PODSTAWY
Język angielski jest językiem pozycyjnym. Oznacza to, że uporządkowanie
składniowe (kolejność wyrazów w zdaniu) odgrywa w nim niezwykle istotną rolę - szczególnie ze względu na bardzo ograniczoną odmianę wyrazów (np. brak
końcówek przypadkowych). Zdarza się, że jedynie miejsce wyrazu w zdaniu pozwala nam zrozumieć sens wypowiedzi. W przykładach (1a-b) dwie identyczne formy wyrazowe "'dress") interpretujemy jako różne części mowy - pierwsza jest
czasownikiem, druga - rzeczownikiem. Tylko nasza znajomość szyku angielskiego pozwala stwierdzić, że czasownik posiłkowy "will" poprzedza zazwyczaj czasownik właściwy, a następuje po rzeczowniku będącym podmiotem zdania. W ten sposób z łatwością identyfikujemy dwa odmienne użycia słowa "dress "
(1a) My great-grandmother will dress herself.
Moja prababka ubierze się.
(1b) My great-grandmother\'s dress will be nice.
Sukienka mojej prababki będzie ładna.
Różnice znaczeniowe między identycznymi z pozoru wyrazami nie muszą wiązać się z podziałem na części mowy. W przypadku rzeczowników mogą one np. dotyczyć funkcji w zdaniu. W języku polskim o funkcji rzeczownika świadczy końcówka przypadkowa (np. końcówka biernika: 'policjant' + '-a', czy mianownika: 'policjant' + '-o'), natomiast w języku angielskim kluczowy jest szyk wyrazów. Ilustrują to
poniższe przykłady:
(2a) Your great-grandmother killed a policeman.
Twoja prababka zabiła policjanta.
(2a) A policeman killed your great-grandmother.
Policjant zabił twoją prababkę.
O tym, kto jest sprawcą (wykonawcą czynności), informuje nas w zdaniach (2a-b) jedynie fakt składniowy: podmiot umieszczany jest w języku angielskim z reguły przed orzeczeniem. Zdanie polskie 'twoją prababkę zabił policjant' (zrozumiałe ze względu na końcówki fleksyjne) bez zmiany szyku jest nieprzetłumaczalne na
angielski (chyba że przetłumaczymy je w stronie biernej: "your great-grandmother was killed by a policeman" 'twoja prababka została zabita przez policjanta').
Polacy uczący się języka angielskiego powinni zwrócić szczególną uwagę na następujące cechy szyku wyrazów w zdaniach oznajmujących tego języka (jest to jedynie zarys, od reguł tu podanych można niewątpliwie znaleźć wyjątki):
- podmiot (określenie wykonawcy czynności) poprzedza orzeczenie (określenie czynności) a dopełnienie (określenie przedmiotu, obiektu czynności) występuje po orzeczeniu, np. "John read the book\", a nie *\"the book read John" (w języku
Object 1
polskim zdanie 'książkę czytał Jan' jest poprawne)
- dopełnienie nie może być oddzielone od orzeczenia okolicznikiem (określeniem okoliczności czynności), np. "Adam saw the President of Mongolia yesterday\", a nie *\"Adam saw yesterday the President of Mongolia" (por. poprawne polskie zdanie 'Adam zobaczył wczoraj prezydenta Mongolii')
- poza czasami teraźniejszym prostym i przeszłym prostym (por. CZAS
TERAŹNIEJSZY PROSTY i CZAS PRZESZŁY PROSTY) orzeczenie składa się z przynajmniej jednego czasownika posiłkowego i czasownika właściwego - występujących w takiej właśnie kolejności, np. "I will have done it" 'zrobię to/skończę to robić', a nie *\"I have done will it\"
- zaimki dzierżawcze (np. "my" 'mój', "your" 'twój'), przedimki (nieokreślone "a\",
"an" i określony "the"), liczebniki "'one" 'jeden', "two" 'dwa' itd.) i przymiotniki (np.
