Starzenie się śladów daktyloskopijnych naniesionych tłuszczami

Z PRAKTYKI

Starzenie

się śladów

daktyloskopijnych

naniesionych

tłuszczami

Wprowadzenie

Starzenie się ślad ów daktyloskopijnych to proces skomplikowany, zależny od wielu czynników. Najważ­

niejszez nich,mające wpływnażywotność śladów dak-tyloskopijnych, to: temperatura, wilgotność, zapylenie,

nasłonecznienie, rodzaj podłoża, na które naniesiono

śladdaktyloskopijny,atakżerodzaj substancji, jaką ślad

pozostawiono. Nie do końca znane są zależności mię­

dzy poszczególnymi czynnikami oraz ich faktyczny wpływna starzeniesięśladówdaktyloskopijnych1.

Dotychczasowe badania nad żywotnością śladów

daktyloskopijnych rzuciłyniecoświatłana starzeniesię

śladówliniipapilarnych idały odpowiedżna podstawo-we py1aniazwiązanez tyrnzaqadnieniemś, Badania te prowadzone byłyprzede wszystkim na śladach nanie-sionych substancją potowo-tłuszczową bądż śladach

potowych. Pozwoliło to na wyselekcjonowanie tzw. znamionstarości śiadówdaktyloskopijnych.

Bazując na dotąd przeprowadzonych badaniach oraz dotychczasowym staniewiedzy,autor

przeprowa-dziłbadania nad starzeniemsięśladówliniipapilarnych naniesionych czterema rodzajami tłuszczów spożyw­ czych 3. Celem badań było ustalenie wpływu rodzaju substancji, którą naniesiono ślad daktyloskopijny, na starzenie siętego śladu. Sprawdzonotakże, czy praw-dziwa jest hipoteza głosząca, że śladydaktyloskopijne naniesione tłuszczami starzeją sięw podobny sposób jak śladynaniesionesubstancją potowo-tłuszczową, ty-le że wolniej; oraz czy pojawiają się istotne różnice

w starzeniu się śladów naniesionych poszczególnymi rodzajami tłuszczów.

Materia! i metody badawcze Plan eksperymentu

Badania prowadzone były w pokoju o wymiarach: 3,5m x 2 m x 2,5mznajdującym sięw bloku mieszkal-nym. Byłoto pomieszczeniezamknięte.Zmierzonotrzy parametry:temperaturę, wilgotnośćpowietrza oraz za-pylenie. Średnia dobowa temperatura wyniosła 21,5 stopniaCelsjusza, średnia dobowawilgotnośćto 69%,

a zapylenie 0,11 mg/m3.Ślady nanoszono na szklane

płytkio wymiarach 7,5cm x 2,5cm.

Zmiennymizależnymi były:liczba przerw wciągłości linii papilarnych oraz szerokośćtych linii.Zmienną

nie-zależną stanowiłrodzaj substancji,jakąnaniesionośla­

dy daktyloskopijne.

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 268(kwlecień--ezerwiec)2010

Substancji, które posłużyły do pozostawienia śla­

dów, było pięć: substancja potowo-tłuszczowa oraz cztery rodzaje tłuszczów spożywczych. Dwa tłuszcze byłypochodzenia zwierzęcego: masło (Osełeczka gór-ska) i smalec (Smalec wieprzowy Jagr). Kolejne dwa - oliwa (Extra oliwa z oliwek Helcon) i olej rzepakowy (Kujawski) - totłuszcze roślinne.Tłuszcze roślinne

by-łycieczami,zaś zwierzęce ciałami stałymi,dlatego

zo-stałyroztopione w celu łatwiejszegonaniesienia ich na opuszki palców,a następnie odbicia ich na szklanych płytkach,

Sposób nanoszenia. ujawnianiaizabezpieczania śladówdaktyloskopijnych

Badaniatrwały30 dni. 30 listopada 2008 roku pozo-stawiono po 24 ślady każdymrodzajem substancji. Na-noszenie ich polegało na dociskaniu prawego kciuka

mężczyzny do szklanej pły1ki przez trzy sekundy ze

średnią siłąnacisku.

