe (mld z³) 14,20 15,00 15,10 15,60 15,85
rodki w³asne w obrocie (mld z³) 15,10 16,50 18,00 19,40 10,00
Rentownoæ netto (%) 11,56 13,87 13,54 13,86 14,25
ROE (%) 15,31 13,99 11,99 12,87 14,45
Bie¿¹ca p³ynnoæ finansowa 11,19 11,22 11,27 11,30 11,30
dów w przemyle miêsnym, 211 zak³adów w przemyle drobiarskim oraz 325 zak³adów w przemyle mleczarskim.1
Reasumuj¹c, nale¿y stwierdziæ, i¿ polski przemys³ spo¿ywczy cechuje siê siln¹ pozycj¹ na rynku krajowym i europejskim, o czym wiadczy tendencja wzrostowa wiêkszoci wskaników ekonomicznych w analizowanym okresie oraz du¿a skala wzrostu produkcji i eksportu. Przy czym z uwagi na znaczne zró¿ni- cowanie wyników ekonomicznych w ramach i miêdzy g³ównymi dzia³ami prze- twórstwa spo¿ywczego, tj.: przetwórstwa wtórnego, przetwórstwa produktów rolinnych, przetwórstwa produktów zwierzêcych oraz produkcji u¿ywek, inte- resuj¹cym zagadnieniem poznawczym wydaje siê ocena sytuacji ekonomiczno- finansowej poszczególnych bran¿ i dokonanie ich uszeregowania w oparciu o przy- jête kryteria.
Rys. 1. Nak³ady inwestycyjne g³ównych dzia³ów przetwórstwa ¿ywnoci w latach 20032007 Investments expenditures of main sectors of food processing industry in 20032007 years
ród³o: Przemys³ spo¿ywczy w Polsce, pod red. R. Urbana, ING, Warszawa 2008, s. 27.
METODYKA I WYNIKI BADAÑ Methodology and results of survey
Analizê porównawcz¹ sytuacji ekonomiczno-finansowej bran¿ przemys³u spo¿ywczego przeprowadzano na podstawie szeregu mierników dotycz¹cych ró¿nych aspektów funkcjonowania przedsiêbiorstw. Wielokryterialny charakter
1 R. U r b a n, Tendencje rozwojowe polskiego przemys³u spo¿ywczego, Przemys³ Spo¿yw- czy 2007, nr 8, s. 25.
badañ sprawia, ¿e do ich przeprowadzenia s¹ wykorzystywane metody taksono- miczne. Pozwalaj¹ one na uporz¹dkowanie wielowymiarowych obiektów opisy- wanych przez zbiór wskaników.
Badanie bran¿ polskiego przemys³u spo¿ywczego przeprowadzono na pod- stawie niepublikowanych danych G³ównego Urzêdu Statystycznego z przedsiê- biorstw objêtych sprawozdawczoci¹ finansow¹. Z uwagi na przyjêty cel badania oraz dostêpnoæ porównywalnych danych statycznych, zakres czasowy analizy obejmowa³ nastêpuj¹ce lata: 2000, 2003 oraz 2006. W roli obiektów wystêpo- wa³y 22 bran¿e przemys³u spo¿ywczego. Wykaz obiektów badawczych prezen- tuje tabela 2.
Tab. 2. Lista obiektów badawczych List of research objects
ród³o: Opracowanie w³asne na podstawie schematu klasyfikacji PKD GUS.
Dobór mierników do badania uwzglêdnia³ przede wszystkim przes³anki me- rytoryczne. Pos³u¿ono siê miernikami stosowanymi przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ¯ywnociowej, które s¹ wykorzystywane do oceny sytua- cji ekonomiczno-finansowej przedsiêbiorstw oraz bran¿ przemys³u przetwórcze- go.2 Zastosowano mierniki reprezentuj¹ce nastêpuj¹ce obszary funkcjonowania przedsiêbiorstw: rentownoæ, p³ynnoæ finansow¹, wspomaganie finansowe i in- westycje w maj¹tek trwa³y. Trzy pierwsze mierniki nale¿¹ do klasycznych wska- ników wykorzystywanych do oceny sytuacji finansowej przedsiêbiorstw. Czwarty wskanik stopa inwestycji, jest traktowany uzupe³niaj¹co, a jego uwzglêdnie-
2 R. U r b a n, J. D r o ¿ d ¿, A. S t a s z c z a k, Wp³yw integracji z Uni¹ Europejsk¹ na polski przemys³ spo¿ywczy, [w:] Wp³yw integracji z Uni¹ Europejsk¹ na polsk¹ gospodarkê ¿ywnocio- w¹, pod red. R. Urbana, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ¯ywnociowej Pañstwo- wy Instytut Badawczy, Warszawa 2008, s. 83116.
