Bronisław Koch
Uwagi dotyczące opracowania
programu szkolenia i doskonalenia
zawodowego w zakresie wygłaszania
przemówień sądowych
Palestra 19/3(207), 101-103
N r 3 (207) Z p r a c Ośrodka Badawczego A dw okatur y 101
V. R ola O środka B adaw czego A d w o k atu ry w zakresie pro b lem u w ym ow y
1. O środek B adaw czy pow inien pow ołać kilkuosobow y zespół dośw iadczonych i teo retycznie p rzygotow anych w ty m za k resie adw okatów dla sporadycznej d z ia ła l ności opiniodaw czej, sugestii p ro g ram o w y ch i p orad o rg anizacyjnych p rz y p ro w ad zen iu d ziałalności podnoszenia w ym ow y w śród adw okatów i aplik an tó w . 2) Z a pośred n ictw em r a d ad w o k ack ich należy spow odow ać pow ołanie w poszcze
gólnych izbach p rz y n a jm n ie j jednego w każdej izbie pełnom ocnika do sp ra w w ym ow y w celu in fo rm o w a n ia O środka o sta n ie u m iejętności n a te re n ie izby w ty m zakresie, pod ejm o w an ia in ic ja ty w w zakresie szkolenia oraz p rz e k a z y w a n ia uzysk an y ch w tej m ierze dośw iadczeń.
3. O środek pow inien dysponow ać nieliczną k a d rą specjalistów z za k resu h isto rii i teorii w ym ow y i um ożliw iać poszczególnym izbom — n a ich życzenie — k o rzy sta n ie z tych preleg en tó w ; o liście p releg en tó w i o będących do dyspozycji te m a ta c h należy bieżąco inform ow ać izby.
4 N ależy przep ro w ad zić (obow iązkow o przy szkoleniu ap lik an tó w ) nabycie przez poszczególne izby je d n o lity c h m agnetofonów . U jednolicenie m agnetofonów po zw oli n a dostarczanie poszczególnym izbom lu b na w ym ianę m iędzy izbam i n a g ra ń m agnetofonow ych, za w ierając y ch k ró tk ie cenne r e fe ra ty z z a k re su teo rii i h isto rii w ym ow y, oraz zasłu g u jący ch n a to n a g ra ń m ów adw okackich.
5. Z chw ilą gdy u k aże się z a p o w iad a n a k sią żk a o sztuce w ym ow y, będzie rzeczą p o ż ą d an ą zainicjow anie w e w szy stk ich izbach d y sk u sji nad tą książką, co pozw oli u ja w n ić jej b ra k i, a p rzede w szy stk im będzie okazją do rozw inięcia tej te m aty k i. 6. N ależy rozw ażyć d o starczen ie w zorcow ych te k stó w przem ów ień, tzw . k la sy c z nych, przy czym nie m ogłyby tu w chodzić w zasadzie w rac h u b ę pełn e te k sty , lecz w y b ra n e i sk om entow ane fra g m e n ty tych tekstów (m ożna by tu w y k o rz y stać np. m a te ria ły ze b ran e n a ła m a c h „G azety S ąd o w ej” w cyklu „M ała a n to logia w ym ow y są d o w e j”).
7. N iniejszy szkic p ro g ra m u może służyć p ro jek to w a n em u zespołow i do b ard z iej szczegółow ych w sk az ań oraz ja k o m a te ria ł do e w e n tu aln ej n a ra d y w sp ra w a c h w ym ow y.
adw. dr Roman Łyczywek
G. Uwagi dotyczące opracowania programu szkolenia
i doskonalenia zawodowego w zakresie wygłaszania
przemówień sądowych
I. Uwagi ogólne
W chw ili obecnej b r a k je s t dostateczn ej sum y dośw iadczeń i sp raw d zo n y c h efek tó w w dziedzinie szkolenia i d o sk o n alen ia zaw odowego, je śli chodzi o w y g ła szanie przem ów ień sądow ych. U sta la ją c zatem założenia p rogram ow e p e rs p e k ty w iczne, należałoby o kreślić rów nocześnie k o n k re tn y p ro g ra m w ęższy n a o k res n a j bliższy, tj. n a ro k 1975.