Śladynaniesionesubstancją potowo-tłuszczową po-zostawiano w odstępach pięci om inutowych po każdo­

razowym umyciurąk,anastępniepotarciu ich owłosy. Działanie to miało na celu uzyskanie podobnej ilości substancjipotowo-tłuszczowej,któraznajdowała sięna opuszkach palców.

W celu pozostawienia śladów tłuszczami naniesiono

tłuszcze (w formie płynnej)za pomocą pędzelka malar-skiego naopuszkęprawego kciuka.Abyuzyskać

podob-ną ilość tłuszczu, zanurzanokońcówkę pędzelkawkaż­

dym rodzaju tłuszczuna 1sekundę,anastępnie równo-miernierozprowadzano tłuszczpo opuszce kciuka.

Śladyujawniano za pomocąproszku magnetyczne-go MagnaJet Grey.Proszek nanoszono naśladypędz­

lem magnetycznym.Po ujawnianiu śladyprzenoszone

byłynafolię daktyloskopijnąTransparent - Przezroczy-sta firmy Foma Bochemia. Następnie ślady zeskano-wano (na skanerze Epson Perfection V350) w rozdziel-czości 800 dpi i poddano obróbce komputerowej.

Ślady ujawniano co 5 dni, licząc od 30 listopada 2008 roku (5,10, 15,20,25i 30 grudnia). W każdym

z tych dniujawn iono izabezpieczono po cztery ślady

naniesione każdym rodzajem substancji. Każdego

dnia ujawnianowięcpodwadzieściaśladów(4 pfy1ki x 5 substancji). Łącznie po 30 dnłach ujawniono sto

dwadzieścia śladów plus pięć odbitek kontrolnych,po jednej dla każdego rodzaju substancji (ujawnione i za-bezpieczone zaraz po pozostawieniu 30 listopada 2008 roku).

Z PRAKTYKI

Sposób pomiaru zmiennych zależnych

Zbadano liczbęprzerw wciągłości liniipapilarnych. Przerwnie liczono nacałej powierzchniślad u, a j edy-niew obrębie okręgu, któregośrednica przecinała ok. 16 linii papilarnych (ryc.1).Okrąg wyznaczono od cen-trum wzoru(pęt licowego), także jego dolna podstawa stykała się z wierzchołkiem pętl i cy stanowiącej owo centrum.Za przerwęuznawano tylko takizanikciągło­ ścilinii papilarnych ,któregoszerokość byławiększaniż szerokośćlinii papilarnej.

Ryc. 1.Okrąg.wobrębiektórego poszukiwano przerwwciągłościlinii papilamych

Fig.1.Circlewheregaps were searclled żródlo(ryc. 1-4):autor

Szerokość linii papilarnychzbadanodlaśladów n

a-niesionychkażdyrnrodzajemsubstancji,a ujawnionych

5,10,25 i 30grudnia 2008roku.Sze rokośćzmierzono

dla dwóch linii papilarnych w śladz ie . Pi e rwsząz nich

była 10 liniapapilarna,liczącod centrum wzoru,drug ą

zaś13liniapapilarna,liczącod centrum wzoru.Nakaż­ dej z tych linii dokonano pięciu pomiarów szerokości wodstępachco jeden milimetr,anastępnie wyciągnię­ to z nichśrednią. Sze rokość linii papilarnych zbadano

zapomocąprogramu komputerowego Graphlog. Wyniki

Badając szerokość linii papilarnych, zaobserwowa-no,żepo 5 dniachod pozostawieniaśladówszerokość

linii papilarnych w śladach naniesionych wszystkimi

substancjamibyłabardzozbliżonaikształtowałasięna

poziomie ok. 0,4 mm. Po 10 dniach nie stwierdzono

znaczących różn ic. Po 25 dniachszerokość linii p api-larnych w śladach naniesionych substa n cją p otowo--tłuszczową, w porównaniudodnia 5,zm niejszyła się.