Nr
obiektu Nazwa obiektu (nazwa bran¿y) Nr
obiektu Nazwa obiektu (nazwa bran¿y)
1 Miêsna 12 Paszowa
2 Drobiarska 13 Piekarska
3 Mleczarska 14 Pieczywa cukierniczego
4 Rybna 15 S³odyczy
5 Zbo¿owo-m³ynarska 16 Makaronowa
6 Olejarska 17 Przetwórstwa kawy i herbaty
7 Cukrownicza 18 Koncentratów spo¿ywczych
8 Ziemniaczana 19 Spirytusowa
9 Owocowo-warzywna 20 Piwowarska
10 Sokownicza 21 Winiarska
11 Napojów bezalkoholowych 22 Tytoniowa
nie zosta³o podyktowane tym, ¿e jest to miernik odzwierciedlaj¹cy potencja³ produkcyjno-us³ugowy oraz decyduj¹cy o mo¿liwociach rozwojowych bran¿y.
Klasyfikacja mierników zosta³a poprzedzona wnikliw¹ analiz¹ sposobu ich oddzia³ywania na kondycje bran¿. W zwi¹zku z tym okrelono zmienne o cha- rakterze stymulant, destymulant i nominant. Zestawienie wskaników, ich for- mu³ obliczeniowych i charakteru oddzia³ywania3 przedstawia tabela 3.
Tab. 3. Lista zmiennych wykorzystanych do badania kondycji bran¿
Set of variables used to measure sectors standing
S stymulanta, D destymulanta, N nominanta
ród³o: Opracowanie w³asne.
Wskaniki zosta³y poddane unitaryzacji zerowanej stosownie do charakteru zmiennych w celu umo¿liwienia ich agregacji. Zalet¹ tej metody jest unormowa- nie wartoci zmiennej w przedziale [0, 1]. Z uwagi na to oraz dostosowanie do ró¿nego rodzaju zmiennych jest ona szeroko wykorzystywana w badaniach po- równawczych obiektów wielocechowych. Formu³y normalizacyjne s¹ postaci4:
dla stymulant:
t i ik t t i ik t
t i ik t t t ik
ik x x
x x
z
min min max
max
min min
! ,
dla destymulant:
t i ik t t i ik t
t ik t i ik t t
ik x x
x x z
min min max
max
max max
! ,
dla nominant z wartoci¹ nominaln¹ Nk:
3 W przypadku nominant, przyjmuj¹c przedzia³y wartoci nominalnych, oparto siê na pracy Sierpiñskiej i Wêdzkiego (M. S i e r p i ñ s k a, D. W ê d z k i, Zarz¹dzanie p³ynnoci¹ finansow¹ w przedsiêbiorstwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999).
4 A. K i j e k, Modelowanie ryzyka portfela kredytowego banków w ujêciu bran¿owym, Wy- dawnictwo UMCS, Lublin 2008, s. 107108.
