2. Największe firmy przemysłowe w Polsce

Kl.IV(maturzyści)

Temat: Najlepiej rozwijające się gałęzie przemysłu w Polsce. Okręgi.

Rozpoczęte na początku lat 90. XX wieku procesy zmian w polskim przemyśle miały odwrócić złe tendencje z lat wcześniejszych. Konieczne było unowocześnienie procesów produkcji, podniesienie wydajności i zmiana struktury branżowej przemysłu. Trzy główne procesy mające prowadzić do tych

celów to restrukturyzacja, prywatyzacja i wkroczenie kapitału zagranicznego.

Gdański Park Naukowo-Technologiczny działa na bazie współpracy m.in.

Politechniki Gdańskiej, Uniwersytetu Medycznego i Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej

Masz wiedzieć:

 co to jest przemysł;

 jakie zmiany zaszły w polskim przemyśle i jakie były ich przyczyny;

 jak szukać informacji w różnych źródłach.



Nauczysz się

 wskazywać najlepiej rozwijające się w Polsce gałęzie produkcji przemysłowej;

 podawać przykłady największych zakładów przemysłowych Polski;

 wymieniać główne produkty eksportowe naszego kraju;

 podawać przykłady rozwoju przemysłu nowoczesnych technologii w Polsce.

1. Wartość produkcji przemysłowej w Polsce

Od połowy lat 90. XX wieku wartość produkcji

przemysłowej w Polsce systematycznie wzrasta. Początkowo był to wzrost powolny, a w latach 2000-2002 wystąpiła nawet pewna stagnacja. Potem jednak zaczął się intensywny rozwój naszego przemysłu, co związane było m.in. z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej – otworzyły się dla nas nowe rynki zbytu, a do kraju szerszym strumieniem płynął kapitał

zagraniczny. W latach 2008-2009 kryzys ogólnoświatowy wpłynął na spowolnienie rozwoju gospodarczego także i w Polsce. Ale ostatnio znów wyraźnie widoczna jest silna tendencja wzrostowa.

Pomimo znaczącego wzrostu wartości produkcji przemysłowej jej udział w PKB w ostatnich dwudziestu latach praktycznie się nie zmienił

Rosnąca wartość ogólna produkcji przemysłowej nie oznacza wzrostu jej udziału w PKB (produkcie krajowym brutto).

Niekiedy było wręcz przeciwnie, np. pod koniec lat 90. XX wieku udział ten spadał – był to skutek intensywnego rozwoju usług, co podnosiło ogólną wartość PKB. Obecnie przemysł w Polsce rozwija się w mniej więcej takim samym tempie jak cała gospodarka, toteż jego udział w PKB ustabilizował się na poziomie nieco ponad 30%.

2. Największe firmy przemysłowe w Polsce

Na wzrost wartości produkcji przemysłowej w Polsce pracują setki firm. Corocznie układane są rankingi tych firm, by

pokazać, które z nich osiągają najwyższe przychody i zyski, które zatrudniają najwięcej pracowników. Daje to pewien ogólny obraz najlepiej rozwijających się gałęzi przemysłu.

A jeśli na podstawie takiego rankingu zrobi się mapę, to

wówczas można uzyskać obraz aktualnego uprzemysłowienia obszaru Polski.

Mapa powyżej pokazuje, iż nadal najbardziej uprzemysłowiona jest Polska Południowa i Centralna oraz duże miasta.

Zdecydowanie najwięcej firm przemysłowych znajduje się

w Warszawie, ale trzeba pamiętać, że w wielu przypadkach są to tylko siedziby ich zarządów. Dotyczy to na przykład firm budowlanych, które specjalizują się w realizacji dużych

inwestycji zlokalizowanych w różnych miejscach Polski, Europy czy nawet świata.

Wśród największych polskich firm przemysłowych dominuje branża surowcowo-paliwowa i energetyczna. Od lat

zdecydowanym liderem jest Polski Koncern Naftowy Orlen z Płocka. Drugie miejsce zajmuje gdańska rafineria Lotos, a na kolejnych pozycjach są firmy zajmujące się produkcją

i dystrybucją energii elektrycznej. Wysoko w tej klasyfikacji są też górnośląskie spółki węglowe oraz KGHM Polska Miedź, który jako jedyny w tym gronie zajmuje się surowcem

nieenergetycznym. Wszystko to potwierdza tezę, iż surowce

energetyczne są absolutnie niezbędne do funkcjonowania całej gospodarki, a także do codziennego życia zwykłych ludzi.

