Dobór oprogramowania dla sklepu internetowego

(1)

DOBÓR OPROGRAMOWANIA DLA SKLEPU INTERNETOWEGO MARIA PIETRUSZKA, MARIAN NIEDŹWIEDZIŃSKI

Streszczenie

W artykule zawarto analizĊ oprogramowania dla e-commerce z podziaáem na komercyjne i darmowe oraz róĪne modele opáat za sklepy internetowe. Przedstawiono problemy związane z wyborem oprogramowania i aktualne trendy w tym zakresie w Polsce. Analizy dokonano w oparciu o przegląd moĪliwoĞci e-sklepów oferowanych przez producentów oprogramowania i elektroniczne platformy handlowe, raporty e-commerce oraz badania wáasne autorów.

Sáowa kluczowe: oprogramowanie e-commerce, modele opáat za sklepy internetowe 1. Wprowadzenie

Wynikiem wzrostu zainteresowania handlem elektronicznym jest pojawienie siĊ w ofercie firm programistycznych oprogramowania dla sklepów internetowych stworzonego na bazie Systemów Zarządzania TreĞcią (CMS). Istnieje równieĪ oprogramowanie open source, którego pliki moĪna pobraü w Internecie, umieĞciü na serwerze i za pomocą formularza instalacyjnego nawiązaü poáą-czenie z bazą danych i skonfigurowaü parametry sklepu. Kolejnym krokiem jest juĪ wprowadzenie produktów do bazy danych poprzez formularze w panelu administratora sklepu.

Podejmując decyzjĊ o wyborze oprogramowania dla e-sklepu naleĪy wziąü pod uwagĊ nie tylko jego funkcjonalnoĞü i szatĊ graficzną, lecz takĪe koszty utrzymania sklepu zaleĪne od wielkoĞci sprzedaĪy i modelu opáat. Istotnym czynnikiem wpáywającym na proces kalkulowania kosztów bu-dowy i utrzymania infrastruktury informatycznej e-sklepu jest moĪliwoĞü uzyskania dotacji z Unii Europejskiej. Dotacje te są dystrybuowane wĞród polskich maáych i Ğrednich przedsiĊbiorstw w ra-mach projektów prowadzonych przez jednostki administracji publicznej róznych szczebli. (por. [8]_). W przypadku oprogramowania komercyjnego naleĪy dokonaü wyboru miĊdzy modelem licencyj-nym, abonamentowym i prowizyjnym. Z kolei decydując siĊ na oprogramowanie darmowe nie uniknie siĊ dodatkowych opáat za hosting i domenĊ, które w przypadku modelu abonamentowego i prowizyjnego ją wliczone w opáatĊ pobieraną za prowadzenie sklepu.

Programy komercyjne mają równieĪ tą przewagĊ nad programami darmowymi, Īe z reguáy ofe-rują one integracjĊ z porównywarkami cen (CENEO.pl, Skąpiec.pl) i z Allegro, obsáugĊ wielu jĊzyków, walut i szybkich páatnoĞci on-line, a takĪe indywidualną szatĊ graficzną. W przypadku oprogramowania darmowego dodatkowe moduáy wspomagające sprzedaĪ (takie jak systemy páat-noĞci, dostawy, fakturowania, porównywarki cen) mogą byü páatne lub są pojawiają siĊ dopiero po pewnym czasie.

W rezultacie wybór nie jest prosty. W nastĊpnym rozdziale dokonano podziaáu oprogramowa-nia e-commerce i przedstawiono aktualne trendy związane z jego wyborem.

(2)

W rozdziale trzecim przeanalizowano róĪne rozwiązania związane z opáatami (licencja, abona-ment, prowizja). Kolejny rozdziaá omawia przykáad rozwoju sklepu internetowego, który w róĪnych fazach swojej dziaáalnoĞci wybieraá inny model opáat.

2. Oprogramowanie i usáugi hostingowe sektora e-commerce 2.1. Oprogramowanie platform sklepowych

Raport z badaĔ sklepów internetowych publikowany corocznie przez IDG – czoáowego do-stawcĊ informacji o rynku IT na Ğwiecie, wyróĪnia cztery typy oprogramowania do obsáugi sklepów internetowych [15]:

x Zakupione – na zasadzie jednorazowej opáaty w formie licencji czasowej lub abonamentu. x Oprogramowanie open source (np. osCommerce, ZenCart) – darmowe oprogramowanie

pobierane w Internecie.

x Wáasne – oprogramowanie tworzone i ulepszane przez pracowników sklepu, które po-wstaáo na bazie oprogramowania darmowego lub oprogramowanie zamówione w agencji interaktywnej, dostosowane do indywidualnych wymagaĔ klienta i wyróĪniające siĊ gra-fiką na tle innych e-sklepów w danej branĪy.

x Platformy sklepowe (np. iStore, Bazarek.pl, Otwarte24.pl) – serwisy internetowe umoĪli-wiające zaáoĪenie i prowadzenie sklepu internetowego opartego na modelu SaaS (czyli oprogramowanie jako usáuga). NajczĊĞciej platforma sklepowa oparta jest na wáasnym au-torskim oprogramowaniu sklepu internetowego, które sprzedawcy dzierĪawią páacąc za uĪytkowanie w róĪnych modelach: abonamentowy, prowizyjny lub mieszany. Bardzo czĊ-sto platformy sklepowe oferują bezpáatny okres testowy oraz zaznajomienie siĊ z systemem.

