Podsystem logistyki
Podsystem logistyki
• Współczesne przedsiębiorstwa produkcyjne funkcjonują w otoczeniu
rynkowym. Realizacja działalności gospodarczej wymaga utrzymania przez nie stałych kontaktów zarówno z dostawcami, jak i klientami. Prawidłowe planowanie produkcji przeznaczonej dla określonych odbiorców rynkowych nie może się odbywać bez uwzględnienia otoczenia, w którym
przedsiębiorstwo działa, a szczególnie jego źródeł zaopatrzenia i zbytu.
• Termin „logistyka” oznacza kwaterowanie, transportowanie i zaopatrzenie pododdziałów i po raz pierwszy zastał użyty przez szwajcarskiego generała H. Jominiego w 1830 r.
• W 1962 r powstało Towarzystwo Logistyczne. Jego członkowie zdefiniowali logistykę jako proces planowania, sterowania, kontroli kosztów, przepływu i magazynowania oraz informacji – od źródeł wydobycia surowca aż do
miejsca konsumpcji produktu, zgodnie z życzeniami klienta. Na początku lat
dziewięćdziesiątych rozszerzono definicję logistyki charakteryzując ją jako
proces planowania, wykonywania, kontroli i sprawnego przepływu oraz
magazynowania surowców, półfabrykatów i wyrobów gotowych, a także
usług i stosownych informacji, od źródeł wydobycia surowców do klienta
zgodnie z jego oczekiwaniami.
Logistyka – podstawowe koncepcje
• Logistykę tworzą procesy fizycznego przepływu dóbr materialnych – surowców, materiałów, półfabrykatów, wyrobów gotowych - w
przedsiębiorstwie, a także miedzy przedsiębiorstwami oraz przepływy strumieni informacyjnych odzwierciedlające procesy rzeczowe i
wykorzystywane w sterowaniu tymi procesami.
• Logistyka to pewna koncepcja, filozofia zarządzania procesami realnymi (przepływem dóbr), oparta na zintegrowanym, systemowym ujmowaniu tych procesów.
• Logistyka to dziedzina wiedzy ekonomicznej badająca prawidłowości i zjawiska przepływu dóbr i informacji o ogniwach.
• Przepływ informacji ma swój początek przy określaniu zapotrzebowania rynku i zapotrzebowania produkcyjnego na materiały. Obejmuje ona
zamówienia, kontrolę i realizację zleceń. W przedsiębiorstwie produkcyjnym dotyczy to m.in. Przygotowania danych na potrzeby wewnątrzzakładowego sterowania dopływem materiałów do stanowisk pracy, planowania
operatywnego produkcji, realizacji zadań inwestycyjnych i konstrukcyjnych
oraz planowania gospodarki finansowej.
Zastosowanie koncepcji logistycznych – dziedziny:
• W procesie produkcji do zapewnienia jej ciągłości i zgodności z harmonogramem
• W obrocie towarowym do tworzenia
łańcuchów transportowo-magazynowych, dzięki którym usprawnione zostają
transport, przeładunek i przechowywanie
dóbr
Zakres zadań logistyki
• Podstawowy zakres zadań logistyki obejmuje:
– przyjmowanie zamówień i ich koordynację
– zaopatrzenie w materiały niezbędne do produkcji – kontakty z dostawcami i prowadzenie negocjacji – realizowanie zakupów
– organizację dostaw – transport
– gospodarkę magazynową – optymalizowanie stanów – administrowanie bazami produktów
– nadzorowanie dostawy produktów do klientów.
• Uwaga: w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa można dostrzec sprzężony ciąg
procesów – od zamówienia na produkty przez planowanie ich wytworzenia i zakupy niezbędnych materiałów aż po dystrybucję. Realizacja tych procesów powinna
zapewnić odpowiednią ilość dóbr we właściwym miejscu i czasie, przy zaangażowaniu minimalnych środków.
• Podstawowym zadaniem logistyki jest koordynacja zaopatrzenia materiałowego,
produkcji i zbytu, aby w możliwie najkrótszym czasie przy minimalnym nakładzie
środków osiągnąć dostosowanie do zmieniających się warunków rynkowych.