Natomiastszero kość liniipapilarnychśladównaniesie

-56

nychtłuszczami niezmieniłasięznaczącow porówna -niuz dniem 5.W 30 dniuróżnica między śladami na-niesionymitłuszczami aśladami potowo-tłuszczowymi była już bardzowyrażna. Liniepapilarneśladów poto -wo-tłuszczowych byłyookoło połowę węższe niż śla­ dów naniesionych tłuszczami. Szerokość linii papilar -nych wśladachnaniesionych tłuszczam ibyła zbliżona. Zmianyszerokości linii papilarnych w trakciestarzenia

się przedstawiarycina 2.

Jeślichodzioliczbę przerw wciągłościlinii papilar -nych,stwierdzono,żeśladynaniesionetłuszczamista

-rzeją się inaczej aniżeli ślady naniesione substancją potowo-tłuszczową.W tych pierwszychwrazzupływa­ jącym czasem liczba przerw się zmniejsza,natomiast w śladach potowo-tłuszczowych liczba przerw się zwiększa. W piątym dniu nie stwierdzono znaczących różnic w liczbie przerw pomiędzy substancjami. D zie-siątegodnia wśladach naniesionychtłuszczami zaob -serwowanozwiększenieliczbyprzerw (bardzowyrażne wśladachnaniesionychmasłem). Popiętnastu dniach

liczbaprzerw wtłu szczach spadła,natomiastprzy

sub-stancji potowo-tłuszczowej minimalnie się zwię kszyła .

Najwięcej przerw widać było w śladach naniesionych masłem, a najmniej tym razem wśladachp ozostawio-nych smalcem. Podobna liczba przerw występowała w śladach naniesionych olejem i substancją potowo

--tł uszczową. W trzydziestym dniu wśladach nan iesio-nych tłuszczami pochodzenia zwierzęcego: masłem ismalcem,liczbaprzerw byłaniemal identyczna.Ślady naniesioneoliwą miały więcej przerw niż ślady pozo

-stawione olejem,w obydwu przypadkach przerw było jednak mniej niż w śladach naniesionych tłuszczami zwierzęcymi. Natomiast widać w tym dniu kolosalną różnicępomiędzy śladaminaniesionymisubstancjąpo -towo-tłuszczową a śladami naniesionymi tłu szczam i

(około40przerw). Wśladachpozostawionych każdym

rodzajem tłu szczu zaobserwowa no spadek liczby przerw w stosunku do dnia piąteg o , dziesi ątego oraz

dwudziestegopiątego.Zmiany pokazanona rycinie 3. Dyskusja wyników

Przeprowadzone badania dają podstawę twierdze

-niu,że rodzajsubstancji,ja ką naniesionoślad, ma du-ży wpływ na starzenie się śl adów daktyloskopijnych.

Ślady naniesionetłuszczami starzeją się zupełnie ina-czej niż śladynaniesione substancją potowo-tłuszczo­ wą. Przedstawiato rycina 4.

W przypadkuśladównaniesionychróżnym iro

dzaja-mitłuszczówproces starzenia przebiegapodobnie. Na skutek osiadającego kurzu w śladach naniesionych

tłuszczamiliczba przerwsię zmniejsza zamiastzwi ęk­ szać. Wi ększe wi ązanie pyłu naślad ach naniesionych tłuszczami jest wynikiem dużej lepkoś ci, jaką

Z PRAKTYKI 0.55 ~ _0.5 ~.

::

,;

"

"

O

"

"

e

5dni Iodru 25dni

so

- -nosi.

- -::;rH!lIH

- -ók:.a - -oloe ;

- -r(·t;j~·.o-tłu::z( z (>~·.a

Ayc.2.Zmianyszerokościliniipapilarnychwtrakciestarzeniasię

Fig.2.Changes ot (ingertlpwkith during ageing

o

.

