Sprawozdania 399
M a r ta K A C Z M A R C Z Y K
EMIGRACYJNE KOLEJE LOSU I MYŚLI Międzynarodowa konferencja naukowa „Kultura literacka
emigracji rosyjskiej, ukraińskiej i białoruskiej X X wieku.
Konteksty-recepcja-estetyka”
KUL, Lublin, 1 3 - 1 5 X 2 0 1 1
W d n iach 13-15 p aźd ziern ik a 2011 ro k u w K a to lic k im U n iw e rs y te c ie L u b e ls k im J a n a P a w ła II o d b y ła się m ię d z y n a ro d o w a k o n fe re n c ja n a u k o w a z a ty tu ło w a n a „ K u l
tu ra lite rac k a e m ig rac ji ro sy jsk ie j, u k ra iń skiej i b iało ru sk iej X X w iek u . K onteksty.
R ecep cja. E stety k a ” , k tó rą z o rg an izo w ały K ated ra L iteratu ry R o sy jsk ie j o ra z K a ted ra L ite ratu ry U k ra iń sk ie j In s ty tu tu F ilo lo g ii S ło w iań sk iej K U L .
O rg a n iza to rz y k o n fe re n c ji z g ro m a d zili n a n ie z w y k le in te r e s u ją c y c h o b r a d a c h p rz ed sta w icie li o śro d k ó w n a u k o w y c h z P o l
ski i z z ag ra n ic y . D o L u b lin a p rz y b y li g o ście m ię d z y in n y m i z R o s ji (z P e te rs b u rg a i N iż n e g o N o w o g ro d u ) o r a z z U k ra in y (z K ijo w a i C z e m io w c ó w ).
K o n fe re n c ję o tw o r z y ła p ro f. A n n a W o źn iak z K U L , k tó ra p rz y w ita ła w s z y s t
k ic h o b e c n y c h , d z ię k u ją c z a p rz y ję c ie z ap ro sz e n ia i p rz y b y c ie d o L u b lin a , a n a stęp n ie z w ró ciła się d o d z ie k a n a W y d ziału N a u k H u m a n is ty c z n y c h p ro f. K rz y s z to fa N a re c k ie g o o w y g ło s z e n ie s ło w a w s tę p n e g o i u ro c z y s te ro z p o c z ę c ie k o n fe re n c ji.
W s w o im w y s tą p ie n iu w y ra z ił o n z a d o w o le n ie z in ic ja ty w y z o rg a n iz o w a n ia k o n fe re n c ji, k tó re j c e le m j e s t p o c h y le n ie się n a d w a ż n ą p ro b le m a ty k ą lite rac k ie j k u ltu ry e m ig ra c ji ro s y js k ie j, u k ra iń s k ie j i b ia ło ru s k ie j. P o n a d to z a u w a ż y ł, ż e p ro b le m
e m ig ra c ji d W ć | W ! i n a d a l d o ty c z y r ó w n ie ż in n y c h lite r a tu r jjk ro d o w y c h . J a k o fi
lo lo g k las y cz n y ! d o d a ł, ż e e m ig ra c ja o ra z lite ra tu ra e m ig ra c y jn a s ta n o w ią z ja w is k a o b e c n e r ó w n ie ż w k o n te k ś c ie r o z w a ż a ń n a d lite r a tu r ą a n ty c z n ą . D z ie k a n u ro c z y - ś c ie o tw o rz y ł se sję , z a c h ę c a ją c u c z e s tn i
k ó w d o a k ty w n e g o u d z ia łu w o b ra d a c h , w y m ia n y p o g lą d ó w i o p in ii.
O b ra d o m p le n a rn y m p rz e w o d n ic z y ł p ro f. J a n O rło w s k i z U n iw e rs y te tu M a rii C u rie -S k ło d o w s k ie j, a w y s tą p ie n ia p re le g e n tó w p o św ię c o n e b y ły u k a z a n iu ró ż n y ch o b lic z y e m ig rac ji. R e fera ty w y g ło sili: p ro f.
