Wydział Lekarski, III rok, 5 semestr
Mikrobiologia – treść ćwiczeo, rok akademicki 2012/2013
Ćwiczenie 1: Mikrobiologia ogólna: pożywki bakteryjne, techniki posiewów, uzyskiwanie czystej hodowli, budowa komórki bakteryjnej, metody barwienia preparatów bakteryjnych.
Wiedza: student zna fizjologię bakterii, optymalne warunki dla hodowania bakterii in vitro: wymagania odżywcze (skład chemiczny komórki bakteryjnej, różne zapotrzebowanie na składniki pokarmowe);
temperatura (psychrofile, mezofile, termofile), środowisko gazowe (bezwzględne tlenowce, względne beztlenowce, beztlenowce, mikroaerofile, kapnofile), pH i ciśnienie osmotyczne; zna postacie pożywek bakteryjnych (płynne, półpłynne i stałe, proste i wzbogacone, wybiorcze, diagnostyczne i wybiorczo- diagnostyczne), techniki wykonywania posiewów, fazy wzrostu hodowli bakteryjnej, metodę uzyskiwania czystej hodowli; omawia wzrost bakterii na pożywkach płynnych (kożuszek, zmętnienie, osad) i na pożywce stałej (różne rodzaje kolonii), wzrost szczepów barwnikotwórczych , kształty i budowę komórek bakteryjnych (elementy stałe i dodatkowe), metody barwienia preparatów bakteryjnych (proste i złożone, pozytywne i negatywne, pozytywno-negatywne), rodzaje mikroskopów używanych w bakteriologii i ich zastosowanie; zna znaczenie preparatów mikroskopowych w diagnostyce mikrobiologicznej, metody identyfikowania bakterii na podstawie ich cech biochemicznych, budowy antygenowej.
Ćwiczenie 2: Mikrobiologia ogólna – Występowanie bakterii w środowisku człowieka i w jego organizmie.
Wpływ czynników fizycznych i chemicznych na bakterie.
Wiedza: student omawia występowanie bakterii w środowisku człowieka (rezerwuar zarazka, drogi jego rozprzestrzeniania się, źródło zakażenia), występowanie bakterii w organizmie człowieka (stała i przejściowa flora bakteryjna, nosicielstwo bakterii chorobotwórczych), wpływ czynników fizycznych i chemicznych na bakterie; wie na czym polega kontrola bakteriologiczna środowiska człowieka (sanityzacja, antyseptyka, aseptyka, odkażanie, wyjaławianie), sporale.
Ćwiczenie 3: Mikrobiologia szczegółowa -. Ogólna charakterystyka bakterii Gram-dodatnich.
Wiedza: student posiada wiedzę z zakresu:
Ziarenkowce Gram-dodatnie:
Micrococcus, Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus, Aerococcus, Peptococcus, Peptostreptococcus..
Pałeczki Gram-dodatnie:
Clostridium, Bacillus anthracis, Bacillus cereus , Corynebacterium spp., Mycobacterium (prątki gruźlicy, MOTT), Erysipelothrix, Listeria, Nocardia, Corynebacterium diphtheriae ,Actinomyces, Propionibacterium, Lactobacillus, Bifidobacterium.
Ćwiczenie 4: Mikrobiologia szczegółowa - Ogólna charakterystyka bakterii Gram-ujemnych .
Wiedza: student posiada wiedzę z zakresu:
Ziarenkowce Gram-ujemne:
Neisseria, Moraxella, Veilonella;
Pałeczki Gram-ujemne:
Pseudomonas, Stenotrophomonas, Burkholderia, Acinetobacter, Alcaligenes.
Pałeczki Gram-ujemne jelitowe z rodziny Enterobacteriaceae: Escherichia coli, Salmonella, Shigella, Klebsiella, Enterobacter, Citrobacter, Serratia, Proteus, Morganella, Providencia, Yersinia.
Pałeczki fermentujące, względnie beztlenowe: Vibrio, Aeromonas., Pałeczki oksydazo-dodatnie, mikroaerofilne:
Campylobacter, Helicobacter oraz Francisella, Pasteurella, Brucella, Bordetella, Haemophilus, Legionella.
Pałeczki Gram-ujemne bezwzględnie beztlenowe: Bacteroides, Porphyromonas, Prevotella, Fusobacterium, Leptotrichia.
Zasady badania bakteriologicznego w kierunku beztlenowców .
Ćwiczenie 5: Zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych
Wiedza: student posiada wiedzę nt.:
Flory fizjologicznej układu oddechowego . Postaci klinicznych zakażeo górnych i dolnych dróg oddechowych, czynniki etiologiczne: wirusy (grypa A, B, C, paragrypa 1-4, RSV, metapneumowirus , adenowirusy, RV,
enterowirusy, koronawirusy, bocawirus, mimiwirus), bakterie: gronkowce, paciorkowce, pałeczki Gram-ujemne (Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa ,Haemophilus influenzae, Legionella pneumophila, Bordetella pertussis, ), drobnoustroje wywołujące atypowe zapalenia płuc:mykoplazmy, chlamydie, Legionella, Coxiella.
Zasad diagnostyki i leczenia zakażeo układu oddechowego.