Nr
zm. Nazwa zmiennej Formu³a obliczeniowa Charakter
oddzia³ywania 1 Wskanik rentownoci sprzeda¿y netto zysk netto/ przychody ze sprzeda¿y S 2 Wskanik p³ynnoci bie¿¹cej aktywa bie¿¹ce/ zobowi¹zania bie¿¹ce N (1,5 2,0) 3 Wskanik ogólnego zad³u¿enia zobowi¹zania ogó³em/ aktywa razem D 4 Stopa inwestycji nak³ady inwestycyjne ogó³em/ maj¹tek trwa³y S
"
"
"
#
"
"
"
$
%
&
'
!
k t ik k
t i ik t
t ik t i ik t
k t t ik
i ik k t
t i ik t t ik
t ik
N x N
x x x
N x x
N
x x
z
max gdy max
max max
min gdy min
min min
,
dla nominant z przedzia³em nominalnym [N1k, N2k]:
"
"
"
"
#
"
"
"
"
$
%
&
' '
(
!
k t ik k
t i ik t
t ik t i ik t
k t ik k
k t t ik
i ik k t
t i ik t t ik
t ik
N x N
x x x
N x N
N x x
N
x x
z
2 2
2 1
1 1
max gdy max
max max
gdy 1
gdy min
min min min
,
gdzie:
t
xik pierwotna wartoæ k-tej cechy w i-tym obiekcie w okresie t (t = 1, 2, , T),
t
zik znormalizowana wartoæ k-tej cechy w i-tym obiekcie w okresie t.
W kolejnym etapie na podstawie wybranych wskaników zbudowano synte- tyczny miernik kondycji bran¿, który pos³u¿y³ do klasyfikacji obiektów. Agre- gacjê przeprowadzono za pomoc¹ formu³ bezwzorcowych z systemem wag zró¿- nicowanych (proporcjonalnych do poziomu zmiennoci danego wskanika):
)!
*
! K
k t ik k t
i z
z
1 ,
gdzie:
t
zi wartoæ zmiennej syntetycznej dla i-tego obiektu w okresie t,
t
zik znormalizowana wartoæ k-tej cechy w i-tym obiekcie w okresie t, ak waga nadana k-tej zmiennej zgodnie z poni¿szym wzorem:
)!
!
* K
k k k k
V V
1
, gdzie: Vk wspó³czynnik zmiennoci k-tej zmiennej.
Dla ca³ego analizowanego okresu zostanie obliczony zagregowany miernik rozwoju wed³ug poni¿szej formu³y:
)!
! T
t t i
i z
z T
1
1
Obydwa mierniki przyjmuj¹ wartoci z przedzia³u <0, 1>, ich wartoæ zbli¿ona do jednoci oznacza dobr¹ sytuacjê ekonomiczno-finansow¹, a wartoæ bliska zera s³ab¹ kondycjê. W zwi¹zku z tym wartoæ miernika mo¿e byæ uzna- wana jako stopieñ natê¿enia badanego zjawiska.
Koñcowym etapem badania by³o wykorzystanie syntetycznych mierników do pogrupowania obiektów ze wzglêdu na poziom ich kondycji ekonomiczno- -finansowej. Analiza dotyczy³a poszczególnych lat oraz ca³ego badanego okre- su. W efekcie zostanie uzyskany podzia³ na cztery grupy, obejmuj¹ce obiekty o wartociach miernika z nastêpuj¹cych przedzia³ów:
1: zi ,z+sz
2: z+sz &zi,z 3: z&zi ,z sz
4: zi (z sz
Syntetyczne miary rozwoju dla poszczególnych lat, zagregowane mierniki dla ca³ego badanego okresu oraz pozycjê w klasyfikacji poszczególnych ga³êzi przedstawiono w tabeli 4. Nastêpnie pos³u¿ono siê obliczonymi wielkociami do pogrupowania bran¿ ze wzglêdu na ich poziom kondycji. Wyniki grupowania zosta³y przedstawione w tabeli 5.
Tab. 4. Wyniki klasyfikacji bran¿ przemys³u spo¿ywczego Results of food sectors classifications
ród³o: Opracowanie w³asne.