W pierwszej 10 rankingu znalazła się także jedna firma z zupełnie innej branży – fabryka samochodów Fiat z Bielska-Białej.

Przemysł motoryzacyjny zalicza się do najlepiej

funkcjonujacych w naszym kraju. Choć upadło wiele dawnych fabryk, to na ich miejsce weszły nowe inwestycje światowych koncernów – Volkswagen, Volvo, MAN, Scania, Opel.

Przyczyniły się one m.in. do powstania licznych mniejszych zakładów wytwarzających części i podzespoły do samochodów.

W kryzysie pozostaje u nas przemysł lekki – włókienniczy, odzieżowy, skórzany. W pierwszej setce znalazła się tylko jedna firma z tej branży. Łódź, która niegdyś była głównym ośrodkiem włókiennictwa w Polsce, powoli zmienia swoje przemysłowe oblicze, kierując się w stronę branży

kosmetyczno-farmaceutycznej i elektrotechnicznej.

Przemysł spożywczy funkcjonuje przede wszystkim na

obszarach rolniczych, które zapewniają dopływ surowców dla przetwórstwa oraz w większych miastach z zasobami siły roboczej i rynkami zbytu. Zakładów przetwórczych przemysłu spożywczego jest w Polsce bardzo wiele, ale zazwyczaj nie są one zbyt duże i dlatego na mapie znalazło się ich tylko 16.

Polecenie 1

Na mapie największych firm przemysłowych w Polsce znajdź firmy z okolic twojego miejsca zamieszkania, a z tabeli odczytaj ich nazwy. Do których branż przemysłu zaliczają się te firmy?

Czy można mówić o specjalizacji produkcji w twoich okolicach?

3. Eksport towarów przemysłowych wyprodukowanych w Polsce

Przed 1989 rokiem znaczna część polskiej produkcji

przemysłowej wysyłana była za granicę, co skutkowało dużymi niedoborami na krajowym rynku. Dzisiaj eksportujemy dużo więcej towarów, ale nie ma to negatywnego wpływu na

zaopatrzenie naszych sklepów. Gospodarka wolnorynkowa sama reguluje wielkość produkcji poszczególnych wyrobów i surowców w zależności od zapotrzebowania na nie – tak krajowego, jak i zagranicznego. Najlepszym tego przykładem jest węgiel kamienny, który niegdyś był eksportową

wizytówką Polski, a dziś często mamy duże problemy, by sprzedać to, co wydobyliśmy, a przekracza krajowe potrzeby.

Obecnie z krajowych surowców mineralnych największe znaczenie eksportowe ma miedź. Od lat stale rośnie jej sprzedaż, która kierowana jest przede wszystkim na rynki zagraniczne. Wysyła się tzw. miedź katodową (rafinowaną), która ma dużą odporność na działanie warunków

atmosferycznych. Wykorzystywana jest ona m.in. w przemyśle elektronicznym i powiązanych z nim technologiach Hi-Tech.

W przemyśle przetwórczym jednym z głównych naszych towarów eksportowych są środki transportu:

 samochody osobowe – fiaty, lancie, fordy z Tych oraz ople z Gliwic;

 samochody dostawcze – volkswageny z Poznania;

 samochody ciężarowe – MAN z Niepołomic koło Krakowa;

 autobusy – volvo z Wrocławia, scania ze Słupska

i całkowicie krajowe solarisy z Bolechowa koło Poznania;

 pojazdy szynowe – z fabryki Pesa w Bydgoszczy;

 śmigłowce i samoloty – z wytwórni w Mielcu i Świdniku.