Z rysunku 1 wynika, Īe w ostatnich latach najwiĊksza dynamika wzrostu cechowaáa platformy sklepowe (wzrost o 13% w roku 2012), natomiast najwiĊkszy spadek odnotowaáo oprogramowanie zakupione (6% w 2012r.) i open source (5% w 2012r.). TakĪe oprogramowanie wáasne, którego udziaá rósá w latach 2008–2010 [16],_odnotowaáo w nastĊpnych dwóch latach spadek o ponad 6%.

Spadek zainteresowania oprogramowaniem typu open source táumaczony jest najmniejszym bezpieczeĔstwem wĞród wszystkich istniejących na rynku, gáównie ze wzglĊdu na otwarty kod Ĩró-dáowy i rzadkie aktualizacje. CzĊĞü firm z mniejszym budĪetem zrezygnowaáa z rozwiązaĔ typu open source na rzecz platform sklepowych z powodu lepszego ich bezpieczeĔstwa i moĪliwoĞci prostszej obsáugi takiego sklepu [15].

Wedáug raportu „e-commerce 2013” tylko kilka procent sklepów wykryáo wáamanie, przy czym poáowa tych sklepów uĪywaáa wáasne oprogramowanie, jedna czwarta oprogramowanie zakupione, a tylko jeden sklep uĪywaá oprogramowanie open source. Twórcy raportu piszą, Īe „nie oznacza to jednak wcale, ze open source jest bezpieczniejszy, poniewaĪ po pierwsze, jest duĪo mniej popularny niĪ oprogramowanie wáasne, a po drugie – uĪywany w mniej popularnych sklepach, co moĪe równieĪ przekáadaü siĊ na ich popularnoĞü wĞród wirtualnych záodziei” [15]. Bardziej niepokojące jest to, Īe w 2012r. prawie 16% sklepów nie miaáo pewnoĞci czy doszáo w nich do wáamania.

(3)

Maria Pietruszka, Marian NiedĨwiedziĔski Dobór oprogramowania dla sklepu internetowego 180

Rysunek 1. Oprogramowanie do obsáugi sklepu internetowego uĪywane w latach 2010–2012

ħródáo: [15].

Darmowe oprogramowanie moĪe byü dobrym rozwiązaniem na starcie, szczególnie wtedy, gdy firma nie ma funduszy na zakup licencji lub w przypadku programistów, którzy sami wdroĪą opro-gramowanie i bĊdą w stanie je rozwijaü nie ponosząc dodatkowych kosztów. Jego wadą są dodatkowe koszty związane z hostingiem i brak wsparcia technicznego [4]. Na szczĊĞcie wokóá kaĪ-dego darmowego oprogramowania tworzy siĊ spoáecznoĞü aktywna na forach tematycznych i blogach oraz rozbudowane zaplecze wtyczek, ulepszeĔ i modyfikacji [2].

Ten szeroki zakres moĪliwoĞci pozwala na uĪycie darmowego oprogramowania jako podstawy do wdroĪeĔ politaĪowych. Takie wdroĪenia są w istocie metodą pogáebionej analizy potrzeb dla przyszáego „dojrzaáego” rozwiązania. Stosowanie wdroĪeĔ pilotazowych okazuje siĊ bowiem jed-nym z kluczowych czynników sukcesu wdroĪeniowego (por. [3]).

Dodatkowymi walorami wspóádziaáania spoáecznoĞciowego są: lepsza jakoĞü i transparentnoĞü produktu oraz radoĞü wspóátworzenia (por. [7]).

Pakiety komercyjne róĪnią siĊ od darmowego oprogramowania przede wszystkim tym, Īe ist-nieje firma, która odpowiada za sklep. WáaĞciciel takiego sklepu moĪe liczyü na pomoc techniczną, gwarancjĊ bezpieczeĔstwa i aktualizacje. Koszt zaleĪy od oferowanego rozwiązania. Cena zakupio-nego oprogramowania licencyjzakupio-nego wynosi od kilkuset do kilku tysiĊcy záotych i zaleĪy od jego funkcjonalnoĞci i zapotrzebowania wáaĞciciela na dodatkowe moduáy lub niestandardową szatĊ gra-ficzną. Natomiast koszt oprogramowania abonamentowego waha siĊ od stu do kilkuset záotych miesiĊcznie. Do popularnych pakietów komercyjnych naleĪą SOTE i Shoper oparte na modelu li-cencyjnym, IAI-Shop – jedna z najbardziej zaawansowanych na Ğwiecie platform sklepowych

(4)

dziaáająca w oparciu o model abonamentowy oraz platforma iStore oparta na modelu prowizyjnym. NajdroĪszym rozwiązaniem moĪe byü oprogramowanie zamówione w agencji interaktywnej – jego koszt wacha siĊ od kilkunastu do kilkudziesiĊciu tysiĊcy záotych. Agencje interaktywne posiadają wáasne silniki e-commerce, poniewaĪ indywidualne wymagania klienta sprawiają, Īe dostosowanie darmowych lub komercyjnych pakietów do nietypowych wymagaĔ klienta jest bardzo trudne, a cza-sem wrĊcz niemoĪliwe.

