Bory mieszane kompleksu lesnego Kozłówka koło Lublina - Biblioteka UMCS

ANNALEŚ

UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN — POLONIA

VOL. XXXVIII, 10 SECTIO C 1983

Instytut Biologii UMCS Zakład Systematyki i Geografii Roślin

Anna ŁUCZYCKA-PO.PIEL

Bory mieszane kompleksu leśnego Kozłówka koło Lublina

CMeuiamibie Oopbi jiecnoro KOMruieuca K03jiyBKa

okojio

JIioBjuina Mixed Forests of Kozłówka Forest Community near Lublin

Praca obejmuje szczegółową geobotaniczną charakterystykę borów mieszanych kompleksu leśnego Kozłówka koło Lublina. Badania prowa ­ dzono w drzewostanach starych (ponad 100-letnich), w sztucznych, róż- nowiekowych sośninach, w młodnikach i na zrębach. Na podstawie 95 zdjęć fitosocjologicznych (tab. 1—4) i 8 profilów glebowych (tab. 5) wy­

różniono zespoły: borów mieszanych wilgotnych (Querco-Piceetum) oraz borów mieszanych (Pino-Quercetum).

Zagadnienia dotyczące metodyki badań, geomorfologii, hydrologii oraz warunków glebowych i klimatycznych, łącznie z charakterystyką zbio­

rowisk olsowych, łęgowych i grądowych, przedstawiono w oddzielnych publikacjach (8, 9).

Querco-Piceetmn (M a t. 1952) 1955

(tab. 1, zdj. 1—7)

Fragmenty zespołu Querco-Piceetum zajmują w lasach kozłowieckich bardzo małe powierzchnie. Stwierdzono je w leśn. Nasutów (w pobliżu Starego Tartaku) oraz w leśn. Rozkopaczew (w lasach koło Zawieprzyc).

W warstwie drzew panuje świerk, rzadziej sosna i dąb szypułkowy.

Niewielką domieszkę stanowią brzoza brodawkowata i olsza czarna. Sto­

pień zwarcia koron drzew waha się w granicach 20—80%. Warstwa krze­

wów wykazuje średnie zwarcie 60%. Rosną w niej najczęściej: Quercus

robur, Sorbus aucuparia, Frangula alnus, Corylus auellana i Carpinus betulus. Runo pokrywa powierzchnię w granicach 50—80% (średnio 65%).

Dominującymi i częstymi składnikami warstwy ziół są: Rubus idaeus, Lycopodium. annotinum, Vaccinium myrtillus, Oxalis acetosella i Viola

Tab. 1. Skład florystyczny zespołu Querco-Piceetum Floristic composition of Querco-Piceetum association

Ni* zdjęcia

No. of record CM łT\\X) e*

Leśnictwo

N0) g s 2 S

Foreatry »O N

ZS ■o CD

ir\ CTcCO

Nr oddziału ^r-V C-- tncM

CM CM CM

No. of diviaion _££ CM

fc £-£-c^- cr> o>cT' & 8 CD Data wykonania zdjęcia co ęp\oco'

O o o ^\O

Datę of record o O

C

<M CM00 vKA ^{£ UJ} m

CM o

Zwarcie wars^fcwy drzew a w % Covcr of tree-layer a in % O

CO

£S8

^{oóOJ £ ‘O•m}_o

Zwarcie podszycia b w %

Zmer of shrub-layer b in % £ O ♦ Q CD 88 8 iM

«

+»CO

Zwarcie warstwy runa c w %

Cover of herb-layer c in %

8 8 88

^{££ O}co Zwarcie warstwy mchów d w % o O 1 o Cover of moss-layer d in % r

T-

^kS cń O'-

1. Querco-Piceetum:

Lycopodium annotinum • • • • 2 4 2 III 2. Pino-Ouercion:

Polytrlcnum attenuatum ♦ • • ♦ II

Veronica officinalis • 9 • ♦ . I

Hieracium umbellatum I

Hieraclum Lachenalli • r I

3. Yaccinio-Plceetalia:

Picea excelsa a 5 3 6 8 III

Picea excelsa b 1 . 4 II

Yacclniurc myrtillus 1 1 . . 3 2 ♦ IY Trientalis europaea ♦ • • • ♦ + ♦ III

Dryopterls austrlaca ♦ I

Ptiliura crista-castrensls ♦ I

4. Yaccinio-Piceetea:

Sorbus aucuparia b . ♦ ♦ . 1 ♦ . ♦ IV

Sorbus aucuparia c • ♦ • • • I

Majanthemum bifolium ♦ . 1 1 • ♦ 1 IV

Pteridiuw aąuilinum ♦ 4 . 2 III

Calamagrostls arundinacea ♦ . . 1 ♦ • • III

Entodon Schreberi . ♦ 2 , • ♦ III

Molinia coerulea ♦ I

Hylocomium splendens 5. Ouerco-Fagetea:

• . • ♦ • • • I

Carpinus betulus b • • ♦ . 2 6 III

Carpinus betulus c r r . ♦ III

Corylus avellana b 2 2 . ♦ 1 III

Rubus Idaeus 4 2 ♦ ♦ ♦ a ♦ V

Moehringia trinervia ♦ 2 ♦ ♦ III

Viola silvestrls . 4 . • ♦ ♦ III

Daphne mezereum ♦ ♦ . • • II

Impatiens noli-tangere ♦ ♦ • . II

Melica nutans ♦ • • ♦ II

Eąulsetum silvaticum ♦ . • .♦ II

Ce ran i urn Robertianum ♦ ... ♦ . II

Rubus saxatilis ♦ ... . ♦ II

Stellaria holostea . . ♦ ♦ . II

Carex digltata • . * . ♦ II

Bory mieszane kompleksu leśnego Kozłówka koło Lublina 121

Towarzyszące - Accompanying

OJ lOi s

Pinus silvestris a 2 4 4 4 2 J V

Plnus silvestris c r I

Guercus robur a ¹ 2 II

Ouercus robur b ♦ 4 1 3 a IV

Ouercus robur c ^{4 4} II

Betula verrucosa a 1 1 ⁴ III

Betula verrucosa b 2 ⁴ II

Alnus glutinosa a 2 • 2 II

Betula pubescens b 1 4 II

Frangula alnus b ) 4. 1 1 III

Frangula alnus c • 4 4 II

Junlperus communis b « r • • r 11

tfuniperus communis c r I

Luzula pllosa 4 4 4 4 r ⁴ V

Oxalis acetosella 2 i 4 1 5 IV

Mycells muralis ^{1 4} 1 ¹ III

Dryopteriś spinulosa ^{1 4} 4 4 III

Festuca rubra r 4 1 • III

Galeopsis pubescens ♦ ⁴ 4 III

Polygonura nydroplper ^{♦ 4} • • 4 • Iii Dryopteriś filix-raas- • • ^{4 4 4} III

Athyrium fillx-femina 2 1 II

Geum rivale 4 4 II

Polygonum convolvulus ’ 4 4 II

Urtica dioica ⁴ 4- II

Viola Riviniana ^’4 4 II

Deschampsia caespitosa 4 4 II

Mnium affine a +

Gatunki sporadyczne /Sporadic

.41., species/:

2 III

5. Padus avium b 1/4, Ribes. Schlechtendalii b 1/+, Evonymus verrucosa c 1/4, Polygonatum multiflorura

1/4, Anenone nemorosa 1/+, Evonymus europaea b 2/4,.