Struktura podsystemu
• Funkcje logistyczne realizują:
– Planowanie potrzeb materiałowych
– Transakcje strumienia materiałowego
– Zakupy materiałowe i kooperacja bierna
– Planowanie zasobów dystrybucji
Podsystem logistyki Podsystem
logistyki
zarządzanie materiałami zarządzanie materiałami
sprzedaż i dystrybucja sprzedaż i dystrybucja
utrzymanie ruchu utrzymanie ruchu
zarządzanie jakością zarządzanie jakością
Rys. Struktura podsystemu logistyki (na przykładzie systemu R/3 firmy SAP
Funkcje podstawowe
• Wspomaganie decyzji w zarządzaniu logistycznym dotyczą głównie operacyjnej funkcji zarządzania. Na funkcję tę składają się działania związane z
przemieszczaniem produktu logistycznego w jego
fizycznej postaci. Podstawowym obszarem decyzyjnym w logistyce jest koordynacja przepływów rzeczowych pomiędzy ogniwami łańcuch logistycznego,
sprowadzająca się do planowania zapotrzebowania surowcowego przed przystąpieniem do produkcji oraz planowania dystrybucji gotowych produktów po jej
zakończeniu.
Moduł zarządzanie materiałami
• Ma za zadanie zabezpieczenie terminowych i zgodnych z zapotrzebowaniem dostaw materiałów na cele eksploatacyjne, remontowe, inwestycyjne oraz cele zasilania produkcji. W procesie zakupu surowców i materiałów obsługiwanym przez ten moduł wykonywane są następujące działania:
– Ustalenie zapotrzebowania na surowce i materiały – na podstawie danych o
normatywnym zużyciu materiałów na wytworzenie każdego elementu składowego wyrobu końcowego oraz planu produkcji.
– Tworzenie wewnętrznego polecenia zakupu realizowane przez dział planowania albo przez dział produkcji.
– Określenie możliwych dostawców – w przedsiębiorstwach stosujących podejście just in time (JiT) procedura oceny dostawców jest przeprowadzana raz na rok lub rzadziej.
Przedsiębiorstwo decyduje się na kilku kontrahentów, z którymi zawierane są długookresowe umowy ramowe.
– Wybór dostawcy
– Wystawienie zlecenia zakupu – dane wprowadzone z umowy ramowej umożliwiają sporządzenie zlecenia zakupu, które wysyła się do dostawcy
– Kontrola transportu – dostawca wysyła towary do przedsiębiorstwa, które złożyło zamówienie i zawiadamia go o tym. Firma transportowa powinna zapewniać możliwość śledzenia drogi przesyłki.
– Odbiór towarów – po dostarczeniu towarów na miejsce przeznaczenia są one przenoszone do magazynu lub przekazywane bezpośrednio do produkcji. Wcześniej dokonuje się ich identyfikacji.
– Kontrola faktury – Zapłata faktury
Moduł sprzedaży i dystrybucja
• Wykonuje następujące funkcje:
– Wspomaganie procesu sprzedaży przez odpowiednie zapytania i przygotowanie ofert
– Przygotowanie umów
– Tworzenie zlecenia sprzedaży
– Tworzenie noty dostawy – nota dostawy inicjuje proces
przygotowania wysyłki zawiera m.in.: specyfikację wyrobów, które zostaną wysłane, harmonogram i specyfikację drogi transportu
– Spedycja towarów
– Tworzenie faktury – system R/3 umożliwia wystawianie faktur, rachunków uproszczonych, faktur korygujących oraz kontrolę naliczanych podatków
– Ściąganie należności – potwierdzenie o dokonaniu zapłaty powinno zostać wysyłane do odbiorcy, a następnie
zweryfikowane przez bank.
Moduł utrzymania ruchu
• Realizuje całokształt działań dotyczących zaopatrzenia, zbytu, gospodarki magazynowej oraz wyceny materiałów w przedsiębiorstwie.
• Gospodarstwa magazynowa obejmuje następujące funkcje:
– Zarządzanie zapasami materiałowymi w ujęciu ilościowym i wartościowym
– Planowanie, wprowadzanie danych i dokumentowanie wszystkich przesunięć materiałowych – Inwentaryzację
• W ramach gospodarki magazynowej wspomagane są następujące działania:
– Zarządzanie złożonymi strukturami magazynowymi – Definiowanie i operowanie miejscami składowania
– Zarządzanie różnymi typami magazynów tj. magazyny wysokiego składowania, magazyny blokowe, magazyny o stałych miejscach składowania
– Tworzenie tzw. zleceń przeniesienia (zleceń transferowych) – Monitorowanie wszystkich ważnych przesunięć zapasów
– Przeprowadzanie przyjęć i wydań zapasów z użyciem różnych strategii tj. następne puste miejsce składowania, stałe miejsce składowania, według danych wprowadzonych przez użytkownika, dodanie do zapasu już znajdującego się w miejscu składowania zgodnie z zasadą FIFO lub LIFO
– Zarządzanie zapasami niebezpiecznymi
– Przeprowadzanie inwentaryzacji na poziomie miejsc składowania – Tworzenie sprawozdań i raportów
Moduł zarządzanie jakością
• Wspomaga wykonywanie takich zadań
jak: kontrola materiałowa, analiza awarii
oraz kontrola terminowości dostaw.