2.2. Usáugi hostingowe sektora e-commerce

Nie tylko oprogramowanie jest potrzebne, aby sprzedawaü w Internecie. NiezbĊdne jest równieĪ Ğrodowisko, w którym aplikacja e-commerce moĪe pracowaü. Jednym z jego elementów jest serwer. Serwerów darmowych nie poleca siĊ dla sklepów internetowych ze wzglĊdu na ograniczenia trans-feru danych i niepoĪądane reklamy. Lepszą opcją są páatne serwery wirtualne, za które uĪytkownicy wnoszą okreĞloną opáatĊ miesiĊczną. Serwer wirtualny jest maszyną z wydzielonymi zasobami fi-zycznego serwera, co umoĪliwia pracĊ kilku/kilkunastu odseparowanych od siebie serwerów wirtualnych na jednym serwerze fizycznym. Jeszcze lepszą lecz droĪszą opcją jest wynajĊcie ser-wera dedykowanego, który jest serwerem fizycznym w caáoĞci przeznaczonym dla jednego klienta.Oferta firm wynajmujących serwery jest bardzo bogata. Obecnie do najbardziej rozpozna-walnymi dostawcami są Home.pl, Nazwa.pl, 1&1.

Firma moĪe równieĪ zdecydowaü siĊ na wáasne rozwiązania serwerowe, ale wtedy musi odpo-wiednio wyposaĪyü serwerowniĊ, kupiü sprzĊt i oprogramowanie, zapewniü jego konserwacjĊ i obsáugĊ. Na drugim biegunie znajduje siĊ hosting na platformach sklepowych, który wliczony jest w opáatĊ za sklep.

Wedáug raportu „e-commerce 2013” prawie jedna trzecia przebadanych firm wybieraáa w 2012 r. hosting na platformach sklepowych (najwiĊkszy 9% wzrost w stosunku do roku poprzedniego) (rys. 2). Od trzech lat widoczny jest natomiast trend spadkowy serwerów dedykowanych i wirtual-nych. Kolokacja polegająca na dzierĪawie zarówno infrastruktury, jak i powierzchni na której przechowywane są urządzenia i serwery komputerowe, utrzymuje siĊ na staáym poziomie ok. 5%. TakĪe wáasne rozwiązania serwerowe i serwery darmowe cieszyáy siĊ niezmiennym zainteresowa-niem w latach 2010–2012.

Dyskutując kwestiĊ doboru rozwiązaĔ dla danego przedsiĊwziĊcia komercyjnego w Internecie, naleĪy podkresliü, iĪ cennym i stale aktualnym (chociaĪ w praktyce czĊsto pomijanym) elementem jest opracowanie dla tego przedsiĊwziĊcia kompleksowej i konkretnej e-strategii, w ramach której powinny byü decydowane kluczowe kwestie techniczne i biznesowe (por. [6]). Istnieje bowiem silny wzajemny związek pomiĊdzy aktualnym zaawansowaniem technologii informacyjnej oraz prak-tycznie realizowanymi modelami biznesowymi (por. [11]).

(5)

Rysunek 2. Usáugi hostingowe w e-commerce w latach 2010–2012 ĩródáo: [15].

3. Rozwiązania biznesowe z dziedziny e-commerce 3.1. Oprogramowanie darmowe

Oprogramowanie darmowe moĪe byü najszybszym i najtaĔszym sposobem uruchomienia sklepu internetowego, szczególnie wtedy gdy wáaĞciciel sklepu jest programistą, który sam wdroĪy oprogramowanie i bĊdzie je rozwijaü. MoĪe liczyü na pomoc ze strony uĪytkowników, którzy dzielą siĊ z innymi ulepszeniami kodu z wáasnych wdroĪeĔ. Najlepsze modyfikacje udostĊpniane publicz-nie są wáączane do kolejnych edycji oprogramowania.

W Polsce od kilku lat najpopularniejszy jest pakiet osCommerce, który stworzyá wokóá siebie liczną spoáecznoĞü w postaci for tematycznych i blogów oraz oferuje wiele wtyczek, ulepszeĔ i mo-dyfikacji.

Darmowe oprogramowanie ma równieĪ wady, które naleĪy wziąü pod uwagĊ. Do najwaĪniej-szych naleĪy brak oficjalnego wsparcia technicznego, niska uĪytecznoĞü podstawowej wersji e-sklepu i wynikająca stąd koniecznoĞü zatrudnienia programisty, który dostosuje sklep do wyma-gaĔ sprzedawcy i bĊdzie rozwijaá oraz konserwowaá oprogramowanie. JeĪeli dodamy do tego koszt dodatkowych moduáów i koszty hostingu to okaĪe siĊ, Īe darmowe oprogramowanie wcale darmowe nie jest.

