UKD 563.~ :551.782.13 :560.862:550.822.2(438 .. 242 Pilzno - Dębica.
Eugen1u.sz GŁOWACKI, Stl,l·nisław KRYGOWSKI
Mioceński
poziom buliminowy w reionie Pilzno -
DębicaWSTĘP
Buliminy w morskich osada<:!h miocenu występują dość często, lecz
w pojedynczy,ch o!k.a.;za'ch. Niełciedy, :podobnie jak :inne formy, pojlalWiają się one masowo, sz.czególnie iW torlonie i niższej częś<!i dolnego sarmatu.
Pojawienie się :bulimin w większej ilości skłania niektórych ibada<:Zy do wydzie1ama poziomów o teJże nMwie lub' podkreślenia i,ch Uc~e!go występowa!llia w zespole (obok lUlb z przeWalgą innyCh form).
!W tootonie :górnym w rejonie Tarnobrze.g - Chmielnik E. łJu~
ska (1964) wydziela bezpośrednio nad .anhydrytami poziom z Neobulimina longa. RóWnież w górnym tortonie, ale w górnej jego części, 'Z. lKil'Clhrner (19561) wyd'Z'ieldł w rejooi'e Piilzn;a poZliom miliolidowo-buliminotwy. Zespo~
fy ~; z Bulimi'n(L, będąoe w !pOtdio'bnej sy1nmcji ~ICIZ
nej, wyróżnione .zostały także na /Przedgórzu (H. Kozikowski, K. Mo-"
ratWlSkla, 1957), w. ~j~ (T. Bwdia'Y, I. CieM, 1957; 1. Oiclhś, 1009) i na .Prrned.'górzu KaJ:ipat WscłrodniC'h (I. W. Wen.glinski, 1,9!62).
Masowe występo'wanie bulimin stwierdzono ostatnio w nowych otwo- raCh w r,ejonie Pilzno-Dębka (fig. 1). Na, ogół niestałe występowanie tego poziomu w miocenie skłania autorów do ustalenia jego pozycji s1lraty- grafi<:znej w tym rejonie.'
MJJKROFAUN1ISTYCZNE IPOZIOMY MIOCENU W HJEJONIiE
(piIiIJZNO-DĘBICA
Dotychcz'as największe znaczenie w roz:poziomowaniu miocenu Przed- górza Kaxpat w róŻllyclh il"ejon:ach pod wZiględem milkrofaUIiisty<:znym mają prace: Z. Ki;rchnel'a~(1915'6), S. Aleacandrorwi:cza (19613') i E. łJUcZilrow
skiej (19641), a także badania ,aurorÓIW a,rtykułu, przy du!Żym udziale H.
J,UIrikjiewicza:, doityczą<:e wschodniej <:zęści naszego Przedgórza, które do- tyohczas w całości nie zostały opublikowane. Hozpoziomowani€ osadów
miOC€ńSkioh zostało ostatnio opublikowane w ,fOll'lmie tahelarycznej w pracy E. Gro,waddego, H. Jiurlkiewicza i P. Ka:rnlwwskiego (19i66). Dla rejonu lPUmo - Dębica przyjęto podział H. Jurkiewi<:za stosowany od wielu lat w przemyśle naftowym . .
Kw8l1"ta1nlk: Geologi=y, t. 10, M 4, 19G6 r.
..,.,..."..."..2
Fig .. i1;. Szkic goolJOgiczny rejlOiIlu ,Pilzno - iDębi'ca
Geologieml sketch ot! the <pilzno ~ Dębica reg,iIon
o 2 4km
~
- - - . 4
il - granica nasunięcia karpackiego; 2 - granica' nasunięcia mioceńskiego; 3 - stre-
. f Y nieciągłości określone na .poclStawie badań sejsmicznych; 4 - dyslokac:le; li - za-
sięg anhy!kyt6w; 6 - otwory wiertnicze; C - ka,rb,on; T r - trias; J - jura; er - kreda
l - ·boundary ot the Carpathlan oVerfold; 2 - bOuntiary of the Miocene oveT1fold;
3 - discontinuity zones deteI'lllined .on the· basis ol seismical measurements; 4 - dislocatlons; 5 - extent .o! anhydrltes; 6 ~re holes; C - CarbonlJferoU6; Tr - T1'lassic; J - Jurassie; er - Cretaceous
Miocen w rejonie lPilzno - Dębica za<:zyna się .utWl()l';ami dolrnego tortonu, tj. wMstwami podanlhydrytowymi (baranowskimi). Są one wy-
kształoone w postaci szarycll, szarozielonawych, za:ilonycll piaSkowców . i mułdW.oow OII'az 'Silnie ma:t'lgilistycl1 łupkpw ila'Stych z cieniklilIlli wklad ...
karni tUlfitów i ibentonitów. UtW!()ll'y t{! zawier:ają 'baird2io lbogaty zespół
mi!krofaUiIlly z Cando~bulina unitversa, Globigeri:na bulloides, KarrerieUa gaudryi'TWides, ,Uv~gerina brunnensis, U. tenuistriata i Bulitmirna b'UChia- na. Następn.iewystępuje seria ~yd!l'ytolW'a 'bez fauny. Nadmi€lIllić na- leży, że w niektórych otWlOil"a;c}l 'brak dolrnego tortonu i miocen ,zaczyna
się odU'tw()!l'óW torliOnu górne'go = poziomu dendrofriowego.
