Jan Gurba
Reaktywowanie studiów
archeologicznych na UMCS w
Lublinie
Rocznik Lubelski 18, 243-245
1975
K R O N I K A
243
D w udniow e o brady podsum ow ał P. K a r p i u k — I sekr. KW P Z P R , stw ie r d zając, iż k o n feren c ja sta n o w iła dalszy k ro k w zacieśn ian iu b liskich i serdecznych w ięzi łączących L ubelszczyznę z przy g ran iczn y m i obw odam i U k ra in y i B iałorusi, ja k też stw o rzy ła d o b rą okazję w y m ian y dośw iadczeń w y n ik ający ch z realizacji społeczno-politycznych p rze m ian o g arn ia jąc y ch zap rzy jaźn io n e narody.
Mieczysław Szyszko
REAKTYW OW ANIE STUDIÖW ARCHEOLOGICZNYCH NA UMCS W LU BLIN IE W ro k u 1967, po złożeniu egzam inów m ag iste rsk ich przez abso lw en tó w archeolo gii, k tórzy rozpoczynali stu d ia w ro k u 1962, w ygasła n a U niw ersy tecie M arii C urie- S klodow skiej w L u b lin ie — pow o łan a od n o w a w 1959 ro k u — se k cja archeologii *. D ziałalność d y d ak ty czn a praco w n ik ó w K a te d ry A rcheologii P olskiej i P ow szechnej UMCS (a od 1970 ro k u Z ak ład u H isto rii S taro ży tn ej i A rcheologii) ograniczona została do p ro w ad zen ia zajęć d la sekcji h isto rii (w ykłady k u rso w e d la I i V ro k u ; w la tac h 1971—1974 p ro sem in ariu m , se m in a riu m i w y k ład m onograficzny z zak resu h isto rii staro ży tn ej i w czesnośredniow iecznej P o lsk i* ; w y b ra n e za g ad n ien ia w r a m ach ćw iczeń z h isto rii P olski d la II r.) i geografii (w la ta c h 1968—1970).
P ism em z d n ia 3 m a ja 1974 ro k u (SU. 1-0241-40/74) M in isterstw o N auki, Szkol n ictw a W yższego i T ech n ik i pow iadom iło R e k to ra t UMCS o pow o łan iu od 1 p aź d zie rn ik a 1974 ro k u stu d ió w z archeologii P o lsk i i pow szechnej n a UMCS. Tak, po je d e n a stu la tac h przerw y, w znow iono n a b ó r n a te n niezm iern ie w ażny d la regionu k ieru n ek . A rcheologia L ubelszczyzny, ja k ca ła archeologia P olski, stoi b o w iem w zw iązku z in te n sy w n y m rozw ojem ro ln ic tw a i przem y słu k ra ju w obec p ersp e k ty w y nieom al całk o w itej lik w id a c ji bazy źródłow ej 3. Z tego w łaśn ie w zględu od k ilk u la t p odjęto s ta ra n ia w resorcie w sp ra w ie po w o łan ia n a UMCS studiów archeologii. D osłow nie w p rze d ed n iu decyzji o u ru ch o m ien iu stu d iu m , o k tó re zabiegał ża rliw ie w ciągu o statn ich lat, 4 k w ie tn ia 1974 zm arł dotychczasow y k iero w n ik Z akładu H istorii S taro ży tn ej i A rcheologii UMCS, prof, d r A. G ard aw sk i
*.
P ow ołanie studiów archeologicznych n a UMCS zostało ogłoszone po w y d an iu przez M in isterstw o
Informatora
d la now o w stę p u jąc y ch n a uczelnie w yższe w 1974 roku. R e k to ra t zaw iadom ił w ięc o re k ru ta c ji K u ra to ria O kręgów Szkolnych — z któ ry ch r e k ru tu je się w w iększości s tu d iu ją c a n a UMCS m łodzież — lubelskiego, białostockiego, kieleckiego i rzeszow skiego oraz re d a k c je dzienników lo kalnych: * S.» J. G u r b a.