(6)

3.2. Model licencyjny

Idea tego modelu polega na tym, Īe oprogramowanie sklepu internetowego sprzedawane jest jako produkt i páaci siĊ za nie tylko raz. Jest to opáata za wieczystą licencjĊ. Páacąc za sklep, nabywca staje siĊ jego wáaĞcicielem i moĪe zarządzaü nim w dowolny sposób bądĨ sprzedaü. Takie rozwią-zanie daje klientowi duĪą swobodĊ i autonomiĊ. Jednorazowy koszt oznacza, Īe w kolejnych miesiącach klient bĊdzie páaciá jedynie za utrzymanie hostingu.

Model ten reprezentują programy „szyte na miarĊ”, czyli od samego początku przygotowane pod indywidualne preferencje klienta przez agencjĊ interaktywną oraz oprogramowanie „pudeá-kowe”, czyli gotowe wersje oprogramowania. W przypadku rozwiązaĔ e-commerce róĪnice miĊdzy gotowym oprogramowaniem, a oprogramowaniem na zamówienie zacierają siĊ, poniewaĪ coraz czĊĞciej „pudeákowe” rozwiązania stają siĊ podstawą do dalszego rozwoju aplikacji. Niestety wiele firm „karze” za modyfikacje kodu Ĩródáowego na wáasną rĊkĊ, odbierając gwarancjĊ na swoje opro-gramowanie. Dlatego jeĪeli w dalszych etapach funkcjonowania sklepu okaĪe siĊ, Īe naleĪy stworzyü dodatkową funkcjonalnoĞü, lepiej jest zamówiü ją u producenta za dodatkową opáatą. Zwy-kle opáata dla klientów, którzy nabyli oprogramowanie, jest niĪsza niĪ dla nowych klientów. Jest to zatem doskonaáe rozwiązanie dla klientów, którzy mają nietypowe oczekiwania. W tym przypadku, platforma licencyjna ma przewagĊ nad sztywną platformą abonamentową.

Wadą rozwiązania licencyjnego jest to, Īe klient, kupując licencjĊ, nie moĪe liczyü, Īe jego oprogramowanie bĊdzie ciągle rozwijane. Hipotetycznie zaáoĪyü moĪna, Īe na rynku pojawi siĊ nowa, szybko odnosząca sukces, porównywarka cenowa. W przypadku platformy licencyjnej, aby z nią zintegrowaü swój sklep, trzeba wnieĞü opáatĊ i poczekaü okoáo kilku tygodni w celu widocz-nych efektów. Inaczej jest w przypadku platformy abonamentowej, gdzie taką usáugĊ klient ma w ramach swoich miesiĊcznych opáat. Jest to szybka i sprawna moĪliwoĞü integracji sklepu abona-mentowego, gdzie efekty tej pracy widoczne są w krótkim czasie.

Pakietami licencyjnymi są Sote.pl, I-Dotcom, Epro.com.pl, Eoh.pl

Oprogramowanie Sote.pl jest obecnie najczĊĞciej wybieranym w Polsce rozwiązaniem pudeá-kowym, o czym Ğwiadczy liczba kilku tysiĊcy wdroĪeĔ. Producent zapewnia szeroką gamĊ funkcjonalnoĞci: róĪne formy páatnoĞci, integracja z pasaĪami handlowymi, gotowe szablony gra-ficzne, integracja z zewnĊtrznymi programami do obsáugi magazynu i sprzedaĪy. Peána wersja komercyjna kosztuje 1990 zá, wersja Exclusive 10 000 zá, natomiast miesiĊczny abonament 95 zá. Zatem osoba prowadząca dziaáalnoĞü handlową przez dwa lata, poniesie wiĊksze koszty korzystając z abonamentu, niĪ z zakupu licencji.

I-Dotcom jest zaawansowaną platformą sprzedaĪy detalicznej i hurtowej, przeznaczoną za-równo dla maáych firm, jaki przedsiĊbiorstw prowadzących sprzedaĪ na duĪą skalĊ. Oprogramowanie umoĪliwia przystosowanie wyglądu sklepu do indywidualnych potrzeb począw-szy od dostosowania wyglądu graficznego, poprzez dodanie dodatkowych moduáów wspomagających sprzedaĪ i zarządzanie sklepem, aĪ do integracji z zewnĊtrznymi systemami.

(7)

3.3. Model abonamentowy

Idea tego modelu polega na tym, Īe w zamian za opáatĊ miesiĊczną lub kwartalną klient otrzy-muje ciągle rozwijane oprogramowanie wraz z grafiką. CzĊsto dodatkowo pobierana jest opáata za wdroĪenie i instalacjĊ oprogramowania na serwerze producenta. Klient nie ponosi dodatkowych opáat za utrzymanie hostingu, co zwiĊksza atrakcyjnoĞü tego rozwiązania w stosunku do rozwiązania licencyjnego.

