RZECZNICY PRAW I WOLNOŚCI. Mgr Karolina Badurowicz

(1)

RZECZNICY

PRAW I WOLNOŚCI

(2)

RZECZNICY PRAW I WOLNOŚCI

 ORGAN PAŃSTWOWY

 SKUPIONY W OSOBIE RZECZNIKA

 NIE MA CHARAKTERU KORPORACYJNEGO

 UMOCOWANIE W USTAWIE

 STRZEŻE INTERESÓW INDYWIDUALNYCH I ZBIOROWYCH

(3)

RZECZNIK PRAW

OBYWATELSKICH

(4)

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA

KONSTYTUCJA RP USTAWA O RZECZNIKU

PRAW OBYWATELSKICH

(5)

KONSTYTUCJA RP

Art. 208 Konstytucji RP

1. Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka

i obywatela określonych

w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych.

2. Zakres i sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich określa ustawa.

USTAWA O RPO

Art. 1 Ustawy o RPO

1. Ustanawia się Rzecznika Praw Obywatelskich.

2. Rzecznik Praw Obywatelskich, zwany dalej „Rzecznikiem”, stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innych aktach normatywnych, w tym

również na straży realizacji zasady równego traktowania.

(6)

■ KTO MOŻE ZOSTAĆ RPO:

Art. 2 Ustawy o RPO Rzecznikiem może być:

• obywatel polski

• wyróżniający się:

- wiedzą prawniczą,

- doświadczeniem zawodowym oraz

- wysokim autorytetem ze względu na swe walory moralne i wrażliwość społeczną.

(7)

TRYB POWOŁOWANIA

KONSTYTUCJA RP

1. Rzecznik Praw Obywatelskich jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na 5 lat.

USTAWA O RPO

1. Rzecznika powołuje Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu albo grupy 35 posłów.

2. Szczegółowy tryb zgłaszania kandydatów na Rzecznika Praw Obywatelskich określa uchwała Sejmu.

3. Uchwałę Sejmu o powołaniu Rzecznika Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie Marszałkowi Senatu.

4. Senat podejmuje uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na powołanie Rzecznika w ciągu miesiąca od dnia przekazania Senatowi uchwały Sejmu, o której mowa w ust. 3. Niepodjęcie uchwały przez Senat w ciągu miesiąca oznacza wyrażenie zgody.

5. Jeżeli Senat odmawia wyrażenia zgody na powołanie

Rzecznika, Sejm powołuje na stanowisko Rzecznika inną osobę.

Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio.

(8)

■ POWOŁANIE RPO:

SEJM

WNIOSEK O POWOŁANIE RPO:

- MARSZAŁEK SEJMU - 35 POSŁÓW

POWOŁANIE RPO PRZEZ

SENAT

PRZEKAZANIE

UCHWAŁY O WYBORZE RPO MARSZAŁKOWI SENATU

SENAT

A. PODJĘCIE UCHWAŁY O POWOŁANIU RPO

(miesiąc)

B. NIEPODJĘCIE UCHWAŁY O POWOŁANIU RPO

(uznawane za wyrażenie zgody) C. ODMOWA WYRAŻENIA ZGODY NA

POWOŁANIE RPO

A. ZAPRZYSIĘŻENIE RPO B. ZAPRZYSIĘŻENIE RPO

C. POWOŁANIE PRZEZ SEJM NA RPO INNĄ OSOBĘ

(9)

KADENCJA

KONSTYTUCJA RP

1. Rzecznik Praw Obywatelskich jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na 5 lat.

USTAWA O RPO

1. Kadencja Rzecznika trwa pięć lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem.

2. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem więcej niż przez dwie kadencje.

(10)

■ ŚLUBOWANIE

Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków Rzecznik składa przed Sejmem następujące ślubowanie:

„Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków Rzecznika Praw Obywatelskich

dochowam wierności Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec wolności i praw człowieka i obywatela, kierując się przepisami prawa oraz zasadami współżycia społecznego i sprawiedliwości. Ślubuję, że powierzone mi obowiązki wypełniać będę bezstronnie, z najwyższą sumiennością i starannością, że będę strzec godności powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy prawnie chronionej.”

Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania „Tak mi dopomóż Bóg”.

(11)

■ AKTUALNA SYTUACJA DOTYCZĄCA RPO:

Źródła:

https://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/8069506,bruksela-rzecznik-praw-obywatelskich-vera- jourova.html;

https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114884,26686101,marek-ast-prawdopodobnie-w-

przyszlym-tygodniu-sejm-wybierze.html;

(12)

■ RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH WYBRANY W DNIU 21 STYCZNIA 2021r.

https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/nowy-rzecznik-praw-obywatelskich-powolany-przez-

sejm-kim-jest-piotr-wawrzyk/vph9cht,79cfc278

(13)

STATUS RPO

KONSTYTUCJA RP

2. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych.

3. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może należeć do partii politycznej, związku

zawodowego ani prowadzić działalności

publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu.

USTAWA O RPO

Rzecznikiem może być obywatel polski wyróżniający się wiedzą prawniczą, doświadczeniem zawodowym oraz wysokim autorytetem ze względu na swe walory moralne i wrażliwość społeczną.

(14)

STATUS RPO

KONSTYTUCJA RP

Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swojej działalności niezawisły, niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie.

(15)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA

KONSTYTUCJA RP

Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do

ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ ani pozbawiony

wolności. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia

prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

USTAWA O RPO

Art. 7a Ustawy o RPO

Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ ani pozbawiony wolności. Rzecznik nie może być

zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne dla zapewnienia

(16)

■ WNIOSEK O WYRAŻENIE ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ RPO

Art. 7c Ustawy o RPO

4. Wnioski, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny zawierać:

1) oznaczenie wnioskodawcy oraz pełnomocnika, o ile został ustanowiony;

2) imię i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia Rzecznika;

3) wskazanie podstawy prawnej wniosku;

4) dokładne określenie czynu, którego dotyczy wniosek, ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz jego skutków, a zwłaszcza charakteru powstałej szkody;

5) uzasadnienie.

WNIOSEK W SPRAWIE O PRZESTĘPSTWO ŚCIGANE Z OSKARŻENIA PUBLICZNEGO

WNIOSEK DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ W SPRAWIE O PRZESTĘPSTWO ŚCIGANE Z

OSKARŻENIA PRYWATNEGO

- składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego - składa oskarżyciel prywatny, po wniesieniu sprawy do sądu

(17)

■ PROCEDURA W PRZEDMIOCIE POCIĄGNIĘCIA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ

■ (art. 7d Ustawy o RPO)

ZŁOŻENIE WNIOSKU MARSZAŁKOWI SEJMU

O POCIĄGNIĘCIE RPO DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ

SEJM WYRAŻA ZGODĘ NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ W DRODZE UCHWAŁY PODJĘTEJ BEZWZGLĘDNĄ WIĘKSZOŚCIĄ

USTAWOWEJ LICZBY POSŁÓW. NIEUZYSKANIE WYMAGANEJ WIĘKSZOŚCI GŁOSÓW OZNACZA PODJĘCIE UCHWAŁY O NIEWYRAŻENIU ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI

KARNEJ.

(18)

ZATRZYMANIE/ARESZTOWANIE

KONSTYTUCJA RP

Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do

odpowiedzialności karnej ani POZBAWIONY

WOLNOŚCI. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia

USTAWA O RPO

Art. 7a Ustawy o RPO

Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani

POZBAWIONY WOLNOŚCI. Rzecznik nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne dla zapewnienia

(19)

■ ZATRZYMANIE/ARESZTOWANIE RPO

1. Zakaz zatrzymania, obejmuje wszelkie formy pozbawienia lub ograniczenia wolności osobistej Rzecznika przez organy stosujące przymus.

