WYODR ĉBNIENIE SIECI DRÓG ROLNICZYCH W POSTACI GRAFU OPISUJĄCEGO PRZEJAZDY
DO UPRAWIANYCH GRUNTÓW NA PODSTAWIE MAPY NUMERYCZNEJ
Stanis áaw Harasimowicz, Jarosáaw Janus, Barbara Ostrągowska
Akademia Rolnicza w Krakowie
Streszczenie. OdlegáoĞü od siedliska jest jedną z podstawowych cech rozáogu dziaáki, okre- Ğlającą jej poáoĪenie w gospodarstwie. Potrzeba ustalenia tej odlegáoĞci wystĊpuje zwáasz- cza w przypadku podejmowania decyzji o dokonaniu przeobraĪeĔ gruntowych, miĊdzy innymi scalenia gruntów. Oszacowanie odlegáoĞci dziaáki od siedliska jest czynnoĞcią pra- cocháonną, ale moĪe byü usprawniona, a nawet zautomatyzowana w przypadku przedsta- wienia mapy ewidencyjnej w formie mapy numerycznej. W artykule omówiono problema- tykĊ dotyczącą wyodrĊbniania sieci drogowej we wsi i jej przedstawiania w postaci grafu opisującego moĪliwoĞci przejazdu z siedlisk do uprawianych dziaáek. Graf sieci drogowej jest jedną z wyjĞciowych danych wymaganych do zautomatyzowanego okreĞlania odlegáo- Ğci gruntów od siedlisk.
Sáowa kluczowe: rozáóg dziaáki, scalenie gruntów, mapa ewidencyjna, mapa numeryczna, kontur uĪytku gruntowego, kompleks dziaáek
WSTĉP
Podstawową funkcją dróg rolniczych jest umoĪliwienie dojazdów do dziaáek rolnych, co jest wstĊpnym warunkiem ich produkcyjnego wykorzystania. Wymóg dostĊpnoĞci do dróg z dziaáki gruntowej jest prawnie zagwarantowany, a w przypadku braku takiego dostĊpu tworzona jest tak zwana droga konieczna, która pozwala na dotarcie do danej dziaáki. Odbywające siĊ z zasady po drogach dojazdy do gruntów rolniczych są istotnym skáadnikiem nakáadów związanych z ich uprawą, od których w duĪym stopniu zaleĪy opáacalnoĞü, a nawet celowoĞü ich uprawy.
áaw Harasimowicz, Akademia Rolnicza
Nakáady na transport rolniczy obejmują od kilku do kilkudziesiĊciu procent kosztów uprawy dziaáek rolnych i zmieniają siĊ w zaleĪnoĞci od odlegáoĞci gruntów od siedlisk.
ZwiĊkszenie odlegáoĞci gruntów od zabudowaĔ o jeden kilometr powoduje zwiĊkszenie nakáadów pracy o 10–20% [Manteuffel 1971, Przybyáowski 1991] oraz obniĪenie uzyski- wanego dochodu o 5–10% [Blohm 1961, Peter 1969, Woch 1989].
OdlegáoĞü gruntów od siedlisk ksztaátowana jest gáównie przez takie czynniki, jak:
wielkoĞü gospodarstwa, rozmiary i ksztaát wsi, ukáad zabudowy oraz poprawnoĞü roz- mieszczenia dziaáek na terenie wsi. OdlegáoĞü ta moĪe siĊ zmieniaü w szerokich gra- nicach, dochodząc w skrajnych przypadkach nawet do kilku kilometrów. W przypadku gospodarstw rodzinnych przyjmuje siĊ, Īe uprawa dziaáek poáoĪonych w odlegáoĞciach przekraczających 2–3 km jest nieopáacalna [Manteuffel 1967, Hopfer i in. 1980]. Prze- ciĊtna odlegáoĞü od maáych gospodarstwach rodzinnych, o powierzchni kilku hektarów, z siedliskiem poáoĪonym w centrum rozáogu do uprawianych gruntów wynosi okoáo 100–
–200 m. W przypadku zwartego osadnictwa i poprawnego rozmieszczenia dziaáek roz- patrywana odlegáoĞü w przeciĊtnej wsi zwiĊksza siĊ do 500–700 m, zaleĪnie od ksztaátu osiedla. NiewáaĞciwe rozmieszczenie dziaáek moĪe prowadziü do zwiĊkszenia ich prze- ciĊtnej odlegáoĞci od siedlisk do ponad 1000 m.