W yniki rea liza cji tego k ró tk o te rm in o w e g o p ro g ra m u i n ab y te dośw iadczenia pow inny być p o d staw ą ułożenia i rozszerzenia p ro g ra m u w la ta c h n astęp n y c h .
102 Z prac Ośrodka Badawczego A dw okatur y N r 3 (207)
II. Szkolenie ap lik an tó w ad w okackich — p ro je k t p ro g ra m u na ro k 1975
1 N ależałoby w ogólnym p ro g ra m ie szkolenia u sta lić odpow iednią liczbę godzin le k cy jn y c h przeznaczonych n a zagad n ien ia zw iązane z przygotow aniem i w y g ła szaniem przem ów ień sądow ych.
T em atem zajęć pow inny być zagad n ien ia w y b ra n e przez prow adzącego za ję cia z opracow anego p ro g ra m u ogólnego (re fe ra ty ad w o k ató w O. M issuny, C. J a w o rskiego i d ra R. Łyczyw ka).
2. C elow e byłoby zorganizow anie cyklu p re le k c ji (kursu) w za k resie dykcji, słow n ic tw a i stylu, w ygłaszanych przez polonistę lu b a k to ra (ew entualnie n a p rz e m ian przez obu). Z ajęcia te pow inny się odbyw ać w obecności ad w o k a ta p ro w a dzącego zajęcia z za k resu ery sty k i. U dział ap lik an tó w w p rele k cja ch (uczest nictw o w k u rsie) pow inien być obow iązkow y.
3. N ależałoby zorganizow ać w ro k u 1975, co n ajm n ie j n a 3 m iesiące przed te rm i nem p lanow anego egzam inu adw okackiego, w każdej izbie k o n k u rs krasom ów czy d la ap lik an tó w . U czestnictw o w k o n k u rsie pow inno być obow iązkow e, a u zy sk a nie oceny pozytyw nej — w a ru n k ie m dopuszczenia do egzam inu adw okackiego dla zdających go w danym roku. P oza członkam i zespołu oceniającego obecni m ogliby być członkow ie p a le stry o raz zaproszeni goście.
4. R a d a ad w o k a ck a p o w in n a przeznaczyć w m ia rę m ożności d w a m agnetofony ja k o pom oc tech n iczn ą przy szkoleniu. N iezależnie od w y k o rz y sta n ia m a g n eto fonów n a zajęciach szkoleniow ych należałoby je u d ostępnić ap lik an to m , k tó rzy chcieliby u trw a la ć n a ta śm ie swój głos o raz p ro je k ty p rzem ów ień i w te n spo sób k ontrolow ać siebie sam ych w fo rm ie sam okształcenia.
III. N a m arginesie szczegółowo opracow anego przez adw . C. Jaw orskiego p ro g ra m u szkolenia ap lik an tó w adw o k ack ich w zak resie w ym ow y sądow ej n asu w a ją się n a stę p u ją c e uw agi:
1. P o d ział p ro g ra m u n a szkolenie trzy letn ie w y d aje się n a raz ie o ty le u tru d n io n y , że co ro k u zm ienia się skład osobow y g ru p y szkolących się. W p ro g ram ie na n ajb liż szy o k res jednego ro k u należałoby zatem uw zględnić rów nolegle zarów no
zag ad n ien ia form y ja k i tre śc i przem ów ień.
2. M ało re a ln a w y d aje się m ożliw ość zsynchronizow ania zajęć z in n y c h p rzed m io tó w ze szkoleniem w sp ra w ie w ygłaszania p rzem ów ień sądow ych.
3. Szczególny n ac isk należałoby położyć n a w skazyw anie często spoty k an y ch b łę dów językow ych, stylistycznych, błędów w u k ładzie treśc i itp. M ożna by u w zg lę d n ia ć m a te ria ł d y d ak ty cz n y u zy sk an y z przem ów ień sądow ych, przy czym m a te ria ł ta k i m u siałb y być ściśle anonim ow y.
IV. D oskonalenie zaw odowe
1. Z organizow any d la ap lik an tó w cykl p rele k cji polonisty lu b a k to ra n a te m a t za sa d d ykcji, słow nictw a i sty lu m ożna by udostępnić — w form ie dobrow olnego u cz estn ictw a — w szy stk im adw okatom .