Ga³¹ 2000 2003 2006 2000 2006 Pozycja Ga³¹ 2000 2003 2006 2000 2006 Pozycja
1 0,584 0,639 0,651 0,624 10 12 0,562 0,594 0,726 0,627 9 2 0,577 0,591 0,634 0,601 16 13 0,650 0,608 0,679 0,646 8 3 0,678 0,773 0,808 0,753 1 14 0,582 0,729 0,814 0,708 4 4 0,543 0,578 0,713 0,612 12 15 0,608 0,756 0,764 0,709 3 5 0,513 0,622 0,682 0,606 15 16 0,299 0,373 0,464 0,379 22 6 0,666 0,660 0,495 0,607 14 17 0,666 0,560 0,639 0,622 11 7 0,515 0,354 0,722 0,530 19 18 0,727 0,704 0,711 0,714 2 8 0,468 0,544 0,318 0,443 21 19 0,516 0,607 0,632 0,585 17 9 0,378 0,576 0,634 0,529 20 20 0,547 0,637 0,650 0,611 13 10 0,644 0,640 0,761 0,682 5 21 0,672 0,473 0,487 0,544 18 11 0,607 0,706 0,688 0,667 7 22 0,584 0,745 0,695 0,675 6
Tab. 5. Wyniki grupowania bran¿ przemys³u spo¿ywczego Results of food sectors clustering
ród³o: Opracowanie w³asne.
Najwy¿ej sklasyfikowane pod wzglêdem syntetycznego miernika w ca³ym badanym okresie s¹ bran¿e z sektora przetwórstwa wtórnego. Cztery z nich zajmuj¹ czo³owe miejsca: koncentratów spo¿ywczych, s³odyczy, cukiernicza i so- kownicza, odpowiednio 2, 3, 4 i 5 miejsca. Jedynie bran¿a makaronowa odstaje od pozosta³ych ga³êzi w tej grupie, zajmuj¹c ostatnie miejsce w klasyfikacji.
Najwy¿sz¹ pozycjê zajmuje bran¿a mleczarska, w odró¿nieniu od pozosta³ych ga³êzi przetwórstwa produktów zwierzêcych, które zajmuj¹ odleg³e miejsca, w wiêkszoci w drugiej dziesi¹tce. Nastêpn¹ grupê bran¿ pod wzglêdem kondy- cji zajmuj¹ przemys³y produkuj¹ce u¿ywki, czyli tytoniowy, winiarski, spirytu- sowy i piwowarski. Jedynie w tej grupie wyró¿nia siê przemys³ tytoniowy, któ- ry nale¿y do wysoko sklasyfikowanych bran¿ i zajmuje 6. miejsce. Najgorzej, na tle pozosta³ych bran¿, wygl¹da sytuacja ga³êzi przetwórstwa produktów zwie- rzêcych i rolinnych. Praktycznie wszystkie bran¿e z tych sektorów znajduj¹ siê na koñcu klasyfikacji.
Porównuj¹c otrzymane wyniki do wyników analogicznych badañ przepro- wadzonych w latach 90.5, najbardziej jest zauwa¿alna zmiana sytuacji w prze- myle mleczarskim. Z bran¿y nale¿¹cej do grupy przeciêtnych, sta³a siê bran-
¿¹ o najlepszej sytuacji ekonomiczno-finansowej. Odwrotna tendencja mia³a miej- sce w przypadku przemys³ów produkuj¹cych u¿ywki. W latach 90. wszystkie ga³êzie poza winiarsk¹ charakteryzowa³y siê dobr¹ kondycj¹, natomiast w latach 20002006 wszystkie bran¿e poza tytoniow¹ zajmowa³y pozycje poza pierwsz¹ dziesi¹tk¹ w klasyfikacji ogólnej.
5 A. K i j e k, Analiza konkurencyjnoci bran¿ przemys³u spo¿ywczego, Taksonomia nr 11, Klasyfikacja i analiza danych teoria i zastosowania, Prace naukowe nr 1022 Akademii Ekono- micznej we Wroc³awiu, Wroc³aw 2004, s. 515522.