Moduł gospodarki materiałowej
• Gospodarka materiałowa obejmuje dane o
każdym materiale, surowcu, produkcie, towarze, umożliwiając zarządzanie zasobami
magazynowymi. Wśród podstawowych jego funkcji są:
– Planowanie zużycia materiałów, wyliczane na podstawie ilościowego planu produkcji oraz jednostkowej materiałochłonności
– Planowanie zaopatrzenia materiałowego, obliczane na podstawie planu zużycia materiałów, stanów
magazynowych oraz złożonych zamówień
Moduł gospodarki wyrobami gotowymi
• Obsługa sprzedaży oznacza wsparcie obejmujące rejestrację zamówień przez klienta, dokumentację
magazynową, wystawienie faktury oraz obsługę zwrotów i reklamacji z wystawieniem faktury korygującej. Do jego podstawowych funkcji zalicza się:
– Ewidencjonowanie wykonywanej produkcji – aktualizowanie kartoteki wyrobów gotowych następuje na podstawie
dokumentów PZ (przyjęcie wewnętrzne) po stronie przychodów oraz dokumentów WZ (wydanie zewnętrzne) po stronie
rozchodów
– Fakturowanie sprzedaży wyrobów gotowych – wykorzystywana
jest kartoteka odbiorców oraz cennik wyrobów
Moduł gospodarki magazynowej
• Jego główne funkcje określa się następująco:
– Wystawianie dokumentów magazynowych
– Ewidencjonowanie pozycji magazynowych
– Sprawozdawczość magazynowa
Funkcje uzupełniające to:
• Planowanie ogólne działalności łącznie z planowaniem produkcji, zakupów, transportu, potrzeb dystrybucyjnych i kontrolą sieci
dystrybucyjnej
• Zarządzanie bazą danych produkcyjnych – obejmuje bazę danych o materiałach, półproduktach, metodach wytwarzania, stanowiskach roboczych, operacjach i narzędziach, umożliwiając tworzenie i
modyfikację specyfikacji materiałowych i procesów technologicznych
• Elektroniczna wymiana danych – dotyczy wymiany danych również z systemami partnerów rynkowych
• Analizy i raporty informacji – oznacza możliwość analiz danych
wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwem (m.in. analiz
sprzedaży, prognozowania popytu) oraz symulację zdarzeń w
czasie rzeczywistym na podstawie bazy danych
Systemy klasy SCM
• Systemy zarządzania łańcuchem dostaw (SCM) realizują model danych pozwalający obsługiwać w czasie rzeczywistym dużą liczbę złożonych transakcji. Stanowi to istotną różnicę między nimi a
systemami planowania zasobów przedsiębiorstwa (ERP).
Wdrożenie systemów typu SCM pozwala na doskonalszą transmisję danych wewnątrz przedsiębiorstwa oraz w komunikacji z wszystkimi jego kontrahentami za pośrednictwem technologii internetowych.
Otwiera to większy zakres integracji całokształtu procesów
gospodarczych realizowanych przez firmę. Stąd systemy typu SCM zaczynają dominować nad ERP, ponieważ szybka wymiana danych przez Internet w połączeniu ze standaryzacją opakowań oraz
stosowaniem kodów kreskowych tworzy podstawę usprawnienia
logistycznego łańcucha dostaw w skali globalnej.
Systemy WMS
• Uzupełnieniem systemów informatycznych ERP umożliwiającym obsługę procesów magazynowych są systemy WMS. Dzięki możliwości współpracy z kompleksowymi rozwiązaniami typu ERP wzbogacają ich funkcje o specjalistyczne algorytmy z tego zakresu. Zawierają one szereg specyficznych modułów, odpowiadających
poszczególnym grupom procesów logistycznych zachodzących w gospodarce magazynowej, łącznie z obsługą magazynów wysokiego składowania. Gromadzą dane o rodzajach, ilości i podziale miejsc składowania, dane o artykułach (np.
terminach ważności, hierarchii i strukturze opakowań, sposobach składowania, seriach itp.) oraz wiele innych informacji, niezbędnych do wspomagania operacji magazynowych. Typowe funkcje takich systemów obejmują:
– Zarządzanie magazynami – Obszar magazynowy – Miejsca magazynowe – Zawartość magazynu – Eksploracja magazynu – Dokumenty logistyczne – Zamówienia dla dostawców – Zlecenia od klientów
– rezerwacja towarów
– Potwierdzenie dokumentów wydania – Generacja ładunków
– Dostawy do magazynu
– Rejestracja dostaw z zewnątrz – Rejestracja dostaw z produkcji – Wysyłki z magazynu