Katedra Archeologii Polski i Powszechnej Uniwersytetu Marii
Curie-Sklodowskiej w Lublinie w latach 1945
—1969,
„Ś w iatow id” 1971, t. 32, s. 219—225.2 Z se m in a riu m prof. d r. A. G ard aw sk ieg o w yszły 2 p rac e m ag istersk ie — B. G ołem berskiej i H. G ajd y — ukończone w czerw cu 1974 r.
3 Por. W. H e n s e 1,
Pomniki kultury
—źródłem świadomości narodu,
„A r cheologia P o lsk i” 1974, t. X IX , z. 2, s. nib. 1—4; R. M a z u r o w s k i ,Możliwości
poznawcze badań powierzchniowych,
„W iadom ości A rcheologiczne” 1974, t. X X X IX . s. 32—38; K. K o w a l s k i ,Badania powierzchniowe w archeologii, tamże,
s. 40—42; S. W о y d a, Opracach nad zdjęciem archeologicznym terenu Mazowsza i Podlasia,
tamże,
s. 44—46; J. K o w a l c z y k ,Badania powierzchniowe palącym zadaniem
archeologii, tamże,
s. 28—31.244 K R O N I K A
„S ztan d aru L u d u ”, „ K u rie ra L ubelskiego” 5, „G azety B iałostockiej”, „Słow a L u d u ”, „N ow in R zeszow skich” oraz „T ry b u n y M azow ieckiej”.
U zyskanie zgody re so rtu n a kształcen ie stu d e n tó w archeologii pociągnęło za sobą zm iany o rg an izacy jn e w Z akładzie H istorii S taro ży tn ej i A rcheologii UMCS. 1 p aźd ziern ik a 1974 n astą p ił podział Z ak ład u n a d w ie o d ręb n e je d n o stk i: Z akład H istorii S taro ży tn ej tJM C S z k iero w n ik iem prof. d r. R. K am ien ik iem i Z akład A r cheologii Polski UMCS z doc. dr. J. G urbą. O becnie obsadę n au k o w o -d y d ak ty czn ą Z ak ład u A rcheologii P olski sta n o w ią: docent — d r J. G u rb a, ad iu n k ci — d r S. Ho- czyk i d r K. M arczakow a, st. a sy ste n t — m gr I. K utyłow ska, asy ste n t-sta ż y sta — m gr M. D om ański. D zięki um ow ie z a w artej m iędzy UMCS a U n iw ersy te tem W a r szaw skim i U n iw ersy te tem Łódzkim now o pow stałe stu d iu m m a zapew nione w y k ła dy sp ecjalistyczne p row adzone przez w ybitn y ch fachow ców — p racow ników UW i UL. (Na pod staw ie tego p orozum ienia UMCS bierze u dział w p ro w a d ze n iu pracy m agisterskiej z z a k resu n eolitu P olski n a UŁ).
P rzyjęci n a stu d ia stu d en ci odbyli obow iązkow ą p ra k ty k ę ro botniczą n a w y k o p alisk ach archeologicznych Z akładu. Dzięki za p ew n ien iu w łaściw ej obsady in s tru k to rsk ie j m ieli oni m ożność rozpoczęcia stu d ió w ju ż n a ro k u „zerow ym ” *. W sie rp n iu b ad a n ia prow adzono n a zlecenie W ojew ódzkiego K o n serw ato ra Z abytków . K om en d an tem S tudenckiego H ufca P ra c y był m g r H en ry k K ow alski z Z ak ład u H istorii S taro ży tn ej i A rcheologii UMCS.