Ponadto za granicą liczymy się na rynku artykułów

gospodarstwa domowego i sprzętu RTV, czego przykładami mogą być:

 kuchenki, lodówki, zmywarki, pralki Amica z Wronek, Indesit i Bosch z Łodzi czy Electrolux z fabryk na Dolnym Śląsku (Oława, Świdnica, Żarów);

 odkurzacze, żelazka, czajniki elektryczne Zelmer z Rzeszowa;

 sprzęt oświetleniowy Philips z Piły, Bielska-Białej, Łodzi;

 telewizory i ekrany LG z Mławy oraz z Biskupic Podgórnych pod Wrocławiem;

 tunery telewizyjne Ferguson z Wielkopolski, Technisat z Obornik Śl. i Manta z Warszawy.

Duże znacznie ma dla Polski także eksport

wyrobów przemysłu chemicznego, m.in. nawozów sztucznych z Tarnowa, Kędzierzyna-Koźla, Polic i Puław,

tworzyw sztucznych z Oświęcimia czy opon z Dębicy, Olsztyna, Poznania, farb z Włocławka i Cieszyna, a także chemii

gospodarczej codziennego użytku (np. Henkel z Warszawy).

Od pewnego czasu duże uznanie w Europie zyskały

polskie meble, których eksport stale rośnie. Nie ustępują one jakościowo wyrobom producentów zachodnich, ale są

zdecydowanie tańsze i dlatego bardzo chętnie kupowane.

Od wielu lat jesteśmy znaczącym eksporterem żywności.

Nasze produkty – zarówno roślinne jak i zwierzęce – trafiają na stoły niemal całej Europy. Ze względów politycznych

i ekonomicznych w ostatnich latach nieco mniej produktów spożywczych wysyłamy w kierunku wschodnim, zwłaszcza do Rosji i na Ukrainę. Państwa Europy Wschodniej są jednak dla Polski bliskim i wielkim rynkiem zbytu, liczącym ponad 200 mln ludzi. Co prawda w Europie Zachodniej mieszka więcej

ludności, ale tamtejszy rynek jest dla nas trudniej dostępny, gdyż obowiązują na nim pewne ograniczenia i regulacje narzucone przez Unię Europejską, mające chronić lokalnych producentów żywności. Polska żywność trafia też na inne kontynenty.

4. Przemysł nowoczesnych technologii

Nowoczesne technologie cechują się bardzo wysokim

poziomem zaawansowania naukowo-technicznego. Początkowo wykorzystywano je tylko w przemyśle elektronicznym

i komputerowym, jednak wraz ze swym rozwojem technologie te wkroczyły do innych branż – telekomunikacji, optyki,

inżynierii genetycznej, farmaceutyki, energetyki jądrowej, motoryzacji. Produkcja oparta na tych wysokorozwiniętych technologiach określana jest zbiorczą nazwą Hi - Tech .

Funkcjonuje ona na bazie wykwalifikowanej kadry naukowej z takich dziedzin, jak informatyka, wyższa matematyka,

biotechnologia, biochemia, chemia molekularna,

nanotechnologia czy fizyka kwantowa. Z tych względów

przemysł High-Tech rozwija się głównie przy dużych ośrodkach naukowych. Potrzebne są też duże nakłady finansowe na

długotrwałe badania i próby.

W Polsce dopiero powstały pierwsze takie jednostki łączące w sobie naukę i produkcję, np. parki naukowe i technologiczne, centra innowacyjności i centra

wdrożeniowe, bieguny i klastry technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości itp. Na świecie działają one od lat, głównie w Japonii, Chinach i Korei Południowej oraz w Europie

Zachodniej, a przede wszystkim w USA, gdzie w rejonie

San Francisco funkcjonuje tzw. Dolina Krzemowa – światowe centrum przemysłu komputerowego.

Gdański Park Naukowo-Technologiczny działa na bazie współpracy m.in. Politechniki Gdańskiej, Uniwersytetu Medycznego i Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej

W Polsce z nowoczesnymi technologiami kojarzony jest przede wszystkim przemysł informatyczno-komputerowy,

czyli IT (ang. information technology). Działa u nas sporo firm z tej branży, ale na ogół nie są one zbyt duże (sprawdź na

mapie powyżej i na liście dostępnej poniżej).