Warstwy nada,n!hydrytowe, nale.żące do górnego tortonu i dolne® sar- matu, wyksztakone są W posta.cli dość monotonnej serii Hasto-piaszczy- stej, w której wyróżnić można iITastępujące poziomy mi!k.Todfaunistyczne
(idąc od dołu):
Dość wyTaźnie oddzielający się 'P o z i o m Ig lob i ge r y n o w y Q
miąższości około 2.0 m, <:haiI'akteryzujący się masowym występowa:ruiem
.okazów Globigerina buUoides O!l'az pojedynczych spiriaHsów. Następnie
p Q Z i o m de n d r o; f r i Q W Y o mią!mzości doohodzącej do 400 m, w iktó- rym występują głównie Dendrophrya sp., Globigerina bulloides i Quin- quelOculi'rUL akneriana. Bezpośrednio na poz;iomie dendrofriowym leży
p o z i om p Q d a n o. m a l i n o i d es
o:
w y lub ,b u l i m i n o w y, o któ- rym będzi,e ttlorwa niżej. Miąższość poziomu 'podanomalinoidesowego, do-ch,orl:zącę. nawet do 9'00 m, j'estibaxdzo zredukowana w miejscach drie.,.
1086
go 'l'O!ZWOju poziomu 'bulim1nowego, np. w otworze Pilzno. 9 wynosi ona
zalędwie '200 m. !Poziom podanomalinoidesowy charakteryzuje się du-
żym uibóst'Wem fauny. Spotyika się pojedyncze okaz)" Streblus beccari, Bulimina elongata i Globigerina bulloides. PQziom ten przechodzi .stop- niowo w poziom ano.malinoidesowy, w którym występują
przede wszystkim dość liczne okazy Anomalinoides dividens. 'lnne rormy
występują na ogół pojedynczo d riie są Iraczej dla ~tego poziomu chaxakte- rystycme.
, Wyższe poziomy dolnego sarmatu (nradanoma:linoidesowego i elfidio- wo-mi1iolidowego) w rejonie Pilzna
me
występują. Rozwinięte są onedO!piero woikolicy Sędziszowa i dalej na wscihód. Nadmienić należy, że
poziom nadanoma1inoidesowy ,oharaJkteryzlU'je się mniej lub haroziej olbfi-
tą, przewa,żnje allodhtoniC2mą fauną, reprezentowa!nąprz,ez takie formy jak: Globorotalia scitula, Globigerin'a bullo1des, Streblus beccari, Elphi- dium mascellum i inne. W poziomie elifidioW1o-miliolidowym mtomiast
występują: Elphidium listeri, E. haruerinum, E. macell'um, Triloculina consorbina, Quinqueloculina reussi i drobne, zniszczone milioHdy.
ROZWÓJ OSADÓW
NA
IPODS'I'AWJE KORELACJI KjAROT.A:ZOWEJ, Osady miooeiislcie serii nadanlhyfuy1;owej '(i.lasto-iPi1asZlczystej) na PrzedgÓ!r'mx Karpa:t dają się na ogół dOść dobrze Jrore1oW1ać ;p.apodsta- wie karotaży. Korelują mę one szczegó1lnie dobr2le w Iderunku !NiW - SE lub zblWolt1ym do. kierunku !l"ównoleŻIlilloorwego, gou.-zej m:tomi,ast w 'lde-ru'Illknl 1PCJłP!l'!Zecz:ntY'ln, \Bj to 'z IUlWlaigl nlai ~iękazą tnia, ogół rw tym lkiJetrtwn!kIu
zmi,en:ność liro.facj,alną. WykOTZYS1tywla'DJO przeważnie karotaJże BSE, a w n.iekt6ryc!h przypadikach ikJarota2e 'gamma i neutroinigamma ora'z mi- k:rosondlotwania i ika!W'e'rll.Ogramy.
N,apodlstawie wyżej wspomnianej !k,orela-cji trudno jest wprawdzie
wydzielić jednożna-cZ1l1ie po,ziomy miocenu dla całegO. Przedgórza, nie mniej jednak. w tych ohszaTa'ch,gdzie mamy duże zagęszczenie otw>oo:ów (1-3km w siatce lub w linii), np. w rejon.ie Lurbacrowa, Leżajska, Jaro-
sławia, Mirodna, Kańczugi, IPrzemysla i mnych, można usta.Jić peWne
prawidłowości ro;zwoju osadów oraz ioą. stosunki tektoni'czno~paleogeo~
gradiiczne. Metoda ta jest na tyle ddkł.ad!n:a, iż pozwala na posŁugiwanie się nią ;przy SpO!1'ządza:niu przekrojów i map stru.:kturalnych dla poszcze- gólnych pól garowych. Metoda ta pomo1cna rbyła również rprzy wyj;aśnie
niu rozpatrywaJliy-oh w artykule poziomów mikrrorfaunisty-cznyc!h ze szcze- gr6lnym uwzględnieniem: poziomu huliminowego.
Ogólna 'sytuacja goo1~ic~na na Przedgoczu 'przedstawia się w naStępu
jący sposólb: Rozwój osadów dolnotortońskioh - podewaparowycih rbył
mniej więcej TÓwnomierny na większym. obszarze, co świadczy o sto- sunkowo równomiernym ołmii;aniu się dna basenu i wyrównanej jego
głębollrości. Równomierność ta w :pewnym stopniu wynika :Z niewielkiej na ogół mią7.szości osadów, ik:1;ó;ra zwykle :wy:n0lSi: od kilku do kilkunastu metrów. To. samo. odnosi się T,6wnież do wyżej leżących dolnotortońSkich
osadrÓw chemicznych - ewapo!l"atów.