Cerasus avium c 3/-*-» Poa nemoralis 4/4, Ranunculus auricoraus 5/+, Melampyrum nemorosum 3/+, Cerasus avium b 7/4, 'Milium effusum 7/4, Catharinea undula- ta 7/5.'*

6. Malus silvestris b 1/4, Glechoma hederacea 1/4, Fra- garia vesca 2/4, Poa pratensls 3/4, AJuga reptans 3/+, Yeronica chamaedrys 3/4, Agrostis vulgaris 4/t, Rumex acetosella 4/4, Juncus effusus 5/4, Lysimachia vulgaris, 5/4, Potentilla erecta 5/*, Ranunculus flammu-

’la 5/*, Yiola paluatris 5/t, Carex fusca 5/r.

siluestris. Mchy osiągają w niektórych zdjęciach 70% pokrycia. Najpospo­

litsze są: Entodon Schreberi i Mnium affine.

Z roślin charakterystycznych zespołu występuje tylko Lycopodium annotinum, osiągający 40% zwarcia i III stopień stałości. Dużą rolę od­

grywają również rośliny borowe, szczególnie Picea excelsa. Z roślin grą­

dowych największy udział mają: Carpinus betulus, Corylus auellana, Ru­

bus idaeus, Moehringia trineruia i Viola siluestris.

Występowanie w wilgotnym borze mieszanym roślin grądowych wska­

zuje na jego przejściowy charakter od zbiorowisk grądowych. Duży udział roślin towarzyszących (39 gat.), a wśród nich aż 16 gat. występujących sporadycznie, wskazuje na niejednorodność florystyczną badanych płatów.

Jedną z przyczyn takiego stanu jest między innymi to, że omawiane zbio­

rowiska zostały zmienione bądź powstały na skutek zabiegów gospodar­

czych. Wyksztaciły się w miejscach płaskich bądź nieznacznie obniżo­

nych, o dużych wahaniach poziomu wód gruntowych. Siedlisko Querco-

-Piceetum jest zawsze wilgotne, a wiosną i jesienią w poszczególnych

przypadkach (np. zdj. 1 i 5) teren bywa nawet podtapiany. Badane płaty

zajmują gleby bielicowe wytworzone z piasków luźnych i słaboglinia-

stych. Odczyn górnych warstw gleby rzadko przekracza 4,0.

Fragmenty Querco-Piceetum towarzyszą zespołom rzędów Alnetalia glutinosae i Fagetalia silvaticae. Wykształcają się też niekiedy w strefie kontaktowej tych zbiorowisk z borami sosnowymi i sosnowo-dębowymi.

Składem florystycznym i wymaganiami siedliskowymi przypominają nieco płaty Querco-Betuletum lycopodietosum, opisane z Białowieskiego Parku Narodowego (11). Zasadniczo nie odbiegają też od zbiorowisk Quer- co-Piceetum z rezerwatu leśnego „Bachus” koło Chełma (1), różnią się natomiast od wilgotnych borów mieszanych Roztocza (2, 3, 6) przede wszystkim brakiem jodły w drzewostanie.

Pino-Quercetum K o z ł. 1925 em. M a t. et P o 1 a k. 1955

(tab. 2, zdj. 8—38; tab. 3, zdj. 39—79)

Omawiany zespół reprezentują 72 zdjęcia fitosocjologiczne. W tab. 2 zestawiono 31 zdjęć wykonanych przeważnie w młodych lasach sosnowo- -dębowych, natomiast w tab. 3 — zdjęcia prezentujące typowe płaty Pino-Quercetum.

Bory mieszane sosnowo-dębowe zajmują obecnie około 30% powierzch­

ni kompleksu leśnego Kozłówka. Stanowią resztki dawnych, rozległych zbiorowisk tego typu. Najlepiej zachowany płat tego zespołu rozciąga się wąskim pasem od Wandzina na zachód, po leśniczówkę w Starym Tartaku. Resztki tych borów istnieją w okolicach wsi: Wólka Krasieniń- ska, Nasutów, Nowy Staw, Majdan Kozłowiecki i Rozkopaczew.

Młode lasy sosnowo-dębowe

Ścisłe odgraniczenie na badanym terenie boru mieszanego od bcrowie- jących grądów z jednej i od borów sosnowych z drugiej strony jest trud­

ne ze względu na podobieństwo florystyczne i ekologiczne tych zespołów, tym bardziej że wszystkie te asocjacje zostały zdegenerowane uprawami sosny. Zdjęcia zamieszczone w tab. 2 prezentują różne formy regenera­

cyjne borów mieszanych, ale, być może, również mocno zdegenerowane grądy. Są to w większości młode lasy sosnowo-dębowe albo sosnowe z podszyciem dębowym lub dębowo-grabowym. Dąb i grab odnawiają się tutaj bardzo dobrze, sosna bardzo słabo. Jest ona głównie sadzona.

W silnie zróżnicowanym pod względem jakościowym runie leśnym prze­

ważają elementy borowe. Wprawdzie zanotowano więcej gatunków grą­

dowych, ale występują one mniej licznie i mają niską stałość. W miej­

scach wilgotnych dominuje Oxalis acetosella, osiągający w niektórych

płatach 90% zwarcia. Płaty te przypominają bardzo zbiorowiska zaliczane

Bory mieszane kompleksu leśnego Kozłówka koło Lublina 123 do grądów zdegradowanych (9). Różnią się jednak od nich mniejszym udziałem w podszyciu graba i leszczyny oraz większą ilością roślin boro­

wych, czego przyczyną jest bardziej zbielicowana gleba. Są to zatem naj­

bogatsze postacie borów mieszanych. Zajmują one najczęściej gleby skry- tobielicowe wytworzone z piasków luźnych i słabogliniastych. Niektóre własności fizyczne i chemiczne tych gleb zestawiono w tab. 5.

Profil 1 (oddz. 227, zdj. 20).

Gleba skrytobielicowa wytworzona z piasków luźnych:

Ao 0— 2 cm ściółka iglasta słabo rozłożona;

?. i 3— 17 cm piasek gliniasty lekki, szaropopielaty, ukorzeniony, suchy;

A2 18—130 cm piasek luźny, jasnożółty, drobnoziarnisty, od głębokości 60 cm prze- warstwiony kilkumilimetrowymi rdzawymi pasemkami, w odstępach 15—20 cm;

B 131—145 cm glina mocno zbita,

C 146—160 cm piasek gliniasty lekki, żółty, drobnoziarnisty, słabo wilgotny.

Profil 2 (oddz. 138).

Gleba skrytobielicowa wytworzona z piasków słabogliniastych:

Ao 0— 3 cm ściółka z igieł sosny słabo rozłożona;

Aj 4— 25 cm piasek słabogliniasty, jasnopopielaty;

A2 26— 60 cm piasek słabogliniasty, ciemnożółty, drobnoziarnisty;

B 61—140 cm piasek gliniasty lekki, średnio szkieletowy, żółty.

Podobne zbiorowiska z panującym szczawikiem zajęczym opisał z La­

sów Pszczyńskich Wojterski (14) jako wariant z Oxalis acetosella.

Na skrajach lasów, szczególnie w pobliżu osad ludzkich, na miejscach prześwietlonych obserwuje się często na siedliskach boru mieszanego ma­

sowy pojaw jeżyn: Rubus plicatus, R. idaeus, R. hirtus, R. suberectus (zdj. 22—26). Na miejscach wilgotniejszych tworzą one z kruszyną trudne do przebycia gąszcze, np. w oddz. 97. Porastają gleby skrytobielicowe

wytworzone z piasków luźnych.

Profil 3 (oddz. 97).