Wytwarzają one:

 software – rozmaite oprogramowanie i aplikacje

użytkowe, wykorzystywane zarówno przez duże firmy, jak i zwykłych ludzi; na rynkach zagranicznych dobrą opinią cieszą się polskie gry komputerowe;

 hardware – sprzęt komputerowy, np. serwery, komputery stacjonarne, laptopy, notebooki itp. w Polsce produkowane są m.in. komputery Dell w Łodzi i NTT System pod

Warszawą.

Nie ma wątpliwości, że w przyszłości coraz większa część gospodarki, w tym przemysłu, opierać się będzie na

technologiach Hi-Tech. Dzięki nim już do dziś osiągnięto

gigantyczny postęp cywilizacyjny nie tylko w gospodarce, ale także w naszym życiu codziennym. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu nikt nawet nie myślał, że w niemal każdym domu będzie komputer, że prawie każdy będzie mógł oglądać telewizję satelitarną, że praktycznie wszyscy będą rozmawiać przez telefony bezprzewodowe, że powstanie ogólnoświatowa sieć – Internet – łącząca wszystkich ludzi i że przez tą sieć będzie można robić zakupy, „spotykać” się ze znajomymi, oglądać filmy, słuchać muzyki, czytać książki i gazety czy wreszcie uczyć się.

Polecenie 2

Przyjrzyj się różnym starym i nowym telefonom komórkowym, jakie masz ty i twoi znajomi czy rodzina. Porównaj ich wygląd, wielkość, możliwości itp. Oceń, jak duże zmiany zaszły

w branży telefonii komórkowej dzięki nowoczesnym technologiom.

5. Okręgi przemysłowe Polski.

W rozwoju przemysłu określono kilka pojęć:

ośrodkiem przemysłowym nazywa się miasta, w których rozwija się dana gałąź przemysłu, na przykład Starachowice, Bydgoszcz;

okręgiem przemysłowym nazywa się region, który skupia kilka miast, gdzie koncentruje się działalność przemysłowa;

regionem przemysłowym nazywa się zespół kilku okręgów przemysłowych.

Warto pamiętać, iż przemysł to nie tylko same plusy dla

regionu, miejsca pracy i poprawa warunków bytu społeczeństw lokalnych, to także degradacja środowiska naturalnego i

zmiany nieodwracalne w krajobrazie przestrzennym. Przemysł w Polsce, podobnie jaki i na świecie, rozwijała się etapami, biorąc pod uwagę warunki społeczno-ekonomiczne i sytuację polityczną, stąd też możemy wymienić następujące fazy

rozwoju przemysłu:

 faza porozbiorowa

Od wieku XIX do rozpoczęcia I wojny światowej na ziemiach polskich; wówczas obserwowano duże zróżnicowanie poziomu rozwoju gałęzi przemysłowych, co było odzwierciedleniem istnienia zaborów, najlepiej rozwijał się przemysł w zaborze pruskim, w którym wyznaczono okręgi przemysłowe (rybnicki, sudecki, górnośląski, wrocławski i zielonogórski). Na ziemiach zaboru rosyjskiego przemysł rozwijała się gorzej ale okręgi przemysłowe występowały — warszawski, łódzki, dąbrowski, zaś najgorzej sytuacja wyglądała na ziemiach zaboru

austriackiego — tylko bielski okręg przemysłowy.

 faza dwudziestolecia międzywojennego

Zakres czasowy od 1919 do 1939 roku; wówczas rozpoczęto nowe inwestycje w przemyśle, nowe gałęzie przemysłowe doinwestowano, na przykład powstaje port w Gdyni i zaczyna rozwijać się na większa skalę przemysł stoczniowy, powstaje również Centralny Okręg Przemysłowy.

 faza gospodarki socjalistycznej

To lata od zakończenia II wojny światowej do roku 1989;

intensywny rozwój przemysłu ciężkiego, zwłaszcza hutnictwa metali: budowa Nowej Huty w Krakowie, huty w Częstochowie;

powstają między innym zakłady siarkowe w zagłębiu

Tarnobrzeskim, zakłady azotowe w Puławach czy elektrownia w Solinie, Bełchatowie.

 faza restrukturyzacji przemysłu

Od roku 1989 polegają na przekształceniach i wprowadzeniu innych, bardziej opłacalnych technologii przemysłowych,

prywatyzacji wielu zakładów przemysłowych, napływie kapitału zagranicznego na polski rynek, miedzy innymi rozwija się

przemysł lekki, elektromaszynowy, a coraz mniejsze znaczenie ma przemysł ciężki.

 faza gospodarki rynkowej

W przemyśle dominuje kapitał prywatny, wolna konkurencja na rynku, napływ obcego kapitału, swobodny dostęp do informacji.