Ze znacznie większą mią'żsZIQŚcią wspomnd&!lYCh osa,d.ów w sto~nku
do pozostalej ,części obszaru PrzedgÓTza spotykamy się przede
'W'SZYIS1Jkim
w strefie !przylk.aTpacldej, !pOłownej IlJa! zachód od Pil~n:a, gdzie sięga ona
Mioceńs«m poziom bUJlimi!Ilowy w :rejqnd.e P11zno - Dębica 1087
J.st-1 PCz-3 P-6 P-9 /)-2 /)-5 R-J !ł-2 S-1
3000m
FIg. 2. Korel~acja litologioZllo .... mikx>o!aunisty.czna utworów miocenu z 'Tejonu PHzno - Dębica
Lithologic-microfaunistic oorrelation of the Miocenedeposits. occurriJng in the iPilzno - Dęlbi<!la l'egion
l - interwały pobierania pr6bek; 2 - interwały pobierama rdzeni; 3 - [inie korela- cyjne na podstawie .karotażu; 4 - linie korelacyjne na podstawie mikrofauny; 5 - granica nasunięcia miocenu; 6 - anhydryty; 'l. - warstawy' podanhydrytowe; K - kreda; J - jura
Poziomy mik.rofaunistyczne: 8 - nadan.omalinoidesowy, 'l - anomali- n'oidesowy, 6 ...., pooanomalinoMesowy, 5 - buliminowy, 4 - dendrofriowy II, 3 - gło
I:>igerynowy, ~ - osadów chemicznych, ,1 - kandol'bulinawo-uwigerynowy
1 - intervałs .of sampling, 2 - intervals ot coring, 3 - corre1ation lines on the basis ol electric logging, 4 - correlation Unes on the basis ol micrOfatina, 5 - boun- dary ol łhe Ml.ocene overfold, 6 - anhydrites, 'l - SUb-anhydrite beds, K - Creta- 'ceous, J - Jurassic
M i c r o f a u n i s t i c h o r i z o n s: 8 - S'UlPra-anomalinoides horizon, 7 - lUloma- lino.tdes horizon, 6 - fnfra-anomalinoides horizon, l; - bUlUmina horizon, 4 - den- drophrya horizon II, 3 - globigerina horizon, 2 - horizon ol chemical deposits, 1 - candorbullna-uwigerina horizon
w .niektórych miejscach od kilkudziesięciu: do kilkUlSet ~ ~ięeej metroWo Poza tym mniejsz·e, ale dOlŚć wyraźne różnioe zaznaczają się na granky
z n:iJeIclką liu!be1Ską Oll"alZ IW IOlblI",zI~emdiUi G6p:" ŚWięt1olkr~.
Oddzlielinyttn ~lgad.n.ien1,em jest tzw. strefa bezrunhydrytdwa, poIkryWa-
jąca się i dz.isiejszą· poprzeczną depresją lt'zeszowską, 'która obejmuje
głównie oibszar połoOOny na :północ od Rzeszowa \(południowa granica nie jest jeszcze dobrze znana) oraz przedłuża się w 'kierunku l~udni()Wtl
-wschoon:im pod IKaTpatami. IBra'k tu osadów dolnego tortonu.
!Po tortonie dolJnym lQ,'bsza:r IPrZedgÓTz,a Jest bwd:iiej 'zróżnd.oowany i w rozwoju osadów ogólnie daje sięzauwa'żyć=- ' .
1. Postę:powani,etTansgresji i niezna,ezne, stopniowe przemiesżczenie
osi największego po!głębienia 'basenu w kierun!ku północnym.
1088 :Eugeni'll!sz GławaJeki,. Stanisl!aw KrYlgOlwS\ki
2. :Stopniowe, !postępujące od dołu .ku Igórze, wyrównywanie miąż
S'wściposzcze.g6lnydh poziomów iOO większym olbszarze.
Pierwsze spostrzeżenie ma głównie znacze:nieregiOlnalne, drugie 'z'aś takżeJdkal!ne dla uchwyc,en'ia zmian wzdłuż. dyslokacji ora;z w oibrębie wyniosłości i obniżeń morlologicmyoh w podłożu. .
Ką!l'elacja utwarów se.rll ilasto'"'.Piaszczystej (nadanhydrytowej) na pod- stawie ika!rotaży w omawianym rejonie PilZJ:liCl<o4Dębican'ie przedstaWlia
się najlepiej, 00 wynika 'ze zbyt dużych odległości :porri:iędzy poszczegól- nymi otworami (w niektóryoh wypad'kacih do 10 i więcej !km) oraz dużej zm'ienności litofacjalnej osadów. .
Najistotniej.szą sprawą jest .tu jednak po,twierdzenie zasady polega-
jącej na dążności do wyrównania miążsoości poszczególnych ihO!ry:wntów kO!I'e1acyjlIliych na większym obszarze w mia'l'ę narastania osadów rozwi-
jających się na zróżnicowanym morloilo'giczniei tektonicznie podłożu
(fig. 2.). Postępując od dołu !ku górze mo.żemy zauważyć, że często 'brak jelst najniższych horyzontów łrorel:acy'j'nych mioceńskiej serii nadanlhydry'to- wej w partiach podłoża, baTdziej wyniesionych. Następuje więc ich l1OC-
malne wylk:linowanie luJb też, w partiach IbalXlzi.ej· wyD.'iesionydh, osad tbył
ro:mnywany i osadzany w punktach niJżej połoŻOiny;ch. .
Poziomy mikrotfawnistyczne, jak to widać n:a rysunku (fi'g. 2), :p:ie
przebiegają zgodnie z horyzontami litologkznymi, wyrożnionymi lIlJ8. pod- stawie ikocelacji ikarota'Żowej. DOtyczy to zwłaszcza niższycll parti,i serii nadatnhydrytowej, ,gdzie pOIZi.omy mik:rofiaU!l1istyc2ine wyraźnie przemiesz-
czają się w !kierunku postępowanta tra:nsgresji morskiej, oIbejmującej
coraz 1:0 wyżej połO'ŻOne obszary, i postępującej ogólnie od Kar.pat w !k:ie- runku p6l!nOClIliym i p6łnocno-zaClhod!n[m. .