Ao 0— 3 cm ściółka liściasto-iglasta słabo rozłożona;

Aj 4— 17 cm piasek luźny, szaropopielaty;

A2 18— 80 cm piasek luźny, drobnoziarnisty, szarożółty, suchy;

B 81—150 cm piasek słabogliniasty, ciemnożółty, zbity.

Kilkunastohektarowe płaty z Rubus hirtus obserwował również G ł a- z e k (4) w sztucznych drzewostanach sosnowych posadzonych na siedli­

skach świetlistych dąbrów bądź lasu sosnowo-dębowego.

W miejscach suchszych występują zbiorowiska zbliżone ze względu

na skład florystyczny do dąbrów świetlistych (zdj. 32—35). Zarówno w

drzewostanie, jak i w podszyciu przewagę nad sosną uzyskuje dąb szy-

Kr zdjęci*

No. of record

Leśnictwo Forcstry

Tab. 2. Skład florystyczny młodych lasów sosnowo-dębowych Floristic composition of young pine-oak forests

«- r • «r, o Cr •

---r- — o CM ?<*>

Nr oddziału No. of division

Data wykonania zdjęcia Datę of record

Zwarcie warstwy drzew n w £ Cover of tree-layer a in >

Zwarcie podszycia b w % Cover of shrub-layer b ln S

Zwarcie warstwy runa c w % Cover of nerb-layer c in % Zwarcie warstwy ir.chdw d w % Cover of mosa-layer d in %

1. Pino-Uuercetum:

Populus tremula a Populus trenula b Populus tremula c Hleracium Lachena.lil Yeroriica officinalis Hieraciuis sabauduui 2. Pino-Guercion:

Polytrichu.ii "attenuotiun Holcua mol lis

Cenista geraanica }• Vaccinio-Piceetalia:

Picea excelsa a Picea excelsa a.

Picea excelsa o Picea excelsa c Yaccinium my rt i Hus Trientalis europaea Me lampy rum prater.se Yaccinium vitis-idaea Lycopodium annotinuir.

4. Vaccinio-Piceetea:

Sorbus aucuparia b Sorbus aucuparia c Pteridlum aąuillnurr.

Majanthemun bifcliuih En t od on Schreberi Calam3grostis arundinacea Hyiocomium splendens Solidago virga-aurea Dicranum undulatum 5. Ouerco-Fagetea:

Carpinus betulus a Carpinus betulus a.

Carpinus betulus b‘

Carpinus betulus c Corylus avellana b Corylus aveliana c Evonymus verrucosa b Evonymus verrucosa c Yiola silvestris Melica nutana Koehringia trinervia Rubus idaeus Carex digitata Rubus snX3tilis Rubus plicatus Calamintha vulgaris Polygonatum multlflorom

‘

j * fjN N O O X

?: M u> X X

»o • a. c. *o .*• 3 t:

tt*5

_{a m}

ss • j jn '<

ar?

:< * ESS:juh

«X» x 53--?

S? X .£

X'O X N

5-ć? ?.S

W X jCt 4=

3 XU u N NO O

N S.&

■n o o X- X

?! ^ N

£££ ^2» X

<>j o

•o

i ?. i o

•n ł

,

^{«u &}

x

2$

UJo Ot-

-J <? «- cn KAO"* ',"D< u? 0' n4 co <i oj

<\ T“ V «“ f J *-

V(C

<■ t- C4 . <Ł<r

<V ru

HA CGu3 Gt <?■ a' c-cto;

o o *5

*\i tu »-

tO -P 'JA-? +0 *• C- ““'A \C —■ (js A;

fe Sfc SS frS feSS SĘ: frfcfc SS KĘS SS Sss Sfc S&fr S S£ 88 88 8*8$ 83 s? 8&Ś 83 888 Ś8 588 8

OOO O O O O O O Q O O O O 'O xa-javo <J <J «3 iT'*n kac f* g

S 38 33 S8 SSR 88 §33 88 §88 88 §§2 88 888 8 5 8 88 88 88 883 88 388 88 883 88 §88 33 888 3

<- r- —■ r* v «“

I CO OO/I » I IO OO

«-cu

ICO *O

rfSca JA *Mn

ICC CC uacc

Kvtu rur- «-«- to

IOO OO OOO ♦

X 2 I

4 4 • 4 , I

• ♦ ♦ ♦ • ♦ ♦ + ♦ 4 • 4 4 4 • • . • 4 4 4 , 4 4 4 . 4 4 4 IVI

4 , ♦ ♦ II

* ^♦ 1

• X ^{♦ ♦ +}2 2 1 _i ^{4 .+31} 1 . 1 . 1 1 ^{4 4} III

r II

X ^♦ 1

J 1

♦ I

I

♦ • ♦ 2 1 2 1 4 1 ♦ r 2 2 I 4 r 2 r 4 r 4 4 r ♦ 2 3 h 4-2 V

♦ . • • ♦ X • ^{♦ 4 4} IV

r ^{1 4} 4 4 4 4 11

♦ • • 4 1

I

4 4 I

♦ . ♦ r . ♦ r X • • . ^{4 4} • X ⁴ . ♦ . • ♦ • . r • . 4 r r III

♦ ♦ ♦ X X♦ ♦ ♦ . . . ⁴ 1 ⁴ . 3 3 3 9 9 9 5 ^{4 4 . 4 4 4} IV

+ ♦ 1 1 ♦ ^{* ♦} 3 ^ł 1 4 1 4 4 • . 4 4 . 4 4 4 4 4 4 IV

4 • X 2 ^♦ • . 3 2 4 a . ^. .. 2 4 4 4 II

♦ ♦ • . ♦ 4 4 4 1 ⁴ 11

4 X ^{, 4 .} 1 . ^{4 •} I

4 . 4 I

4 b • • • I

r ³ I

} ⁴ I

2 5 2 ^♦ . 4 2 5 4 1 . 3 t 2 3 ^♦ ♦ 2 5 • . . ^{• 4} . ^{4 .} ‘j . 6 IV

r • ^♦ ♦ ^{♦ 4 ♦ 4} ... r . r • ⁴ II

1 4 1 9 ⁴ ó 4 4 1 . ♦ ⁴ . . ^. . ^{4 , 4} III

r ♦ 4 4 I

4 . 4 I

r ♦ 4 4 I

♦ 1 ♦ ♦ ♦ ♦ 4 4 • 4 4 ♦ 4 4 1 4 4 4 , r ^{4 4} IV

♦ ♦ ♦ + ^{♦ ♦ 4 4 4 4 ♦ 4 4} • 4 4 III

♦ ♦ 1 ♦ X 4 4 4 1 ^{4 4. 4 . ♦ 4} • III

1 2 r1 2 4 2* r . 1 . . ♦ . . II

♦ ♦ 1 ^♦ 1 4 4 4 4 4 ... 1 . ♦ . 1 • ^{4 . 4 4} 4 II

1 ^♦r ^♦ 1 ^{♦ 4 4 4 4 .} 11

4 9 7 3 3 2 ♦ ^{♦ .} II

♦ ♦ e ♦ • ^{4 4} . • • ♦ ♦ • • ♦ • • • . . • II

♦ 4 4 4 • I

Bory mieszane kompleksu leśnego Kozłówka koło Lublina 125

Stellaria holostea

co o> o

♦ .

£ ^cm m <•

T- v-

♦ .

c-cu f CM CM CM <7 iflO >-

CM CM CMCM CM

. . r . .

COCM o

CM CO ^{*• <M} 'rA 5^^■.or-fC,K\ KI ^co

Rubus suberectus ♦ . . . 1 + II

Catharinea undulata ♦ . , ^. 2 ♦ • . • * . . 1 1 . I

Melittis melisopnyllum r . . r • ♦ . ♦ I

Poa nemoralis ♦ . . x . . . ♦ 1 . + .