Art. 7e Ustawy o RPO

2. Wniosek o wyrażenie zgody na zatrzymanie lub aresztowanie Rzecznika składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego.

3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, powinien zawierać:

1) oznaczenie wnioskodawcy;

3) dokładne określenie czynu oraz jego kwalifikację prawną;

4) podstawę prawną zastosowania określonego środka;

5) uzasadnienie, wskazujące w szczególności na konieczność zastosowania określonego środka.

(20)

■ PROCEDURA W PRZEDMIOCIE WYRAŻENIA ZGODY NA ZATRZYMANIE LUB ARESZTOWANIE

■ (art. 7e Ustawy o RPO)

O ZATRZYMANIE LUB ARESZTOWANIE RPO

SEJM WYRAŻA ZGODĘ NA ZATRZYMANIE LUB ARESZTOWANIE W DRODZE UCHWAŁY PODJĘTEJ BEZWZGLĘDNĄ WIĘKSZOŚCIĄ USTAWOWEJ LICZBY POSŁÓW. NIEUZYSKANIE WYMAGANEJ WIĘKSZOŚCI

GŁOSÓW OZNACZA PODJĘCIE UCHWAŁY O

NIEWYRAŻENIU ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ.

(21)

ZAKOŃCZENIE KADENCJI

Po zaprzestaniu wykonywania obowiązków Rzecznik ma prawo powrócić na stanowisko zajmowane poprzednio albo otrzymać stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu, jeżeli nie ma przeszkód prawnych.

ROZPOCZĘCIE KADENCJI

UPŁYW 5 LAT

ZAKOŃCZENIE KADENCJI

(22)

ODWOŁANIE

1. Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem okresu, na jaki został powołany, jeżeli:

1) zrzekł się wykonywania obowiązków;

2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby, ułomności lub upadku sił - stwierdzonych orzeczeniem lekarskim;

3) złożył niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne, stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu.

2. Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem okresu, na jaki został powołany, również jeżeli Rzecznik sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu.

ROZPOCZĘCIE KADENCJI

NIE UPŁYNĄŁ JESZCZE OKRES 5 LAT KADENCJI RPO

ODWOŁANIE

(23)

ODWOŁANIE

PRZYCZYNA ODWOŁANIA SPOSÓB ODWOŁANIA

• ZRZECZENIE SIĘ WYKONYWANIA OBOWIĄZKÓW • NA WNIOSEK MARSZAŁKA SEJMU

• RPO STAŁ SIĘ TRWALE NIEZDOLNY DO PEŁNIENIA

OBOWIĄZKÓW NA SKUTEK CHOROBY, UŁOMNOŚCI LUB UPADKU SIŁ - STWIERDZONYCH ORZECZENIEM LEKARSKIM

• RPO SPRZENIEWIERZYŁ SIĘ ZŁOŻONEMU ŚLUBOWANIU

• NA WNIOSEK

A) MARSZAŁKA SEJMU

B) GRUPY CO NAJMNIEJ 35 POSŁÓW

• WIĘKSZOŚCIĄ CO NAJMNIEJ 3/5 GŁOSÓW W OBECNOŚCI CO NAJMNIEJ POŁOWY USTAWOWEJ LICZBY POSŁÓW.

(24)

GŁÓWNE ZADANIE RPO

KONSTYTUCJA RP

Art. 208 Konstytucji RP

1. Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych

w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych.

USTAWA O RPO

Art. 1 Ustawy o RPO

2. Rzecznik Praw Obywatelskich, zwany dalej

„Rzecznikiem”, stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych

w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innych aktach normatywnych, w tym również na straży realizacji zasady równego

traktowania.

(25)

CZYNNOŚCI RPO

1. Rzecznik podejmuje czynności przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie wiadomość wskazującą na naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela, w tym zasady równego traktowania.