2. C elow e byłoby zorganizow anie sp o tk a n ia z p rzed staw icielam i sądów w ojew ódz k ic h , k tó rzy p rze k aza lib y (ew en tu aln ie w fo rm ie k ró tk ic h p relekcji) sw oje u w agi n a te m a t w ygłaszanych przez ad w o k ató w przem ów ień. N a sp o tk an ie w siedzibie ra d y n ależałoby w ów czas zaprosić a d w o k a tó w z całej izby bądź dokonać po działu te re n u n a pew ne ośrodki. Z apew niony pow inien być u d ział adw okatów
N r 3 (207) Z prac Ośrodka Badawczego Adwokatury 103
p rzygotow anych do w ygłoszenia k ró tk ic h k o referató w i do zagajen ia tym sam ym dyskusji.
3. Z am iast sp o tk a ń z sędziam i sądu w ojew ódzkiego m ożna by zorganizow ać sp o t k an ie d y sk u sy jn e w yłącznie w gronie adw okatów . K ró tk ie re fe ra ty w p ro w a d za jące m ogliby w ygłosić ad w okaci z a jm u jąc y się zagadnieniam i przem ów ień są d o w ych z te re n u m iejscow ego lub zaproszeni za pośrednictw em Zespołu do S p ra w W ym ow y Sądow ej.
adw. dr Bronisław Koch
H. Program działalności Zespołu do Spraw Wymowy Sądowej
na rok 1975
M ożna uznać za re a ln e w y konanie w ro k u 1975 n astęp u jący c h zad ań w dziedzi nie w ym ow y sądow ej.
1. K o n k u rsy krasom ów cze d la ap lik an tó w ad w okackich
Zespół zap ro p o n u je rad o m adw o k ack im urządzenie w pierw szym półroczu 1975 r. k o n k u rsó w krasom ów czych ap lik an tó w i w tym celu p rzygotuje w zorcow y re g u la m in k o n k u rsu oraz listę tem atów .
Je sie n ią 1975 r. zostanie u rządzony w W arszaw ie ogólnopolski k o n k u rs k ra so m ów czy z udziałem la u re a tó w k o n k u rsó w w ojew ódzkich.
2. P ro je k t kształcen ia ap lik an tó w ad w okackich w dziedzinie w ym ow y sądow ej P ro je k t ta k i op raco w an y przez Zespół będzie przed staw io n y do zaopiniow ania R adzie P ro g ram o w e j O śro d k a Badaw czego A d w o k atu ry , a n astępnie, po uzgodnie niu z P re zy d iu m NRA, zostanie p rzesłan y do rozw ażenia i ew entualnego sto so w a n ia rad o m adw okackim .
3. G rom adzenie w y ró żn iający ch się przem ów ień sądow ych adw o k ató w
Z espół dokona w y b o ru szczególnie w artościow ych przem ów ień spośród p rze m ó w ień n ad esłan y ch . W ybrane przem ó w ien ia służyć b ęd ą ja k o pom oc w p ro w a d ze n iu zajęć szkoleniow ych.
W szystkie n ad e sła n e przem ów ienia zachow ane zo staną w zbiorach O środka Ba daw czego A dw o k atu ry .
P ocząw szy od 1976 r. Zespół do S p ra w W ym ow y S ądow ej corocznie będzie p r z y j m o w ał od za in te re so w an y c h ad w o k ató w te k sty ich n ajlepszych przem ów ień z ro k u ubiegłego.
4. E k sp e ry m e n ta ln e zajęcia p rak ty c zn e
W 1975 r. Zespół dążyć będzie do zorganizow ania:
a) w y k ład ó w n a te m a t p o praw ności językow ej w p rzem ów ieniach sądow ych, b) se m in a riu m te ch n ik i żywego słowa.
5. S p o tk an ie na te m a t „W spółczesna w ym ow a sądow a”
D nia 20 m a rc a 1975 r. odbyło się sp o tk a n ie n a te m a t „W spółczesna w ym ow a są d o w a ” z u działem adw okatów , ap lik an tó w i stu d e n tó w p ra w a U n iw e rsy te tu W a r szaw skiego. S p raw o zd an ie z tego sp o tk a n ia zo stan ie zam ieszczone w „ P a le strz e ”.