Ogólnie istnieje więc pewna niezgodność między litostratygraf-ią
a hiootratytgraiią. Bardziej 'Wlierny obraz daJe oczywiście Uto5traty;gralfia, przeprowadzatllia w tym przypadku w oparciu o szczegółowąlkoce'lację
ka'l'otaiJową· . .
BLIZStZiA CHAtR'AlKTERYSTYKA I POZYCJA STRATYGRAFICZNA IPOZIOMU BULI:MINTOWIDOO
.w
rejonie !PUma - Dębicy poziom 'bulimino:wystwie:rdzono w dwóo.l).otwomdh: Pi:lzno 9 i 'Dębica 2. W o,tworze lPilzno 9 posiada on ponad 400 m miąższości, w otwo!rze Dę'l:~ica 2 - około IW IID. Ni'e da się wyzna-
czyć ost:rej ,granicy tego poziomu, OIbserwujesię ,natomiast stopniowe
pr~jście od pomomudendro:flriowego do poziomu podanom:alilnoidJes;o.- wego.
(poziom ~buliminowy il"oopoczyna się dość Hcznym występowa.niem oika- zów Bulimilna elongata Olr.az pojedynczych Bulimina aculeata, Dendrop- hrya ap., Streblus 'beccari i Globigerina bulloides. Ku górze ok.azy Den- drophrya zanikają, a w '2'lam'ian obserwuje się masowe .wystęlpowame
Bulimina elongata oraz dość Hczn·e Bulimina aculeata. Z fa.uny towarzy-
szącej dość częste są 'fO!l"łl1Y Epo.nides omnivagus i Quinąueloculina cikne- riana OII'az poj,edyncze dka'zy Va!vuIineria frieabergiGlobigeriria bulloi- des, Sphaeroidina bulloides/łf'ultenia miocenica, Cibiddes lobatulu8 i· El- phidium crispum. Ku górrerauna towarzysząca stopniowo Ulbożeje,. a po- ziom ,buliminowy reprezentowa!Ily
Jest
ndema'! wyłącmie przez !li;!.asoWo108'9
występująoee aka.zy Bulimina elcm.gata. W strOpie poziomu -fauna uboże
je, IOIkiaizy Bulimina elongata stają się skJao:IJ:ałe i mniej .łic2me, jpIOijlaJWliaJją się natomiast elementy I;aunistycZ'lle poziomu podanoma1inoidesowego.
Lista miikrofauny 1 poziomu -buliminowego jest następująca:
<Y.r.WOR pwzmo 9
Głębollrość ·899;2-Hl105,lJ \IIli: Bulimina elO1l;gata d' o r ,b.
Gtobigerina bulL~des d'
o
r b.Elphidi:u.m maceUum(F. et M.) Elphidium haurinum(d' O rb.) Val-vulineria friedbergi B i e d a OandorbuliIIUL unwersa J e d 1.
Pullenia miocenica K 1 e i n p -e 11 Cas'&idulina sp.
oolity oraz spiry1;YJ2!OWane spiJrialisy
Głębokość 973,9+900,9 m: Bulimina eWngwta d' a. r b.
Bulimina buchiana d'.o r b.
Bulimina inflata :s e q u e n z a BlUlimina aculeata d' O r ib.
Streblus beccari OLlnne) Elphidium ang'Wlatum {E g g e r) ElphicUwm sp.
Sphae1'Ol1dina bulloiJdes d'O r b.
SpiropleC'ta.mmina cari'IIJ(Lta d' O -r b.
Valvulineria friedbeT'gi IB i ed a C(JJS'sid:ulina ob1..onga iR e u 5 s Uv,igerina aspE!'7'1./ila C z j z e k Uvigerina tenuiSlt.riata 'GR e u S6) Cyclarinmina armplectens G i z y!b.
Rhabdamnnim abyssoT'Wm M. 'S a r s Glomospi.ra i'rre-guJ,aris IQG r z y b.)
Głębdkość 11006,5+1016Cł,15i m: Bulimina el-oogata d'O r b.
Globigerim.a bulloides d'
o
-r 'b.Pseudoglandtdina rotundata '4R e u s I'l) Głębokość \11145,,4+1115121,5 m: Bulim1ti1ia. el<mgata d' O T :b.
Streblu'S beccari I(,IL i n Ii e) Asterigerina planorbis d' Q T b.
Valvuun.eria friedbergi ,B i e d a Globigerina buUoides d' 'O r-b Eponides sp.
Głębokość 11t232,3+'1239,3 m: Bulimina e1..ongata d' O rb.
Bulimina aculata d' O r :b.
Vwlvulinel'ia friedbergi B i e d a Pseudoglandulinarotu1lidata ('R -e u tS tS) G1..obigerina buHioides d' O r h.
Cibicides lobatulus I(W. et J.)
F F
R
R R R R R C R R R R R R R R R R R R R R R A R R C R R R R A R R
:a
R R
1 :w tpoda.ri.ym ę:lsie <ltwoi:md.c gatunar:iwystępuJące 'W ilości 1-5 przyjęt<> jaklo ~e
R (rare), fWYśtęp~ąoo w iloścI' HlO da.klO częste''-: F (freąuent), występufące w UośCl Ilo:.:-.!ZO jako pospolite -. C (common) 1 powytej 20 jako bardzo' liczne' - ' A' (abundant).
1090
Sphaeraid4na bw1'1.ołdes d' O r ,b.