2. Rzecznik regularnie sprawdza sposób traktowania osób pozbawionych wolności.

(26)

■ PODJĘCIE CZYNNOŚCI PRZEZ RPO:

Art. 9 Ustawy o RPO

PODJĘCIE CZYNNOŚCI PRZEZ RPO

NA WNIOSEK

OBYWATELI LUB ICH ORGANIZACJI

ORGANÓW SAMORZĄDÓW

RZECZNIKA PRAW DZIECKA

RZECZNIKA PRAW MAŁYCH I ŚREDNICH

PRZEDSIĘBIORCÓW Z WŁASNEJ INICJATYWY

(27)

■ WNIOSEK SKIEROWANY DO RPO

Wniosek kierowany do Rzecznika jest wolny od opłat, nie wymaga zachowania szczególnej formy, lecz powinien zawierać oznaczenie wnioskodawcy oraz osoby, której wolności i praw sprawa dotyczy, a także określać

przedmiot sprawy.

(28)

■ CZYNNOŚCI RPO PODJĘTE WSKUTEK ZŁOŻENIA WNIOSKU Art. 11 Ustawy o RPO

I. ZŁOŻENIE WNIOSKU DO RPO II. DZIAŁANIA RPO:

PODJĄĆ SPRAWĘ

POPRZESTAĆ NA WSKAZANIU WNIOSKODAWCY PRZYSŁUGUJĄCYCH MU ŚRODKÓW DZIAŁANIA

PRZEKAZAĆ SPRAWĘ WEDŁUG WŁAŚCIWOŚCI

NIE PODJĄĆ SPRAWY

(29)

■ UPRAWNIENIA RPO:

Art. 12 Ustawy o RPO + Art. 13 Ustawy o RPO + Art. 14 Ustawy o RPO

I. WPŁYNIĘCIE WNIOSKU DO RPO

II. DECYZJA O PODJĘCIU RPO

DZIAŁAŃ

Art. 16 Ustawy o RPO

PODEJMUJĄC SPRAWĘ RZECZNIK MOŻE:

1) samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające;

2) zwrócić się o zbadanie sprawy lub jej części do właściwych organów, w szczególności organów nadzoru, prokuratury, kontroli państwowej, zawodowej lub społecznej;

3) zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenia kontroli dla zbadania określonej sprawy lub jej części.

(30)

CZYNNOŚCI PODEJMOWANE PRZEZ RPO CZYNNOŚCI PODJĘTE

WSKUTEK ZŁOŻENIA WNIOSKU

1. Rzecznik po zapoznaniu się z każdym skierowanym do niego wnioskiem może:

1) podjąć sprawę,

2) poprzestać na wskazaniu wnioskodawcy przysługujących mu środków działania, 3) przekazać sprawę według właściwości,

4) nie podjąć sprawy

- zawiadamiając o tym wnioskodawcę i osobę, której sprawa dotyczy.

WYSTĘPOWANIE DO WŁAŚCIWYCH ORGANÓW

1. W związku z rozpatrywanymi sprawami Rzecznik może przedstawiać właściwym organom, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony wolności i praw człowieka i obywatela i usprawnienia trybu załatwiania ich spraw.

WSPÓŁDZIAŁANIE Z INNYMI Art. 17a Ustawy o RPO

Rzecznik współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami oraz z zagranicznymi i międzynarodowymi organami i

organizacjami na rzecz ochrony wolności i praw człowieka i obywatela, także w zakresie równego traktowania.

DZIAŁANIA ZWIĄZANE Z REALIZOWANIEM ZASADY

RÓWNEGO TRAKTOWANIA

Art. 17b Ustawy o RPO

Do zakresu działania Rzecznika, dotyczącego realizacji zasady równego traktowania, należy również:

1) analizowanie, monitorowanie i wspieranie równego traktowania wszystkich osób;

2) prowadzenie niezależnych badań dotyczących dyskryminacji;

3) opracowywanie i wydawanie niezależnych sprawozdań i wydawanie zaleceń odnośnie do problemów związanych z dyskryminacją.

