ROZWÓJ GOSPODARCZY REPUBLIKI KOREI SZANSĄ DLA POLSKICH EKSPORTERÓW?

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 269 · 2016

Adam Michalik

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Wydział Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Katedra Handlu Zagranicznego

adam.michalik@uek.krakow.pl

ROZWÓJ GOSPODARCZY REPUBLIKI KOREI SZANSĄ DLA POLSKICH EKSPORTERÓW?

Streszczenie: Rozwój gospodarczy Azji spowodował, iż kontynent ten, poza znaczącą rolą eksportera, stał się bardzo atrakcyjnym rynkiem zbytu. Celem artykułu jest wskazanie szans rozwoju polskiego eksportu do Republiki Korei oraz możliwych działań rozwój ten ułatwiających. Autor w oparciu o charakterystykę koreańskiego importu oraz polskiego eksportu, wskazuje te grupy towarowe, które m.in. dzięki wejściu w życie umowy o wol- nym handlu UE–Republika Korei mają szansę zwiększyć swój udział na koreańskim rynku.

Słowa kluczowe: eksport Polski, rynki azjatyckie, Republika Korei.

Wprowadzenie

W XXI w. polski eksport był silnie ukierunkowany na rynek Unii Europej- skiej – w 2014 r. trafiły na niego towary o wartości 3/4 całej wartości polskiego eksportu. Jednakże rynek unijny z uwagi na niskie przeciętne tempo wzrostu go- spodarczego oraz popytu wewnętrznego nie stwarza polskim przedsiębiorcom perspektywy dalszego dynamicznego rozwoju ich działalności eksportowej.

Tymczasem obserwowane tendencje w światowej gospodarce i handlu oraz pro- gnozy na lata następne wskazują na coraz większe znaczenie krajów Azji, któ- rych rola w światowym handlu stale wzrasta i ewoluuje z dostawcy produktów na globalny rynek w największego konsumenta światowej wytwórczości. Wejście w życie w lipcu 2011 r. dwustronnej umowy o wolnym handlu UE–Republika Korei oraz osiągane przez koreańską gospodarkę tempo rozwoju stanowią czyn- niki powodujące, iż należy uznać rynek tego kraju za jeden z najbardziej per- spektywicznych kierunków eksportowych.

1. Znaczenie dywersyfikacji kierunków eksportu dla rozwoju gospodarczego kraju – ujęcie teoretyczne

Dochody z tytułu eksportu są czynnikiem wpływającym na wielkość pro- duktu krajowego brutto, zgodnie ze wzorem:

PKB = C + I + G + X – Z

gdzie: C – konsumpcja, I – inwestycje, G – zakupy rządowe, X – eksport, Z – import.

F. Ezeala-Harrison określa eksport towarów, usług i czynników wytwór- czych mianem „silnika” napędzającego wzrost gospodarczy państw [Misala, 2012, s. 16]. Ekspansja eksportowa przedsiębiorstw na rynki zagraniczne umoż- liwia poprawę ich produktywności m.in. poprzez zwiększenie produkcji i uzy- skanie korzyści skali, dodatkowo należy podkreślić znaczenie kreacji transferu wiedzy do organizacji w wyniku pozyskania przez nią nowych doświadczeń na rynkach zagranicznych, która następnie w procesie dyfuzji może być rozpo- wszechniana wśród innych przedsiębiorstw [Grossman, Helpman, 1991; Falvey, Foster, Greenaway, 2002; Piermartini, Rubínová, 2014].

W teorii ekonomii postulat dywersyfikacji eksportu można oprzeć na kon- cepcji portfelowej, zakładającej m.in. poszerzenie asortymentu celem minimali- zacji ryzyka wystąpienia niekorzystnych zjawisk zewnętrznych, wpływających negatywnie na uzyskiwane dochody z tytułu eksportu towarów. Dywersyfikacja działalności eksportowej może przybierać zasadniczo dwie formy: produktową i geograficzną. Wielu badaczy wpływu tego zjawiska na rozwój gospodarczy skupia się w swoich rozważaniach na produktowym charakterze dywersyfikacji [Herzer, Nowak-Lehmann, 2006; Bleaney, Greenaway, 2001], jednakże jej wy- miar geograficzny generuje podobne korzyści. Dywersyfikacja kierunków sprze- daży zapewnia większą stabilność dochodów z tytułu tej działalności, ogranicza- jąc wpływ negatywnych zjawisk mogących oddziaływać na poziom sprzedaży na jednym czy kilku rynkach w danym regionie. Pozyskanie nowych rynków zbytu, przy jednoczesnym zachowaniu obecności na dotychczas eksplorowanych rynkach, może prowadzić do uzyskania efektu skali dzięki zwiększeniu rozmia- rów produkcji, a jednocześnie wymusza rozwój produkcyjno-organizacyjny przedsiębiorstwa, któremu sprzyja także zdobywane na nowych rynkach do- świadczenie i pozyskiwana wiedza rynkowa. Wspomniana wcześniej dyfuzja wiedzy umożliwia jej rozprzestrzenienie się w gospodarce i prowadzi w efekcie do wzrostu innowacyjności oraz postępu technicznego, będącego głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego (tzw. reszta Solowa) w modelu wzrostu So- lowa–Swana [Gust-Bardon, 2012, s. 112-113].