QU<inqu.e,lo(:utina ak.neriana· d' Q r"b.
Quinqueloculina .zigzag d'.o r b.
Eponw.es omn'i.vagu's Ł u c z k; PwUenia miocenica K l e i n p e l ,l Elphidium crisrpum ,(L i n n e) Uvigeri'na ten.wistrW.ta lIR e u 8S)
Głębokość 1l131'l)2+1t3\19,8 mi: Bulimina elongata d'.o r b.
Globigerina buUoides d' O rb Globor.otalia scitula 'B r a d y Sphaeroidina bulloides d'.o r 'b.
Streblus becC'ari (L.i n n e) EpIonides omnivagus Ł u c z k.
Bulimina aculeOJta d'
o
r b. A8terigerina planorrbis d'o
r b.De'ndrophryaexce.lsa G r z y b.
Głębokość 1~7t(),O+12'18,4 m: Bulimina elongata d'Q·r b.
Bvlimina aculectta d' Q rb Gl.obigerina buUoides d'.o rb.
Streblus 'beccari {IL i n n e) CwndorbuUna unillersa J e d 1.
Gl.obigerin.oides triloba 'lIR e us s~
Głębokość 1004,4+11300,4 m: Bulimina eW'ngata d' O~b.
Bulimina acruleata d'.o r 'b.
Bulimin4 elega'1lJ8 d' Orlb.
"Bolivina sp.
Eponicles haidigeri (d'.o r ib.) Valvvlineria friedbergi ,B i e d a ValvuZineria sp.
Cibicicle,s ungerianus (Id' Q !I' b.) Cibicides pseucloungerianus C u s hm.
R B R F R R B
'A R R R R R R R F
R R R R R , R
lA
F R iR R R R R R Określenie pozy,eji strat)7igrafkznej poziomu \buliminowe!go jestdośe
trudne i nie lIlloże 'być w kaJŻdym 'Przypadku ustalone jednozm.acznie, po-
n1ewa:ż [OImy te wy~ępują w różnych hOLry'zonta,eh.
, Jak ju.ż ~f.an() wytŻej, E. ŁuczkOlWska (1'9,64) po'ziom 'z Neobuli- mina longa wy!l'6żnia hezpo.śTednio nad ,anhydrytami i łącznie z wyżej leżącym ,poziomem z Cibicides crassf,septatus zailkza do .g6:rnego to!titcmu.
W rejonie !PUma Z. Kirchner (1956), na podstawie otWO!l"ÓW Pilzno. 1 i 2 ()il"a'z Lipiny 1, wyróżnii()!l1y przez siebie po'ziom Ibuliminowy widzi jako oo:powiednilk: poziomu kwenkweloikulinowe-go, należącego do :naj-
wyższej partii tortonu ś:rodik;OIWego (wedŁU'g trójdzielnego ~1ału to,r- tolllU).
Na podstawie naszych obserwa'eji w Zlbadanych przez nas otwomch poziom loołiminowy występuje bezpośrednio na !pO'Z1omie dendro:friowym,
a Iwięc w analo;g1eznej . sytuacji· do podanej przez Z. Kfuxihnera (195,6).
Ku górze poziom ten pTzee<hlOdzi w 'Poziom podanomaHnoidesowy, a w niektórych otwocaCh ulega przypwocżaJnie wyklin.oWlaniu.·
M'iiOOeńskti poziom bulliim'i!nowy w :rejJonde iPi!lZIlJO -'- Dębica 1091
... Na pOOst.a;wie 'Wyżej prredstawiOlIlyoh· WJ11nikÓ'W z badań mi\krofaulIli- styC2lIl:ych oraz korelacji warstw przeprowadzonej w oparciu o karotaże
BSE «(fig. ~) doohodzimy do wndosku, 'że omawiany pOoziom buliminowy
W rejonie 1Pi12lp.Q - Dębica jestprz.ede wszY'stkim odpo,wiednikiem ,pew- negoodcinb dolnej części poizi()tmJU podanomaH.noidesowego. Przyjęci'e
tego ,poz:om.u za odipOlWi.ed.nlik· po~iomru: kwi..nlkwelokulinOwego, tak jak 1110
chciał widzieć Z: Kirchner '(195'6), jest racZej niemożliwe, clhocia7Jby'z jed:- negozasadniczego względu, Jakim jest miąższość tego poziomu, która
nigdzi~ nie przekracza Jril~udziesięciu metrów. Miąższość !pOZiomu ibuli- minorwego natomias.t dochodzi do 4'00 m. .
Przyjmują'c poziom ten za odpOIWiedni,k poziomu kwin!kweld.kulino- wego należałoby równocześnie zn:a,cznie :podnIeść granicę górnego tarta- nu, a to już :było,by -sprzeczne z obserwOlWanY'!ffi rozwojem osadów. !Nie da się tu na ra'zie dowieść tylko j,ednego, .a mianorwi.cie,czy poziom kwin- kwelokulinowy nie jest miejlScamizastąlpiolIly przez poziom podanoma- linoidesowy. WÓWCzaB mOlima Iby mówić o wzajemnym przechodzeniu lub częściowym wymienianiu s:'ę tych trze,eh poziomów. Trudno Iby hyło
Jed::niak w tym przypadku postawić jednO'znaczną granicę między tor to- nem górnym a sarmatem dolnym.