Rozwój przemysły w Polsce był możliwy dzięki obecności surowców mineralnych, przede wszystkim złoża: węgla kamiennego, węgla brunatnego, rud żelaza, siarki, cynki, miedzi, soli kamiennej, soli potasowej, ropy naftowej i gazu ziemnego; także dobrze rozwiniętej sieci hydrograficznej i zapleczu pracowników. Dlatego też w Polsce mamy okręgi przemysłowe, każdy wyspecjalizowany w wytwarzaniu

określonych produktów, zróżnicowany przestrzennie, dający źródło utrzymania dla wielu mieszkańców. Rozwój okręgów przemysłowych jest ściśle powiązany z:

 rynkami zbytu, polskimi i zagranicznymi,

 rozwojem bazy technicznej,

 stosowaniem nowoczesnych technologii produkcyjnych,

 rozwojem nauki,

 kadrą specjalistów.

Charakterystyka wybranych okręgów przemysłowych Polski Warszawski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki

przemysłowe należy wymienić: Warszawę, Wołomin, Otwock, Piaseczno, Legionowo, Konstancin-Jeziorna, Pruszków; bardzo duży udział inwestycji zagranicznego kapitału, który przyciąga stolica państwa, duże rynki zbytu, rozwój przemysłu:

poligraficznego, odzieżowego, elektromaszynowego- tutaj samochody, maszyny budowlane, sprzęt TV i gospodarstwa domowego, hutnictwo metal;

Górnośląski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki

przemysłowe: Katowice, Rybnik, Sosnowiec, Zabrze, Bytom, Dąbrowa Górnicza, Jastrzębie, Gliwice; największy okręg przemysłowy Polski, wytwarza około 20 % całej produkcji przemysłowej; bark tutaj dominacji jednego dużego ośrodka

przemysłowego, najgęściej zaludniony, opiera się na wydobyciu surowców mineralnych, stąd duża dewastacja środowiska

naturalnego; tutaj rozwinęły się wszystkie gałęzie przemysłowe; przemysł energetyczny, hutniczy, lekki,

spożywczy, poligraficzny, samochodowy, maszynowy i inne;

Poznański Okręg Przemysłowy — główne ośrodki

przemysłowe: Poznań, Swarzędz, Kórnik, Mosina; dogodne położenie komunikacyjne i zaplecze kadry pracowniczej

sprawia, że jest atrakcyjnym miejscem dla inwestorów; rozwój przemysłu odzieżowego, meblarskiego spożywczego,

elektromaszynowego, kosmetycznego;

Staropolski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Kielce, Starachowice, Radom, Skarżysko- Kamienna, Ćmielów, Ożarów, Opoczno, Ostrowiec

Świętokrzyski; to bardzo stary okręg przemysłowy, oparty na wydobyciu surowców mineralnych (słynne dymarki), przede wszystkim rozwój przemysłu hutniczego, mineralnego,

ceramicznego — zakłady w Ćmielowie, chemicznego, spożywczego, obuwniczego, środków transportu;

Łódzki Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe:

Łódź, Pabianice, Ozorków, Zduńska Wola, Sieradz, Zgierz, Tomaszów Mazowiecki, Aleksandrów; założony w XIX wieku jako okręg włókienniczy, początki to bardzo dynamiczny rozwój i liczne miejsca pracy, zwłaszcza dla kobiet, dlatego występuje tu najwyższy współczynnik feminizacji w Polsce; lata następne to restrukturyzacja przemysłu i kryzys przemysły

włókienniczego — załamanie rynku wschodniego i brak odbiorców, napływ tanich włókien z Azji; obecnie dominacja przemysłu lekkiego, także przemysł chemiczny,

elektromaszynowy, spożywczy; stosunkowo wysokie bezrobocie i patologie społeczne;