L u c ja n S u c h a n e k z P a ń stw o w e j W yższej S z k o ły Z aw o d o w e j w O ś w ię c im iu ( .F i lo z o fia p o lity c zn a A le k sa n d ra S o łż en ic y n a ” ), p ro f. B ro n is ła w K o d z is z U n iw e rs y te tu O p o lsk ie g o („ D ra m a tu rg ija « p ierw o j w o ł- n y » ru ss k o j e m ig ra c ii w s o w rie m ie n n o m litie ra tu ro w ie d ie n ii” [„ D ram a tu rg ia p ie rw szej fali e m ig rac ji ro sy jsk ie j w e w s p ó łc z e sn y m lite ra tu ro z n a w s tw ie ” ]), p ro f. S te fa n ia A n d ru s iw z K U L („ H o ło w n i n a raty w y w d y s k u rs y w n o m u ła n d s z a fti u k ra jin ś - k o ji e m ih ra c ijn o ji lite ra tu ry X X sto littia ” [„ G łó w n e n a rra ty w y w d y s k u rs y w n y m k ra jo b ra z ie X X -w ie c z n e j u k ra iń s k ie j lite ra tu ry e m ig ra c y jn e j” ]) i p ro f. H a lin a T w a- ra n o w ic z z U n iw e rs y te tu w B ia ły m sto k u („ B ie ła ru s k a ja e m ih ra c y jn a ja lita ra tu ra :
400 Sprawozdania
k ry ty c z n a -lita ra riiijó in a a ć z a ja recep cy ^ a”
[„ B ia ło ru s k a lite ra tu ra e m ig ra c y jn a : r e c e p c ja k ry ty c2 P |jf lite ra tu ro z n a w c z a ” ]).
P o k ró tk ie j p rz e rw ie k o n ty n u o w a n o o b r a d y - k o le jn e re fe ra ty p o św ię c o n e z o stały m y śli re lig ijn o -filo zo ficzn ej o ra z e m i
g ra c y jn e j k u ltu rz e m u z y c z n e j. Tej c z ę śc i k o n fe re n c ji p rz e w o d n ic z y ła p ro f. W iktoH a Z a c h a ro w a z P a ń stw o w e g o U n iw e rsy tetu M jiig o g ic z n e g o w N iż n y m N o w o g ro d zie.
U c ze stn icy m ię li o k a z ję z a g łęb ig l Ł w te m aty k ę ro z w a ż a ń p o d e jm o w a n y c h w w y stą p ie n iac h : p ro f. M a rii C y m b o rsk iej-L e- b o d y z U M C S („O b o d n o j em ig rac io n n o j statje L w a K a rs a w in a (K uczeniju liczno- sti)” [„O p e w n y m arty k u le e m ig ra c y jn y m L w a K a rs a w in a (K uczeniju licznosti)” ]), p ro f. D a n u ty S z y m o n ik z U n iw e rsy te tu P rz y ro d n ic z o -H u m a n is ty c z n e g o w S ie d l
ca c h f lF io d o r a S tie p u n a Wstrieczi l l b z - myĘMemjd" [„F io d o ra S tiep u n a « S p o tk an ia i ro z w a ż a n ia » ” ]), p ro f. J o a n n y M ia n o w sk iej z U n iw e rs y te tu K a zim ierz a W ie lk ie go w B y d g o sz c z y ( „ « .. .g n ie w ien k a k G ro - zn y j, ra z u m ie n k a k G alick ij i trag icz e n kak B o r is ...» F io d o r S z a la p in w w o sp o m in a n i- ja c h K o n sta n tin a K o ro w in a ” [„<§§.g n iew n y j a k G ro źn y , m ą d ry j a k H a lic k i i tra g ic z n y j a k B o r y s ...» . F io d o r S z a la p in w e w s p o
m n ie n iac h K o n s ta n tin a K o ro w in a ” ]) o ra z p ro f. M a łg o rz a ty M atec k ie j z K U L („ K o n c e p c ja is z tą ti I w e m ig ra c y jn y m >pis.arstwie S e rg iu s z a R a c h m a n in o w a ” ). T e m a ty k a i p ro b le m a ty k a z a p r e z e n to w a n y ® w y s tą p ie ń b y ła n ie z w y k le b o g a ta 4 rcfertorodiia, s k o n c e n tro w a n a w o k ó ł p ro b le m ó w , n a z w is k i z ja w is k lite ra c k ic h c h a ra k te ry z u ją c y c h ro sy jsk ą lite ratu rę e m ig rac y jn ą.