Ro2'!przestr~ienie poiZiomu buliminowego w rejonie Pilzno. ...:. Dę
bica wJ11claje się być niewielkie. StwierdZOlI1o 'gO' 'W. otwo!r,aoh [Pilzno· 1 d 2 oraz Lilpiny 1 (Z. Kirehner, 1956), a także ostatnio wotwo!I'l8.oh Pilzno 9 i Dębica 2, ,położonych na NE od poprzednićh (fig. 1~. WykUnlQwuje się
lOn dość szybko w kierunku porudniowym,p6łrlocnym' 'i' wschodnim, po- miJnro dużej miąższości w otwQraoh Pilmo 2 19 oraz niero zredukowanej w otworze Dębica 2. OtwÓI IPHzno6, opołoŻO!l1y w 1}iewielkiej od1:egłości
w:kie!l"'Ullku południ.awym 00 otworu PilznQ 2, po przewierceniu pOiZiomu podaIlJOlInali'lloidesowego wszedł bezpośrednio w poziom dendrofriowy.
Brak po'ziomu kwi.nkweIOlkul'ino.wego obse.rwuje się również w dwóch otworach na 'póŁnoonym zachodzie (Czarna- /Pilzno 3 i Jawocn!illt Sta;ry 1) o~a'z na wschodzie - w otwQlMoh 'Dę~.JCa 5, Ropczyce 2 i 3, Sędziszów
1. Sytua'cja w:ki·erun:lru z,achodnim nie jest bJi.żej znana.
Z wyżej przedstawionych-danych wynika,' ·ze poziom 'bulimhnowy w omawianym obszarz'e ro~przestrzenia się w postaci dużych soczewek w
kierunku EN'E - WSW. .
UWA!GI
Poziom Jbulimi!nowy w rejlOnie !Pilzno - Dę'bica, j;ak już wspomnia- no, ma ograniczony zasięg !poziomy i b~o zmienny pionowy. Wszy- stkie obserwacje wska'zują, że jest on odpowiednjJriem dolnej części po>- ziomu pod:anomalinoidesowego i że mlil,eży ,go zaliczyć do dolnego Sa!!."-
matu. Trudno Ibyłoby 'inaczej wytłumaczyć przede wszystkim talk dużą
miejscami jego miąższość oraz wyraźną redu~cję poziomu podanoilriali- n>Oidesowego tam, gdzie występuje poziom buliminowy. lPrzeprowadzone obserwacje prowadzą jeszcze do mnyoh wniosków. Istnieje tu, jak już
wspomniano,. pewna ··niezgodnośćmiędzy danymi dotyc'zącymi rozwoju . osadów, wyni'kającymi zko:re1acji .na podstawie karotaży,: a poziomami mikrolfarupJstycznY'!ffii. Nie dają się one ściśle w.iązać z określOinymi pozto-
1092
mami :litoobratylgraif],cznymi, a -cz~o przemie-sz~zają się w.razz,e 2llllianą
facjd 'W ild~lrupostępującej transgresji mona.
Zmiany miikrofaun:istyczne, odnosi się to !Szczególnie do fo:rmbento- nieznych, Zachod'Zą nie tylko w z:ależnościod zmian facjalnycłh, lecz Itaik.że
od _nie'znacznych nawet zmia!Il -ekologicznych. Wynika to przede wszy- stkim z danych o TIOizpnestrzeni€'1l1-u 'bu'limin w OISadach hadan~o obsza- ru. W zasięgu ich występowania tJ,ie dostrzegamy iOOwiern radyka:1nycil zmiJan facjalnych.
Biuro Dokumentacji i 'Projektów IGeologicznych rljednoczenia !Przemysłu Naftowego
Wan;rz:awa, ul. K1ruC2a 36
iPlrzed.siębiorstwo !Poszukiwań NaftowYch
Jasło
Nadesłano dnia 28 ma~ca 198fu".
PISMIENNICTWO
.A!I.1I!lXAJNIDOWICZ :S. (1900) - Stratygrafia orsadów mioceńskich w \Zagłębiu Gór-
nośl~kim. Pr. In's!!;. Geol., 39. lWarszawa.
ButnA y T., cJJCHA :l. (195'1) - {Pi'eIhled vjvoje neogenu vnejsi ,a,Lp.silro-karpatske pa'nve na !Morave. Vestnilk WG., 32, nr G. iPlraha.
cDCH.A l. (ll1959') - Miikrostratigrafkke vyzkumy tortxmu u Aparvy. Zpravy ogeol.
vyzkumech v (['. 1967. 'Praha.
GŁOW:ACK'I E., .J'UR:K.1EWIOZ H., KARNlKO'WlSKI !P. {Hl66) - Geologia: Tejo;nu
!Przemyśla rw świetle głębokich lWierceń. Kwart. ,gool., 10, p. 2Jl11~,
nr 11:. ;Wars7lawa.
K.I!ROHNlEm: Z. '(1900) - Stratygrafia miocenu !Przedg6rza Karpalt Środkowych na podstawie mikrofauny. IA!cta grol. pol., ~, ,p. ~h---449, !IlJI' 4. Warszawa.
K'OZI:KOIWISKIH., iM10iRAJW'SłKA K. (1957) - Miocen ze Zgłobic koro TarnJOWa w
>świetle Ibada-ń ,geoilogic1Jnych d mikropaleoo.tolo.gicznyroo.AlCta grol. pol., '7, p. 7l-D8, nr 1. IWamza:wa.
ŁUC2lroOWSKA E. ~1964) -;-- Skaty,grrlia mikropaJ.eOlltolo.gicz:na miocenu w rejo- nie Ta(['ndbrzeg - Chmielnik. Pra'Ce -gro!. P AIN, Oddz. Kra'lrowski, :nr 20.
Kraików.
BEHI'JI:mIOKliIR I. B. (1962) - BioCTpam:rpa<l>hl MióqeHY- 3ax:apnaT'l'R 3a
<P~oIO cX>opaM:iati<l>ep. AR YPCP. KHiB.