(31)

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI

KONSTYTUCJA RP

Rzecznik Praw Obywatelskich corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.

USTAWA O RPO

1. Rzecznik corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela, w tym przekazuje:

1) informację o prowadzonej działalności w obszarze równego traktowania oraz jej wynikach;

2) informację o przestrzeganiu zasady równego traktowania w Rzeczypospolitej Polskiej,;

3) wnioski oraz rekomendacje dotyczące działań, które należy podjąć w celu zapewnienia przestrzegania zasady równego traktowania.

2. Informacja Rzecznika podawana jest do wiadomości publicznej.

3. Rzecznik może przedkładać Sejmowi i Senatowi określone sprawy wynikające z jego działalności.

4. Rzecznik na wniosek Marszałka Sejmu przedstawia informację lub podejmuje czynności w określonych sprawach.

(32)

BIURO RPO

1. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

2. Rzecznik nadaje, w drodze zarządzenia, statut, który określa zadania i organizację Biura.

3. Rzecznik może powołać nie więcej niż trzech zastępców Rzecznika. Rzecznik odwołuje zastępców Rzecznika.

4. Rzecznik określa zakres zadań zastępcy (zastępców) Rzecznika.

5. Do zastępców Rzecznika oraz pracowników Biura Rzecznika Praw Obywatelskich stosuje się odpowiednio przepisy o pracownikach urzędów państwowych.

(33)

PEŁNOMOCNICY TERENOWI

Art. 22 Ustawy o RPO

Rzecznik, za zgodą Sejmu, może ustanowić swoich pełnomocników terenowych.

Źródło: https://www.rpo.gov.pl/pl/content/punkty-przyjec-interesantow

(34)

PRZYDATNE LINKI:

 STRONA INTERNETOWA RPO

https://www.rpo.gov.pl/

(35)

RZECZNIK

PRAW DZIECKA

(36)

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA

KONSTYTUCJA RP USTAWA O RPO

(37)

KONSTYTUCJA RP

4. Ustawa określa kompetencje i sposób powoływania Rzecznika Praw Dziecka.

USTAWA O RPD

Art. 1 Ustawy o RPD

1. Ustanawia się Rzecznika Praw Dziecka.

2. Rzecznik Praw Dziecka, zwany dalej Rzecznikiem, stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem

odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców.

3. Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym

środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.

(38)

■ KTO MOŻE ZOSTAĆ RPD:

4. Rzecznikiem może być ten, kto:

1) jest obywatelem polskim;

2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych;

3) nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne;

4) ukończył studia wyższe i uzyskał tytuł magistra lub tytuł równorzędny;

5) ma co najmniej pięcioletnie doświadczenie w pracy z dziećmi lub na ich rzecz;

6) jest nieskazitelnego charakteru i wyróżnia się wysokim autorytetem ze względu na walory moralne i wrażliwość społeczną.

(39)

TRYB POWOŁANIA

1. Rzecznika powołuje Sejm, za zgodą Senatu, na wniosek Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów.

2. Szczegółowy tryb zgłaszania kandydatów na Rzecznika określa uchwała Sejmu.

3. Uchwałę Sejmu o powołaniu Rzecznika Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie Marszałkowi Senatu.

4. Senat podejmuje uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na powołanie Rzecznika w ciągu miesiąca od dnia otrzymania uchwały Sejmu, o której mowa w ust. 3. Niepodjęcie uchwały przez Senat w ciągu miesiąca oznacza wyrażenie zgody.

5. Jeżeli Senat nie wyrazi zgody na powołanie Rzecznika, Sejm powołuje na to stanowisko inną osobę.

Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio.