Gdański Okręg Przemysłowy — główne ośrodki

przemysłowe: Gdańsk, Gdynia, Sopot, Starogard Gdański, Tczew, Kwidzyn; utworzony przez aglomerację Trójmiasta (Gdańska, Gdyni i Sopotu) oraz miast ościennych; duży rynek zbytu i bliskość morza sprawia, że rozwija się przede

wszystkim przemysł: stoczniowy, rafineryjny, przetwórstwo ryb, spożywczy, chemiczny i elektroniczny;

Krakowski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Kraków, Brzesko, Bochnia, Krzeszowice,

Skawina, Wieliczka, Myślenice, Chrzanów; dominacja Krakowa jako centrum aglomeracji krakowskiej, a mniejsze ośrodki

satelickie są powiązane z centrum; liczne gałęzie przemysłu:

przemysł spożywczy to Zakłady Wawel w Krakowie,

cukrowniczy, piwny w Brzesku, tytoniowy, metalurgiczny, hutniczy, chemiczny, elektromaszynowy, poligraficzny;

relatywnie słabe zaplecze naukowo-badawcze w całej aglomeracji krakowskiej;

Bielski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe:

Andrychów, Bielsko-Biała, Kęty, Cieszyn, Żywiec, Ustroń, Skoczów, Czechowice-Dziedzice; nastawiony na przemysł włókienniczy, przede wszystkim tkaniny wełniane; także przemysł elektromaszynowy, samochodowy (samochody osobowe), chemiczny, metalowy, spożywczy;

Wrocławski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Wrocław, Brzeg, Oława, Oleśnica, Jelcz,

Twardogóra; dominacja Wrocławia — tutaj skupia się głownie przemysł elektromaszynowy (tabor kolejowy, maszyny,

autobusy i samochody osobowe, sprzęt AGD, obrabiarki), chemiczny (lakiery, farby, garbniki syntetyczne, lekarstwa), przemysł spożywczy (piwowarski, cukrowniczy, tłuszczowy, młynarski), przemysł lekki (odzieżowy, obuwniczy — Oleśnica);

Bydgosko-Toruński Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Toruń, Bydgoszcz, Janikowo, Inowrocław,

Kruszwica; obecność złóż soli kamiennej stała się podstawą do rozwoju przemysłu górnictwa (Inowrocław); inne gałęzie:

przemysł spożywczy (mięsny, tłuszczowy, cukrowniczy), włókien syntetycznych, mineralny (cement, szkło, wapno), elektromaszynowy, meblarski; przemysł jest skupiony głównie w Toruniu i Bydgoszczy;

Sudecki Okręg Przemysłowy — główne ośrodki

przemysłowe: Jelenia Góra, Wałbrzych, Bogatynia, Bolesławiec, Kłodzko, Świdnica, Lubań, Kamienna Góra, Zgorzelec,

Strzegom, Strzelin; dużo małych ośrodków przemysłowych, liczne gałęzie przemysłu: paliwowo- energetyczny (Turoszów),

przemysł lekki (tkaniny z lnu, dywany), mineralny (porcelana, szkło gospodarcze, fajans, pozyskiwanie granitu, min.

Wałbrzych), chemiczny, farmaceutyczny; duży problem z

degradacją środowiska naturalnego i bezrobociem, na skutek załamania rynków zbytu i produkcji przemysłowej;

Karpacki Okręg Przemysłowy — główne ośrodki

przemysłowe: Krosno, Jasło, Gorlice, Jedlicze, Sanok, Nowy Sącz; raczej słabo wykształcony — brak dużych pokładów

surowców mineralnych; przemysł elektromaszynowy, szklarski, zakłady wydobywające i przetwarzające ropę naftowa —

Jedlicze, Krosno, Jasło;

Rzeszowski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Rzeszów, Dębica, Mielec, Łańcut; rozwój przemysłu mineralnego (szkło, porcelana),

spożywczego(spirytusowy, cukierniczy, mięsny), chemiczny (opony Dębica, farby, lakiery), elektromaszynowy (sprzęt AGD, samoloty);