. /

/

-,

.,/

/

~,

-:

"-

•

_'

_{' /}

_\.

_'-

--"

'---

""'-

. /

_<:

""'-

sdm 10dn i 15dni 20dOl 25 dni 30dnl

liczb~dni Ryc. 3.Zmiana liczbyprzerwwtrakciestarzeniasię

Fig. 3.Changing lineinterruptions numberotduring ageing

odznaczają się ślady tłuszczowe. W przeciwieństwi e

do śladów potowo-tłuszczowych , ślady naniesione tłuszczami , nawet po trzydziestu dniach od momentu naniesienia,mają dużą lepkość. Sprawia to,że w mo-mencie ujawnianiaślad jestjuż pokryty drobinami ku-rzu, a proszek jeszcze dodatkowośladuwidacznia. Na -stępuje więcswoista kumulacja drobin proszku i drobin kurzu. Efektem jestzwiększen ie czytelnościśladu, któ-rystał się , co ciekawe,wyraźniejszy, niź tobyłow m o-mencie,gdyślad byłświeży.

Badaniapokazały,żew tempiestarzeniasię śladów

daktyloskopijnych naniesionych różnymi rodzajami tłuszczów nie ma wyrażnych różnic. Zachowana jest prawidłowość, że z czasem liczba przerw w śladach maleje. Wydajesię, że pochodzenie tłuszczu (tłuszcz roślinnyizwierzęcy) nie mawiększego znaczenia dla procesu starzenia się śladów daktyloskopijnych. Nie

PROBLEMYKRYMINALISTYKI268 (kwiecieli-czerwiec) 2010

stwierdzono bowiem konsekwentnych różnic między ślad am i naniesionymitłuszczami roślinnymiizwierzę­ cymi.

Nieznacznezwiększanie się szerokości linii papilar-nych wśiadachnaniesionychtłuszczami można tłuma­ czyćtym,żeprzypuszczalnie z czasemtłuszcz rozcho-dzisię na boki.Badajączmiany wszerokościlinii papl-iarnych śladów naniesionych różnymi substancjami, trzeba brać teźpoduwagę ichskładchemiczny. Skoro substancja potowo-tłuszczowa składa się przeważnie zpotu,któregogłównym składnikiem jest woda,to na skutek jej wyparowania linie papilarneulegają zwęże­

niu. Zawiera ona także zdecydowanie mniej kwasów tłuszczowych niż tłuszcze.Wody wtłuszczachjest n ie-wiele, dlatego po jej odparowaniu linie papilarne nie ulegają zwężeniu, a ichszerokość pozostaje na takim samym poziomie albo nawetsię zwiększa".

Z PRAKTYKI

A

_B

prak-tyce krym inalisty czne j,Uniwersyt et Łódzki 1978,niep u-bliko wanapracadoktorsk a.

3Chemiazywności,[red.] Z.E.Sikorski,Wyd.Naukowo

--Tech nlczne,Warszawa 2002.

4 S. Nyrek:Chemia organiczna, PWN,Warsz awa 1974.

PRZYPISY

Wnioski

Mar ci n Mazurek

Autorprag nie serdeczniepodziękowaćProf.dr.hab.Mir o-sławowiOwocowi za pomocw realizacjii opisiebadań oraz dr.SzymonowiMatuszewskiemuza pomocwredakcji tego ar-tykułu. Artykuł jest sprawozdaniem zbadań wykonywanych

w ramachpracy magisterskiej pt."Starzeniesię śladówdak

-tyloskopijnych naniesionych różnymi substancjami". Pracę

obronionowKatedrzeKryminalistyki WPiA UAM wPoznaniu.

Streszczenie

Ce/embadań byłosprawdzenie, czyśladydaktyloskopijnena

-niesionetłuszczami starzeją siępodobnie jakśladynaniesiones

ub-stanc];potmPO-tłuszczową.Badania prouadzononaśladach

dak-tyloskopijnych pozostawionych 4 rodzajami tłuszczów (masło.

olej,smalec.oliwa). Śladyujawnianoproszkiemf

erronmgnetycz-nymco5dni.od30Xl2008r.Zmiennymizateźnvmibyły:l icz-baprzenv wciągłościliniipapilarnychorazszerokośćtych linii.

