Krzysztof Fudalej
"Die Streitkräfte der DDR und Polens
in der Operationsplanung des
Warschauer Paktes", red. R. Wenzke,
Poczdam 2010 : [recenzja]
Przegląd Historyczno-Wojskowy 13 (64)/3 (241), 165-166
165 RECENZJE I OMÓWIENIA
też z zasobu Instytutu Polskiego i Muzeum im. Gen. Sikorskiego w Londynie, gdzie znajdują się liczne dokumenty na ten sam temat, również w języku angielskim.
Książka General „Boy”… jest ciekawym, brytyjskim spojrzeniem na postać nie-zwykle zdolnego, ale i kontrowersyjnego dowódcy z II wojny światowej. Powinien do niej sięgnąć każdy, kto interesuje się historią armii brytyjskiej, a także Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Wojciech Markert
* * *
Die Streitkräfte der DDR und Polens in der Operationsplanung des Warschauer Paktes,
red. R. Wenzke, Poczdam 2010
Prace naukowe dotyczące wojsk Układu Warszawskiego są w Polsce bardzo nie-liczne, mimo iż od jego rozwiązania upłynęło już ponad 20 lat. Z tego względu war-to zwrócić uwagę na publikację Die Streitkräfte der DDR und Polens in der
Opera-tionsplanung des Warschauer Paktes (Siły zbrojne NRD i Polski w planowaniu
ope-racyjnym Układu Warszawskiego) wydaną przez niemiecki Militärgeschichtliches Forschungsamt (MGFA, Urząd Badań Historycznowojskowych) jako tom 12 serii „Po-tsdamer Schriften zur Militärgeschichte” (Poczdamskie Prace z Historii Wojskowości), pod redakcją Rüdigera Wenzke. Niniejsza publikacja to materiały warsztatów, które odbyły się 25 listopada 2008 r. w Poczdamie. Jej wysoki poziom gwarantuje nie tylko instytucja wydająca, ale autorzy zarówno z Niemiec, jak i z Polski. Większość z nich służyła w omawianych siłach zbrojnych oraz pracuje w MGFA lub w polskim Wojsko-wym Biurze Badań Historycznych.
W przeciwieństwie do wielu innych prac dotyczących Układu Warszawskiego zajmu-jących się często wzajemnymi oddziaływaniami wojska i polityki, artykuły zgromadzone w omawianej publikacji koncentrują się przede wszystkim na kwestiach planowania ope-racyjnego. Cenny jest już sam wstęp autorstwa Rüdigera Wenzke zwięźle przedstawiający najważniejsze publikacje w języku angielskim i niemieckim. dotyczące tego tematu.
Torsten Dietrich zajmuje się rolą Narodowej Armii Ludowej (Nationale Volksarmee – NVA) w planowaniu operacyjnym Układu Warszawskiego ze szczególnym uwzględnie-niem lat sześćdziesiątych XX wieku. W rozważaniach wychodzi od zwięzłego przedsta-wienia podstaw sowieckiej doktryny oraz strategii wojskowej, by na tym tle przedstawić miejsce i zadania sił zbrojnych NRD na przykładzie ćwiczeń „Buria” (1961), „Trojka” (1967), przewidywań dotyczących działań wojennych na Bałtyku oraz ogólnego zarysu przygotowań NRD w ramach Układu Warszawskiego do wojny.
Siegfried Lautsch pisze o planach działania 5 Armii NVA w ramach Frontu Zjed-noczonych Sił Zbrojnych w latach osiemdziesiątych. O wartości tego artykułu decy-duje w dużym stopniu to, że autor był w tym okresie szefem Oddziału Operacyjnego V Okręgu Wojskowego, mającego w razie wojny wystawić 5 Armię. Ponieważ brał udział w przygotowywaniu planów będących tematem artykułu, to przedstawia też, w ogólnym zarysie, ich powstawanie oraz przesłanki podejmowania decyzji.
Winfried Heinemann omówił plany wojsk NRD dotyczące zajęcia Berlina Za-chodniego w razie wojny, głównie na podstawie przeprowadzanych różnego
ro-dzaju ćwiczeń, wykorzystujących siły 1 Zmotoryzowanej Dywizji Strzelców oraz Dowództwa Granicznego „Środek” (Grenzkommando Mitte).
Polski autor, Zbigniew Moszumański, omówił rolę polskiego Frontu Nadmor-skiego w działaniach na Zachodnim Teatrze Działań Wojennych, w tym jego prze-widywany skład i najważniejsze elementy planów operacyjnych. Godne uwagi jest też zestawienie przewidywanych sił na obu kierunkach działania frontu.
Czesław Szafran przedstawił miejsce Marynarki Wojennej PRL w Zjednoczonej Flocie Bałtyckiej Układu Warszawskiego. Szczególnie wiele miejsca poświęcił ko-alicyjnym manewrom i ćwiczeniom oraz planom operacyjnym.
Rüdiger Wenzke, autor ostatniego artykułu, omówił stosunki NVA i armii pol-skiej, jako koalicjantów, w latach osiemdziesiątych XX w. Przedstawił w nim przede wszystkim organizację naczelnych dowództw Układu Warszawskiego, rolę sił zbrojnych, terytorium Polski i NRD oraz współpracę obu armii.
Poszczególne artykuły wzbogacone są niezbędnymi mapami, schematami oraz tabelami. Całość zamyka lista skrótów, noty o autorach oraz obszerna dyrektywa Ministra Obrony Narodowej NRD z 13 maja 1985 r. o organizacji dowodzenia Na-rodową Armią Ludową oraz Oddziałami Granicznymi NRD w czasie wojny.
Omawianą publikację polecam wszystkim zainteresowanym wojskowymi aspek-tami funkcjonowania Układu Warszawskiego.
Krzysztof Fudalej RECENZJE I OMÓWIENIA