O b ra d y p o p o łu d n io w e , k tó ry m p rz e w o d n ic z y ła p ro fe s o r C y m b o rsk a -L e b o d a, d o ty cz y ły e stety k i i re c e p c ji literatu ry e m i
g racy jn ej. W y słu ch a n o m ię d z y in n y m i w y stą p ie ń p ro f. J a n a O rło w s k ie g o („W ad im A n d rie je w - z a p o m n ia n y ro s y js k i p o e ta em ig rac y jn jfU , p ro f. W ik to rii H H R i M j („ O n to ło g ic z e sk ij s ta tu s m o tiw a tis z y n y w em ig ran tsk o j p ro z ie Iw a n a B u n in a” [,,O n-
to lo g ic z n y s[§|tus m o ty w u c is z y w e m ig ra c y jn e j p ro z ie Iw a n a B u n in a ” ]), d r E lż b ie ty B a n a s iu k z U n iw e rs y te tu W arsz a w sk ie g o („ K o le je lo su a w y b ó r s tra te g ii p isa rsk ich . T rz y d ro g i - 't r z y stra te g ie : N in a B ierb ie - ro w a , Z in a id a S z a c h o w s k a ja . Iren e N e m i- ro v s k y ”) o ra z d r L ilia n n y K a lity z U n iw e r
s y te tu G d a ń sk ie g o („ « M e la n c h o lia g en e- ro s a » w p ro z ie M a r k a A łd a n o w a ” ). Tę
| § | ś c k o n fe re n c ji z a k o ń c z y ła d y sk u s ja , w k tó re j p o d s u m o w a n o ro z w a ż a n ia p re le g e n tó w i omówiW iio p o d ję te d o ty ch c za s z ag a d n ie n ia.
W d ru g im dniu- k o n fe re n c ji p ra c e p o d z ie lo n o n a d w ie se k c je , z a ty tu ło w a n e :
„ E m ig ra c ja j j r o b l e m y id e n ty fik a c ji. K ry- t y l k i p u b lic y s ty k a l i t e r a c k i ’ o ra z „ K u ltu ra lite ra c k a e m ig ra c ji u k ra iń s k ie j” .
W p ie rw sz e j se k c ji o b ra d y p o p ro w a d z ili p ro f. J o a n n a M ia n o w s k a o ra z prof.
A le k s ie j L u b o m u d ro w z D o m u P u s z k i
n o w s k ie g o w S a n k t P e te rs b u rg u , a referaty p rz e d sta w ili: p ro f. A n n a W o ź n ia k („K ak a- j a k ritik a ? L itie ra tu m y je ra z m y sz le n ija Zi- n a id y G ip p iu s ” [„ Ja k a k ry ty k a ? R o z w a ża n ia lite ra c k ie Z in a id y G ip p iu s ” ]), p ro feso r L u b o m u d ro w („ N a d ie ż d a G o ro d e ck a ja: o t b ie lle tris tik i k b o g o s ło w iju ” [„ N a d ie ż d a G o ro d eck aja: o d b e le try s ty k i k u teo lo g ii” ]), d r M o n ik a G ry g ie l z K U L („N ab o k o v i kry- ty c y - r e la c je , o cen y d aw n e i w sp ó łczesn e”), d r M o n ik a S id o r z K U L („ P raw d a i chudo- ż e s tw ie n n o s t’. R a s s u ż d ie n ija A le k sa n d ra SoJ2 CiULV[ki u p ro izw ie d ie n ija c h russkich em ig ran tó w ” [„ P raw d a i k u n sz t. R o z w a ża n ia ^ § fc fa n < |^ i-S o łż e n ic y n a o tw ó rc zo śc i em ig ran tó w ro sy jsk ic h ” ]), d r A le k sy K ućy z U M C | | s | | p J p a sty ria w n raw stw ien n o - bog4$ł<^vski$h iz y s k a n ija c h arch im a n d rita K i p r i a n ||K ie m a j j [„Id eał p a sterz a w m o ral
n o - te ó |§ g ||p ||r c h ro z w aż a n ia ch arch i-m an - d ry ty K ip rian a (K ie rn a )” ]) o ra z d r A g n iesz
k a L en a rt z K U L („ Ś w ia t w lu strze. O Piś- mie f ^ t artĘ P m y R u b in e j” ).