Niewielki koszt wdroĪenia i instalacji, brak opáat za hosting, brak koniecznoĞci wynajmowania specjalisty-programisty do opieki i rozwiązywania problemów technicznych sprawia, Īe pakiet abo-namentowy jest doĞü czĊsto wybierany ze wzglĊdu na niski koszt na starcie. Wtedy jest to rozwiązanie kilka razy taĔsze niĪ pakiet licencyjny. DuĪą zaletą jest moĪliwoĞü uruchomienia kilku sklepów internetowych i administrowanie nimi z poziomu jednego panelu administracyjnego w ra-mach jednej opáaty abonamentowej. Pakiety abonamentowe zdecydowanie prowadzą w tej kwestii przed pakietami licencyjnymi.

Dla wielu sprzedawców moĪe byü wadą to, Īe podstawowe narzĊdzie, jakim jest oprogramo-wanie sklepu nie jest wyáączną wáasnoĞcią sprzedawcy i znajduje siĊ na serwerze usáugodawcy. Ponadto pakiet abonamentowy wraz z coraz dáuĪszym czasem prowadzenia sklepu staje siĊ coraz „droĪszy” w porównaniu z pakietem licencyjnym. Przy páaceniu abonamentu przez kilkanaĞcie mie-siĊcy moĪe siĊ okazaü, Īe koszt prowadzenia sklepu przewyĪszy jednorazową opáatĊ z modelu licencyjnego.

Ponadto indywidualne moĪliwoĞci rozszerzeĔ są doĞü ograniczone. Producenci pakietów abo-namentowych nie są skáonni są do wdraĪania ulepszeĔ na Īyczenie klienta. Pakiety abonamentowe dziaáają jak programy, których autorzy nie dopisują indywidualnych funkcjonalnoĞci. Taki program powstaje i jest z czasem aktualizowany i ulepszany, ale nie tak jak pakiet licencyjny gdzie na Īycze-nie klienta dopisywane są nowe funkcjonalnoĞci.

Reasumując, rozwiązanie abonamentowe jest idealne dla początkujących e-sprzedawców, któ-rzy niewielkim kosztem uruchomią sklep i sprawdzą czy jego prowadzenie jest dla nich opáacalne. JeĪeli zrezygnują stracą mniej pieniĊdzy. Ponadto sprzedawca nie powinien mieü indywidualnych, wyszukanych wymagaĔ odnoĞnie funkcjonalnoĞci. Nie jest to dobre rozwiązanie w przypadku pro-wadzenia sklepu przez dáuĪszy czas. Wspomniany w rozdziale poprzednim Sote.pl oprócz wersji licencyjnej oferuje takĪe miesiĊczny abonament 149 zá. Zatem osoba prowadząca dziaáalnoĞü han-dlową przez dwa lata, poniesie wiĊksze koszty korzystając z abonamentu, niĪ z zakupu licencji.

Pakietem abonamentowym jest takĪe wspomniany w rozdziale 2 IAI-Shop.com, w którym wy-sokoĞü opáaty abonamentowej jest uzaleĪniona od pakietu sklepu. Klient ma do dyspozycji abonament od 99 zá do 10999 zá netto. Kwota ta zaleĪy od wielu czynników począwszy od dostĊpnej przestrzeni dyskowej na serwerze, liczby rdzeni procesora czy wielkoĞci dostĊpnej pamiĊci RAM. Klient musi takĪe zapáaciü opáatĊ instalacyjną w wysokoĞci 599zá. Dodatkowo, producent pobiera opáatĊ od klientów, którzy chcą mieü indywidualną maskĊ sklepu, w skáad której wchodzą funkcjo-nalnoĞci oraz szata graficzna aplikacji. Ceny zaleĪne są równieĪ od tego, czego oczekuje klient: unikalny styl graficzny, moĪliwoĞü zmiany ukáadu graficznego, indywidualna szata graficzna na wszystkich podstronach. Cena za maskĊ sklepu waha siĊ od 0 zá w wersji standardowej do 6999 zá.

(8)

3.4. Model prowizyjny

Idea pakietu prowizyjnego polega na oferowaniu przez usáugodawcĊ oprogramowania w za-mian za prowizjĊ od sprzedaĪy. Platforma prowizyjna jest podobna do pakietu abonamentowego. Tutaj równieĪ caáe oprogramowanie utrzymywane jest na serwerach usáugodawcy, dziĊki czemu klient nie ponosi dodatkowych kosztów za utrzymanie hostingu. Oprogramowanie rozwijane jest i ulepszane tak jak w pakiecie abonamentowym. Podobnie jak w pakiecie abonamentowym moĪna uruchomiü kilka sklepów internetowych w ramach jednego konta, aktualizacje oprogramowania są w cenie.