Ga³¹ 2000 2003 2006 2000
2006 Ga³¹ 2000 2003 2006 2000
2006
1 2 2 3 2 12 3 3 2 2
2 2 3 3 3 13 2 3 2 2
3 1 1 1 1 14 2 1 1 1
4 3 3 2 3 15 2 1 2 1
5 3 2 2 3 16 4 4 4 4
6 2 2 4 3 17 2 3 3 2
7 3 4 2 3 18 1 2 2 1
8 4 3 4 4 19 3 3 3 3
9 4 3 3 3 20 3 2 3 3
10 2 2 2 2 21 1 4 4 3
11 2 2 2 2 22 2 1 2 2
WNIOSKI Conclusions
Przeprowadzone analizy pozwoli³y na ocenê sytuacji ekonomiczno-finanso- wej bran¿ przemys³u spo¿ywczego reprezentuj¹cych ró¿ne kierunki przetwór- stwa ¿ywnoci. Zgodnie z dokonan¹ klasyfikacj¹, najlepsz¹ kondycjê ekono- miczn¹ wykazywa³y bran¿e przetwórstwa wtórnego. Zaistnia³¹ prawid³owoæ mo¿na t³umaczyæ faktem, i¿ poszczególne dzia³y przetwórstwa wtórnego cha- rakteryzuj¹ siê wysok¹ proeksportowoci¹ oraz wysok¹ dynamik¹ rozwoju ryn- ków krajowych, w szczególnoci rynku napojów bezalkoholowych. W wiêkszo-
ci bran¿ tej czêci przetwórstwa, w analizowanym okresie, wskaniki rentow- noci i p³ynnoci kszta³towa³y siê na wzglêdnie wysokim poziomie i wykazywa-
³y tendencjê rosn¹c¹.
W odniesieniu do bran¿ przemys³u spo¿ywczego reprezentuj¹cych pozosta-
³e kierunki przetwórstwa ¿ywnoci nie jest mo¿liwa jednoznaczna klasyfikacja g³ównych dzia³ów przetwórstwa spo¿ywczego ze wzglêdu na ich wysokie we- wn¹trzgrupowe zró¿nicowanie. Niemniej nale¿y podkreliæ, i¿ wród dzia³ów przetwórstwa produktów zwierzêcych najwy¿sz¹ pozycjê (pierwsz¹ w ogólnej klasyfikacji) zajmuje bran¿a mleczarska. Korzystna sytuacja przetwórców mle- ka wynika ze stabilnego poziomu rentownoci i p³ynnoci finansowej bran¿y, przy niewielkim zad³u¿eniu krótko- i d³ugoterminowym oraz aktywnoci inwe- stycyjnej. Mniej korzystna sytuacja pozosta³ych bran¿ przetwórstwa produktów zwierzêcych jest przede wszystkim skutkiem ich niskiej rentownoci i wysokie- go zad³u¿enia d³ugoterminowego.
W odniesieniu do bran¿ przetwórstwa produktów pochodzenia rolinnego mo¿na stwierdziæ, ¿e s¹ to bran¿e, których wskaniki cechuj¹ siê du¿ym pozio- mem zmian w analizowanym okresie. Na tle bran¿ tego dzia³u przetwórstwa, które osi¹gaj¹ ma³o stabilne wyniki finansowe, wyró¿nia siê bran¿a olejarska, charakteryzuj¹ca siê relatywnie wysok¹ rentownoci¹ i bezpieczn¹ p³ynnoci¹ finansow¹ oraz niewielkim zad³u¿eniem.
Wród producentów u¿ywek najbardziej korzystna sytuacja wystêpowa³a w bran¿ach tytoniowej i piwowarskiej. Bran¿a tytoniowa pomimo spadku pozio- mu zysków, wynikaj¹cego g³ównie z operacji finansowych miêdzy centralami koncernów miêdzynarodowych a spó³kami zale¿nymi, utrzymywa³a wysoki po- ziom inwestowania i charakteryzowa³a siê bezpieczn¹ pozycj¹ finansow¹. Z ko- lei w bran¿y piwowarskiej systematyczny wzrost popytu krajowego na piwo przek³ada³ siê na stale rosn¹cy zysk netto i wysokie wskaniki rentownoci, przekraczaj¹ce kilkakrotnie redni¹ dla przemys³u spo¿ywczego.
SUMMARY
The main purpose of the article was to conduct the comparative analysis of financial and economic standing of food sectors. In order to achieve the formulated purpose, the synthetic index of food sectors standing has been elaborated on the basis of the ratios concerning various aspects of enterprises functioning. Moreover, basing on research results, the classification of food sectors has been made, as well as there have been drawn the conclusions about the premises affecting the classification.