3)'reBB}'lII rJIOBA.IJ;KH, Cralm:CJIaB KPLII'OBCKli
MlłOQEHOBMI IłY .JrnMHHOBMI 30HA B P AaOlm IIH.JJL3HO - ,ZJ;EMBlłI.(A
Pe3IOMe
ByJlllMllHl.I B MOpCllllX OTJIOlKeBJiUIX MIiIOI(eHa BCTpe'lJaIOTCB ~OBOJlhlIO 'lacTO, BO B -e~
:łE3eMIIIDIPax. fu DoJlBJleBHe B 6om.meM KOJIH'leCTBe CKl10wreT HeKOTOpLIX JlCCJleAOBaTeJIeił
x BlJ,lI;eJIemno 6yJDiMHHOBLIX 30B :wm o6pam;emno. Bl!HMllBHli Ha HX 06HJtbBoe pacnpOCTpaBellRc
1093
B KOMIJJleKce. B 1I0000e~ee BpeMH-6yJlBMJlBLI 6LmH o6Hap)'JKem.I B 60JILmOM KOJlHliecTBe' B 6ypo- BI>lX CKBaJICHHax, Dpo~eHHLIX B, paB:OHe II:wu.3HO~ )J;eM6l1I\a (lPHI'. , 1).
Bo'DeeM KOMIJJleKce MHO}\eHOBI>lX OTJIOlKemm: :3TOrO pa1iOHa MOlKHO BhT,JJ;eJDITb CJIe,nyro~e MllKPo4JayHRCnrqeCme 30HbI: B HHlKHeM capMaTe,- aHOMllJlJiEHOIlAeccOBall (1), DOAaHOMaJIBHOMeC- COB3JI (6) 11 6YJUlMlmOBaJI (5) 30HbI; B BepXHeM TopToHe - ,l(eH,zqlO4lPIl0BaJI (4) 11 rJI06HI'ePHHOB3JI (3)
3OHbI; B' HHlKHeM TopTOHe - rOpH30HT XHMH'IeCKHX oniolKemm: (2) 11 KaHAOp6YJIHHOBO-YBHrePII- HOBall30Ha (1). B OTJIOlKeHHllX, B KOTOPI>lX OTcyrC'rByroT XHMH'IecKHe 06Pa30BaHHll, MHOI(eH Ha'lK!laeTCIl AeH]ql04lpHoBO:i!: 30HO:i!:.
IiYJIHMHHoBaJI 30Ha 61dJJa OTMe'l.eHll B 6YPOBI>lX CXB8lKHHaX II:wu.3HO 9 R)J;eM6JmS. 2. B oc- TllJIbHLIX 6ypoBl>lX CKBaJKHHax 3Ta 30Ha He opOCJlelKHBaeTCJI PI HenocpeACTBeHHO Ha AeH,lijlo4lpllo- BO:i!: 30He 3aJIeraer IIO,L(aHOMaJIHHO~CCOB3JI 30Hll (lPHI'. 2).
liyJIHMJiHoBaJi 30Ha Ha'l.HHaeTCJI AOBOJIbHO o6B'JIbHbIM pacnpOCTpaHeHHeM 3K3eMIImlpOB Bu- /imina elongata, a TaKlKe e~'IB1dX Bulimina aculeata, Dendrophrya sp., Streblus beccari, Glo- biregina bulloides. KBepxy 410pMl>I Dentirophrya Sp. PIC'l.e3IUOT, a BMeCTO HIiIX nOJIBIDlIOTCJI B 6oJIb-
moM KOmlT{ecTBe Bulimina elongata H ,L(OBOJIbHO MHOrOT{HcneHHbIe Bulimina 'aculeata. B T{HCJIe COnYTCTByro~:i!: IPaYHbI ,L(OBOJIbHO "IaCT0 BCTpeT{lUOTCJI Eponities omniVfigus 11 Quinqueloculina Okneriana. KBepxy conyrCTByroI$.l£.pay.aa iIocrenemio 6e~eeT PI 6YmlMllHOBall 30Ha IIOT{T}[ 1ICKJIIO-
"IHTeJIbHO IIpeACTIlBJlCHa pacopocrpaHeHHbIMH B 60JIbWOM KOJIH'l.ecTBe 3K3eMlI.lIllpaMH Bulimina elongata. B KpOBJIe 30HbI .pay.aa 6e~eer II CTaHOBllTCJI xaPJlOBaTO:ll:; Ha'lK!laIOT IIOSlBJ1ll'I'bCJI 41ayHR- CTll'I.ecme 4IoPMLI nO,L(aHOM8JIHHoBJi;eccOBO:i!: 30HbI. IiYmlMHHOB3JI 30Ha He }[MeeT pe3Ko:i!: rp~I,
Hll6moWWTCJI lite nocreneHHbI:i!:, nepexo,l( OT ,l(eH):qlOIPPIlOBo:i!: B nOAoWBe, ,1(0 IIOAaHOMaJIHHOIl- AeccOBO:l!: 30HbI B JqJoBJIe.
)J;OBOJIbHO TpyiJ,HO oopeAelIHTb CTpaTHI'Pa4lH'l.ecKoe nOnOlKeHHe 6YmlMHHOBO:I!: 30HbI. Ib
MllKpo4layHRCTll'I.ecKRX Ha6mo.n;eHH:i!: PI OPOH3Be,l(eHHOit Koppe~ Ha OCHOBamm MllKpo.paYHH- CTH'I.eCKRX KOMDJIeKCOB II .n;amn.i:x 6oKOBoro 3JIeKTp030H)l;HpOBaHHJI cne,DyeT, "ITO paccMaTPHBae- MOH 6yJl11MHHOBo:i!: 30He B OCTam.M 6YPOBI>lX CKBalKimax OTBeT{aeT HHlKHaJl "IaCTb DOAaHOMamt- HOH,lJ;eccoBO:i!: 30HbI. )J;OKa3arem.CTBOM 3Toro JIBJIJleTCJI TaKlKe 60JIbWaJl (400 M) MOJIUlOCTb 6YJIH- MliiHOBO:i!: 30HbI B TeX MecTax, r.n:e OPOIlCXOAllT COKpameHHe DO,ztaHOMaJlllHOH,l(eCCoBo:i!: 30HbI.