Plusem tego rozwiązania jest to, Īe klient nie wnosi Īadnych dodatkowych opáat. To ile zapáaci za oprogramowanie zaleĪy od tego ile sprzeda produktów, wiĊc usáugodawcy zdecydowanie opáaca siĊ posiadanie klientów z duĪą sprzedaĪą swoich produktów. Minusem takiego rozwiązania są koszty ponoszone przez wáaĞciciela sklepu w przypadku wysokiego poziomu sprzedaĪy. Przykáa-dowo wáaĞciciel uzyskujący sprzedaĪ na poziomie kilkudziesiĊciu tysiĊcy záotych zapáaci wiĊcej niĪ w przypadku platformy abonamentowej czy licencyjnej [1]. Z tego wzglĊdu oprogramowanie pro-wizyjne moĪna poleciü tym samym sprzedawcom, co pakiet abonamentowy. Przeznaczone jest dla osób, którzy nie chcą ponosiü duĪych kosztów na starcie biznesu. W początkowym okresie dziaáal-noĞci e-sklep dziaáający w ramach modelu prowizyjnego zdobywa staáych klientów, a w póĨniejszym etapie w przypadku znacznego zwiĊkszenia sprzedaĪy jego wáaĞciciel moĪe sko-rzystaü z innego rozwiązania.

Przykáadowym oprogramowaniem jest: Istore.Pl czy sklepyfirmowe.Pl

Oprogramowanie Istore.Pl naleĪy do Grupy Allegro i jest jedną z najpopularniejszych platform e-commerce w Polsce. Zaletami tej platformy jest sporo bezpáatnych integracji, m.in. z najwiĊk-szymi porównywarkami Ceneo.pl i Skąpiec.pl. Ponadto sprzedawca otrzymuje za darmo szablon responsie Web design, dziĊki czemu sklep automatycznie dostosowuje siĊ do rozdzielczoĞci wszyst-kich urządzeĔ mobilnych. Dodatkową unikalną funkcjonalnoĞcią jest Program Ochrony Kupujących Grupy Allegro i moĪliwoĞü logowania siĊ do sklepu z uĪyciem danych konta Allegro. Te elementy pomagają budowaü zaufanie klienta sklepu i zapewniają wiĊkszą liczbĊ wejĞü do sklepu. WysokoĞü prowizji zaleĪy od rodzaju produktu: 1,9% za komputery, AGD, RTV i telefony, 3,5% za pozostaáe produkty. Platforma iStore.Pl udostĊpnia równieĪ wersjĊ abonamentową (miesiĊcznie 59,99 zá w wersji Standard i 99,90 zá w wersji Biznes).

4. Rozwój e-sklepu na przykáadzie sklepu Tea House

PrzedsiĊbiorstwo Tea House rozpoczĊáo swoją dziaáalnoĞü z dniem 1 grudnia 2009 roku. Zaáo-Īyá je student Wydziaáu Ekonomiczno-socjologicznego Uniwersytetu àódzkiego, który za temat pracy dyplomowej wybraá „E-commerce w przedsiĊbiorstwie handlowym” [10]. W trakcie realizacji

pracy powstaáy dwie wersje e-sklepu, dziĊki czemu moĪna byáo zbadaü proces dostosowywania oprogramowania do zmieniającej siĊ sytuacji firmy. Sklep http://www.wiecejnizherbata.pl/ sprze-daje ekskluzywne herbaty niemieckiej firmy Ronnefeldt. Wybór takiej formy dziaáalnoĞci byá nastĊpstwem rozeznania siĊ wáaĞciciela firmy Tea House w polskim rynku wysokogatunkowych herbat oraz zapotrzebowania na tego typu produkty. TrudnoĞci w pierwszych miesiącach dziaáalno-Ğci byáy spowodowane brakiem jakiegokolwiek dofinansowania oraz niewielkim kapitaáem początkowym przedsiĊbiorstwa. Dlatego teĪ początkowa oferta herbat dotyczyáa jedynie 11 smaków

(9)

herbat ekspresowych, JednakĪe niska konkurencja oraz znaczny popyt na oferowane wysokogatun-kowe produkty Ronnefeldt sprawiáy, iĪ firma szybko zaczĊáa pomnaĪaü swoje Ğrodki, inwestując je w nowe produkty. W ten sposób w ciągu 3 miesiĊcy w ofercie firmy, oprócz herbat ekspresowych, pojawiáy siĊ nowe produkty niemieckiej marki. W związku z intensywnym rozwojem firmy oraz rozszerzeniem oferty po roku w firmie oprócz wáaĞciciela pracowaáy dwie osoby.

Wybór wáaĞciwego oprogramowania sklepu internetowego jest jednym z kluczowych elemen-tów przy rozpoczĊciu dziaáalnoĞci polegającej na sprzedaĪy produkelemen-tów poprzez Internet. Tak samo byáo w przypadku firmy Tea House, dla której ta forma sprzedaĪy miaáa byü gáównym Ĩródáem przychodów. Po dokonaniu szczegóáowej analizy dostĊpnego oprogramowania z dziedziny e-com-merce oraz skonfrontowaniu go z budĪetem firmy wybrano i wdroĪono sklep oparty na platformie iStore. Szybki wzrost sprzedaĪy po uruchomieniu sklepu internetowego przeáoĪyá siĊ jednoczeĞnie na wzrost miesiĊcznych kosztów utrzymania sklepu opartego na systemie prowizyjnym. NastĊp-stwem tej sytuacji byá zakup licencji na dedykowane rozwiązanie sklepu internetowego w jednej z áódzkich firm – Eye of Horus Solutions. Planowanym terminem wdroĪenia nowego sklepu w mo-delu licencyjnym byá I kwartaá 2011r.

