Wprowadzenie do IV pakietu
kolejowego
Jednolity certyfikat bezpieczeństwa
Autoryzacja bezpieczeństwa
Certyfikat ECM
Spis treści
Studium przypadku Proces certyfikacji
Najważniejsze zmiany IV pakiet kolejowy
Warszawa,
IV PAKIET KOLEJOWY
AKTY PRAWNE I ICH WDROŻENIE
09.07.2020 r. 3
Dwa filary IV pakietu kolejowego
FILAR RYNKOWY:
• Otwarcie rynku przewozów pasażerskich
• Konkurencyjne tryby przyznawania kontraktów o realizację usługi
publicznej
• Rozporządzenie 2016/2337 uchylające rozporządzenie 1192/69
• Rozporządzenie 2016/2338 w sprawie kontraktów PSO
• Dyrektywa 2016/2370 zmieniająca dyrektywę 2012/34
FILAR TECHNICZNY:
• Nowe zasady dopuszczania do eksploatacji pojazdów
kolejowych i certyfikacji przewoźników
• Preautoryzacja ERTMS
• Wzmocnienie roli ERA
• Minimalizacja przepisów krajowych
• Rozporządzenie 2016/796 w sprawie Agencji Kolejowej UE
• Dyrektywa 2016/797/UE w sprawie interoperacyjności
• Dyrektywa 2016/798/UE w sprawie bezpieczeństwa
Wybrane akty wykonawcze
09.07.2020 r.
Warszawa, 5
Ogólne (dotyczące funkcjonowania Agencji):
• Rozporządzenie 2018/764 w sprawie opłat za czynności ERA
• Rozporządzenie 2018/867 w sprawie Rady Odwoławczej ERA
Dotyczące obszaru bezpieczeństwa:
• Rozporządzenie 2018/761 wspólna metoda oceny bezpieczeństwa dla nadzoru
• Rozporządzenie 2018/762 kryteria dla budowy systemu zarządzania bezpieczeństwem (SMS)
• Oba zmienione rozporządzeniem 2020/782
• Rozporządzenie 2018/763 procedura wydawania jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa (zmienione rozporządzeniem 2020/777)
• Rozporządzenie 2019/773 Techniczna Specyfikacja Interoperacyjności (TSI) w zakresie ruchu kolejowego (zmienione rozporządzeniem 2020/778)
• Rozporządzenie 2019/779 nowe zasady certyfikacji ECM (zmienione rozporządzeniem 2020/780)
Transpozycja części technicznej IV pakietu kolejowego
• Dyrektywy 2016/797 i 2016/798 zawierają nietypowe przepisy dotyczące terminów transpozycji, dopuszczając wdrożenie w dwóch terminach odległych o rok
• Decyzję o wyborze terminu pozostawiono państwom
członkowskim, które musiały jedynie ją notyfikować Komisji Europejskiej do 16.12.2018 r.
Pierwszy termin transpozycji Skorzystało z niego osiem państw (Bułgaria, Finlandia,
Francja, Grecja, Holandia, Rumunia, Słowenia, Włochy)
16.06.2019 r. 16.06.2020 r. 31.10.2020 r.
Nowy termin transpozycji w związku z pandemią COVID-19
Dla pozostałych trzynastu państw Drugi termin transpozycji
Skorzystało z niego pięć państw (Chorwacja, Dania, Łotwa,
Niemcy, Słowacja)
Warszawa,
NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY
ERA, SSC, OSS …
09.07.2020 r. 7
Wzmocniona rola Agencji Kolejowej UE (ERA)
NOWY PARTNER DLA PRZEWOŹNIKÓW KOLEJOWYCH
Przewoźnik działający wewnątrz jednego kraju:
jednolity certyfikat bezpieczeństwa wydawany przez krajowy organ ds. bezpieczeństwa lub Agencję
Kolejową Unii Europejskiej
Przewoźnik działający międzynarodowo:
jednolity certyfikat bezpieczeństwa wydaje Agencja Kolejowa Unii Europejskiej przy współpracy z
krajowymi organami ds. bezpieczeństwa
Jednolity certyfikat bezpieczeństwa (SSC)
NOWY DOKUMENT I PROCES JEGO UZYSKIWANIA
09.07.2020 r.
Warszawa, 9
• Dotychczas podział na certyfikat w części A (akceptowanej w całej UE) i B (dotyczącej tylko danego kraju) – podmiot działający w kilka krajach musiał mieć jedną część A i kilka części B
• Jednolity certyfikat bezpieczeństwa zastąpi certyfikaty w części A i B – będzie to jeden dokument określający zakres prowadzenia działalności w jednym lub kilku krajach
• Na poziomie unijnym szczegółowo określony został proces uzyskania
jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa, co reguluje rozporządzenie 2018/763
Punkt kompleksowej obsługi (OSS)
POŻEGNANIE Z PAPIEROWĄ KORESPONDENCJĄ
• System informatyczny, przez który będą przyjmowane i realizowane wnioski o wydanie jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa (wnioski o certyfikaty ECM czy
autoryzacje bezpieczeństwa pozostają po staremu)
• Z systemu będą korzystać zarówno wnioskodawcy
ubiegający się o dokumenty wydane przez Prezesa UTK, jak i Agencję
• Cała korespondencja z wnioskodawcą będzie prowadzona elektronicznie
• Możliwe jest zapoznanie się z systemem przy wykorzystaniu wersji testowej
https://oss.era.europa.eu
https://oss-uat.test-era.europa.eu
Nowe kryteria dla systemów zarządzania bezpieczeństwem
CZŁOWIEK W CENTRUM UWAGI
09.07.2020 r.