Tarnobrzeski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki

przemysłowe: Tarnobrzeg, Stalowa Wola, Leżajsk, Sandomierz, Nisko, Nowa Dęba; niegdyś podstawą rozwoju były złoża siarki, dziś wydobycia zaprzestano, a tereny pokopalniane są objęte restrukturyzacją; obecne gałęzie przemysłowe:

elektromaszynowy (sprzęt dla wojska), spożywczy (piwny, mięsny, przetwórstwo owocowo-warzywne), mineralny;

Podsumowanie

 Wartość polskiej produkcji przemysłowej rośnie w równym tempie wraz z rozwojem całej naszej gospodarki.

 Przemysł Polski nadal najlepiej rozwija się na południu i w centrum, a także w większych miastach.

 Największe nasze firmy przemysłowe działają w branży surowcowo-paliwowej i energetycznej. Zaliczają się do nich m.in. PKN Orlen, Grupa Lotos, KGHM, PGNiG, PGE, Tauron oraz śląskie spółki węglowe.

 Na bazie kapitału zagranicznego rozwijają się w Polsce firmy motoryzacyjne, np. Fiat, Opel, Volkswagen, Volvo, MAN, oraz z branży AGD – Indesit, Bosch, Electrolux, Philips. Niektóre duże zakłady działają w oparciu o kapitał

krajowy, np. Solaris, Pesa, Zelmer (we współpracy z Bosch).

 Oprócz samochodów i AGD Polska eksportuje głównie produkty spożywcze, meble oraz wyroby chemiczne – nawozy i tworzywa sztuczne, opony, farby, chemię gospodarczą.

 Przemysł wysokiej technologii – Hi-Tech – wytwarza produkty najnowszej generacji, do czego potrzebne są duże nakłady kapitału oraz wysokokwalifikowana kadra inżynierska współpracująca z placówkami

naukowo-badawczymi.

 Przemysł Hi-Tech przez ostatnich kilkadziesiąt lat w bardzo istotny sposób zmienił – ulepszył i ułatwił – nasze życie. Nowe technologie w coraz większym stopniu będą przyczyniać się do dalszego rozwoju gospodarczego.

Słowniczek

biegun technologiczny skupisko instytucji naukowo-badawczych współpracujących ze sobą

Hi-Tech (albo High-Tech) nowoczesne technologie o najwyższym poziomie rozwoju, wykorzystywane m.in. w przemyśle

komputerowym i elektronicznym, a także w telekomunikacji, biotechnologii, biochemii, medycynie, optyce, inżynierii

genetycznej, energetyce jądrowej, motoryzacji, lotnictwie i badaniach kosmicznych

inkubator przedsiębiorczościinstytucja wspierania przez władze i jednostki naukowe rozwoju nowej działalności gospodarczej klaster przemysłowy skupisko powiązanych ze sobą firm z tej samej branży lub z branż pokrewnych; firmy te na ogół nie konkurują ze sobą, ale na przykład wytwarzają poszczególne podzespoły do produktu finalnego montowanego w głównym zakładzie klastra

park naukowy skupisko biur, pracowni, laboratoriów współpracujących z uczelniami

park przemysłowy skupisko firm produkcyjnych na małym obszarze, działających na preferencyjnych warunkach

park technologiczny małe skupisko współpracujących ze sobą jednostek naukowych i produkcyjnych

produkt krajowy brutto (PKB) końcowy (np. roczny) wynik (wartość) działalności wszystkich podmiotów gospodarki narodowej w danym kraju

technopolia duże skupisko współpracujących ze sobą instytucji naukowych, badawczych i produkcyjnych, np. Dolina

Krzemowa w Kalifornii czy Sophia Antipolis we Francji

Zadania 1

Towary eksportowane i importowane przez Polskę Wymienione surowce i produkty przypisz do odpowiednich kategorii.

1. Polska eksportuje 2. Polska importuje A. miedź

B. ropa naftowa C. cytryny

D. węgiel brunatny E. jabłka

F. gaz ziemny G.AGD

H. meble I. rudy żelaza