OPRACOWAŁA:
MAŁGORZATA WŁODARCZYK-OLEK
Dynamiczne przemiany zachodzące
w społeczeństwie, związane ze zmianami warunków społecznych, ekonomicznych, naukowotechnicznych końca XX wieku
spowodowały, że zaistniała potrzeba posiadania przez młodego człowieka nowego zasobu
kompetencji.
Młody człowiek staje dziś przed takimi wyzwaniami jak:• globalizacja; • zmiany technologiczne;•
powszechna migracja zarobkowa; • rozwój technik masowej komunikacji; • potrzeba kształcenia
ustawicznego.
ciągłe uczenie się i przekwalifikowanie się
mobilność
specjalizacja w jednej dziedzinie i szeroka wiedza z pozostałych
praca w międzynarodowym środowisku (znajomości
języków obcych, umiejętności interpersonalne, otwartość, komunikatywność, czy umiejętność pracy w zespole)
praca w wirtualnych zespołach (umiejętności
interpersonalne, umiejętności cyfrowe, samodyscyplina)
programowanie (kreatywne, innowacyjne myślenie)
Tylko zmiana edukacji może pomóc rywalizować naszym dzieciom z maszynami. Edukacja jest dzisiaj wielkim
wyzwaniem. Stąd nacisk na rozwijanie u dzieci kompetencji
kluczowych.
Kompetencje kluczowe nie są czymś nowym
w edukacji, wyrazem edukacyjnego trendu, mody.
Hasło kompetencji kluczowych i nacisk na ich realizację pojawił się w 2006 r. kiedy Rada Europejska 18 grudnia 2006 r. wydała zalecenia w sprawie kompetencji
kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie.
Wszystkie podstawy programowe były oparte o
realizację tych kompetencji. Dlaczego temat powrócił?
Odpowiedź możemy znaleźć w „Zaleceniach Rady Europejskiej z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie
kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie ”. W tym dokumencie nie tylko przypomniano jak ważny jest rozwój kompetencji kluczowych, ale
dokonano modyfikacji i rozszerzono obszar
kompetencji.
Do celów niniejszego zalecenia kompetencje są definiowane jako połączenie wiedzy,
umiejętności i postaw, przy czym:
wiedza pozwala generować nowe idee, teorie w oparciu o to czego nas nauczono
umiejętności to zdolność i możliwość
realizacji procesów i korzystania z istniejącej wiedzy do osiągania wyników
postawy opisują gotowość i skłonność do
działania lub reagowania na idee, osoby lub
sytuacje.
Kompetencje kluczowe to te nadrzędne kompetencje, które potrzebujemy do samorealizacji i rozwoju osobistego.
Towarzyszą nam przez całe życie. Każdy z nas rozwija je w sposób naturalny, często nieświadomie. Potrzebne są nam w życiu codziennym np. w celu uzyskania zatrudnienia,
pomagają w socjalizacji i byciu aktywnym obywatelem.
Rozwija się je w perspektywie uczenia się przez całe życie (ang. LifeLong Learning) począwszy od wieku
przedszkolnego do późnego wieku emerytalnego, za pomocą uczenia się formalnego (w przedszkolu, na studiach), pozaformalnego (kursy, szkolenia)
i nieformalnego (słuchając lektora języka obcego, czytając bajkę dziecku), we wszystkich kontekstach, w tym
w rodzinie, miejscu pracy, sąsiedztwie i innych
społecznościach.
Wszystkie kompetencje kluczowe uważa się za jednakowo ważne;
Kompetencje mogą być stosowane w wielu różnych kontekstach i rozmaitych
kombinacjach.
Ich zakresy się pokrywają i są ze sobą powiązane: aspekty niezbędne w jednej
dziedzinie wspierają kompetencje w innej.
W ramach odniesienia ustanowiono osiem kompetencji kluczowych:
1.
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji
2.
kompetencje w zakresie wielojęzyczności
3.
kompetencje matematyczne oraz kompetencje
w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii
4.
kompetencje cyfrowe
5.
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się
6.
kompetencje obywatelskie
7.
kompetencje w zakresie przedsiębiorczości
8.
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji
kulturalnej.
Jest to zdolność do codziennego komunikowania się dziecka w środowisku przedszkolnym z dorosłymi i innymi dziećmi (np.
komunikowanie własnych potrzeb, emocji, opowiadanie o zdarzeniach, odpowiadanie na pytania).
Przykładowe działania:
prowadzimy ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowo- słuchowej
wprowadzamy wczesną naukę czytania
prowadzimy ćwiczenia grafomotoryczne jako przygotowanie do pisania
ćwiczymy z dziećmi sekwencje
rozwijamy motorykę narządów artykulacyjnych podczas zajęć
uczymy dzieci wierszy i rymowanek
dzieci uczestniczą w spektaklach teatralnych; odgrywają scenki (drama, zabawy paluszkowe, kukiełki, pacynki)
dzieci uczestniczą w uroczystościach przedszkolnych, konkursach recytatorskich
Jest to zdolność do korzystania z różnych języków w celu porozumiewania się.
Istotnym elementem jest wskazywanie na bogactwo kulturowe, społeczne i językowe innych narodów.