Polygonatum odoratum r . . 1 i

Galium Schultesii . . 2 X . . . . . . 2 i

Anemone nemorosa ♦ i

Eąuisetum silvaticuni i

Galeobdolon luteum . . 1 X , i

Towarzyszące - Accompanying:

Pinus silvestris a 2 3 7 4 4 4 5 3 2 . 4 12 3 4 3 13 6 6 4 4 4 2 + 3 4 x 3 1 . V

Pinus silvestris "b 4 . r

Pinus silvestris c ♦ • . . i

Ouercus robur a 1 . . 1 5 . 4 , . . 1 5 2 7 3 2 2 ii

Ouercus robur a1 ♦ ♦ • ♦ i

Guercus robur b1 4 3 1 + 1 2 3 3 4 5 1.2 3 4 2 11 3 4 ? 2 ♦ 1 . 5 . 9 . V Ouercus robur c ♦ 4 . ♦ X ♦ ♦ . . ♦ • . x 1 . . . ♦ ♦ + , + . 1 ♦ jii

Betula verrucosa a . 1 3 . . . 2 + 1 . 3 i

Betula verrucosa b . 1 • ♦ • . . ♦ 1 ♦ ♦ . i

Betula verrucosa c ♦ x . . . r ♦ . . r X r . ii

Ouercus sessilis a 2 ► i

Ouercus sessilis b ♦ 4 . i

Ouercus sessilis c ♦ ♦ i

Kalus silvestris c i

Frangula alnus b 1 ♦ 1 . . 1 . ♦ . .411 + r 1 1 1 r iii

Frangula alnus c r♦ . r ♦ ♦ r ♦ ♦ ♦ , ♦ ♦ ♦ » r + . + . . X ♦ IV

Juniperus communis b . ♦ .♦•*,. 1

Juniperus communis c . r . . ♦ x . • r I

Salix aurita b ♦ . ♦ . . . . . . . t I

Salix aurita c . ♦ ' I

Salix caprea b r r . r I

Luzula pilosa ♦ ♦ 1 ♦ x ♦ r ♦ ♦ 2 . 1 ♦ ♦ . ♦ ♦ . 1 ♦ ♦ X + • ♦ + . + + + V

Oxalis acetosella 9 5 5 5 4 4 4 3 3 3 2 2 2 3 ♦ ♦ 4133 IV

Fragaria vesca ♦ 1 1 ♦ 1 . ♦ . ♦ . x 1 ♦ X ♦ ♦ 1 1 + . r ♦ ITT

Convallaria maialis , ♦ • X . . 2 4 2 3 5 3 2 3 2 1 1 III

Dryopteris spinulosa 1 ♦ . 1 . ♦ ♦ . + X ♦ ♦ * + lii

Lysimachia vulgaris r ♦ XXX • • ♦ • • . ♦ . r , ♦ . + + r • + . . . + III

Mycelis muralis 1 ♦ ♦ . X . . ♦ . ♦ , ♦ ♦ . II

Yeronica chamaedrys r 1 ♦ r . . . ♦ . . x . r 11

Galeopsis pubescens r • . r ♦ r . • • • x , ♦ ♦ . II

AJuga reptans ♦ ♦ r • • • . + ♦ . + ♦ ♦ . 1 ♦ 1 . 11

Dryopteris filix-mas 1 . r ♦ ♦ . ♦ ♦ . 11

Galium vernum • ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ • ♦ r ♦ . . . . ♦ TI

Hypericum perforatum • r ♦ . . x . X . . + . . r ♦ . II

Agrostis vulgaris • • ♦ • • • • • ♦ r . ♦ ♦ ♦ • . . ♦ ♦ + • ♦ . Ii

Rumex acetosa . ♦ X . . . . + . ♦ 11

Calamagrostis epigeios ♦ ♦ . . . X • . + ♦ • 1

Yiola Riviniana ♦ . ♦ . . . + ♦

Mnium affine ♦ . . 2 . . 5 . . . ♦ . 3 . I

Festuca ovina 1 . . 1 • ♦ + ♦ ♦ . . 1 . I

Cytisus ratlsbonensis . . . r . . r . . . + + • ♦ • . I

Sieglingia decurabens • ♦ , ♦ , ♦ • • • I

Festuca rubra . . . + ♦ . + . 3 + , ... I

Luzula multiflora . . . . + I

Deschampsia caespitosa • ♦ • X . I

Poa pratensis • ♦ ♦ I

Juncus -effusus r . • • . + . I

Holcus lanatus , ♦ , . . . + T

Achillea millefolium X . , . * . I

Gnaphali urn s ilvaticum r . X l

Carex pilulifera ♦ • • • . . . , ♦ + . I

Pohlia nutans * • • • r . 2 . I

Solidago serotina . . r . • . . ♦ . . r I

Hieraciura murorum ♦ . . . ♦ I

Potentilla erecta . « • ♦ • . . . ♦ X

Anthoxanthum odoratum » • • ♦ • • . X 1

Agrostis alba X

Athyrium filix-femina • . X . ♦ 1

Carex pallescens • . . ♦ *

Polvtrichum Junlperinum . ♦ . j

Carex ericetorum I

Gatunki sporadyczne /Sporadic 9pecies/:

5. Euphorbia angulata 11/r, Scrophularia rodosa 11/r, Fmxtnus exc?lsior b 12/6, exceialor c 12/+, Lonicera xylosteum c 12/+, Brachypodiuni silvntlcum 12/*, Milium effuauir. 12/>, Pulmorsria nbscprc. <?/r Tilia cordata c 14/p, Asarum europaeum 14/+, Vibumuc o,ulus lo/*, Oaphne mczcreum 16/+, co:r- munis c 21/r, Festuca gigentea 26?+, Campanula persici folia 32/r.

6, Galeopsis speciosa 10/+, Stellaria palustris 10/+, Luruls poi lescens 11/r, Pinus 3.&nks1>«r.a n 1 •’./♦, Taraxacum officinale 19/r, Thailctrum aąullegii follum 19/*. Astragaius gl ycyphy 11ozt 21/r, C -mpaou patula 26/+, Lycopodium clavatum 26/*, Betula pubescens b 2/71, Poc annua 2?/+, Cerestiun. ,u• - *ti.x

Carek leporina 2ó/ + , Stellaria media 26/+, Chaoaeoerlon eitftufttifc.ilum 27/r, Acer r>y;ur.rio c <1/1 Calluna vulgaris 33/2, Galium ntollugo 33/*, Hieraciuin piloaella 33/*, Lypr.ua cuprer.ai f.:.r;ae 5-7*, Plagiothecium laetum 37/*.

pułkowy. W runie znaczny udział ma w nich Convallaria maialis, osiąga­

jąca zwarcie do 50%. Wyższą warstwę ziół tworzy niekiedy Pteridium aąuilinum, o pokryciu do 90%.

Zbiorowiska o podobnym składzie florystycznym opisano z rezerwatu ,,Kozie Góry” (7), jako Pino-Quercetum convallarietosum i Potenlillo al- bae-Quercetum.