1. L ublin -D ąb ro w a. W stępne rozpoznanie osady w czesnośredniow iecznej. In stru k to r: m gr I. K utyłow ska.
2. Puław y-W łostow ice. S tanow isko w ielo k u ltu ro w e, k o n ty n u a c ja b a d a ń z ub. r o k u 5 * 7. In stru k to rz y : m g r L. G ajew sk i z In sty tu tu H isto rii K u ltu ry M a teria ln ej P A N w W a r szaw ie i m gr. I. K utyłow ska. N ajw ażn iejsze w y n ik i b a d a ń : S iady osady w czesno- neolitycznej k u ltu ry ce ram ik i w stęgow ej ry tej. O dkrycia dalszych grobów ciało p alnych k u ltu ry w enedzkiej z w czesnego o k resu w pływ ów rzym skich. W śród w ypo sażenia grobu w o jo w n ik a od k ry to zab y tk i u n ik a ln e : zespół kostek do gry, bogato zdobione naczynie oraz przed m io t żelazny podobny do stolarskiego d łu ta . W je d n ej z ja m od k ry to fra g m e n ty n aczyń re p re z e n tu ją c e ch a ra k te ry sty c z n e fo rm y tzw. w czesnosłow iańskiej ceram iki, d ato w a n e znaleziskiem fra g m e n tu dw u stro n n eg o g rze b ien ia (grupy II B /l A. C hm ielow skiej) oraz o kucia i sprzączki do p a sa z V w .n.e. 8 Z abytki z W łostow ic eksponow ano n a w y sta w ie polow ej urządzonej w w itry n ie sklepu GS w B ochotnicy.
3. G ródek, pow. H rubieszów . Z n an a osada k u ltu ry p u ch a ró w le jk o w aty ch 9. In s tr u k torzy: m g r L. G ajew sk i i doc. J. G urba. N ajw a żn ie jsz e w y niki b a d a ń : W je d n ej z ja m o d k ry to fra g m e n ty g linianych tygli do to p ie n ia m iedzi oraz u n ik a ln e szydło m iedziane w op raw ce z kości p ta k a.
4. W ronow ice-D oliw o, pow. H rubieszów . W stępne rozpoznanie osady i cm en tarzy sk a należących do w czesnośredniow iecznego zespołu C z e rw ie ń 10. In s tru k to r: m gr L. G a jew ski.
5 Por. (mp),
Archeologia. Nowe kierunki studiów UMCS,
„ S ztan d a r L u d u ” 3 VI 1974, s. 6;Studia archeologiczne na UMCS,
„K u rie r L u b elsk i” 4 VI 1974, s. 4.* I. J. K a m i ń s k i ,
Zmartwychwstanie archeologii,
„K am en a” 6 V 1974, s. 5. 7 J. G u r b a , A. K u t y ł o w s k i ,Pulawy-Wlostowice,
„ In fo rm ato r A rcheolo giczny. B a d an ia 1973 ro k u ” 1974, s. 153—154.8 O w yn ik ach b ad a ń donosiła p rasa , por. ■ (z),
Cenne znaleziska archeologów,
„S ztan d ar L u d u ” 23 V III 1974 s. 2; „ P o lity k a” 7 1X 1974, s. 2.
« P or. J. K o w a l c z y k ,
A Settlement of the Funnel Beaker Culture at Gródek
Nadbużny in the Hrubieszów District,
„A rcheologia P olona” 1962, t. II, s. I l l —120.10 K. J a ż d ż e w s k i ,
Ogólne wiadomości o Czermnie-Czerwieniu,
„A rcheologia P o lsk i” 1959, t. IV s. 67—91.K R O N I K A
245
W sie rp n iu 1974 ro k u b a d a n ia k o n se rw ato rsk ie prow adzono n a zlecenie M uzeum Wsi L ubelskiej. K o m en d a n tk ą S tudenckiego H ufca P ra cy by ła m g r E lżb ieta M azu r kiew icz z Z ak ład u H isto rii S taro ży tn ej i A rcheologii UMCS.
5. L ublin-K alinow szczyzna. K o n ty n u a c ja b ad a ń n a te re n ie „G rodziska” u . In s tr u k to r: m g r Ire n a K utyłow ska. N ajw ażn iejsze w y n ik i: O dkrycia szczątków dalszych dom ostw z p ierw szej fazy w czesnego średniow iecza.