Warszawa, 11
• Wprowadzone rozporządzeniem 2018/762 zastępującym rozporządzenia 1158/2010 i 1169/2010
• Nowe kryteria obowiązkowe dla podmiotów uzyskujących certyfikat lub autoryzację od 31 października 2020 r.
• Stare kryteria stosowane do podmiotów certyfikowanych według dotychczasowych zasad
• Główne obszary zmian w kryteriach:
Czynniki ludzkie i organizacyjne (HOF):
uwzględnienie zachowań ludzkich i ich kontekstu organizacyjnego w działaniach związanych z bezpieczeństwem
Kultura bezpieczeństwa: wzajemne oddziaływanie wymogów systemu zarządzania
bezpieczeństwem, ich rozumienie przez zainteresowane osoby, wynikające z postaw, wyznawanych wartości i przekonań tych osób oraz podejmowanych przez nie działań, tj. decyzji i zachowań.
Przywództwo: zaangażowanie najwyższego kierownictwa we wdrażanie, rozwój i ulepszanie systemu zarządzania bezpieczeństwem, rola pełnomocnika ds. systemu
TSI Ruch kolejowy: nowe kryteria wymagają uwzględnienia wymagań TSI Ruch kolejowy
Rozszerzenie certyfikacji ECM
UTRZYMANIE POJAZDÓW KOLEJOWYCH PO NOWEMU
• Obecnie każdy pojazd kolejowy musi mieć podmiot odpowiedzialny za utrzymanie (ECM), ale tylko te zajmujące się utrzymaniem wagonów towarowych podlegają obowiązkowej certyfikacji
• Od 16 czerwca 2022 r. wszystkie ECM będą podlegały obowiązkowi wykazania zgodności z rozporządzeniem 2019/779, co może nastąpić na dwa sposoby:
• Poprzez uzyskanie certyfikatu ECM
• W ramach procesu certyfikacji lub autoryzacji bezpieczeństwa (tylko w określonym przypadku)
• Zmianie uległy także kryteriami budowy systemów
zarządzania utrzymaniem m.in. wprowadzono obowiązki związane z elementami krytycznymi dla bezpieczeństwa
RODZAJ POJAZDU
Wagon towarowy
Inny pojazd (wagon pasażerski,
zespół trakcyjny, lokomotywa,
pojazd specjalny)
RODZAJ PODMIOTU
SPOSÓB UŻYTKOWANIA
POJAZDU
SPOSÓB CERTYFIKACJI
Certyfikat ECM Inny podmiot
(np. pool taborowy, producent taboru)
Przewoźnik kolejowy lub
zarządca
Nie tylko na potrzeby własnej działalności
Wyłącznie na potrzeby własnej działalności
Proces certyfikacji / autoryzacji bezpieczeństwa
Warszawa,
PROCES CERTYFIKACJI BEZPIECZEŃSTWA
OD WNIOSKU DO CERTYFIKATU
09.07.2020 r. 13
Warszawa,
Złożenie wniosku za pośrednictwem OSS
• Określamy rodzaj wniosku (nowy, zmiana, odnowienie)
• Wskazujemy rodzaj (przewozy towarowe, pasażerskie itp.) i obszar działalności (nazwy zarządców)
• Możemy określić stacje graniczne
• Wskazujemy organ, do którego
kierowany jest wniosek
• Wgrywamy dokumenty świadczące o spełnieniu kryteriów – zarówno z rozporządzenia 2018/762, jak i kryteriów dotyczących wymagań krajowych
• Następnie uzupełniamy listę kontrolną wskazując konkretny dokument i dokładne miejsce, gdzie spełniono dany wymóg
• Lista uwzględnia również wymagania TSI Ruch kolejowy, których spełnienie musi wykazać podmiot
• Dodatkowo od wnioskodawcy może być wymagany plan działań naprawczych dotyczący:
— niezgodności stwierdzonych w nadzorze
— niewielkich zastrzeżeń z poprzedniej oceny
• Podajemy dane dotyczące organizacji i osoby kontaktowej
• Ponadto wymagane może być załączenie określonych
dokumentów o charakterze
administracyjnym np.
dowodu opłaty, pełnomocnictwa
• Po złożeniu wniosku nie można go
edytować
• OSS automatycznie przesyła
potwierdzenie złożenia wniosku
Przegląd wniosku (wstępna weryfikacja)
• Wyznaczenie zespołu oceniającego do danego wniosku
• Sprawdzenie, czy dokumentacja jest kompletna (zawiera
wszystkie elementy wymagane przez rozporządzenie 2018/763), wystarczająco czytelna i szczegółowa
• W przypadku wskazania stacji granicznych niezbędny może być kontakt z innymi krajowymi organami ds. bezpieczeństwa (NSA) w celu uzgodnienia warunków objęcia certyfikatem ruchu na
odcinkach granicznych
• Zakończeniem etapu przeglądu wniosku jest wysłanie wnioskodawcy potwierdzenia kompletności
• Organ ma miesiąc od otrzymania wniosku na jego przegląd
09.07.2020 r.