P ra c am i se k c ji „ K u ltu ra lite ra c k a em i- g r a c j i p K S n ^ f f i k ie ro w a ła p ro f. S te fan ia A ndrusiw jR iJftsfaty zap re ze n to w ali m ięd zy
Sprawozdania 401
in n y m i d r N a ta lia K o łe s n ic z e n k o -B ra tu ń z U k ra iń s k ie j A k a d e m iip y p % r n a ty c z n e j w K ijo w ie („T y p o ło h ijajarealiw izaru b iżn o - h o u k ra jin stw a : lite ra tu rn y j asjJeljśfj I „T y p o lo g ia u k ra iń sk o śc i em ig rac y jn ej: a sp e k t literack i” ]) i d r O k s a n a I w a f f iik p im w e r s y - tetu w C z e m io w c a c h („ S ta n o w łe n n ia u k ra- jin ś k o h o e m ih rac ijn o h o lite ratu ro zn a w stw a u m iżw o jen n y j p e rio d ” [„ S tan o w ie n ie e m i
g ra cy jn eg o lite ratu ro zn a w s tw a u k ra iń s k ie g o w o k re sie m ię d z y w o jen n y m ” ]), d r M arta K a cz m arc zy k z K U L („ E m ig ra c y jn e lo sy ro d u K o s ac zó w ” ). K a żd y z w y g ło sz o n y c h referató w b y ł o m aw ia n y i in sp iro w a ł d y s
kusję. P o kró tk iej p rz erw ie k o n ty n u o w a n o p race w k ręg u tej sam ej tem aty k i. W ystąpili p raco w n icy K U L : d r M iro sła w a K a w e ck a („M o ty w y bas'niow e w tw ó rc zo śc i E m m y A n d ijew sk iej” ), d r A lb e rt N o w a c k i („ M y - k o ła C h w y lo w y w ś w ie tle p u b lic y s ty k i em ig rac y jn ej” ) o ra z m g r E d y ta M o s k o w ic z („ F e m in iz m w a m e ry k a ń s k o -u k ra iń s k im w ydaniu: d o św ia d c z e n ie M a rty B o h a cz ew - sk ie j-C h o m jak ” ).
Z w ień c ze n iem d ru g ie g o d n ia o b ra d byl w sp ó ln y w y ja z d u c z e s tn ik ó w k o n fe re n c ji d o K a z im ie rz a D o ln e g o . S p a c e ru ją c u li
c am i K a z im ie rz a , u c z e s tn ic y k o n fe re n c ji
d zielili się w ra że n iam i, w y m ien ia li p o g lą dy. P o k ró tk im sp a c erz e u d a n o się n a u ro c z y s tą k o la c ję , k tó ra o d b y ła się w D o m u P ra c y T w ó rczej K U L . R ó w n ie ż w trak cie teg o s p o tk a n ia n ie z ab ra k ło c za su n a d a lszą w y m ia n ę m yśli.
K o n feren cja ;akoffczyiasi{! d n ia n astęp n e g o , w so b o tę. S e sję z aty tu ło w an ą „P ism o
« trzeciej fali» em ig rac ji ro sy jsk ie j” p o p ro w a d ziła i p o d su m o w a ła p ro fe s o r W oźniak.
W y słu ch an o w y stąp ień m ięd zy innym i: prof.
J o a n n y T ark o w sk iej z U M C S („ M eta fo ry k a p o d ró ży i sc h ro n ien ia w u tw o rz e Priliw Jo s ifa B ro d sk ie g o ” ), m g r A n n y Ja w d o s iu k z U M C S („ N a ta lia G o rb a n ie w s k a i Kon
tynent W ła d im ira M a k sim o w a ” ) o ra z m g r K a ta rz y n y B a b k ie w ic z z K U L („W asilija A k s io n o w a re fle k sje o sz tu ce ” ). N a stę p n ie o d b y ła się d y sk u sja, w trak c ie któ rej u c ze st
n icy z m ie rz a li d o p o d s u m o w a n ia i o cen y cało śc i ro z w aż a ń p o d ję ty c h w cią g u trzy d n io w y c h o b ra d . N a z ak o ń c z e n ie wsz§j§l c y o b e c n i u d a li się n a sp a c er p o L u b lin ie, k ieru jąc się w stro n ę Z a m k u L u b elsk ie g o i z n a jd u ją c e j się n a je g o te re n ie K a p lic y Św . T ró jcy , k tó rej z w ie d z a n ie sta n o w iło o sta tn i p u n k t p rz y g o to w a n e g o p rz e z o rg a n iza to ró w p ro g ram u k o n feren cji.