Ćwiczenie 6: Zakażenia układu pokarmowego. Zatrucia pokarmowe
Wiedza: student posiada wiedzę nt.:
Flory fizjologicznej przewodu pokarmowego.
Czynników etiologiczne (bakterie, wirusy), postacie kliniczne, epidemiologia, leczenie zakażeo przewodu pokarmowego i zatrud pokarmowych.
Zasad badao mikrobiologicznych w chorobach przewodu pokarmowego: badanie kału i wymazów z odbytu na podłożach wybiórczo-różnicujących, badanie biochemiczne, typowanie serologiczne, posiew krwi, moczu, kału, odczyny serologiczne , wykrycie toksyn (Clostridium botulinum, Clostridium difficile, S. aureus, B. cereus);
wykrycie antygenu w kale (Rotavirus, Adenovirus); wykrycie przeciwciał IgG przeciwko Helicobacter pylori metodą IF oraz testem Westernblott. Badanie nosicielstwa w kierunku Salmonella, Shigella.
Ćwiczenie 7: Zakażenia układu moczowo-płciowego
Wiedza: student posiada wiedzę nt.:
Flory fizjologicznej układu moczowo-płciowego. Czynników sprzyjających zakażeniom dróg moczowo- płciowych, postaci klinicznych oraz czynników etiologicznych i metod leczenie zakażeo dróg moczowych.
Badania bakteriologicznego moczu – zasady i sposoby pobierania moczu. Stopnie czystości pochwy.
Stanów zapalnych pochwy: bakteryjna waginoza (Gardnerella vaginalis), chlamydioza (Chlamydia trachomatis), opryszczka (Herpes simplex typ 2).
Zakażeo wewnątrzpłodowych i okołoporodowych (TORCH; kiła, paciorkowce grupy B).
Ćwiczenie 8: Choroby przenoszone drogą płciową
Wiedza: student posiada wiedzę nt.:
Czynników etiologicznych aktualnie związanych z chorobami przenoszonymi drogą płciową:
wirusowe: wirus brodawczaka ludzkiego, ludzki herpeswirus typ 1 i 2, MCV (mięczak zakaźny), HIV, HBV, HDV, HCV, HGV ,ludzki wirus T-limfotropowy, wirus mięsaka Kaposiego
bakteryjne: Treponema pallidum, Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis, Haemophilus ducreyi, Klebsiella granulomatis; mykoplazmy, ureaplazmy
Ćwiczenie 9: Neuroinfekcje, zakażenia krwi. Choroby odzwierzęce.
Wiedza: student posiada wiedzę nt.:
Czynników predysponujących do zakażeo CUN, drogi zakażenia.
Zasad pobierania płynu mózgowo-rdzeniowego do badania bakteriologicznego i wirusologicznego.
Zasady bakteriologicznego badania krwi (bakteriemia, posocznica).
Czynników etiologicznych zapaleo opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu:
bakteryjne ropne: Neisseria meningitidis, Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus, Streptococcus agalactiae, pałeczki Gram-ujemne,
bakteryjne nieropne: Mycobacterium tuberculosis, Listeria monocytogenes, Borrelia burgdorferi, Treponema pallidum;
wirusowe –wirus Polio, Coxackie, Echo, arbowirusy, wścieklizny; oraz wirus odry, świnki, różyczki, herpeswirusy, adenowirusy.
Choroby odzwierzęce: leptospirozy, borelioza z Lyme, dur powrotny, tularemia, bartonelozy, riketsjozy, erlichiozy.
Ćwiczenie 10: Mikrobiologia ogólna - Antybiotyki i chemioterapeutyki.
Wiedza: student zna leki przeciwbakteryjne: beta-laktamy (penicyliny, cefalosporyny, monobaktamy, karbapenemy, inhibitory beta-laktamaz), aminoglikozydy, chinolony, tetracykliny, makrolidy, linkozamidy, glikopeptydy, inne. Sposób działania (bakteriobójczy, bakteriostatyczny), zakres działania (wąskie, szerokie spektrum), mechanizm działania), działania uboczne antybiotyków.
Mechanizm powstawania i przenoszenia oporności na antybiotyki i chemioterapeutyki u bakterii (opornośd naturalna i nabyta, przenoszenia oporności pionowe i poziome).
Metody badania wrażliwości bakterii na antybiotyki in vitro (antybiogram): jakościowa - metoda dyfuzyjno- krążkowa, ilościowe – E-test. Znaczenie kliniczne MIC i MBC.
Ćwiczenie 11: Podstawy wirusologii.
Wiedza: student zna podstawowe cechy wirusów – budowa, właściwości i fazy replikacji wirusów, wpływ typu replikacji na przebieg zakażenia wirusowego.
Ogólne wskazania i zasady diagnostyki wirusologicznej – izolacja wirusa:
rodzaj, okres pobierania, przechowywanie, transport materiałów;
opracowanie materiału w pracowni wirusologicznej – namnażanie na wrażliwych żywych komórkach (hodowle komórkowe, zarodki ptasie, zwierzęta)
identyfikacja wirusa w mikroskopie Zastosowanie odczynów serologicznych w diagnostyce schorzeo wirusowych. Zastosowanie biologii molekularnej w diagnostyce wirusologicznej.