Adam Michalik 154

Reasumując, korzyści wynikające z dywersyfikacji kierunków sprzedaży eksportowej stanowią niewątpliwie czynnik sprzyjający uzyskaniu wyższej dy- namiki wzrostu gospodarczego przez kraj eksportera.

2. Charakterystyka rozwoju gospodarczego Republiki Korei

Republika Korei jest jednym z krajów Azji, które w drugiej połowie XX w.

odnotowały najbardziej znaczący rozwój gospodarczy. Jego odzwierciedlenie stanowi fakt, iż o ile w latach 60. XX w. PKB per capita w tym kraju nie prze- kraczał 25% średniego poziomu na świecie, to na początku XXI w. wskaźnik ten był wyższy ponaddwukrotnie od średniej wartości światowej [www 2].

Sukces ten był możliwy dzięki skutecznej polityce gospodarczej, opartej w dużej mierze na aktywnej polityce proeksportowej. Należy przy tym podkre- ślić długofalowe korzyści związane z rozwojem eksportu koreańskiego: przy- chody z eksportu były przeznaczane m.in. na import nowoczesnych technologii oraz dóbr przemysłowych wykorzystywanych do dalszego rozwoju przemysłu koreańskiego, ekspansja na rynki zagraniczne zachęcała koreańskich producen- tów do dalszego wzrostu produktywności i jakości wytwarzanych produktów, a poszerzenie rynku zbytu o rynki zagraniczne umożliwiło wykorzystanie efek- tów skali produkcji, co było wcześniej niemożliwe z uwagi na relatywnie nie- wielki rynek wewnętrzny [Kightley, 2013, s. 121].

Cechą charakterystyczną rozwoju koreańskiego eksportu była istotna rola państwa aktywnie uczestniczącego w realizacji przyjętej strategii proeksportowej.

Na przykład w latach 1962-1976 wdrożono trzy plany pięcioletnie zakładające modernizację gospodarczą Republiki Korei. Administracja państwowa w oparciu o posiadane analizy prorozwojowe dokonywała wyboru produktów mających szansę odnieść sukces na rynkach zagranicznych oraz współpracując z produ- centami z sektora prywatnego, tworzyła strategiczne plany rozwoju ich produk- cji. Koreańskie firmy mogły m.in. korzystać z subsydiów, ulg podatkowych, kredytów preferencyjnych oraz zwolnień z cła importowego [Kightley, 2013, s. 124-125].

Realizacja przyjętej strategii stanowiła początek procesu modernizacji ko- reańskiej gospodarki, prowadzącego ten kraj ku osiągnięciu obecnej pozycji na międzynarodowej arenie gospodarczej. Dzięki systematycznemu unowocześnia- niu produkcji i modelu zarządzania oraz konsekwentnej promocji aktywności eksportowej koreańskich producentów, nawet negatywne skutki kryzysu azja- tyckiego końca lat 90. XX w., miały relatywnie krótkotrwały wpływ na rozwój gospodarczy Korei.

r o

R Ź

o P p z

R Ź

1

rozw okre

Rys Źród

odz PKB pon z 20

Rys Źród

1 D 1

La woj esie

s. 1.

dło: [w

Ja zwie B p nad 010

s. 2.

dło: [w

Dla p 1,5 t

ata ju g e w

Wz www

ak z erci per

24, 0 r.

PK www

poró tys.

20 gosp waha

zros w 1].

zapr iedl cap ,5 ty

KB p w 1].

ówna USD

010- pod ało

st PK .

reze leni pita ys.

per c .

ania D [w

-20 darc

się

KB

ento ie w a, kt

US

capi

a wa www

14 czeg

mi

Rep

owa w k tóra SD¹

ita R

artoś w 1]

to go.

ędz

pub

ano kszt a w , co

Rep

ść ta .

dla Jak zy 2

bliki

o na tałto w 20

o st

publ

a dl

a R k p 2,3%

i Ko

a ry owa 014 tano

liki

a Po

epu poka

% (w

orei

ys. 2 aniu r., owi

Kor

olsk

ubli azuj w 2

w l

2, ro u s

we ło p

rei w

ki w

iki uje r 2012

latac

ozw się edłu

pon

w la

w 20

Ko rys 2 r.

ch 2

wój wa ug d nad

atac

14 r

rei . 1, ) a

2010

go artoś

dan 10-

ch 20

r. by

ok , tem

6,5

0-20

ospo ści nych

-pro

010

yła

kres mp 5%

014

odar mi h B oce

0-20

zna

ko o w (w

4 (w

rki ierz Bank

ento

014

aczni

onty wzro

201

w %)

kor zone ku Ś owy

(w U

ie n

ynu ostu 10 r

)

reań ego Św y wz

USD

niższ

acji u P r.).