Zdjęcia prezentujące typowe Pino-Quercetum (tab. 3) przedstawiają różnowiekowe lasy sosnowo-dębowe (do 160-letnie) o stosunkowo dobrze zwartym drzewostanie. Głównymi ich składnikami są sosna i dąb szy- pułkowy z nieznaczną domieszką dębu bezszypułkowego, brzozy bro- dawkowatej i osiki. Sosny dorastają do 35 m wysokości i osiągają 80 cm średnicy w pierśnicy. W miejscach nieznacznie wyniesionych mają pro­

ste, ładnie oczyszczone pnie i wąskie, wysoko osadzone korony. Dęby osiągają nieco mniejsze rozmiary: do 25 m wys. i 60—65 cm średnicy, ale w przeciwieństwie do sosny bardzo dobrze odnawiają się. Uwidocz­

nione to jest bardzo zróżnicowanym wiekiem i obecnością podrostu. War­

stwa krzewów składa się przede wszystkim z podrostu dębów, grabu, leszczyny, osiki i kruszyny. Nieznaczną domieszkę stanowi również ja­

rzębina i jałowiec. Warstwa ziół rozwinięta jest dość bujnie. Często ma ona strukturę dwuwarstwową. Warstwę górną, wysokości do 1 m, tworzy Pteridium aąuilinum o zwarciu 5—30%, warstwę niższą o znacznie wię­

kszym zwarciu (do 70%) buduje głównie Vaccinium myrtillus. Borówce czernicy towarzyszy często kostrzewa owcza (Festuca ovina) oraz szereg innych gatunków występujących na ogół w małych ilościach. Warstwa mchów rozwija się bardzo różnie, w zależności od udziału gatunków liś­

ciastych w drzewostanie, głównie dębu. Ściółka liściasta bowiem bardzo utrudnia rozwój mchów.

Omawiane zbiorowiska charakteryzują się stosunkowo dużym bogac­

twem florystycznym. Najliczniej reprezentowane są gatunki klasy Quer- co-Fagetea (42 gat.). Jednak tylko niektóre z nich, np. Carex digitata i Melica nutans, osiągają V stopień stałości i zwarcie ok. 30%. Pokrycie większości z nich nie przekracza 5%. Duży udział gatunków tej grupy jest właściwy zespołowi Pino-Quercetum, gdyż stanowi on dalsze ogniwo sukcesyjne rozwoju zbiorowisk grądu wysokiego i zajmuje miejsce po­

średnie między zbiorowiskami z klasy Querco-Fagetea a borami sosno­

wymi. Dużą grupę, ale mniej liczną (26 gat.), stanowią rośliny klasy Vaccinio-Piceetea. Prawie połowa z nich występuje z wysoką stałością.

Pinus siluestris jest głównym gatunkiem budującym drzewostan, nato­

miast V accinium myrtillus — gatunkiem budującym warstwę ziół. Poza tym bardzo duży jest udział roślin towarzyszących (93 gat.). Większość z nich to rośliny o szerokiej amplitudzie ekologicznej. Dużą grupę repre­

zentują gatunki występujące sporadycznie.

Bory mieszane kompleksu leśnego Kozłówka koło Lublina 127 Bory sosnowo-dębowe w lasach kozłowieckich zajmują najczęściej nie­

znaczne wyniesienia oraz tereny równinne. Sąsiadują z grądami typowy­

mi i wysokimi oraz z borami sosnowymi. Najczęściej występują na gle- Dacb skrytobielicowych wytworzonych z piasków luźnych, slaboglinia- stych i gliniastych. Rzadziej porastają gleby brunatne całkowite lub nie­

całkowite, czynne, piaszczys+e na glinie, od góry słabo bielicowane (7).

Niekiedy zajmują też gleby wytworzone z utworów pyłowych zwykłych na piaskach luźnych. Niektóre własności fizyczne i chemiczne tych gleb zestawiono w tab. 5.

Profil 4 (oddz. 240).

Gleba skrytobielicowa wytworzona z piasków luźnych:

Ao 0— 2 cm ściółka iglasta słabo rozłożona;

?! 3— 16 cm piasek gliniasty lekki, szaropopielaty, suchy;

A, 17— 65 cm piasek luźny, żółty, drobnoziarnisty, ukorzeniony słabo wilgotny;

B 66—150 cm piasek luźny, od głębokości 70 cm przewarstwiony 1—2 cm grubości warstewkami piasku rdzawego, w odstępach 10—15 cm.

Profil 5 (oddz. 166).

Gleba skrytobielicowa wytworzona z piasków luźnych:

Ao 0— 2 cm ściółka liściasto-iglasta słabo rozłożona;

At 3— 12 cm piasek luźny, jasnoszary, suchy;

A2 19— 85 cm piasek luźny, jasnożółty, drobnoziarnisty, silnie ukorzeniony;

B 86—150 cm piasek gliniasty, białawy z rdzawymi plamkami, drobnoziarnisty, stopniowo jaśniejący do białego.

Profil 6 (oddz. 241).

Gleba skrytobielicowa wytworzona z piasków słabogliniastych:

A„ 0— 3 cm ściółka liściasta słabo rozłożona;

At/A2 4— 20 cm piasek słabogliniasty, jasnoszary, gruboziarnisty, silnie ukorzenio­

ny, słabo wilgotny;

A2 21— 80 cm piasek słabogliniasty, żółtopomarańczowy, gruboziarnisty;

Aj/? s 81— 90 cm piasek gliniasty, żółtopomarańczowy, drobnoziarnisty, zbity;

A, 91—130 cm piasek słabogliniasty, żółtopomarańczowy, gruboziarnisty;

B 131—140 cm bruk kamienny zmieszany z rdzawym, gruboziarnistym piaskiem (żwirem?);

C 141—160 cm piasek słabogliniasty, pomarańczowy, gruboziarnisty.

Profil 7 (oddz. 7).

Gleba skrytobielicowa wytworzona z piasków gliniastych:

A„ 0— 2 cm ściółka liściasto-iglasta słabo rozłożona;

Aj/? j 3— 45 cm piasek gliniasty, szarożółty;

B 46—110 cm piasek słabogliniasty, jasnoszary, z nieregularnymi warstewkami piasku rdzawego;

C 111—130 cm piasek luźny, jasnoszary, gruboziarnisty.

Nr zdjęcia No. of record

•!«

leśnictwo Forestry

Nr oddziału No. of division

Data wykonania zdjęcia Data of record

Tab. 3. Skład florystyczny zespołu Pino-Quercetum Floristic composition of Pino-Quercełum association

5 553 »

> 5 i N‘O

'P-P ’ ’ ł U '£ ttt 3Ś 3'2 ais XJ X3jO^3 >0) -0-0 »X>T5 s<y sffs

Zwarcie warstwy drzew a w % Cover of tree-layer a in % Zwarcie podszycia b w % Cover of shrub-layer b in % Zwarcie warstwy runa c w x»

Cover of nerb-iayer c in 96 Zwarcie warstwy mchów d w ?<

Cover of moss-layer d in % 1. Plno-Guercetum?

Populus tremula a Populus tremula a.

Populus tremula b Populus tremula c Hieracium Lachenalii Vercnica officinalis Scorzonera humilis Hieracium umbellatum

2.

Pino-Uuercion:

Polytrichum attenuatum Holcus mollis Genista germanlca 3. Vaccinio-Piceetalia»

Picea excelsa a Piceo exoelaa b Picea excelsa c Yacclnium myrtillus

>’.elampy rum pratense Vacclnlum vitis-idaea Tricntalis europaea

Cladonia rangiferina Pirola sccunda 4. Vaccinio-Piceetea!

