Metadane scenariusza
Barwy wiosny w ogrodzie – zróżnicowanie fenologiczne wybranych gatunków krzewów
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:- zna znaczenie pojęcia fenologia,
- podaje nazwy wybranych gatunków krzewów, - wymienia zmiany u roślin związane z fenologią.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
- rozpoznać wybrane gatunki roślin, korzystając z przygotowanych schematów, - ocenić stadium fenologiczne roślin,
- zaznaczyć w karcie pracy analizowane właściwości.
2. Metoda i forma pracy
pogadanka, praca z kluczem, praca w grupach
3. Środki dydaktyczne
karty pracy, termometry do mierzenia temperatury powietrza, kredki, pisaki
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Zajęcia odbywają się w ogrodzie przyszkolnym. Prowadzący przedstawia tematykę i cele zajęć oraz wyjaśnia, czym zajmuje się dziedzina nauki zwana fenologią.
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli klasę na 2-3 osobowe grupy. Uczniowie otrzymują przykładowe kalendarze fenologiczne, z których odczytują pory roku i oznaki zmian, jakie pojawiają się u wybranych gatunków roślin. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że kwitnienie i owocowanie, to zjawiska uwarunkowane między innymi sezonowymi zmianami pogody.
W ogrodzie przyszkolnym nauczyciel oznaczył cyframi od 1 do 8 wybrane stanowiska krzewów, które uczniowie będą musieli rozpoznać (załącznik 1).
Na kolejnych stanowiskach uczniowie dokonują analizy wybranych cech krzewów i oceniają stadium fenologiczne okazów (załącznik nr 2).
c) Faza podsumowująca
Uczniowie przedstawiają efekty swojej pracy. Ich karty pracy zostają ocenione.
Aby uczniowie mogli sprawdzić, ile nazw gatunków udało im się zapamiętać, pod koniec zajęć losują kartki z 6 różnymi rysunkami krzewów, których nazwy będą musieli zapisać pod schematami (załącznik 3).
5. Bibliografia
W. Seneta, Dendrologia część 1 i 2, PWN, Warszawa 1987.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia Załącznik 1.
Karta pracy nr 1. Rozpoznawanie roślin po budowie liści
Na każdym stanowisku przyjrzyjcie się kształtowi liści i porównajcie je z otrzymanymi rysunkami. Po rozpoznaniu gatunków krzewów pozostanie Wam wypełnić tabelkę na karcie pracy nr 2.
1. Pięciornik krzewiasty (Potentilla fruticosa L.)
Zwróć uwagę na kształt liści.
2. Irga pozioma (Cotoneaster horizontalis Decne)
unerwienie pojedyncze liście
drobne liście
ogonek liściowy
3. Hortensja bukietowa (Hydrangea paniculata Sieb.”Grandiflora”) Zwróć uwagę na wygląd unerwienia
4. Różanecznik katawbijski
unerwienie liścia
liście nie opadają na zimę, skórzaste, sztywne, z wierzchu błyszczą, spodem jaśniejsze
5. Ostrokrzew kolczasty (Ilex aquifolium L.)
liście z kolczasto zębatym brzegiem
6. Dereń biały (Cornus alba L.)
owoce
unerwienie 7. Miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba L.)
8. Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea)
kształt i unerwienie liścia
Źródła ilustracji:
W. Seneta, Dendrologia część 2, PWN, Warszawa 1987, s. 61, 65, 88, 152, 237, 247.
W. Seneta, Dendrologia część 1, PWN, Warszawa 1987, s. 32, 254.
Załącznik 2.
Karta pracy nr 2.
Data zajęć: ...
Uczestnicy grupy: ...
Scharakteryzuj dzisiejszą pogodę, uzupełniając tabelkę.
(wypełniając tabelkę, możesz użyć określeń np. słonecznie, bezchmurnie, wietrznie, deszczowo, nie ma wiatru, pochmurno, suche powietrze)
Składniki pogody Charakterystyka (oceń) Temperatura powietrza
Nasłonecznie Zachmurzenie Wiatr, jego siła Wilgotność powietrza
Nr Nazwa rośliny Kwitnie /+/, brak
kwitnienia /-/
Barwa kwitnących kwiatów
Pączki
kwiatowe są / +/. Liczba pączków na gałązce Brak pączków kwiatowych/-/
Pączki
liściowe są /+/
Liczba pączków na gałązce Brak pączków liściowych /-/
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Załącznik 3.
Karta pracy nr 3. Zadanie sprawdzające Sprawdź, ile zapamiętałeś?
Rozpoznaj poniższe rośliny i zapisz ich nazwy.
1. 2.
………. ……….
3. 4.
………. ……….
5. 6.
……….. ………..
Źródła ilustracji:
W. Seneta, Dendrologia część 2, PWN, Warszawa 1987, s. 61, 65, 88, 152, 237, 247.
W. Seneta, Dendrologia część 1, PWN, Warszawa 1987, s. 32, 254.
7. Czas trwania zajęć
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Zajęcia można przeprowadzić w formie warsztatowej na kółku biologicznym lub innych zajęciach pozalekcyjnych. Mogą się odbyć w ogrodzie przyszkolnym lub w parku.
Można je przeprowadzić w oparciu o zebrane okazy zielnikowe i wówczas zrezygnować z karty pracy numer 2.