OdlegáoĞü od siedlisk jest jedną z podstawowych cech rozáogu dziaáki, okreĞlającą jej poáoĪenie w gospodarstwie. Potrzeba ustalenia tej odlegáoĞci wystĊpuje zwáaszcza w przypadku podejmowania decyzji o dokonywaniu przeobraĪeĔ ukáadów gruntowych.
Jedną z waĪnych przyczyn, skáaniających do wykonania scalenia gruntów, moĪe byü nie- wáaĞciwe rozmieszczenie dziaáek rolnych, przejawiające siĊ nadmierną ich odlegáoĞcią od siedlisk gospodarstw.
Oszacowanie odlegáoĞci dziaáki od siedliska jest czynnoĞcią stosunkowo pracocháon- ną, poniewaĪ wymaga identyfi kacji na mapie ewidencyjnej danej dziaáki i siedliska, usta- lenia trasy dojazdu oraz pomiaru dáugoĞci tej trasy. Utrudnia to w praktyce ustalenie od- legáoĞci od siedlisk wszystkich dziaáek poáoĪonych we wsi, których liczba w przypadku duĪego rozdrobnienia gruntów dochodziü moĪe do kilku, a nawet do kilkunastu tysiĊcy.
Badania poáoĪenia dziaáek w stosunku do siedlisk we wsiach ograniczone są, ze wzglĊdu na ich pracocháonnoĞü, do wybranej losowo grupy gospodarstw.
Procedura analizy ukáadu gruntowego we wsi, w tym równieĪ poáoĪenia dziaáek rol- nych w stosunku do siedlisk, moĪe byü znacząco usprawniona, a nawet w duĪym stop- niu zautomatyzowana w przypadku przedstawienia mapy ewidencyjnej w formie mapy numerycznej. OkreĞlanie odlegáoĞci dziaáki od siedliska z wykorzystaniem mapy nume- rycznej moĪna rozbiü na trzy etapy: 1) przedstawienie sieci drogowej w postaci grafu ujmującego wierzchoáki tej sieci i wystĊpujące miĊdzy nimi powiązania, 2) zestawienie peánej sieci przejazdów miĊdzy dziaáką a siedliskiem, uwzglĊdniającej przemieszczenia po drogach oraz dojazdy z dziaáek i siedliska do dróg oraz 3) okreĞlenie trasy dojazdu z siedliska do dziaáki i dáugoĞci tej trasy jako najkrótszej drogi miĊdzy wierzchoákami grafu. W artykule przedstawiono problematykĊ dotyczącą wyodrĊbniania sieci drogowej we wsi i przedstawienia jej w postaci grafu opisującego moĪliwoĞci dotarcia z siedlisk do uprawianych gruntów.
ZAàOĩENIA METODYCZNE DOTYCZĄCE OKREĝLANIA ODLEGàOĝCI GRUNTÓW OD SIEDLISK
OdlegáoĞci od dziaáek rolnych są zazwyczaj okreĞlane w sposób przybliĪony przez ich pomiar wzdáuĪ osi dróg. Zakáadając taki sposób wyznaczania odlegáoĞci od dziaáek, sieü drogowa moĪe byü przedstawiana w postaci grafu przebiegającego wzdáuĪ osi konturów drogowych zaznaczonych na mapie ewidencyjnej [Harasimowicz i Janus 2005]. Zaletą takiego ujĊcia sieci drogowej są stosunkowo niewielkie rozmiary grafu, wynikające miĊ- dzy innymi z duĪych moĪliwoĞci uproszczenia przebiegu osi konturów drogowych, bez istotnego wpáywu na dokáadnoĞü oceny odlegáoĞci od gruntów. Do wad rozpatrywanego ujĊcia sieci drogowej naleĪy zaliczyü brak bezpoĞrednich powiązaĔ z poáoĪonymi przy niej dziaákami oraz koniecznoĞü ustalania na mapie numerycznej dodatkowych punktów i linii, wyznaczających osie konturów drogowych. Przy okreĞlaniu grafu sieci drogowej zrezygnowano z okreĞlania przebiegu osi dróg rolniczych, przyjmując, Īe przemieszcza- nie siĊ po drogach bĊdzie odbywaü siĊ po ich granicach, czyli podobnie jak poruszają siĊ osoby piesze. UmoĪliwi to ujĊcie sieci drogowej za pomocą wystĊpujących na mapie punktów, dając równoczeĞnie moĪliwoĞü bezpoĞredniego dostĊpu do dziaáek i miedz bez wprowadzania dodatkowych przejazdów. PrzyjĊcie takiego zaáoĪenia ma jednak szereg niedogodnoĞci, dotyczących miĊdzy innymi pewnego wydáuĪenia tras dojazdów, w przy- padku nieregularnego przebiegu granicy drogi, nadmiernego rozbudowania rozmiarów grafu opisującego sieü drogową oraz koniecznoĞci wprowadzenia dodatkowych odcin- ków przejazdowych, umoĪliwiających przemieszczanie siĊ z jednej strony drogi na dru- gą, na przykáad w obrĊbie skrzyĪowaĔ dróg lub przy wyjeĨdzie z siedliska na drogĊ.