(40)

■ POWOŁANIE RPD:

SEJM

WNIOSEK O POWOŁANIE RPD:

- MARSZAŁEK SEJMU - MARSZAŁEK SENATU - 35 POSŁÓW / 15 SENATORÓW

POWOŁANIE RPD PRZEZ

SEJM

PRZEKAZANIE

UCHWAŁY O WYBORZE RPD MARSZAŁKOWI SENATU

SENAT

A. PODJĘCIE UCHWAŁY O POWOŁANIU RPD

(miesiąc)

B. NIEPODJĘCIE UCHWAŁY O POWOŁANIU RPD

(uznawane za wyrażenie zgody) C. ODMOWA WYRAŻENIA ZGODY NA

POWOŁANIE RPD

A. ZAPRZYSIĘŻENIE RPD B. ZAPRZYSIĘŻENIE RPD

C. POWOŁANIE PRZEZ SEJM NA RPD INNĄ OSOBĘ

(41)

KADENCJA

1. Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem.

2. Kadencja Rzecznika wygasa w razie jego śmierci lub odwołania.

3. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.

(42)

■ ŚLUBOWANIE

Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków Rzecznik składa przed Sejmem następujące ślubowanie:

,,Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków Rzecznika Praw Dziecka dochowam wierności Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec praw dziecka, kierując się przepisami prawa, dobrem dziecka i dobrem rodziny. Ślubuję, że powierzone mi obowiązki będę wypełniać bezstronnie, z

najwyższą sumiennością i starannością, że będę strzec godności powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy prawnie chronionej. "

Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania „Tak mi dopomóż Bóg”.

(43)

STATUS RPD

Art. 7 Ustawy o RPD

1. Rzecznik jest w swojej działalności niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie.

2. Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu:

pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności

2c. Rzecznik nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu

niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

3. Rzecznik nie może:

1) zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej ani wykonywać innych zajęć zawodowych;

2) należeć do partii politycznej;

3) prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu.

(44)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA

■ WNIOSEK O WYRAŻENIE ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ RPO

Art. 7d Ustawy o RPD

4. Wnioski, powinny zawierać:

1) oznaczenie wnioskodawcy oraz pełnomocnika, o ile został ustanowiony;

3) wskazanie podstawy prawnej wniosku;

4) dokładne określenie czynu, którego dotyczy wniosek, ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz jego skutków, a zwłaszcza charakteru powstałej szkody;

5) uzasadnienie.

WNIOSEK W SPRAWIE O PRZESTĘPSTWO ŚCIGANE Z OSKARŻENIA PUBLICZNEGO

WNIOSEK DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ W SPRAWIE O PRZESTĘPSTWO ŚCIGANE Z

OSKARŻENIA PRYWATNEGO

- składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego - składa oskarżyciel prywatny, po wniesieniu sprawy do

(45)

■ PROCEDURA W PRZEDMIOCIE POCIĄGNIĘCIA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ

■ (art. 7c Ustawy o RPD)

O POCIĄGNIĘCIE RPD DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ

SEJM WYRAŻA ZGODĘ NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ W DRODZE UCHWAŁY PODJĘTEJ BEZWZGLĘDNĄ WIĘKSZOŚCIĄ

USTAWOWEJ LICZBY POSŁÓW. NIEUZYSKANIE WYMAGANEJ WIĘKSZOŚCI GŁOSÓW OZNACZA PODJĘCIE UCHWAŁY O NIEWYRAŻENIU ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI

KARNEJ.

(46)

ZATRZYMANIE/ARESZTOWANIE

Art. 7e Ustawy o RPD

1. Zakaz zatrzymania, o którym mowa w art. 7a, obejmuje wszelkie formy pozbawienia lub ograniczenia wolności osobistej Rzecznika przez organy stosujące przymus.

2. Wniosek o wyrażenie zgody na zatrzymanie lub aresztowanie Rzecznika składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego.

3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, powinien zawierać:

1) oznaczenie wnioskodawcy;

3) dokładne określenie czynu oraz jego kwalifikację prawną;

4) podstawę prawną zastosowania określonego środka;

5) uzasadnienie, wskazujące w szczególności na konieczność zastosowania określonego środka.