ńsk o w iato zros

D, c

za i

i pr PKB

kiej w ce owe st w

ceny

wy

rzyj B w

zna enac ego w po

y sta

ynios

jęte w ba

alaz ch , w oró

ałe)

sła n

ej d adan

zł ta sta wyni ówn

)

niesp

drog nym

akż ałyc iosł nani

pełn

gi m

że ch ła iu

na

1

p t ś (

R Ź

t k s a ( u ś p T

Ź

156

pytu tow ści (rys

Rys Źród

two ków suro a na (26%

udz ści porc Tab

Ogó Dob DobPółf Sur Źród

6

R u n waró imp s. 3)

s. 3.

dło: [w

A orze w pr

owc a d

% w Ch ział

kor cie bela

ółem bra k bra z fabry rowc dło: [w

ozw na k

ów.

por ).

Imp www

Anal enia rod ce, drug w 2 har kon reań Pol a 1.

t

m konsu zaopa ykaty

e www

wój kore W rtu,

por w 1].

lizuj a to dukc

któ gim 2013 rakt

nsu ńsk lski Stru tow

ump atrze y

w 1].

go eańs

lat któ

t Re .

ując owar cji.

óryc mi 3 r.) tery ump kieg i by uktu waró

cyjn eniow

.

ospo skim ach óra

epub

str rów

W ch u

iejs ).

ysty pcji go im

ył n ura i w

ne we

oda m r h 20 na

blik

rukt w (t 20 udz scu yczn w j mp niec imp

arcz rynk 010

ko

ki K

turę tabe 13 ział

w ny

jej ortu o w portu

y R ku

-20 nie

Kore

ę im ela

r. p wz tym w stru u. D wyżs

u R Rep

i w 013 c te

i w

mpo 1), pon

zrós m z

prz uktu Dla szy epu

w A

ubl w ef odn ego

lata

ortu mo ad sł w zesta zyp urze

po y i w ublik

w mld 425 83 12695 118

Adam

liki fekc not o ok

ach

u Re ożn 30%

w p awi padk e im orów wyn

ki K

d US 5,2 3,7 6,25,3 8,6

m M

Ko cie tow kres

201

epu na z

% w poró

ieni ku mpo wna niós Kore

20 D

Mic

orei do wano su p

10-2

ublik zauw war ówn

iu u Re ortu ania sł 27 ei w

10 r.

hal

i pr zw o po prze

2013

ki K waż rtośc nani

upla epub u. W a ud 7%

w 20

. udzi

ik

rzyc więk ona ekro

3 (w

Kor żyć ci k iu z asow blik W 20

dzia [w 10 i

iał w 100 19,7 29,722,4 27,9

czyn ksze ad 2

ocz

w m

rei p do kore z 2

wał ki K

013 ał d www i 20

w % 0 7 74 9

nił enia 21-p zyła

mld U

pod omi

eań 010 ły s Kor 3 r.

dóbr w 1]

13 r się a n proc a po

USD

d w nuj ński 0 r.

się rei wy r ko ].

r. w

w m

ę tak apły cen ozio

D)

wzgl ące ego o dob

jes ynos ons

wg st

mld 515 124 13598 156

kże ywu tow om

lęde e zn o im 2 p bra st r sił o sum

topn

USD ,6 ,3 ,1,1 ,6

e do u z wy w

515

em nacz mpo

pkt.

za rela on 2 mpcy

nia p

201 D

o w zagr wzr 5,6

sto zen ortu . pr aopa atyw

24, yjny

prze

13 r.

u

wzro rani rost ml

opni nie

sta roce atrz wni 1%

ych

etw

udzia 2 21 3

ostu iczn t wa ld U

ia p czy anow

ento zeni

e n

% wa h w

worze

ał w 100 24,1 26,2 19,0 30,4

u po nyc arto USD

prze ynni wił owe iow nisk arto im

enia

%

o- ch

o- D

e- i- ły e, we

ki o- m-

a

w d c e K 2 s n w r w o g w p p

R Ź

w K dom cje, ene Kor 26%

spo nab w ty row wyc ogó go, wcz pop prze

Rys Źród

Is Kor minu

ed rgii reań

%) [ łecz byw

ym W wą s

ch w ółem

jed ześn pyt n emy

s. 4.

dło: [w

tnie rei

ując duka i. N ńczy [Kig zeń wany

zw W st stan w p m (r

dnak niej

na i ysłu

Str www

eje i w cym acja Nale

ykó ght ństw

ych włas

truk now poró rys.

kże j i imp u ch

ruktu w 1].

rów w Po mi g a, z eży ów ley wa k

dó zcz ktur wią p

ówn 4).

e ich wy port hem

ura .

wni olsc grup zdro

jed (15 , 20 kore óbr za h rze pali nan . Dr h u ynió t m micz

tow eż k ce p pam owi dnak

5%) 014

eań ko hote tow iwa niu z

rug udzi ósł n meta

zneg

waro kilk prz mi s

e, ł k za

) je 4, s.