Opracowana metoda tworzenia grafu sieci drogowej obejmuje nastĊpujące etapy:
wyodrĊbnienie sieci dróg we wsi, uzupeánienie sieci drogowej o przejazdy nieujĊte na mapie ewidencyjnej oraz utworzenie grafu sieci drogowej i jego redukcja polegająca na eliminacji wierzchoáków przejazdowych. Etapy te zostaną omówione na przykáadzie wsi Filipowice, mającej stosunkowo silnie rozbudowaną sieü drogową.
Procedury pobierania informacji z mapy numerycznej oraz tworzenia ostatecznego grafu sieci drogowej zostaáy zautomatyzowane za pomocą opracowanych programów komputerowych, co zmniejsza ich pracocháonnoĞü i umoĪliwia praktyczne zastosowanie
WYODRĉBNIENIE SIECI DRÓG ROLNICZYCH WE WSI
Na ewidencyjnej mapie numerycznej drogi zaznacza siĊ jako jeden z uĪytków grun- towych, zwykle na odrĊbnej warstwie, a wyróĪnia je opis konturów uĪytków. WyodrĊb- nienie dróg jest moĪliwe miĊdzy innymi za pomocą pliku zawierającego wspóárzĊdne obwodnic wszystkich konturów uĪytków rolnych. W przypadku mapy numerycznej, przedstawionej w programie Micro Station, plik taki moĪe byü uzyskany za pomocą nakáadki „Topo” z warstwy mapy numerycznej zawierającej kontury uĪytków. WykreĞle- nie dróg lub innych uĪytków gruntowych na bieĪącej warstwie mapy numerycznej umoĪ- liwiają dwa opracowane makropolecenia, przedstawiające kontury uĪytków w postaci
obwodnic lub poszczególnych odcinków. UĪycie tych makropoleceĔ wymaga wskazania ĞcieĪki do pliku zawierającego wspóárzĊdne obwodnic uĪytków oraz podania symbolu danego uĪytku. Makropolecenia te posáuĪyáy do wykreĞlenia sieci dróg we wsi Filipowi- ce przedstawionej na rysunku 1.
drogi
roads uzupeániające granice kompleksów dziaáek
subsidiary boundaries of allotment complexes uzupeániające przejazdy miĊdzy drogami subsidiary passages between roads
Rys. 1. Drogi transportu rolnego oraz podziaá na kompleksy dziaáek we wsi Filipowie Fig. 1. Agricultural transport roads and allotment complex distribution in Filipowice
UZUPEàNIENIE SIECI DROGOWEJ O DODATKOWE PRZEJAZDY MIĉDZY KONTURAMI UĩYTKÓW DROGOWYCH ORAZ DROGI NIEUJĉTE NA MAPIE EWIDENCYJNEJ
Zaznaczone na mapie ewidencyjnej uĪytki drogowe nie tworzą kompletnej sieci dro- gowej, pozwalającej na dotarcie do kaĪdego punktu tej sieci, co wymaga jej uzupeánienia.
Sieü drogowa utworzona przez kontury uĪytków drogowych jest przerywana przez potoki czy linie kolejowe, a niekiedy nie jest kompletna, czego przejawem są miĊdzy innymi odcinki dróg niepoáączone z innymi drogami.
PrzyjĊte zasady uzupeániania sieci drogowej, utworzonej przez kontury uĪytków dro- gowych, przedstawiono na rysunku 2. Uzupeánienia te mają dwojaki charakter. Pierwszy rodzaj uzupeánieĔ sieci drogowej dotyczy wprowadzania dodatkowych odcinków prze- jazdowych miĊdzy istniejącymi konturami drogowymi, a drugi – przejazdów miĊdzy kra- wĊdziami dróg.