Warszawa, 15
Ocena szczegółowa
PODSTAWA DOKONYWANIA OCENY
• Etap oceny szczegółowej obejmuje analizę zgodności dostarczonej dokumentacji z kryteriami dla SMS określonymi w rozporządzeniu 2018/762, a także z wymaganiami TSI Ruch kolejowy i przepisów krajowych
• Podstawą do oceny jest przewodnik ERA dotyczący wymagań dla uzyskania certyfikatu bezpieczeństwa i autoryzacji bezpieczeństwa, który dla każdego kryterium zawiera:
— Omówienie jego celu i dodatkowe wyjaśnienia dotyczące interpretacji
— Wskazanie przykładowych dowodów, które może dostarczyć przewoźnik dla wykazania spełnienia kryterium
Ocena szczegółowa
TWORZENIE I KLASYFIKOWANIE KWESTII
09.07.2020 r.
Warszawa, 17
• W toku oceny szczegółowej (ale także przeglądu wniosku) mogą być identyfikowane tzw. kwestie, czyli aspekty wymagające dodatkowych wyjaśnień ze strony wnioskodawcy lub przedłożenia dodatkowych dowodów
• Istnieją cztery typy kwestii:
— Typ 1: prośba o wyjaśnienie informacji zawartych we wniosku (np. w przypadku niespójności)
— Typ 2: odpowiednik spostrzeżenia w audycie – wnioskodawca ma wolną rękę w zakresie ustosunkowania się do tej kwestii i nie jest ona istotna dla procesu oceny
— Typ 3: niewielkie zastrzeżenie (niezgodność), które nie uniemożliwia wydania certyfikatu, ale powinno być rozwiązane przez wnioskodawcą, a postęp w tym zakresie będzie nadzorowany przez NSA
— Typ 4: niezgodność krytyczna, wymaga zamknięcia przed wydaniem certyfikatu
• Tworzenie kwestii i odpowiadanie na nie jest realizowane za pośrednictwem OSS
Podjęcie decyzji
• W miarę postępu oceny szczegółowej poszczególne kwestie są zamykane lub zmieniany jest ich typ
• Wydanie decyzji pozytywnej jest uwarunkowane brakiem jakiejkolwiek otwartej kwestii typu 4
• Kwestie typu 3 mogą pozostać otwarte – ich zamknięcie jest przenoszone na etap nadzoru po wydaniu certyfikatu
• Do ewentualnych kwestii typu 2 wnioskodawca będzie musiał odnieść się dopiero przy okazji kolejnego wniosku o przedłużenie lub zmianę certyfikatu
• Organ ma 4 miesiące licząc od powiadomienia o kompletności wniosku na podjęcie decyzji
• O decyzji wnioskodawca zawiadamiany jest przez OSS
Warszawa,
STUDIUM PRZYPADKU
OKRESY PRZEJŚCIOWE
09.07.2020 r. 19
Warszawa,
Przewoźnik kolejowy (działalność tylko w Polsce)
• Certyfikat ważny do listopada lub grudnia 2020 r.: uzyskanie certyfikatu bezpieczeństwa A i B na starych zasadach przed 31 października 2020 r.
• Certyfikat ważny do początku 2021 r.:
— Uzyskanie certyfikatu bezpieczeństwa A i B przed 31 października 2020 r. (możliwe zarówno nowe, jak i stare kryteria); lub
— Wystąpienie o jednolity certyfikat bezpieczeństwa, a wcześniej wspólne testy OSS z wykorzystaniem prawdziwej dokumentacji
• Certyfikat wygasający w późniejszym terminie: wystąpienie o jednolity certyfikat bezpieczeństwa na nowych zasadach
• Po 31 października 2020 r. przewoźnik posiadający certyfikat część A i B w przypadku chęci dokonania jego zmiany będzie musiał wystąpić o jednolity certyfikat bezpieczeństwa
Zarządca infrastruktury
• Autoryzacja ważna do 30 października 2020 r. włącznie - uzyskanie autoryzacji bezpieczeństwa na starych zasadach
• Autoryzacja ważna po 30 października 2020 r. - uzyskanie autoryzacji bezpieczeństwa na nowych zasadach:
— Dokumentacja SMS dostosowana do kryteriów rozporządzenia 2018/762
— Wystąpienie o autoryzację bezpieczeństwa w oparciu o kryteria rozporządzenia 2018/762 może nastąpić przed 31 października 2020 r.
09.07.2020 r.
Warszawa, 21