ński onsu

ele i waro a, kt

z 2 gie m

iał w nie li, k go

owa ka r zez są:

łącz azn est

31 ego ump i res owe tóry 010 mie w 2 spe któr

(7,5

a ko różn

gos żyw zno nacz zna -32 o, co pcyj

stau ej i ych 0 r.

ejsc 201 ełna rych 5%)

reań nic

spo wno

ść o zyć,

aczn 2]. W

o w jny urac

mp ud i p e z

3 r a 22

h u ).

ński w k odar

ość ora , iż nie Wią wpły ych

cje portu dzia

prze ajm r. by 2,4%

udzi

iego kosz rstw i n z u

ud niż ąże ywa i w (13 u R ał w

ekro mują ył o

%.

iał w

o im zyk wa d

nap użyt ział ższ

się a na wyż 3,5%

Repu w 20

oczy ą ar

o 4 Ry w 2

mpor ku d

dom oje tkow

ł wy y n

to a wi ższy

% w ubl 013

ył 1 rtyk 4 pk ynek 2013

rtu w dób mow

be wan

yda niż

z w ięks y u w K liki r. w 1/3 kuły kt. p k k

3 r.

w 2 r ko we.

ezal nie atkó

w wyż sze

dzi Kore Ko wzr wa y pr pro ore wy

2010 ons

W lkoh

mi ów prz szy zró ał n ei, ty orei rósł arto rzem

cen ańs ynió

0 i 2 sum W ko holo esz na zyp ym p

óżn np.

ylk i do ł o b ości

mys ntow

ski ósł

2013 mpcy

oszy owe zkań żyw adk poz icow

wy o 2 omi blis ko słu we zgł 8,8

3 r.

yjny yku e, h ń i wno ku P ziom wan yda

,5%

nuj sko orea

elek niż łasz 8%,

(w ych u K hote zak ość Pol mem

nie atkó

% w ącą 7 p ańsk ktro szy za r ora

%) h na Kore ele kup

w p lakó m za jeg ów w Po

ą gr pkt.

kieg oma y ni

rów az p

abyw eańc

i re no prz ów amo go k

na olsc rupę . pr go i aszy iż tr wnie pro

wan czy esta ośni zypa (po ożn kosz usł ce).

ę to oce imp yno rzy eż d duk

nyc yków

aura ików adk ona nośc

zyk ług owa ento port owe lat duż któw

ch w a- w ku ad ci ka i, a- o- tu e- ta ży w

1

p o k k p n z

R Ź

k w k t

3

e s s w u 158

port o zn kore klas pub nyc z A

Rys Źród

któr wie kraj ten

3. C

eksp skie stan wpr ukie 8

Ja tu d nac eań syfi bliki ch p Arab

s. 5.

dło: [w

G rych e 0,2 j na ryn

Cha

La por ego now row erun

ak z dom cząc ński ikac

i K prze bii S

Naj w 2 www

Głów h u 2%

a 51 nek.

ara

ata rtow

ek wiło wadz

nko zapr min cej iego cji z Kore

ez R Saud

ajwi 201 w 1].

wny udzi wa 1. m

.

akte

20 weg kspo o wz

zen owa

reze now

świ o im

zajm ei w Rep

dyj

ększ 0 i 2 .

ym ał w arto miej

ery

10- go p ortu zro niu anie

ento wały

iato mpo mow wyn

ubl skie

ze k 201

unij w im ości

jscu

ysty

-201 pols u na

st w do e na

owa y w owe

ortu wał niósł likę

ej.

kraj 3 r.

ijny mpo

kor u w

yka

14 skic

a ko w p nin a ry

ano ba ej p u w ła U ł 10 ę Ko

e w . (w

ym orc reań w ze

po

to o ch p

onie poró niej ynki

o na adan pozy w 20 Uni

0,8%

orei

w stru w %)

kra ie K ńsk staw

olsk

okr prze ec b ówn sze i pa

a ry nym ycji 013 a E

% ( i w

uktu )

ajem Kor kieg wie

kieg

res k edsi

bad nan go ańst

A

ys. 5 m o i go r., Euro

(w 20

urze

m za rei o go im eniu

go e

kon iębi dane niu

art tw

Adam

5, w okre ospo

or opej

201 013

e ge

aop ogó mp u pa

eks

ntyn iors

ego z 2 yku Un

m M

w st esie oda raz jsk 10 r

r. t

eogr

patr ółem

ortu ańst

spor

nua stw o ok 2010

ułu, nii E

Mic

truk e (la arcz

Jap a. W r. b tow

rafic

rzen m w

u po tw-n

rtu

acji z p kres

0 r.