Zmianie ulegáo logo firmy (rys. 3) i szata graficzna. GrafikĊ sklepu na platformie iStore.pl oparto na dostĊpnej w 2010 roku makiecie (rys.4).

Rysunek 3. Logo firmy Tea House z 2009r. i 2010 r ħródáo: [10].

Dla odróĪnienia od innych sklepów na stronie gáównej umieszczono reklamy bannerowe infor-mujące o nowych ofertach i promocjach. Podjeto zatem dziaáania e-merchandising’owe, mające na celu przyciągniecie potencjalnych klientów do sklepu i zachecenie ich do dokonania zakupu. Jak stwierdza Mariusz WoĨniakowski (por. [13]) – wáaĞciwe prezentowanie towarów w e-sklepie prze-káada siĊ na decyzje o zakupie w tym wáaĞnie sklepie. Z kolei, wyniki badaĔ przeprowadzonych przez Marka SikorĊ, Grzegorza DzieĪĊ i Zbigniewa Lwowskiego potwierdzają, Īe niewáaĞciwy opis prezentowanych do sprzedaĪy towarów jest (obok nieáaĞciwie realizowanej dostawy) gáównym za-groĪeniem skutecznej realizacji transakcji przez sklep internetowy (por. [9]).

W przyszáoĞci naleĪaáoby rozwaĪyü budowĊ podsystemu lojalnoĞciowego obejmującego m.in.: mechanizny nagradzania, analitykĊ lojalnoĞciową, zarządzanie kampaniami (por. [14]). Lojalni klienci bowiem „nie tylko bĊdą zwiĊkszaü dochód firmy poprzez dokonywanie transakcji, ale rów-nieĪ zmniejszaü potencjalne koszty reklamy poprzez generowanie odniesieĔ dla innych uĪytkowników...” (por. [12]).

(10)

Rysunek 4. Layout strony gáównej sklepu Tea House na platformie iStore.pl, 2010 r ħródáo: [10].

(11)

Sklep na platformie iStore wykonany byá w technologii PHP. Posiadaá aktywne integracje z po-równywarką cen Ceneo.pl, szybkimi páatnoĞciami Platnosci.pl oraz z Paczkomatami 24/7. Podstawowymi wymaganymi funkcjonalnoĞciami sklepu z punktu widzenia klienta byáy: wyszuki-wanie produktów, informacja o dostĊpnoĞci produktu, koszyk zakupów, informacja o stopniu realizacji zamówienia, róĪne warianty páatnoĞci, obliczanie kosztów dostawy zamówienia. Nato-miast funkcjonalnoĞci istotne dla administratora to: import/eksport produktów w sklepie, usáuga newsletter, peáne informacje o produktach i klientach oraz ich zamówieniach, integracja z porów-nywarką cen Ceneo.pl i szybkimi páatnoĞciami Platnosci.pl.

Platforma iStore, ze wzglĊdu na system prowizyjny, utrzymywana byáa przez firmĊ QXL Po-land Sp. z o.o.. Zatem administrator sklepu nie musiaá przeznaczaü dodatkowych Ğrodków finansowych na sprzĊt i hosting.

Rysunek 5. Layout strony gáównej sklepu Tea House wykonanego przez agencjĊ interaktywną, 2011 r

(12)

Rysunek 5 pokazuje grafikĊ strony gáównej nowej licencyjnej wersji sklepu. Ma ona indywidu-alny charakter, odróĪniający sklep od szablonowych interfejsów uĪytkownika oferowanych przez oprogramowanie iStore.

Aplikacja wykonana przez agencjĊ interaktywną Eye of Horus Solutions zostaáa wykonana w technologii ASP.NET. Gáówna zmiana w funkcjonalnoĞciach istotnych dla klienta nastąpiáa w wyszukiwaniu produktu, które w nowej wersji moĪe byü proste lub zaawansowane. Nowymi funkcjonalnoĞciami istotnymi dla administratora byá rozbudowany program rabatowy, integracja z usáugą Paczkomaty 24/7 oraz ze sklepem na Facebooku.