Przykładowe działania:
podczas zajęć z języka angielskiego dzieci poznają i utrwalają podstawowe słowa i zwroty w języku angielskim (np. podają swoje imię, wiek, określają nastrój, liczą, nazywają kolory, części ciała, ubrania, podają nazwy zwierząt, części garderoby), śpiewają i tańczą do piosenek po angielsku
dzieci bawią się w wiele zabaw ruchowych z wykorzystaniem języka angielskiego
dajemy możliwość oglądania bajek w języku angielskim
nauczyciel czyta różne historie w języku angielskim
dzieci układają historyjki obrazkowe i próbują opowiedzieć je po angielsku
Jest to umiejętność wykorzystywania myślenia matematycznego i logicznego w celu rozwiązywania problemów wynikających z codziennych sytuacji.
Przykładowe działania:
wykorzystujemy zabawy w przeliczanie, klasyfikowanie, mierzenie, ważenie, rozróżnianie stron: lewa/prawa, używamy liczebników porządkowych, prowadzimy ćwiczenia orientacji w schemacie ciała i w przestrzeni oraz na kartce, pomiary długości, następstwo czasu), zabawy, kulinarne, zabawy z wykorzystaniem bezpiecznych narzędzi (kąciki majsterkowicza)
prowadzimy z dziećmi obserwację zjawisk atmosferycznych, przyrodniczych, prowadzimy kalendarz pogody
Opierają się na korzystaniu z technologii cyfrowych i interesowanie się nimi do celów uczenia się, pracy i udziału w społeczeństwie. Tworzenie treści cyfrowych
(programowanie), korzystanie z mediów. Nacisk położony jest tutaj nacyberbezpieczeństwem, własnością intelektualną (prawa autorskie).
Przykładowe działania:
podejmujemy działania wprowadzające dziecko w przestrzeń wirtualną, zabawy projektowe,
konstrukcyjne, pracę techniczną i plastyczną.
wykorzystujemy narzędzia TIK (np. rzutnik, laptop, komputer, dyktafon, kamery, tablety), korzystamy z
Internetu – dzieci oglądają prezentacje i filmy edukacyjne, spektakle teatralne, zabawy w kodowanie i dekodowanie
dzieci bawią się i uczą korzystając z magicznego dywanu
podczas zajęć dzieci korzystają z ciekawych programów edukacyjnych
Przedszkole to pierwsze metodyczne doświadczenie dziecka związane z uczeniem się – uczeniem się
konsekwentnym, możliwie świadomym i
ukierunkowanym na osiągniecie konkretnych celów.
Rolą przedszkola jest poznanie indywidualnych cech, preferencji dziecka, dobór odpowiednich metod i form pracy, by przygotować dziecko do różnych form nauki – pracy grupowej i indywidualnej oraz do
różnorodności stylów uczenia się, tworząc dzieciom sytuacje, w których uczą się one gospodarowania
czasem przeznaczonym na zabawę, współpracują przy wykonywaniu zadania i biorą odpowiedzialność za
wynik swoich działań.
Na etapie przedszkolnym to zdolność do stopniowego wychodzenia poza obszar rodziny, do pracy z innymi w grupie przedszkolnej.
Przykładowe działania:
ich celem jest wykształcenie u dzieci postaw społecznie
pożądanych: budzenie zainteresowania historią swojej rodziny, okolicy, kraju, stosowanie zwrotów grzecznościowych, kulturalne zachowanie podczas różnorodnych sytuacji, umiejętność
współpracy, otwartość, bezkonfliktowość, tolerancja, przy
jednoczesnym eliminowaniu postaw społecznie niepożądanych, służą temu tworzone w grupach kodeksy zachowania, nauka patriotyzmu (przez obchody m.in. Dnia Niepodległości, Dnia Flagi), udział w akcjach charytatywnych, spacery, wycieczki do (sklep, zakład fryzjerski, biblioteka, apteka), spotkania z
przedstawicielami różnych zawodów (pielęgniarka, ratownik medyczny, policjant, strażak)
Należy to rozumieć jako zdolność do wcielania
pomysłów w czyn. Kompetencja ta obejmuje stwarzanie dzieciom warunków do samodzielnego eksplorowania świata, eksperymentowania, doświadczania.
Przykładowe działania:
np. robienie kanapek, sałatek, szaszłyków, pieczenie, malowanie, rysowanie, wydzieranie, lepienie,
układanie klocków, zabawy w piaskownicy), codzienne zabawy na placu zabaw, w sali
gimnastycznej, w kącikach zainteresowań, granie w gry zespołowe typu, np. „chińczyk”, warcaby.
wycieczki (piesze i autokarowe).
Praca w tym obszarze ukierunkowana jest na twórcze wyrażanie doświadczeń i emocji za pośrednictwem różnorodnych środków ekspresji: muzyki, sztuk teatralnych, literatury i sztuk wizualnych.
Przykładowe działania:
Te kompetencje dzieci nabywają poprzez: codzienne malowanie (w tym nietypowymi technikami, np. malowanie gąbkami),
rysowanie, śpiewanie, taniec, wystawy prac dzieci, udział w różnych uroczystościach – (pasowanie na przedszkolaka, Święto Niepodległości, Jasełka, Dzień Babci i Dziadka, Dzień Mamy i Taty, pożegnanie przedszkola), udział w konkursach (muzyczne, plastyczne, recytatorskie), przeglądach, występach, udział w koncertach, przedstawieniach teatralnych
i teatrzykach w przedszkolu, koncertach.