, po Eur

hal

ktur ata zej, pon W 2 było waró

czne

nia w 20

och najw

u do

wz pierw

su w . o olsk ope ik

rze 20 tj.

ia ( 201 o to ów p

ej k

ryn 013 hodz

wię

o K

zros wsz wyn po ki e ejsk

geo 010- Ch (11 3 r o 9, poc

orea

nku 3 r.

ziło ększ

Kore

stow zej nios

nad eksp kiej,

ogra -20 hiny ,6%

r. ud ,1%

chod

ańsk

ko wy o z zych

ei w

wej

dek sła d 36 port

, co afic 13) y, sk

%).

dzia

%). P dził

kieg

orea ynió Pol h d

w la

ten kady

pon 6%

t w o zn

czne ) dw

kąd Trz ał U Pon ło z

go im

ańsk ósł p

lski dost

atac

nden y X nad . Ja XX nala

ej k wa d po

zeci UE nad z U

mpo

kieg pon i, co tawc

ch

ncji XXI d 21

ak w XI azło

kore azj och ie m

w 8%

USA

ortu

go b nad

o pl ców

201

i za I w.

14 m wsp

w.

o sw eańs jaty

odz mie imp

% im A, a

u

były 3,7 laso w to

10-

aang

Wa mld pom cec woj

skie ycki

ziło ejsc por mpo

pon

y N 7%.

owa owa

-201

gaż Warto

d U mni chuj

e o ego ie k o 16 e w rcie

orto nad

Niem . Za ało n arów

14

żow ość USD ano je s odzw

o im kraj 6,1%

w te Re owa d 7%

mcy aled nas w n

wani pol D, c

o w siln wier m-

je

% ej e- a-

%

y, d- sz na

ia l- co we ne r-

c R s i n r a f n w o n w m

R Ź

a o p a r e z

2

cied Ryn skic inte najw reań a re fluk nios w k opu nios wie mie

Rys Źród

ana opa port a pó ryne eksp zma

2 Pr

dlen nki ch p eres

wię ński elaty ktua

sły kolej ublik sła w eniu ejsc

s. 6.

dło: [w

Ja lizo atrze tu d ółfa

ek k por alał

rzy

nie t azj prze sow ększ i do ywn acjo

zau ejny kow w 2 u na e, z

Wa www

ak p owa enio do R abry

kor rtow ła w

zakl

takż aty edsi wani

zy u otyc nie om j uwa ym r wany 2014 ajwi z ud

artoś w 1].

prze anej owe Rep yka reań wan w st

lasy

że w ycki

iębi ia p udzi chcz

nie jej w ażaln

roku ych 4 r.

ięks dzia

ść p .

edst j po e st pub atów ński nych tosu

fiko

w st ie n iors pols

iał zas ewie

war ny w u n h prz

nie szy ałem

polsk

taw od w tano bliki w ni i m h pr unk

owan

taty nie s stw skic w p

nie elka rtoś

wzr nie u zez ewie ych m rz

kieg

wion wzg owi

i K iesp mają rzez ku d

niu T

ystyk stan w, ch ch e

pols e ci a sk ści.

rost udał z Ba ele p

ryn zędu

go e

no w ględ iące Kore pełn sur z Po do la

Turc

kac now hoć eksp

skim iesz kala Jak t ek ło s ank pon nków

u 0

eksp

w t dem e w ei. U na 1

row olsk at w

cji d

ch p wiły

w port m e zył

a ek k za kspo się t Św nad w z ,2%

portu

tabe m st w 20

Udz 16%

wce.

kę s wcz

do kr

polsk po

ost teró eksp się ksp apre ortu tej w wiato

506 zby

% w

u do

eli 2 topn 014 ział

%. N . W suro ześn

rajów

kieg opul

tatn ów porc

du ansj ezen u po wzr owy 6,5 ytu d warto

o Re

2, w nia

r.