Z w iedzanie w ykopalisk w e W łostow icach, G ró d k u i W ronow icach-D oliw ie w e szło do p ro g ra m u w ycieczek zjazdow ych X II O gólnopolskiego Z jazdu Polskiego T o w arzy stw a G eograficznego w L u b lin ie 1г.
Z akład A rcheologii P olski UMCS w o p arc iu o w łasn ą k a d rę n au k o w o -d y d ak tyczną i w łaściw ie opracow any p ro g ra m stu d ió w w łączy się b ard z iej niż to było m ożliw e dotychczas do b ad a ń pow ierzchniow ych n a te re n ie w ojew ództw a. W p o czątk u 1975 ro k u n a m ocy p orozum ienia o w sp ó łp racy m iędzy UMCS a U rzędem W ojew ódzkim w L u b lin ie pow ołany zostanie bow iem zespół, m ający zapew nić in te n syfikację b ad a ń i ochrony zabytków archeologicznych w ojew ództw a lubelskiego, przez połączenie Z ak ład u A rcheologii P olski UMCS z sam odzielnym stan o w isk iem K on se rw a to ra Z abytków A rcheologicznych, oddelegow anym do Z ak ład u z e ta ta m i B iu ra D okum entacji Z abytków . K onieczne do p ro w a d ze n ia działalności fu n d u sze zostaną zabezpieczone przez W ydział K u ltu ry i S ztuki U rzędu W ojew ódzkiego.
Jan Gurba
D M IT R IJ LEONIDOW ICZ POC H ILEW ICZ
29 m a ja 1974 r. zm arł zn a n y uczony radziecki, zasłużony działacz n a u k i U k ra iń skiej Socjalistycznej R ep u b lik i R adzieckiej, d o k to r n a u k historycznych, profesor U ni w ersy te tu Lw ow skiego im. I. F ra n k i D m itrij Pochilew icz.
D m itrij P ochilew icz u rodził się w 1897 r. w w iosce W odoty, w g u b ern i k ijo w skiej. P ierw sze la ta jego działalności p rak ty c zn e j — rozpoczął p rac ę ja k o w iejski nauczyciel — przy p ad ły n a okres w ielkich p rze m ian historycznych w życiu k r a ju — rew o lu cja 1917 r., w o jn a dom ow a, p oczątek b u d o w n ictw a socjalistycznego. W roku 1923 m łody nauczyciel w stę p u je do szeregów K om unistycznej P a rtii. W 1924 r. po m yślnie kończy K ijow ski I n s ty tu t O św iaty L udow ej.
Od ro k u 1921 D. P ochilew icz zajm o w ał odpow iedzialne sta n o w isk a w in sty tu cjach ośw iaty ludow ej, n a u k i i k u ltu ry ; był p ow iatow ym kom isarzem ośw iaty lu d o w ej, d y rek to rem I n s ty tu tu O św iaty L udow ej, p raco w ał w L udow ym K om isariacie O św iaty USRR, a od 1933 r. p ełn ił fu n k c ję d y re k to ra in sty tu tu naukow o-badaw czego h isto rii k u ltu ry u k ra iń sk ie j. N astęp n e la ta sw ojego życia D. P ochilew icz pośw ięcił p racy pedagogicznej w szkole w yższej. W okresie W ielkiej W ojny N arodow ej p ro w a dził zajęcia w in sty tu ta c h pedagogicznych w S w ierdłow sku i Ja ro sła w iu ; od roku 1946 pracow ał n a U niw ersytecie L w ow skim , gdzie p ełn ił fu n k cję k ie ro w n ik a k ated ry
11 S. H o c z y k - S i w k o w a ,
Sprawozdanie z badań Lublina przedlokacyjnego
w latach 196
7—1969, „S praw o zd an ia A rcheologiczne” 1974, t. X X V I, s. 109—111.12 Por.