Sorbus aucuparia b Sorbus aucuparia c Calamagrostis arundinacec Ma Jani hemum bifolium Pterldium aąuilinum Entoion Schreberi Solidago virga-aurea Hylocomium splendens Dicranum undulatum Dl c ran urn sc opar i urn 5. Guerco-Fagetea:

Carjinus betulus a Carpir.uc betulus b Cerpinus betulus c Cerasus avium b Cerasus avium c Fagus silvatica b Fcgus silvatica c Pirus communis b Corylus aveliana b Corylus avellana c Evonyn.us verrucosa b Eyonyeus verrucosa c Viburr.ura opulus c Car*ox digitata Melica nutans Viola si«.vesiris Polygonatum odoratura Rubua saxatilis

s s

s.

} N > N

t3*2 .33

£> > 43 fi >

ars# a-s

N

5 .5

> > — . _

S’2 *255 ‘2S_________

>jd x>3JN .on x> > 43 n >

>X

N *O »O TJ -P 4>

3 3

•U* ?

>3 §

_{O 5 N S. M}

P -O TJ O U ___ 3 C Jćsd

n m )

- - - w 43 - (!• IB O I#

_{n -acc^}»N>

•O*O > łJ< 'O 'O N

rt +J *J -o 'ON PPT3 X 3 3 Ł. Co 3 3-h m-o mw4j 43cc n w >

c 3

ni r? Jff <U KI cc

z cc ss Z c3 n -iz z

> O

43

*g

N 43

.jSs a-;

■3 COCO ®-J O*'»*> (TA ru£N 03 m <0 A ® CJ r- m C' <? O' Q3'4)«ł ^'MOO|r O CM CT'^S O f'- lA 04- f^CT>»- CD t'- CC CC 43 lA 'AO'CO ~T »- AO' -*Ot- r- 5C4AOJ <JO' F'-fNO'

t\ «- IM f\J PJ t- «- IM

r- <-

«- pj pj c\ CM (\| CM CM «- »“ ■-*’CM CMCM CM , i-

K ££ tS kpp PP PPP PK tfrP P? SPP Kfc°£PP tP PPS

<A O'O'O> c>0> Ciul G'0'0' Oi 0> Oi O* O* 0» O' O'Lr'?T» 0» O> O'OiO,\ 0> □' 0'0'0' 3'0' OiCTiOi O"0> OiOiOl

8

OOO ^{^0cocc is} OO OO OOO ^{a-o oceno} O ^{co oobs}r-OO ^AmOO OOO CO OOO OO ooo oo ^{co^f- cca aaa aa ooco cpA aaa}c. ° ^{c^r-}c.°. o.°.°.^cr>AtA

S SSS SS SP SSS SS SSS SS SSS SS sss 33 §S§ PP SS3 SS SPS

Q Q2°

a°

°9 o*o po ooo op opp op pop oo ooo oo opo po cop

i7> if\usCO O'«-

t-

iA r-

cm ^<\-3 »c,f- r-S- 0>0» C-CM®' iA

rj <r 4'»C'-c':

C^im

<r e- 3 332 S3 82 SSS SS PPS PS SSP SS SSP SS 8S8 SP PSS PS 3SP

O OOO w O O ♦ I QO O O * ♦•ooi o ♦ o i ♦ ♦ooooooool eS »“ V •C fM <\J4> fMT- ,• »- CJ *M\> iT» <f-I 00 O O I I IO I

r> -j T-

. ♦ . 8 .

11: + i

74. . . ♦ ♦ ) 2 2 ♦ x * 1 . . 1 2 2 2 ♦ * . 1 1 . ♦ ♦

+ 1112 1.

32+211 .1 + 34 4 5544 4 4455556678 3 75432 4 431 r

• • . • ♦♦♦♦♦♦ . + .11 .♦♦♦. . ♦♦♦. , . .♦♦♦♦. + .

...r.. ♦+.♦.♦..

. . x . + . . r . . ♦ + t.,. + ... + .i.3....

+ . + + . + + . . . + + 4 , 4 + +

♦

♦

+

.

X .

. ♦

. r

♦ + ♦

^{• r + . ♦}

* + + ♦

1

+ ♦

u 3 1 + 1

♦ ♦ . ♦ +

♦

+ . ♦ . . + ♦ + ♦ + ♦

y

♦ ♦ 4 4 +

•

1

1

^♦

♦ ♦ ♦ ♦ * . + ♦ ♦ ♦ ♦ + + +

+

4

^{4 . 4}

4

+ ♦

1 . 1 ♦ . ♦

. ♦ ♦ ♦ ♦

1 . . .

♦ . ♦ ?

2 2 2 5 ^{3 4}

+ 4

. 1

♦ + , ♦ ♦

1 1 2 4 5

A

g 2 4

+ ♦ ♦ . ♦ .

• • » ♦

4 4 4

+ . + 4

1

•

♦ +

5 5 5

6 + ♦

9 x 1

, +

1 2

•

3

1 . • . • +

u

+ . ♦ ”

¹ 3

♦

3 . * 1 1

♦ ♦ ♦

. r

. ♦ ♦ ♦ . . . ♦ +

. 2 . .

..4.1.33.1.12. . ♦ . 1 4 . . 1 1 1 1

1 .

♦ ♦

r ♦ . 1 .

. 1 .

.21+ +

2 ♦ . * ♦ r 1 . . . . 1 ♦ . - ♦....♦ .

1 M

3

I

1

I IIIIX IIII T

IV

X

I

I 1

I TITV TUII

I I

II IiiIV IV u:

ii i 1 IT

TVI n1 1 1 11 iii 1 I

1

I 111 iii ni II

II

Bory mieszane kompleksu leśnego Kozłówka koło Lublina 129

iT".o op <r> o»- ^{cm i}Akar-m oor- ki w iA«Am mj\ m*Au> inin ko<o kokokokokoko<3 >oSh r-1- Rubus idaeus

Catharinoa undulata Poa neraoralis Moehringia trinervia Stellaria holostea Anemone nemorosa Galium Schultesii Rubus plicatus Potontilla alba Scrophularia nodosa Rubus suberectus Galeobdolon luteum

3 ♦ ♦ « 1 • ♦

2+1 11ii

I I

I

I I

z z

I

z z

6. Towarzyszące - Accompanying:

2 3 ♦ ♦ 1 .12+4.2+1 x 5 3 2 ♦ 2 3 ♦ Pinus silvestris a* .23

Pinus silvestris b ...

Pinus silvestris c . r •...♦ + r . ... r Quercu3 robur a 3 • • ♦ 8

Guercus robur a. • 2 • • • • . 2 . . . 2? .

Guercus robur b1 . .4,.+l;1 ++223.2 + .7.6

Quercu3 robur c • ... ....

Betula verrucosa a 2..+...2..» ... 2 i Betula verruc..-sa b ...+...

Betula verrucosa c ...+...r.r+ +...

Ouercus sessills a .••••••3...2...

Ouercus sessills a Ouercus sessills b Ouercus sessills c Pinus Banksiana a Malus silvestris c Frangula alnus b Frangula alnus c Juniperus ccmmunis b Juniperus communis c Salix caprea b Luzula pilosa Festuca ovina Convallaria maialis Fragaria vesca Oxalis acetosella Galium vemum Veronica chamaedrys Agrosti3 wlgaris Kurnex acetosella Hy per i cum perforatum Deachampsia caespitosa

Ajuga reptans ♦ . ... ♦•••••+• ... + •♦.•+••••♦••••••

Carex pallescens • + ..•••••.••• ... ♦

Dryopteris spir.ulosa . ♦ ♦ . ...♦* . •... . . . . r . ... ....

Knium offine ♦ ♦...+ + .. x +... ... ...

Sieglingia decumbens • r • • • • •... ... .... ... . . .. . Anthoxanthum odoratum . r , . . *... ... ... .... ♦...

Carex leporina • x • • • •+ •♦•••••••... • ’...