30xKomP
30xKomP
0 10 m 50 m
drogi transportu rolnego agricultural transport roads
dodatkowe granice miĊdzy kompleksami dziaáek
additional boundaries between complexes of allotments numeracja kompleksów dziaáek numbering of allotment complexes dodatkowe przejazdy miĊdzy istniejącymi drogami
additional passages between existing roads podziaá dróg na odcinki zawarte
miĊdzy sąsiednimi skrzyĪowaniami i ich numeracja
division of roads into sections situated between adjoining cross-roads and their numbering 2118xdr
2117xdr
2113xdr 2114xdr
Rys. 2. Podziaá dróg na odcinki zawarte miĊdzy kolejnymi skrzyĪowaniami Fig. 2. Division of roads into sections situated between the successive crossroads
Przejazdy miĊdzy konturami drogowymi wprowadzane są w przypadku przeciĊcia sieci drogowej przez takie uĪytki, jak wody czy tereny kolejowe, oraz wtedy, gdy z róĪnych po- wodów istniejąca w terenie droga nie zostaáa wprowadzona na mapĊ. Na rysunku 2 miĊdzy odcinkami dróg, oznaczonymi jako 2036xdr i 2141xdr, przepáywa potok, co przerywa ciągáoĞü sieci dróg i wymaga wprowadzenia dodatkowej linii przejazdowej, áączącej te odcinki dróg. Kontur drogowy oznaczony przez 2113_axdr nie jest poáączony z siecią drogową, choü w rzeczywistoĞci áączy siĊ on z przebiegającą w pobliĪu drogą pasmem gruntu ujĊtym na mapie ewidencyjnej jako pastwisko. UwzglĊdnienie tego poáączenia wymaga wprowadzenia do sieci drogowej dodatkowego odcinka zaznaczonego na ry- sunku 2 linią przerywaną. Wprowadzenie dodatkowych odcinków przejazdowych po- winno zapewniü ciągáoĞü sieci drogowej i dotarcie do wszystkich jej czĊĞci, zgodnie z rzeczywistymi moĪliwoĞciami poruszania siĊ po drogach w rozpatrywanej wsi.
Dodatkowe przejazdy po drogach nieujĊtych na mapie ewidencyjnej, jeĪeli nie są one granicami kompleksów projektowych (na przykáad drogi wiszące), naleĪy wprowa- dzaü na odrĊbnej warstwie, by uniknąü linii „bagnetowych”, nietworzących obwodów zamkniĊtych. Przejazdy dodatkowe ujĊte na odrĊbnej warstwie, nieleĪące na granicach obwodów kompleksów projektowych, naleĪy doáączyü do sieci drogowej przy odczyty- waniu wspóárzĊdnych jej wierzchoáków.
UZUPEàNIENIE SIECI DROGOWEJ O PRZEJAZDY MIĉDZY KRAWĉDZIAMI DRÓG
Drugi rodzaj uzupeánieĔ sieci drogowej wiąĪe siĊ z zapewnieniem przemieszczania siĊ miĊdzy poszczególnymi krawĊdziami dróg w obrĊbie skrzyĪowaĔ i innych miejsc wymagających przejazdu przez drogĊ. W przypadku gdy do danej drogi dochodzi tylko jedna droga boczna (czĊsty przypadek skrzyĪowania dróg rolniczych), to przejazdy miĊ- dzy krawĊdziami dróg zapewnia wprowadzenie dwu odcinków przejazdowych (rys. 3). Ty- powe skrzyĪowanie, z którego rozchodzą siĊ cztery drogi, wymaga wprowadzenia trzech odcinków przejazdowych. Dodatkowe odcinki przejazdowe miĊdzy krawĊdziami dróg naleĪy stosowaü równieĪ w przypadkach wprowadzania dodatkowych przejazdów dro- gowych, czego przykáadem są przejazdy miĊdzy odcinkiem 2113_axdr adr. 2113xdr oraz 2037_axdr adr. 2036xdr. Dodatkowe przejazdy wiszące, áącząc siĊ z drogami, tworzą skrzyĪowania, które wymagają (podobnie jak skrzyĪowania wáaĞciwych dróg) wprowa- dzenia przejazdu na drugą stronĊ drogi. Przejazd taki naleĪy uwzglĊdniü przy podziale dróg na pojedyncze odcinki zawarte miĊdzy sąsiednimi skrzyĪowaniami. Oznacza to, Īe dodatkowy przejazd wiszący naleĪy wrysowaü na oddzielnej warstwie, a związany z nim przejazd przez drogĊ ujmowany jest na warstwie z granicami konturów drogowych.