Nowa wersja oprogramowania ma indywidualny charakter, jest „szyta na miarĊ” i wymusza na administratorze sklepu zapewnienie odpowiednich Ğrodków oraz miejsca do utrzymania aplikacji. 5. Podsumowanie

W artykule zwrócono uwagĊ przede wszystkim na ekonomiczne i funkcjonalne aspekty wyboru oprogramowania dla e-sklepu. Analiza poszczególnych rozwiązaĔ wykazaáa, Īe obecnie wiĊkszoĞü firm produkujących i rozwijających oprogramowanie dla e-commerce oferuje w swojej grupie po-dobny zestaw funkcjonalnoĞci, natomiast zróĪnicowane są opáaty jakie sprzedawca musi przeznaczyü na zaáoĪenie i utrzymanie sklepu. Obecnie wiele platform sklepowych oferuje róĪne formy páatnoĞci. Przy duĪym wyborze róĪnych producentów oprogramowania e-commerce i usáu-godawców oferujących gotowe oprogramowanie sprzedawca powinien dobrze przemyĞleü decyzjĊ o wyborze najlepszego w danym momencie rozwiązania. Poszukując wáaĞciwego wariantu opáat naleĪy rozwaĪyü jego wpáyw na skutecznoĞü e-sklepu (czyli stopieĔ realizacji jego celów), efektyw-noĞü ekonomiczną e-sklepu (czyli stosunek korzyĞci do kosztów jego prowadzenia) oraz ryzyko związane z danym wariantem opáat. (por. [5]). Jak pokazaá zaprezentowany przykáad firmy Tea Ho-use wariant ten powinien siĊ zmieniaü wraz z rozwojem firmy.

Interesującym trendem ostatnich lat okazaáo siĊ odchodzenie od oprogramowania darmowego na rzecz platform sklepowych. Co wiĊcej, spadek udziaáu odnotowaáo równieĪ oprogramowanie wáasne i zakupione. Prawdopodobnie wynika to z rozwoju oprogramowania oferowanego przez platformy sklepowe w kierunku wiĊkszego zindywidualizowania usáug, zapewnienia aktualizacji i bezpieczeĔstwa. WaĪnym elementem jest równieĪ zwiĊkszona wariantowoĞü opáat, dziĊki czemu zarówno maáa jak i duĪa firma znajdzie wariant odpowiedni dla siebie.

Bibliografia

[1] Dutko M., E-biznes po godzinach, Helion, Gliwice 2012, s. 52.

[2] Karwatka T., Sadulski D., E-commerce proste odpowiedzi na trudne pytania, Wolters Kluwer, Warszawa 2011, s. 194.

[3] KrzyĪanowski A., Analiza kluczowych czynników sukcesu wdroĪenia systemów informatycznych, Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH, zeszyt 29/2013, s. 116. [4] Kyciak W., Jak zaáoĪyü skuteczny i dochodowy sklep internetowy, Helion, Gliwice 2009,

s. 36–37.

[5] Lech P., Ekonomiczna ocena przedsiĊwziĊü informatycznych, w: pracy zb. pod red. Stanisáawa Wryczy pt. Informatyka Ekonomiczna, PWE, Warszawa 2010, s. 555.

(13)

[7] PapiĔska-Kacperek J., PolaĔska K., Modele wspóádziaáania spoáecznoĞciowego w erze Web 2.0, w „Ekonomiczno-spoáeczne i techniczne wartoĞci w gospodarce opartej na wiedzy” tom 1, Wyd. Uniwersytetu SzczeciĔskiego 2014, s.144.

[8] Póákowski Z., Wykorzystanie elektronicznych platform handlowych przez maáe iĞrednie przedsiĊbiorstwa, Studia i Materiaáy PSZW nr 53/2011, s. 131.

[9] Sikora M, DzieĪa G., Lwowski Z. Ograniczenia w realizacji transakcji internetowych, Studia i Materiaáy PSZW nr 49/2011, s. 169.

[10] Szywaáa D., E-commerce w przedsiĊbiorstwie handlowym, praca dyplomowa magisterska wykonana pod kierunkiem M. Pietruszki, Uniwersytet àódzki 2010.

[11] Wielki J., Modele wpáywu przestrzeni elektronicznej na organizacje gospodarcze, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocáawiu, Wrocáaw 2012, s.74–83.

[12] WoĨniak M., Analiza stron interentowych w kategorii handel i generacja prowadzenia, w: Informatyka Ekonomiczna wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocáawiu 2010, s. 347.

[13] WoĨniakowski M., Merchanding w sklepie internetowym, w Ekonomiczno-spoáeczne i techniczne wartoĞci w gospodarce opartej na wiedzy tom 2, Wyd. Naukowe Uniwersytetu SzczeciĔskiego 2014, s.416.

[14] ĩurawski A., Systemy informatyczne wykorzystywane w systemach lojalnosciowych, w: Rocznikach Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH zeszyt 19/2009 s.198.

[15] Raport “e-commerce standard 2013”, [Online]. DostĊpne: http://www.internetstandard.pl/. [16] Raport “e-commerce standard 2011”, [Online]. DostĊpne: http://www.internetstandard.pl/.

SELECTION OF SOFTWARE FOR INTERNET SHOPS Summary

The article contains an analysis of the software for an e-commerce with division for commercial, free, and different charges’ models for e-shops. There were presented problems related to the choice of software and current trends in that matter in Poland. The analysis was based on a review of e-shops’ software offered by producers and commercial electronic platforms, e-commerce reports and authors’ own research. Keywords: software for e-commerce, charges’ models for Internet shops

Maria Pietruszka Marian NiedĨwiedziĔski

Katedra Informatyki Ekonomicznej Wydziaá Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytet àódzki

àódĨ, ul. Polskiej Organizacaji Wojskowej 3/5