Cnlluna vulgaris .•■••••+•+••• + •••+• + ••••• ... •••••++♦•••

Pohlia nutans ...♦... ... ♦...

Peucedanum crccselir.um ... . ... .... . ... x .. .

Gonista tinctoria .... ... ... . . • ♦ ... •+•+••••

Cytisus ratisbonensi3 ... ••••••♦••+••••••••• ... +••+»•

Ceratcdon purpureus ... ... i ... 4... ...

Galium moir.-go ... .... ... ♦ ..+•••

Potentilla erecta ... .... ... ... . . Galeopsis pubescens ... .... ... .... ... .... . r ♦ + Festuca rubra •••••■...1... + ..1..+.

Hieracium pilosella ... ... .++.,+♦ r Carex pilulifera . . ... . ... ...

Hycel is muralia ..♦... ... i...

. r

Dryopteris filix-maa ..«•+..••••• ... •♦.. ... •• ... ••

Campanula rotundifolia ... ♦♦...••••••• ... • ... ...

Solidago serotina ...X ... . 1 • • Agrostis alba ... ... ... ...

Athyriuni filix-femina •

Senecio silvaticus ♦....

7iolo Riviniana ... .... ... .... ...

Carex ericetorum ♦♦♦••••

Luzula multiflora ...

Carex hirta ... .... ...• 3. • • Calamograstis eplgeios ... .... . 2*. . . Gatunki sporadyczne /Sporadic species/*

. Tilia cordata a 39/1, T. cordata b 57/+. Trifolium medium 76/+, Campanula persicifolia 77/+, Fraxinus excelsior b

73/2, Rubus hirtus 79/+, Calaminthn wlgaris 70/+. z .

. Phleum prutense 44/r, Polytrichum. juniperinum 48/+, Hieracium murorum 54/+, Hieracium-aebaudun 54/+, Thalictrum aąuilegilfolium 54/+, Cladonia degenernns 55/+, Cladonia furcata var. racemosa 55/+, Cornuta radiata 55/+, Hypnum cuprcss i fortec 55/ + , Robinia pseudacacia b 60/5, R. pseudacacia c 60/+, Poa pratensis 62/+, Trifolium repens 62/+, Taraxacum officinale 62/+, Dicranum montanum 65/+, Hieracium sagittatun 71/+, Nardus stricta 71/r, Achlllea rail- lefolium 73/r, Viola canina 73/r, Betula pubescens c 75/+, Gnaphulium silvaticum 75/+, Agrostis stolonifera 78/1, Cytisus nigricans 79/+, Pimpinella saxifraga 78/+, Stellarla media 78/+, Sedura marimum 79/+, Silene nutans 79/r.

3 3 7 3 5

• . 1 . . 153575 32534231 .5 43. 4-. 5 .24. 637654

62234223 . + + + • , + ♦

1 + 2

+ + 3 ♦

♦ . 5

+ + ♦

V

I I IV I

IV III

I

III

I

II

z

I

• r + • . ♦ + 1. 1 ♦ • 1 + 1 1

♦

^.11i

. r • r r r . ♦ • . • r ♦ ♦ + ♦ X ♦ ♦ • ♦ ♦ ♦ + • ♦ r + r ♦ + • • III

♦ r ♦ . . . ♦ ♦ ♦ ♦ + + ♦ . • +♦ II

. . . X .... ♦ ♦ ♦' ♦ . ♦ • ♦ • ♦ r • • + • • 11

+ + r I

+ ♦ + + + ♦ + ♦ ♦ ♦ ♦ 2 ♦ ♦ X. +'♦ ♦ + + ♦ ♦ + ♦ + + + 1- ♦ 2 + r + + V

♦ 4 3 3 4 2 2 2 2 2 1 1 1 ♦ + ♦ ♦ + ♦ ♦ + + + . i e r Iii

1 ♦ ♦ 1 + 1 . • + • ♦ ♦ 1 ♦ • ♦ + ♦ ♦ 1 ♦ + X + + + ♦ • lii

♦ ♦ . + . . ♦ + ♦ X + ♦ 1 ♦ + + + 1 1 + Iii

♦ 1 1 1 ♦ • • • + ♦ 1 ♦ 1 + 11

• . + . . ♦ . . r • • • + ♦ . ♦ . . . + ♦ . ♦ . • . ♦ + + + 11

r ♦ . r + + + + ♦ ♦ + + ♦ ♦ • • • + + li

♦ ♦ + 3 . . + + ♦ + 1 4 + • II

♦ • + • • + .. + + 1 + + + + II

. ♦ .... . . • .. . . . . + ♦ • ♦ ♦ • + ♦ • r + ♦ II

♦ r I

9 Annales, sectio C, vol. XXXVIII

Profil 8 (oddz. 2, zdj. 54).

Gleba wytworzona z utworów pyłowych zwykłych na piaskach luźnych:

Ao 0— 2 cm ściółka liściasta dość dobrze rozłożona;

At 3— 40 cm pył zwykły, szarożółty;

A2D 41— 65 cm piasek luźny słabo szkieletowy, jasnożółty, przewarstwiony pia­

skiem słabogliniastym, rdzawym;

D 66—120 cm piasek luźny, rdzawy, przechodzący stopniowo w piasek żółty, liczne otoczaki.

Poziom wody gruntowej znajduje się na dość dużej głębokości (poza zasięgiem profilów glebowych). We wszystkich profilach gleby nie wy­

kazują burzenia z 10% HC1. Odczyn ich w warstwach powierzchniowych waha się w 1 N KC1 pH=3,7—5,0. W większości badanych płatów gleby boru mieszanego są dość silnie zbielicowane, czemu sprzyja większa niż w grądzie przepuszczalność gleby, charakter gospodarki wodnej i skład gatunkowy szaty roślinnej, wśród której dużą rolę odgrywają gatunki acydofilne.

Omawiane zbiorowisko florystycznie i ekologicznie odpowiada najbar­

dziej opisanemu przez Izdebską zespołowi Pino-Quercetum z leśn.

Zemborzyce koło Lublina (5).

Sokołowski (13) na terenie lasów kozłowieckich wyróżnił w ze­

spole Pino-Quercetum 3 podzespoły; serratuletosum, typicum i popule- tosum tremulae. Według niego P.-Q. serratuletosum odpowiada podze­

społowi tej samej nazwy wyróżnionemu przez Matuszkiewicza i Polakowską (12), ale wskutek braku szeregu gatunków uznanych przez tych autorów za wyróżniające, jak: Aąuilegia uulgaris, Geranium siluaticum, Lathyrus uernus i L. niger, Ranunculus polyanthemos i inne, wyróżnia on odmianę południowopodlaską podzespołu.

Dziś zbiorowiska tego podzespołu w typowej postaci nie występują.

Są one powszechnie zmieniane na jednogatunkowe uprawy sosnowe. Tyl­

ko w przybliżeniu niektóre zdjęcia przedstawione w tab. 3 można zaliczyć do Pino-Quercetum w odmianie południowopodlaskiej. Trudno również wyróżnić P.-Q. berberidetosum ze względu na brak gatunków wyróżnia­

jących (tylko Festuca rubra zanotowano w 3 zdjęciach). Z pracy M a- tuszkiewicza i Polakowskiej (12) wynika, że podzespół ten w typowej postaci występuje na Roztoczu i w Wielkopolsce, a zdjęcia z okolic Lublina (wśród nich z lasów kozłowieckich) zamieszczone w pra­

cy Matuszkiewiczowej (10) mają charakter przejściowy. Wię­

kszość badanych płatów reprezentuje zatem podzespół P.-Q. typicum (13).