ł dó Najm Wedł

owc niej

w eu

go h larn nich tym cie użym

sji e ntow olski

rost y w mln dla ośc

epub

w s prz pon óbr

mn ług ców

szy

urop

han nego h lat m re w 2 m z eksp wan

ich tow warto

n U po i po

blik

stru zetw

nad kon iejs

dan w do ych

pejsk

ndlu o ki tach egio 201 zain port no n prz wej t ość USD lski olsk

i Ko

uktu worz d 60

nsu sze nyc o R bad

kich

u zag ieru h m one 14 r ntere

tow na r zeds tend nas D. Z

iego kieg

orei

urze zen 0%

ump zna ch B Repu dan

.

gran unk możn

em ś r. m

esow wej p rys.

sięb denc szeg Z ko

o e go e

i w l

e to nia t

wa pcyj acze Ban

ubli nego

nicz ku e

na z świ miały

wan pol

6, bior cji u go e olei

ksp eksp

latac

war tow arto

jnyc enie nku

iki o ok

zneg ksp zao iata y C niem

skic o il rstw utrz eksp

Rep port

por

ch 2

row waró ści ch w

e w Św Kor kre

go w pans obse a. Sp Chin

m p ch le la w na

zym port pub tu z rtu o

2010

wej ów cał wyn w po wiato

rei su

w l sji e erw

poś ny ( pols firm ata a tam mać

rtu d blik zaję ogó

0-20

pol dom łego nió olsk

owe w 2 i w

atac eksp wow

śród (1%

skich m sp 201 mte

i w do t ka K

ęła w ółem

014

lski min o p

sł p kim

ego 201 wyni

ch 2 por wać d kr

%)². h p przy 10-2 ejszy wedł

tego Kore w 2 m [w

(w

iego nują

olsk pon m ek o w 14 r iosł

201 rtow

wzr rajó Ry podm

yja 201 y ry ług o kr ei w 201 www

mln

o ek ą do

kieg nad kspo

arto r. zn ła n

0-2 wej rost ów ynek

mio du 13 p

yne dan raju w ze 4 r.

w 1

n US

ksp obra go

22, orci ość nacz niew

2014 pol t za Azj k ko otów użym

przy k, t nyc u wy esta . 46 1].

SD)

port a za eks ,4%

ie n wy ząc wiel

4.

l- a- ji o- w,

m y- to ch y- a- 6.

)

tu a- s-

%, na

y- co

le

1

p p T

Ź

R Ź

p e w 160

pon port Tab

Ogó Dob Dob Półf Sur Źród

Rys Źród

porc elek w st 0

nad tu d bela

ółem bra z bra k fabry rowc dło: [w

s. 7.

dło: [w

W cie ktro tosu

7 m do t a 2.

w

m zaopa konsu ykaty

e www

Str www

Wśró do oma unk

mln tego

Stru wg

atrze ump y

w 1].

ruktu w 1].

ód g Re aszy ku d

n US o kr uktu stop

eniow cyjn

.

ura .

grup epub yno do 2

SD, raju ura p

pnia

we ne

tow

up to blik owe

201 , co u.

pols a pr

waro

owa ki K

go.

0 r.

o sta

skie rzetw

owa

arow Kore

W . o p

ano

ego wor w

pol

wy ei w Wart

pon owił

eks rzen 20 w ml 27 14 6 3

lskie

ch w la tość nad

A

ło z

por nia t 010 r ln US

5,5 46,4 63,8 8,9 26

ego

zde atac

ć ek 13

Adam

zale

rtu d owa . SD

eks

ecyd h 2 ksp pkt

m M

edw

do R arów

spor

dow 2010 port

t. pr Mic

wie

Repu w

w

rtu d

wan 0-2 tu t

roc hal

1,4

ubli

20 w ml 72 53 7 6 3

do R

nie 014 tych cent

ik

% c

iki K

013 r ln US

3,5 6,3 8,8 8,9 9,1

Repu

naj 4 (ry

h p tow

całk

Kore

. SD

ubli

wię ys.

prod wych

kow

ei w

ki K

ększ 7) duk h i p

wite

w lat

w

Kore

zy u mia któw prze

ej su

tach

mln 506 304 113 80 7

ei w

udz ały w w

ekro umy

h 20

n USD 6,4 4,8 3,6 0,2 7,1

w 20

ział arty w 2 ocz

y p

010-

201 D

010 i

w yku 201 zyła

pols

-201

14 r.

u

i 20

pol uły 14 r a po

kie

14

udzia 6 2 1

014 r

lski prz r. w ozio

go

ał w 100 60,2 22,4 15,8 1,4

r. (w

im zem wzr om 5

eks

%

w %

eks mysł

rosł 53%

s-

%)

s- łu ła

%

łącznej wartości całego polskiego eksportu na ten rynek. Kolejne miejsca w tym zestawieniu zajęły: metale (10,7% udziału w polskim eksporcie na rynek kore- ański), pojazdy i urządzenie transportowe (6,3%), wyroby ceramiczne (6%), tworzywa sztuczne (5,5%) oraz produkty przemysłu chemicznego (5%).

Analizując strukturę towarową za pomocą czterocyfrowego kodu nomen- klatury HS, można stwierdzić, że głównymi polskimi produktami eksportowymi na koreański rynek w latach 2010-2013 były:

• silniki spalinowe,

• wieprzowina³,

• części do urządzeń budowlanych,

• oraz części i akcesoria do pojazdów samochodowych.