(47)

■ PROCEDURA W PRZEDMIOCIE ZATRZYMANIA/ARESZTOWANIA

■ (art. 7e Ustawy o RPD)

O ZATRZYMANIE/ARESZTOWANIE

SEJM WYRAŻA ZGODĘ NA

ZATRZYMANIE/ARESZTOWANIE W DRODZE UCHWAŁY PODJĘTEJ BEZWZGLĘDNĄ WIĘKSZOŚCIĄ USTAWOWEJ

LICZBY POSŁÓW. NIEUZYSKANIE WYMAGANEJ WIĘKSZOŚCI GŁOSÓW OZNACZA PODJĘCIE UCHWAŁY

O NIEWYRAŻENIU ZGODY NA POCIĄGNIĘCIE RZECZNIKA DO ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ.

(48)

ODWOŁANIE RPD

1. Sejm, za zgodą Senatu, odwołuje Rzecznika przed upływem kadencji, jeżeli:

1) zrzekł się on sprawowania urzędu;

2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby lub utraty sił, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim;

3) sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu;

4) został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne.

(49)

■ ODWOŁANIE RPD:

SEJM

WNIOSEK O POWOŁANIE RPO:

- MARSZAŁEK SEJMU - MARSZAŁEK SENATU - 35 POSŁÓW /15 SENATORÓW

ODWOŁANIE RPD PRZEZ

SEJM

PRZEKAZANIE

UCHWAŁY O ODWOŁANIU RPD

MARSZAŁKOWI SENATU

SENAT

A. PODJĘCIE UCHWAŁY O ODWOŁANIU RPD

(miesiąc)

B. NIEPODJĘCIE UCHWAŁY O ODWOŁANIU RPD

(uznawane za wyrażenie zgody)

(50)

GŁÓWNE ZADANIE RPD

2. Rzecznik Praw Dziecka, zwany dalej Rzecznikiem, stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców.

(51)

CZYNNOŚCI RPD

INICJATYWA RPD Art. 9 Ustawy o RPD

1. Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę w

szczególności informacje pochodzące od obywateli lub ich organizacji, wskazujące na naruszanie praw lub dobra dziecka.

2. Rzecznik powiadamia osobę lub organizację, która zgłosiła informację o naruszeniu praw lub dobra dziecka, o zajętym przez siebie stanowisku, a w przypadku podjęcia działania - o jego skutkach.

WSPÓŁPRACA Z INNYMI ORGANAMI

Art. 10b Ustawy o RPD

Organ, organizacja lub instytucja, do których zwróci się Rzecznik, są obowiązane z nim współdziałać i udzielać mu pomocy, a w szczególności:

1) zapewnić dostęp do akt i dokumentów badanej sprawy;

2) udzielać Rzecznikowi żądanych przez niego informacji i wyjaśnień;

3) udzielać wyjaśnień dotyczących podstawy faktycznej i prawnej swoich rozstrzygnięć.

OCENY, WNIOSKI, INICJATYWA USTAWODAWCZA

1. Rzecznik przedstawia właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony praw i dobra dziecka oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym zakresie.

2. Rzecznik może również występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych.

3. Organy, instytucje i organizacje, do których Rzecznik zwrócił się z wnioskami określonymi w ust. 1 i 2, są obowiązane ustosunkować się do tych wniosków w terminie 30 dni od daty ich otrzymania.

WSPÓŁDZIAŁANIE RPD

Art. 11a Ustawy o RPD

Rzecznik współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i

(52)

(53)

(54)

COROCZNA INFORMACJA

1. Rzecznik przedstawia Sejmowi i Senatowi, corocznie, nie później niż do dnia 31 marca, informację o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka.

2. Informacja Rzecznika jest podawana do wiadomości publicznej

.

(55)

BIURO RPD

1. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Dziecka.

2. Rzecznik nadaje, w drodze zarządzenia, statut, który określa organizację Biura.

3. Rzecznik może powołać zastępcę Rzecznika. Rzecznik odwołuje zastępcę Rzecznika.