"stupid" 'głupi', "nice" 'miły') najczęściej występują przed rzeczownikami (w
podanej tu kolejności), np. "my twenty-five stupid brothers\", a nie *\"twenty-five brothers my stupid" (fraza 'dwudziestu pięciu braci moich głupich' może być
zaakceptowana w języku polskim).
Należy jeszcze raz podkreślić, że powyższe uwagi dotyczą tylko typowego szyku w zdaniach oznajmujących, a nie np. pytań.
I PRZYSTĘPUJEMY DO TEORII:)
For the beginning, remember this simple rule:
subjec
t verb(s) object
I speak Englis
h
I can
speak Englis
If you are a more advanced learner, remember the following rule:
subjec t
verb(s 9
indirect object
direct
object place time
I will
tell you the story at
school
tomorro w.
The word order in negative sentences is the same.. Note, however, that in negative sentences we usually need an auxiliary verb:
subjec verbs indirect direct place time
t object object I will not
tell you the story at
school
tomorro w.
n subordinate clauses, the word order is the same as in simple affirmative sentences.
(Conjunctions are often used between two clauses):
conjuncti on
subje
ct verb(s) indirect object
direct
object place time I will tell you the story at
school
tomorrow ...
because I don't
have time now.
Adverbs of time are usually put at the end of the sentence.
subjec t
verb(
s)
indirect object
direct
object time
I will
tell you the story tomorro w.
If you don't want to put emphasis on the time, you can also put the adverb of time at the beginning of the sentence.
time subje ct
verb(
s)
indirect object
direct object Tomorro
w I will
tell you the story.
Note that some time expressions are adverbs of frequency (always, never, usually usw.). These are usually put before the main verb (except for 'be' as a main verb).
subjec t
auxiliary/
be
adver
b main verb object, place or time
I often go
swimming in the evenings.
He doesn't alway
s play tennis.
We are usuall
y here in summer.
I have never been abroad.
The exeption (WYJĄTEK) is a verb „to be”
.I am always hungry.
.II
BE CAREFUL!!!
She has sometimes got a bad mood.
Position of Adverbs Adverb of Manner
(e.g.: slowly, carefully, awfully)
These adverbs are put behind the direct object (or behind the verb if there's no direct object).
subjec t
verb(
s)
direct
object adverb He drove the car carefull
y.
He drove carefull
y.
Adverbs of Place
(e.g.: here, there, behind, above)
Like adverbs of manner, these adverbs are put behind the direct object or the verb.
subjec
t verb(s) direct object
adver b I didn't
see him here.
He stayed behin
d.
Exercise on adverbs of place Adverbs of Time
(e.g.: recently, now, then, yesterday)
Adverbs of time are usually put at the end of the sentence.
subjec t
verb(
s)
indirect object
direct
object time
I will
tell you the story tomorro w.
If you don't want to put emphasis on the time, you can also put the adverb of time at the beginning of the sentence.
time subje ct
verb(
s)
indirect object
direct object Tomorro
w I will
tell you the story.
QUESTIONS
In questions, the word order subject-verbs-object is the same as in affirmative
sentences. The only thing that’s different is that you usually have to put the auxiliary verb (or the main verb “be”) before the subject. Interrogatives are put at the
beginning of the sentences:
interrogati ve
auxiliary verb
subje ct
other verb(s)
indirect object
direct
object place time What would you like to tell me
Did you have a party in your
flat
yesterda y?
When were you here?
You don’t use an auxiliary verb if you ask for the subject. In this case the interrogative simply takes the place of the subject.
interrogati ve
verb(
s)
objec t
Who asked you?
SĄ TO PYTANIA O PODMIOT!!!!! NIE MAJĄ SZYKU ZDANIA PYTAJĄCEGO!
Zagadnienia pobrane ze strny www.ego4you.com Znajduje się tam bardzo dużo cwiczeń dtyczących szyku zdań.