Porównawcze zestawienie struktury towarowej eksportu Polski ze strukturą importu Republiki Korei wskazuje, iż do grupy towarów o znacznym potencjale dla rozwoju polskiego eksportu do Republiki Korei, które obecnie mają duże znaczenie w polskim eksporcie na rynki zagraniczne ogółem oraz jednocześnie w koreańskim imporcie, można zaklasyfikować m.in.:

• niektóre oleje ropy naftowej,

• leki,

• wyroby walcowane,

• maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych,

• aparaturę do transmisji lub odbioru głosu, obrazu lub innych danych,

• odbiorniki telewizyjne,

• pojazdy samochodowe,

• statki pasażerskie i towarowe oraz inne jednostki pływające.

Wśród głównych barier rozwoju polskiego eksportu do Republiki Korei eksperci Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji przy polskiej ambasadzie w Seulu wymieniają stopień ochrony tamtejszego rynku, realizowany poprzez wysoki poziom stawek celnych oraz liczne bariery pozataryfowe [Republika Korei…, s. 21]. Jednak należy upatrywać szansy istotnej poprawy tej sytuacji w podpisa- nej 15 października 2009 r. dwustronnej umowie o wolnym handlu pomiędzy Unią Europejską a Republiką Korei, której postanowienia zaczęły obowiązywać od 1 lipca 2011 r. [Republika Korei…, s. 17]. Dotyczy ona m.in. liberalizacji przepływów towarowych i usługowych oraz dostępu do rynku zamówień pu- blicznych, ochrony inwestycji oraz praw własności intelektualnej. Znaczna część udogodnień weszła w życie w dniu wdrożenia umowy, pozostałe mają być wprowadzone w ciągu kilku lat.

3 W lutym 2014 r. wskutek wystąpienia przypadków choroby afrykańskiego pomoru świń (ASF) u dzików w Polsce Korea wprowadziła zakaz importu wieprzowiny z Polski.

Adam Michalik 162

Wśród pozostałych barier istotnie utrudniających rozwój obecności pol- skich produktów na koreańskim rynku należy wymienić:

• znaczną odległość geograficzną pomiędzy rynkami,

• różnice kulturowe utrudniające nawiązywanie współpracy handlowej przez polskich przedsiębiorców,

• brak dostatecznej wiedzy polskich eksporterów o rynku koreańskim,

• większe ryzyko handlowe niż w przypadku rynku UE, co może zniechęcać polskie podmioty do dywersyfikacji kierunków ekspansji eksportowej.

Prognozy ekonomiczne wskazują na dalszy wzrost znaczenia Azji w glo- balnej konsumpcji. Celem zwiększenia udziału polskich przedsiębiorstw w tym procesie niezbędne jest podjęcie przez odpowiednie instytucje rządowe i poza- rządowe szeregu działań wspierających polskich przedsiębiorców w ekspansji na poszczególne rynki zagraniczne, w tym na rynek koreański. Działania te można podzielić na następujące grupy:

• działania o charakterze instytucjonalnym – wśród których należy wymienić m.in. postulat powołania do życia Agencji Rozwoju Eksportu (jako organu zajmującego się wyłącznie realizacją zadań w zakresie prowadzenia skutecz- nej, długofalowej polityki proeksportowej, promocji polskiego biznesu za granicą, wsparcia usługowego dla polskich eksporterów oraz działalności do- radczo-informacyjnej), a także, na bazie istniejącej Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych oraz Banku Gospodarstwa Krajowego, Eximbanku do kompleksowej obsługi transakcji eksportowych w zakresie kredytowania, ubezpieczania oraz doradztwa finansowego;

• działania o charakterze promocyjno-lobbingowym, mające za zadanie kreację dobrego wizerunku polskich produktów na badanych rynkach azjatyckich po- przez rządowe wsparcie działań podejmowanych przez polskie przedsiębior- stwa w ramach imprez wystawienniczo-targowych czy misji gospodarczych oraz prowadzenie aktywnego lobbingu na rzecz poszczególnych podmiotów polskich, co jest szczególnie istotne w przypadku zamówień publicznych;

• działania o charakterze edukacyjnym, pozwalające potencjalnym polskim eksporterom zapoznać się ze szczegółowymi, aktualnymi analizami i infor- macjami dotyczącymi poszczególnych rynków, zarówno na płaszczyźnie makro-, jak i mikroekonomicznej;

• działania o charakterze prorozwojowym – w celu ogólnego rozwoju polskiej gospodarki, a co za tym idzie wzrostu konkurencyjności polskich przedsię- biorstw na rynkach zagranicznych, poprzez wsparcie sektora badawczo- rozwojowego w zakresie wszelkich działań na rzecz podnoszenia innowacyj- ności polskiej gospodarki oraz efektywnej współpracy świata biznesu i nauki.