Niektóre zdjęcia, zestawione w tab. 3, ze względu na duży udział w drze­

wostanie i w podszyciu topoli osiki można by zaliczyć do P.-Q. populeto- sum tremulae, ale brak w nich innych gatunków wyróżniających ten pod­

zespół, przede wszystkim Molinia coerulea i Lycopodium annotinum.

Bory mieszane kompleksu leśnego Kozłówka koło Lublina 131 Pino-Quercetum jest częstym zespołem na Lubelszczyźnie. Jak wy­

kazały badania Matuszkiewicza i Polakowskiej (12), wy­

stępuje on na całym obszarze Polski, z wyjątkiem terenów zachodnich, gdzie zastępuje go Periclymeno-Quercetum. Przegląd literatury krajowej dotyczącej Pino-Quercetum podaje Głazek (4).

Zbiorowiska porębowe na siedlisku Pino-Quercetum

(tab. 4, zdj. 80—95)

Młodniki sosnowe posadzone na siedliskach grądów i borów miesza­

nych sosnowo-dębowych zajmują dziś w lasach kozłowieckich dość duże powierzchnie. Skład florystyczny nielicznych tylko płatów przypomina jeszcze zbiorowiska grądowe, większość jednak przekształciła się w trud­

ne do sklasyfikowania zbiorowiska borowe.

W tab. 4 zestawiono zdjęcia fitosocjologiczne wykonane w 1—20-let- nich uprawach sosny. Zdjęcia 80—-84 reprezentują 1—5-letnie zbioro­

wiska porębowe. Zwraca w nich uwagę duży udział traw, głównie Agro- stis uulgaris (do 40% zwarcia), Calamagrostis epigeios, Festuca rubra i F. ovina, Anthoxanthum odoratum oraz gatunków światłolubnych: Con- uallaria maialis, Veronica officinalis, Rumex acetosella i innych.

Zmienione przez wyrąb zupełny i wyorywanie bruzd siedlisko Pino- -Quercetum sprzyja rozwojowi roślin synantropijnych z klas: Chenopo- dietea, Artemisietea i Plantaginetea maioris.

W młodnikach 6—12-letnich (bardziej zwartych), w niektórych pła­

tach przewagę nad sosną uzyskuje naturalnie odnawiający się dąb szy- pułkowy z domieszką grabu i brzozy brodawkowa tej. W runie obok ga­

tunków borowych dość licznie występują rośliny grądowe. Nieco mniej­

szą rolę, niż w wyżej omówionych uprawach sosny, odgrywają rośliny synantropijne. W miejscach przerzedzonych bujnie rozwijają się jeżyny (zdj. 85) i Sarothamnus scoparius, a w płatach pokrywających zdegrado­

waną glebę piaszczystą dominuje Hieracium pilosella i Festuca ovina.

W zbiorowiskach tych zaznacza się również większy udział mchów — głównie Polytrichum commune i P. juniperinum.

W monokulturach 16—20-letnich (zdj. 93—95) gatunki światłolubne występują rzadko. W badanych płatach dominuje Fragaria vesca i Oxalis acetosella, a z mchów — Entodon Schreberi. Skład florystyczny tych zbio­

rowisk przypomina wilgotne bory mieszane i świeże bory sosnowe.

Tab. 4. Skład florystyczny zbiorowisk porębowych na siedlisku Pino-Quercetum Floristic composition of felled area communities in Pino-Quercetum habitat

Nr zdjęcia

No. of record ^{CO CO CO CD 00 CO}

Leśnictwo'

Forest ry ^•p_{□ 3}^p

WW ca co

cc o« ro -2 > irojZ jc 3

> ‘O *O C. J N *c

pro 'o p p o*o «o -a +■

3 -* t.3 3* £ b r* : ___ t 3

OT -O X» OT

« 3

*O O. N N po -a -o 3X P -H OT N 3 >

ro o - -

Nr oddziału No. of division

3 ro* co ro o ff ro « roo coco os a z z as « a z z £ p»*3 m(T> łnr-t^-kO pm CO CD CMm^- -3-3

tO«3 mt"~ iTMO iPi~3 iT> \O<M pp CMCM CM P <MCM P CM CM CM CM

Data wykonania zdjęcia Datę of record

m<M mmrem mmmmmm mm mm

Rq\ CJ>O' O>O> RcrS' Rc' Rct*

88 88 88 888 888 88 88

.3 p mcr> cy> m mmcr» -3 cm *3 <3 p m t- p p p pcm p ppp pcmpp

OT g

Zwarcie warstwy drzew a. w % Cover of tree-layer. a1 in % Zwarcie podszycia b w % Cover of shrub-layer b in % Zwarcie warstwy runa c w % Cover of herb-layer c io %

Zwarcie warstwy mchów d w % Cover of mosę-layer d in %

1V Pino-Quercetum:

Populus tremula b Populus tremula c Yeronica "officinalis Hieracium Lachenalli.

Scorzonera humilis 2. Pino-Ouercion:

Genista germanica Holcus mollis 3. Vaccinio-Piceetalia:

Picea excelsa b Picea excelsa c Vaccinium myrtillus Trientalis europaea Yaccinium vitis-idaea Melampyrum pratense 4. Yaccinio-Piceetea:

Sorbus aucuparia b Sorbus aucuparia c Majanthemum bifolium Pteridium aąuilinum Calamagrostls arundinacea Solidago virga-aurea Entódon SchrebeM Dicranum scoparium 5. Ouerco-Fagetea: .

Carpinus betulus b Carpinus betulus c Corylus avellana b Corylus avellana c Rhamnus cathartica b Rhamnus cathartica c Evonymus verrucosa b Evonyraus verrucosa c Malus silvestris c Anemone nemorosa Melica nutans Viola sllvestris Rubus plicatus Catharinea undulata Calamintha vulgaris Rubus Idaeus Polygonatum odoratum Rubus suberectus Rubus saxatllis Moehringia trinervia

’’ * * * * * ’ 1 ’ °R rS

IO oo oo oóo coo oo oo _cm -3\o mr- t^-3 co comm o>p iacm

SR RS R8 §SR RS° SS SS I I o o o* ♦ o o o o o oo oo

pp m -3 m cm

mm

pcm

mco

...r • / • • ..r. ...

.r...

. . r • . .

x . ...

♦ 1 ♦ . ♦ + ♦••• b 2 ♦ . 1. ♦

♦ ♦

♦

♦

♦ ♦

♦ r

• •

♦

, ♦ . . r . • . r • r r . . . r

♦ • ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦ ♦♦ 2 • • ♦ ♦ . •

♦ . ♦ • • . ♦ 1 ♦ • ♦ • • •

♦ r r ♦ ♦

♦ ♦ . ♦ . 2 2 6

♦

♦ 2 . ♦ 2

♦ . r

. ♦ 3 . • ♦ • • • • 1 1 . ♦ • ♦

♦ ♦ r • . ♦

r r

♦ ♦

r r r ♦

♦ • . . ♦ . ♦ • r . ♦ . . .

♦ • .♦ ♦ ♦ ♦

• ♦ • 1 . • . ♦ • • ♦ • • • ♦ • •

• ♦ ♦ ♦ . ♦ . • • • • ♦ • • .

• ♦ ♦ • ♦ . . . • 1 • . • • X • • r 1 . . • • • . • ♦

♦ ♦ ♦ ♦

♦ ♦

• • . • r ♦ • • • ♦ • • •i ♦ •

• • ♦ X

u

II II.V IV I

II I

I I IV III I

I.

II III III II II II I

II I III II I I I II II II II II III.' IT I I I I