B CTpaTHrpa4lR'l.eCKOM OTHomemm 3Ta 30Ha OTHOCHTCJI K BIDKlieMY caPMaTY.
KalKeTCJI, 'ITO 6YmlMHHOBall 30Ha B pa1ioHe fi.wn,3HO - )J;eM6JmS. BMeel' He60JIbmoe pac- DpOCTpaHeHHe. Ib HMelOIIlHXCJI ,L(aHHI>lX cne.n;ye'r, "ITO 3Ta 30Hll Hll paCCMaTpBBlleMo:i!: reppHTOpHH pacopOCTpaHeHa B BMe JlHH3, opocmplUOIIlHXC.II no HaopaBJIeHHlO BOCTOK-<:eBePO-BOCTOK -..,;' 3lt- Da)l;-lOrO-3ana,L(.
EugeniWlz Gl..OfW AOKI, StanmaIW KRYGOWSKI
THE MIOCENE BULlMlNA HORIZON IN THE REGION PILZNO - DFtBICA Summary
(In the mardne Mlorene dePOS'its the 'bulimina forms Qc'cur :fairly lOifteiIl, ho<we- ver, ,iJn 'ldngle specimens only. A greater number of these forms !fioa.-cescertain rase'arch wor!k:ers to distinguish buli!mina hori2lOnB '01" 1lO stres:stheiJr rich QCCUT'l"eIlce in an assemblage. A 'hug,e amassement of th~s,e f'Orms has recently beeiIl observed in the deposits enoountered by the bore h'Oles made IiJn the regiJon Pi12l!l.O - !D~bi'Ca (Fig. 1).
In this region,the IW,hole cycle «f Miocene deposits can be subdiv.irled into the following mi:croJlaunisiic hari7lOOlS: in the Lower Sarmatian - 'anomalilllOide.s horizon
1094 !Eugeni'l1lSZ GJiowadd, Stall1is~aw IK,ry.gOW'Ski-
.(7), i:rufra-anomalinoitdes hori2JOn {'6}, :bulimina bor-iron ~5}; in the U.pper ''!'ortoman - dendrophry,a horiro.n (~), .globiger.ina· hori:ron (3); iIl1 the Lower 'l'ortonian - ih<lrlwn of chemical depo.ri1;s (2) andeandoIi)Ulina-uwigerina hor-i'ZlOll (1). In the bore holes where no Oh.emkal deposits were e.nooun:tered, the iMiocene begins with :the dendrophry,a horimn.
The ibulimina horizon has beenascertamed to occur in two bore bJolelSl: Pilzno 9 and D~1ca 2. ]n. the remaining 'bore holes the horiwn has not .bee«). encountered, the dendrophry:a iho'ri:ron being immediately ov:erla:in by the in!f:ra~an>OllIlal.inoides
lrorkZlOn I(FIg. 2). .
'The ibu1imi1na ho:riron be~ with a fairly a!Jmndant specimens 0If BuUmina elongata anld ,single specimens of Bulimina aculeata, Dendrophrya
ISp.,
S-treblus bec- cari and Globigerina btiUoides. T9Wlards the top the speci'IIlOOB of Dendrophrya 6'1>.disappear ,giving way to the abundant Bultmina €1longata anld fairJ.y abtmda:nt Bu- limina aculeata. AccompanyiJng fa,un·a is repres'ented by fairly rich Eponides omni- vagus and Quinqueloculina akneriana. ToWaI'lds the top the accompalllying ifa'Una graduailly dmpoverishes, ,a'nd the bulimina ihoriz<m. is alm:ost completely represen- ted Iby very abundant specimens of Bulimina el.cmgata. At the top oif thehoriron the fawna becomes poor and dwa~ish, and ifaunlstic ·ele:roenns of the :in:fra-anoma- 1inoides hiOrizon appear. The Ibulimina horizon i:s not characterized !by a sharp -boundazy. However, a gr:adua~ trans'ition ;from the dendrop:hrya horiwn at the
bottom to the in:fira-aIllomalinoddes hor1wn at the top can -here be observed.
Definition of the ;stratigraphiocaI position ()If the bulimina hori!zon is fa~rly d'if- ficu!t. Irt :reBul1;s from the mic.roiaUJIllistic observations and from 'oomel:artions ,maide on the ha.s'i:sof microfaunistic a'ssemlblages :and B'SE loggings that in the remain- ing hore ;hioles the lower !Part of the inifra-anomalillloides bIon.ron corresponds' to the !bulimma. horiwn underoons.ideration. 'Dhis is a'l:so proved by a g,reai thick:n-es:s (400
in.,
:OJf the bulimirua horizon observed where a reduction of intfra-anoma- linoiodes hori:ron appears. Strati-graphically, ,it ibe1ong.s to the Lower Siarmation.. DLstrbburtion <Yf the IbUlliminahori:wn in the region 'P·ilzno-~ica seems to be fairly lre'Sitrided. It results from the data so far obtained that the horiwn :in study occuns, vn :the area dtscus;s,ed., in the form of large ien·ses stretehing in an IE!NE - WSW direction.