Z punktu widzenia efektywności podejmowanych działań w kontekście dłu-

gofalowej polityki prorozwojowej należy dostrzec zasadność postulatu kon- centracji działań i funduszy na wybranych branżach, generujących obecnie (bądź o wysokim stopniu prawdopodobieństwa generowania w przyszłości) wysoką wartość eksportu netto, także po uwzględnieniu wartości dodanej, a zarazem charakteryzujących się wysokim stopniem innowacyjności [Stra- tegia proeksportowego…, s. 35]. Należy także podkreślić konieczność kon- tynuacji działań na rzecz ogólnej poprawy otoczenia biznesu oraz warunków prowadzenia działalności gospodarczej, również w kwestiach podatkowych.

Podsumowanie

Dywersyfikacja rynków zbytu dla polskich produktów jest warunkiem ko- niecznym dalszego rozwoju polskiego eksportu, a w konsekwencji polskiej go- spodarki. Chociaż coraz częściej polscy przedsiębiorcy dostrzegają duże znacze- nie rynków azjatyckich w światowej konsumpcji i imporcie, to jednak z uwagi na skalę trudności procesu ekspansji nasza obecność na tamtejszych rynkach, w tym także koreańskim, jest na razie znikoma.

Wejście w życie zapisów umowy o wolnym handlu UE–Republika Korei powinno znacząco ułatwić unijnym eksporterom pozyskanie koreańskich od- biorców dla swoich produktów, pojawia się jednak pytanie, w jakim stopniu zo- stanie ten fakt wykorzystany przez polskie podmioty. Niewątpliwie potrzebne w tym celu jest aktywne wsparcie ze strony polskich instytucji rządowych i po- zarządowych.

Oczywiście warto podkreślić, iż polscy eksporterzy w swoich działaniach handlowych muszą brać pod uwagę aspekty kulturowe wpływające na zwyczaje handlowe panujące w Republice Korei, a także specyficzne preferencje konsu- mentów (zwłaszcza w zakresie eksportu przetworzonych wyrobów spożyw- czych), dlatego wejście na rynek koreański z produktem powinno być poprze- dzone szczegółową analizą i badaniami rynkowymi, jednak trudności te nie powinny dyskwalifikować rynku koreańskiego jako jednego z atrakcyjnych kie- runków ekspansji eksportowej dla polskich firm.

Literatura

Bleaney M., Greenaway D. (2001), The Impact of Terms of Trade and Real Exchange Volatility on Investment and Growth in Sub-Saharan Africa, “Journal of Deve- lopment Economics”, No. 65.

Falvey R., Foster N., Greenaway D. (2002), North-South Trade, Knowledge Spillovers and Growth, “Working Paper”, No. 15, The European Economy Group, Madrid.

Adam Michalik 164

Grossman G.M., Helpman E. (1991), Trade, Knowledge Spillovers and Growth, “Euro- pean Economic Review”, No. 35.

Gust-Bardon N.I. (2012), Innowacja w myśli ekonomicznej od XVIII do XX wieku: anali- za wybranych zagadnień, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Ekonomia”, t. 43, nr 1.

Herzer D., Nowak-Lehmann F.D. (2006), What Does Export Diversification Do for Growth? An Econometric Analysis, “Applied Economics”, No 38.

Kightley M. (2013), Proeksportowa strategia rozwoju Korei Południowej i jej wpływ na współczesną konsumpcję, „Konsumpcja i Rozwój” nr 2, Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur, Warszawa.

Kightley M. (2014), Konsumpcja w Republice Korei, „Konsumpcja i Rozwój”, nr 1, In- stytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur, Warszawa.

Misala J. (2012), Zarys teoretycznych podstaw rozwoju długookresowych przewag kon- kurencyjnych w handlu międzynarodowym ze szczególnym uwzględnieniem ich isto- ty, czynników determinujących i ich analizy, SGH, Warszawa.

Piermartini R., Rubínová S. (2014), Knowledge Spillovers Through International Supply Chains, WTO Working Paper, Geneva.

Republika Korei. Przewodnik rynkowy, Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasa- dy RP w Seulu, 2012.

Strategia proeksportowego rozwoju gospodarki polskiej, Stowarzyszenie Eksporterów Polskich, Warszawa 2012.

[www 1] http://www.wits.worldbank.org (dostęp: 17.09.2015).

[www 2] http://www.mg.gov.pl (dostęp: 22.09.2015).

IS THE ECONOMIC DEVELOPMENT OF THE REPUBLIC OF KOREA OPPORTUNITY FOR POLISH EXPORTERS?

Summary: The Asian economic development caused, that this region had become a very attractive market. The author shows chances of the development of the Polish export into the Republic of Korea and possible actions, facilitating this development. The author is describing the structure of the Korean import and the Polish export, as well as is pointing the most perspective of the group goods for the Polish export into the Korean market.

Keywords: export of Poland, Asian markets, Republic of Korea.