Innym powodem pojawiania siĊ odcinków przejazdowych jest wystĊpowanie dodat- kowych granic miĊdzy kompleksami dziaáek niepokrywających siĊ z przebiegiem dróg, co ilustruje rozgraniczenie miĊdzy odcinkami drogowymi 2037_axdr adr. 2037_bxdr.
Dodatkowe odcinki przejazdowe mogą byü równieĪ wprowadzane w przypadku nadmiernie zróĪnicowanej granicy drogi wydáuĪającej dáugoĞü tej granicy w stosunku do rzeczywistych przejazdów po drodze. Odcinki takie naleĪy wprowadzaü na odrĊbnej warstwie, podobnie jak dodatkowe przejazdy wiszące, by nie tworzyü zbyt duĪej liczby
Wprowadzenie dodatkowych przejazdów miĊdzy krawĊdziami dróg dzieli sieü dro- gową na pojedyncze odcinki, co ma istotne znaczenie przy zmniejszaniu rozmiarów grafu opisującego tĊ sieü. WyodrĊbniając odcinki drogowe, naleĪy dąĪyü do tego, by miaáy nie wiĊcej niĪ dwie grupy wĊzáów (czyli wierzchoáków, z których wychodzą wiĊcej niĪ dwie krawĊdzie), okreĞlające początek i koniec danego odcinka. Dwie grupy wĊzáów wystĊ- pują z zasady na odcinkach zawartych miĊdzy sąsiednimi skrzyĪowaniami. Jedną grupĊ wĊzáów mają odcinki wystĊpujące na drogach, które koĔczą siĊ wĞród uĪytków rolnych i nie áączą siĊ z innymi drogami.
drogi roads
uzupeániające granice komplesów dziaáek subsidiary boundaries of allotment complexes
uzupeániające przejazdy miĊdzy drogami ubsidiary spassages between roads numery kompleksów
dziaáek numbers of allotment complexes
zredukowana sieü drogowa po wyeliminowaniu odcinków przejazdowych simplified road network with passage sections excluded
Rys. 3. Zredukowana sieü drogowa po wyeliminowaniu odcinków przejazdowych Fig. 3. Simplifi ed road network with passage sections excluded
niono 391 odcinków drogowych przebiegających zazwyczaj miĊdzy sąsiednimi skrzyĪo- waniami na drogach zbiorczych lub obejmujących koĔcowe odcinki dróg dojazdowych do dziaáek, poáączone tylko z jednej strony z pozostaáymi drogami.
ZAPISANIE SIECI DROGOWEJ W POSTACI GRAFU
Sieü dróg wraz ze wszystkimi (dwie warstwy) dodatkowymi przejazdami zapisywana jest w pliku w postaci wspóárzĊdnych odcinków tworzących obwodnice konturów dróg i dodatkowych przejazdów. Plik ten uzyskiwany jest za pomocą opracowanego makro- polecenia. Przed odczytaniem wspóárzĊdnych odcinków tworzących obwodnice dróg i dodatkowych przejazdów naleĪy przenieĞü te dane na jedną warstwĊ i dokonaü rozbicia elementów liniowych na poszczególne odcinki.
Graf sieci drogowej, uwzglĊdniający przemieszczanie siĊ po granicach konturów drogowych, cechują bardzo duĪe rozmiary, zwáaszcza w przypadku znacznego rozdrob- nienia gruntów. Powodowane jest to nadmierną liczbą krótkich odcinków, tworzących granice dróg, wyznaczonych przez kolejne granice dziaáek, poáoĪonych przy drogach.
W przypadku wsi Filipowice graf sieci drogowej skáada siĊ aĪ z 10 110 odcinków. Plik z zapisanymi odcinkami grafu sieci drogowej w postaci wyjĞciowej zawiera powtarzające siĊ krawĊdzie, wystĊpujące na granicach przylegających konturów uĪytków drogowych.
Po wyeliminowaniu tych krawĊdzi rozmiary pliku zmniejszają siĊ do 10 025 odcinków, czyli w sposób nieistotny.