Stwierdzono,że śładynaniesionetłuszczamistarzeją się od-miennie niż ślady naniesione subs tancją potowo-tłuszczową.

Wśladach potowo-tłuszczowychliczbaprzerw wraz

z

śladuwzras ta, a liniepapilarnezwężająsię, znśwśladachnani

e-sionych tłuszczami liczba przerw, wraz z wiekiem śladu, się

zmniejsza,aszerokośćliniipapilarnychniezmieniasięalbo ni

e-znaczniezwiększa. Natomiastnie znobserwowano kons

ekwent-nych różnic w starzeniu się śladów naniesionych tłuszcza mi zwierzęcymiiroślinnym i.Zależytoodlepkości śladuizapylenia. SłOWd kluczowe:daktyloskopia, wiekśladu, ślady tłuste,

starzeniesię śladów.

S" m mdry

Theaim ofthe studywasto verify a propositionthatftnger

marks with deposit of fats age slotverbut inasimilarway as

sebaceous marks. The experimen ts were performed on ft11ger

ma rks madewithfourtypesoffats(bulier,rape-seedoil,lard,olive

oil). Testmarks uxredeveIoped withferromagnetic powder I!l.lt!'ry

5dnysstortingon30Nooember.2008.Thedependent variabies

included 'lumberof interrupticnsin linesand linewidth.

lt was determinedthatfat marks age in a different ma/mer

thansebaceous 011es. In the sebaceollsmarks numberof line in

-terrupiiansincreaseswilhagrofa markand Iines became narro

-wer whileinthefatmarksthenumber of interruptionsdecreases

and line tuidthdidnot changearslightIyincreased. No sig

nifi-cant differenceswerefoundbetweenageingofanimol andv

ege-tabIefatmarks.Theprocess dependcdon viscosity of marksand

level ofdustiness.

Keywords:fitlgerprintexatnination, latentage,fat marks,

aging of laten/s.

D

..

...

r,

:

,

.

c

1 K. Baniuk: Metodykabadań wieku śladówlinii papila

r-nych, "Problemy Kryminalistyki"1986,nr 174,s.570. • Ślady daktyloskopijne naniesione tłuszczami

sta-rzeją sięinaczej niż śladynaniesione substancją

poto-wo-tłuszczową .Wśladach potowo-tłuszczowychliczba

przerw wrazz wiekiem śladu wzrasta, a linie papilarne

ulegają zwężen i u , zaś w śladach naniesionych tłu sz­

czami liczba przerw, wraz z wiekiem śladu, sięzmniej

-sza,aszerokość liniipapilarnych nie zmienia sięalbo nieznaczniezwiększa.

• Śladypozostawione różnymi rodzajami tłuszczów (maslo,smalec,oliwa czy olej) starzeją się w podobny sposób. Co prawda, pojawiają się niewielkie róż nice, jednak niesą bardzo znaczące. Nie stwierdzono k on-sekwentnych różnic pomiędzy śladami naniesionym i tłuszczamipochodzeniaroślin n eg oaśladam inan iesio-nymitłuszczami pochodzenia zwierzęcego .

Ayc.4.Zestawienie śladówdaktyloskop ijnychnaniesionychsubstancją

potowo-tłuszczową:A- ujawnionychpo5dniach,B- ujawnionychpo30 dniach;orazśladówdaktyloskopijnychnaniesionych mas tem:C- u

jaw-nionychpo5dniach,D- ujawn iOf'lychpo 30 dniach .

Fig.4.Sebaceus fingermarks:

A- revealedetter 5 days,8- revealed etter 30 days ;withbutterf

inger-prinrs.C- revealedetter S days.D- revealed after 30 days