WSTÊPNE BADANIA POPIO£ÓW Z KOT£A FLUIDALNEGO W ASPEKCIE ICH ZAGOSPODAROWANIA
S ³ o w a k l u c z o w e
Wêgiel kamienny, mu³ wêglowy, spalanie, popió³ lotny, kocio³ fluidalny, utylizacja
S t r e s z c z e n i e
W miarê rozwoju polskiej energetyki, w tym rozwoju techniki spalania mieszanek wêglowych zmienia siê charakter sta³ych produktów po spaleniu. Istotnym momentem w tym procesie jest pojawienie siê coraz czêœciej stosowanych kot³ów fluidalnych (Circulating Fluidized Bed Boiler). Za³o¿enia techniki fluidalnego spalania maj¹ istotny wp³yw na sk³ad mineralogiczny, a tak¿e na iloœæ i charakter niespalonej materii organicznej, popio³ów dennych i lotnych pochodz¹cych z procesu spalania. Zwa¿ywszy na koniecznoœæ rozbudowy polskiej bazy produkcji energii, w której istotna mo¿e byæ rola techniki fluidalnego spalania wêgla i paliw pochodnych, nale¿y spodziewaæ siê wzrostu poda¿y wy¿ej wymienionych popio³ów. Wszelkie zagro¿enia dla ochrony œrodowiska, które dotycz¹ sk³adowania ubocznych produktów spalania, w ostatnim czasie staj¹ siê coraz bardziej zauwa¿alnym problemem do rozwi¹zania. Nale¿y podkreœliæ, ¿e wyraŸnie spada iloœæ sk³adowanych odpadów na korzyœæ ich potencjalnego zagospodarowania. W³aœciwoœci sta³ych produktów spalania determinuj¹, czy mog¹ one byæ gospodarczo wykorzystane, czy te¿ musz¹ byæ traktowane jako odpad.
Praca przedstawia badania, których celem jest okreœlenie zawartoœci i w³aœciwoœci niespalonej materii organicznej oraz materii mineralnej w badanych popio³ach dennych i popio³ach lotnych pod k¹tem ich gos- podarczego wykorzystania. Materia³ do badañ pochodzi z nowoczesnego niskoemisyjnego kot³a fluidalnego zainstalowanego w jednym z obiektów Po³udniowego Koncernu Energetycznego S.A., w którym spalany jest wêgiel kamienny i mu³y wêglowe z dodatkiem sorbentu wapiennego.
Wstêpne badania popio³ów za pomoc¹ dyfraktometrii rentgenowskiej pozwoli³y na identyfikacjê poszcze- gólnych faz mineralnych takich jak: kwarc, anhydryt (i inne produkty odsiarczania spalin), minera³y ilaste, nieprzereagowany wêglan wapnia (i pochodne: np. Ca[OH2], CaO). Uzupe³niaj¹co przeprowadzono obserwacje na skaningowym mikroskopie elektronowym (SEM), gdzie starano siê okreœliæ mo¿liwoœæ wystêpowania metali ciê¿kich lub pierwiastków promieniotwórczych, nie stwierdzono jednak znacznych koncentracji wy¿ej wy- mienionych.
W badanych popio³ach nie odnotowano wysokich zawartoœci niespalonej materii organicznej, której pre- kursorem by³a reaktywna czêœæ materia³u wsadowego. Du¿a iloœæ detrytusu w popiole lotnym i podwy¿szone jego zawartoœci w popiele dennym s¹ jedn¹ z przes³anek efektywnego spalania w opisywanej instalacji.
Sk³ad mineralogiczny i organiczny popio³ów przek³ada siê bezpoœrednio na jego w³aœciwoœci fizyko-me- chaniczne i chemiczne, st¹d potrzeba kontynuacji badañ.