WiĊkszoĞü wierzchoáków grafu sieci drogowej ma charakter przejazdowy, to zna- czy, Īe jest poáączona tylko z dwoma wierzchoákami sieci. Przejazd przez te wierzchoáki jest jednoznacznie okreĞlony i nie ma wpáywu na przebieg trasy dojazdu do dziaáek, co stwarza spore moĪliwoĞci redukcji rozmiarów grafu sieci drogowej. Wyeliminowanie wierzchoáków przejazdowych pozwala zredukowaü rozmiary grafu sieci drogowej we wsi Filipowice do okoáo 1000 wierzchoáków, a nawet do okoáo 400 w przypadku prze- mieszczania siĊ tylko po jednej stronie drogi. Zredukowany graf sieci drogowej we wsi Filipowice przedstawiono na rysunku 3. Maáe rozmiary tego grafu pozwalają na znaczące zmniejszenie czasu okreĞlania trasy przejazdu do dziaáek rolnych i jej dáugoĞci.
PODSUMOWANIE
Za pomocą mapy numerycznej moĪna stosunkowo prosto wyodrĊbniü sieü drogową we wsi i zapisaü ją w postaci grafu. W artykule przedstawiono procedury dotyczące spo- rządzenia grafu sieci drogowej, zakáadającej przemieszczanie siĊ po granicach konturów drogowych.
Graf sieci drogowej jest jedną z wyjĞciowych danych wymaganych do zautomaty- zowanego okreĞlania odlegáoĞci gruntów od siedlisk. Graf opisujący przejazdy wzdáuĪ granic dróg jest wystarczający do ustalenia trasy najkrótszego dotarcia do dziaáek poáo- Īonych przy tych granicach. W przypadku dziaáek, które nie sąsiadują z drogami, naleĪy rozbudowaü graf sieci drogowej o przejazdy przebiegające po terenie.
PIĝMIENNICTWO
Blohm G., 1961. Ekonomika i organizacja gospodarstw rolniczych. PWRiL, Warszawa.
Harasimowicz S., Janus J., 2005. OkreĞlenie najkrótszej odlegáoĞci miĊdzy gruntami a siedliskami gospodarstw rolnych z wykorzystaniem mapy numerycznej. Geodezja, kartografi a i foto- grametria. Wydawnictwo Politechniki Lwowskiej, Lwów, 26–30.
Hopfer A., Kobyáecki A., ĩebrowski W., 1980. Ksztaátowanie sieci dróg na terenach wiejskich.
PWRiL, Warszawa.
Manteuffel R., 1967. Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego. PWRiL, Warszawa.
Manteuffel R., 1971. Ekonomika i organizacja pracy wykonawczej. PWRiL, Warszawa.
Peter H., 1969. Einfl uss der Wirtschaftsdistanz der Hangneigung und des Bodens bei der Güterzu- sammenlegung. Miss. ETHZ, nr 6940, Zürich.
Przybyáowski K., 1991. Wpáyw czynnika odlegáoĞci na pracocháonnoĞü produkcji roĞlinnej na gruntach uprawowych terenów nizinnych. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, ser. Sesja Nau- kowa 30, 69–78.
Woch F., 1989. OkreĞlenie ekonomicznych skutków scalenia gruntów na przykáadzie wsi Karczo- wiska, woj. lubelskie. Zesz. Nauk. AR we Wrocáawiu, ser. Geodezja i Urządzenia Rolne, 7, 41–48.
PRESENTATION OF AN AGRICULTURAL ROAD NETWORK IN A FORM OF A GRAPH DESCRIBING ACCESS ROADS TO CULTIVATED LAND BASING ON A NUMERICAL MAP
Abstract. The distance from a habitation is one of the fundamental characteristics of the plot spatial layout, determining its location within a farm. The necessity to establish the above mentioned distance is required mainly in case of taking decisions concerning land transformations including land mergers. Estimation of distance between the allotment and the habitation is a time-consuming activity, nevertheless it may be considerably improved or even automated by means of presenting a numerical map. The article is dedicated to issu- es related to the separation of road network in a rural area and its presentation in a form of a graph showing options in terms of passage or access from habitations to cultivated land.
The road network graph is one of the output data required in case of automated determining of distance between land and habitations.
Key words: allotment spatial layout, land merger, numerical map, farming land contour lines, complex of allotments
Zaakceptowano do druku – Accepted for print: 2.02.2007
