N I S T Y T U T
A K Y T W I
A Z C J I R E G I O N W Ó
Strona | 1
I N F O R M A T O R
NIEODPŁATNA POMOC PRAWNA
NIEODPŁATNE PORADNICTWO OBYWATELSKIE NIEODPŁATNA MEDIACJA
dla przedsiębiorców
WSTĘP
Ustawa z dnia 14 maja 2020 roku o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 przyniosła (w art. 29) zmianę przepisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 roku o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.
Przypomnijmy, że w ramach systemu nieodpłatnej pomocy prawnej działającego od stycznia 2016 roku (aktualnie polegającego na świadczeniu nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego lub nieodpłatnej mediacji) pomoc przysługuje każdej osobie fizycznej, która złoży oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Dotychczas porady nie mogły mieć związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba że problem prawny dotyczył przygotowania do rozpoczęcia takiej działalności.
Począwszy od dnia 16 maja 2020 roku prawo do skorzystania z ogólnopolskiego systemu nieodpłatnej pomocy prawnej obejmie również przedsiębiorców w związku z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą.
N I S T Y T U T
A K Y T W I
A Z C J I R E G I O N W Ó
Strona | 2 CZY KAŻDY PRZEDSIĘBIORCA BĘDZIE MÓGŁ SKORZYSTAĆ Z POMOCY?
Każda osoba uprawniona przed skorzystaniem z pomocy obowiązana jest złożyć pisemne oświadczenie, iż nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Dodatkowo osoba poszukująca pomocy w zakresie związanym z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą składa dodatkowe oświadczenie, iż w okresie ostatniego roku przed skorzystaniem z pomocy nie zatrudniała innych osób.
Najprościej rzecz ujmując, do otrzymania pomocy w ramach systemu nieodpłatnej pomocy prawnej uprawnieni są przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, wykonujący jednoosobową działalność gospodarczą, którzy przy swojej działalności sami nie są pracodawcami (i nie byli nimi w ciągu ostatniego roku).
Zaproponowana przez ustawodawcę zmiana podyktowana jest obecną od kilku lat na rynku pracy tendencją, w ramach której często wymogiem podjęcia współpracy na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. zlecenie lub dzieło) jest posiadanie własnej działalności gospodarczej.
W podobnym kierunku często zmierzają również stosunki pracy, które także są zastępowane przez umowy cywilnoprawne z osobami fizycznymi prowadzącymi jednoosobowe działalności gospodarcze. Przy takich modyfikacjach często zakres obowiązków w pracy nie ulega zmianie, ale jednoosobowi przedsiębiorcy muszą zdawać sobie sprawę, że przejmują na siebie inne powinności charakterystyczne dla samozatrudnienia (np. fakturowanie, opłacanie składek, księgowość, obowiązki w relacji z konsumentem).
Pomijając kwestie celowości tych działań należy zwrócić uwagę na fakt, iż osoba fizyczna wykonująca swoją pracę jako przedsiębiorca w formie jednoosobowej działalności
N I S T Y T U T
A K Y T W I
A Z C J I R E G I O N W Ó
Strona | 3 gospodarczej jest traktowana w obrocie jako profesjonalista. Wymagany jest zatem od niej
zdecydowanie większy stopień świadomości prawnej i dbałości o własne sprawy, aniżeli od osoby fizycznej zatrudnionej na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych.
JAKĄ POMOC WYBRAĆ?
Przed skorzystaniem z pomocy warto zrozumieć charakter poszczególnych rodzajów punktów nieodpłatnej pomocy.
W ramach Punktu Nieodpłatnej Pomocy Prawnej (dalej NPP) możemy oczekiwać poinformowania o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących uprawnieniach i obwiązkach, również w związku z prowadzonymi postępowaniami z udziałem strony lub oznaczenia sposobu rozwiązania problemu prawnego.
Ponadto w Punkcie NPP sporządzane są projekty pism wszczynających postępowanie (np.
pozew, wniosek, skarga, zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa), ale obowiązek sporządzania pism nie dotyczy tych, które chcielibyśmy złożyć w już toczącym się postępowaniu.
W braku możliwości poniesienia kosztów sądowych, przy udziale Punktu NPP zostanie sporządzony wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu.
Z początkiem 2019 roku wprowadzono Punkty Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego (dalej NPO), które swoim zakresem różnią się od charakterystyki pomocy świadczonej w ramach NPP.
Celem poradnictwa obywatelskiego jest podniesienie stopnia świadomości osoby korzystającej z pomocy, poinformowanie o uprawnieniach, obowiązkach, ale przede
N I S T Y T U T
A K Y T W I
A Z C J I R E G I O N W Ó
Strona | 4 wszystkim próba diagnozy problemu (nie zawsze prawnego) i wsparcie w jego rozwiązaniu
przez osobę uprawnioną.
Dorady obywatelscy mają obowiązek posiadania wykształcenia wyższego (nie zawsze prawniczego), zatem ich pomoc dotyczy z reguły przedstawienia kierunków działań, które należy podjąć (często w formie tzw. planu działania), które zmierzają do samodzielnego rozwiązania przez osobę uprawnioną jej problemu.
Wartym uwagi uprawnionych osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą jest możliwość skorzystania w Punktach z Nieodpłatnej Mediacji, która może być prowadzona między stronami dążącymi do polubownego rozwiązania sporu. Warunkiem koniecznym dla udzielenia nieodpłatnej mediacji jest, aby to osoba uprawniona była stroną inicjującą takie postępowanie.
Mediacja w ramach systemu może polegać na: poinformowaniu osoby uprawnionej o różnych sposobach polubownego rozwiązywania sporów, przygotowaniu projektu umowy lub wniosku o mediację (również w sprawie karnej), prowadzeniu samej mediacji, a w wypadku zawarcia porozumienia – przygotowaniu wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem.
Pomoc możemy otrzymać w każdym Punkcie (zarówno NPP, jak i NPO), jednakże warto pamiętać, że prowadzenie mediacji może być powierzone wyłącznie mediatorowi wpisanemu na listę stałych mediatorów prowadzoną przez Prezesów Sądów Okręgowych.
PORADA UDZIELONA PRZEDSIĘBIORCY, A POMOC DE MINIMIS
Największą różnicą pomiędzy dostępem do pomocy dla uprawnionych osób fizycznych oraz przedsiębiorców prowadzących firmę w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, którzy nie są jednocześnie pracodawcami jest to, że udzielona porada kwalifikowana jest
N I S T Y T U T
A K Y T W I
A Z C J I R E G I O N W Ó
Strona | 5 jako pomoc publiczna de minimis (udzielana małym i średnim przedsiębiorcom bez potrzeby
zgłaszania jej do Komisji Europejskiej).
Przedsiębiorca podejmując próbę skorzystania z pomocy powinien przedstawić zaświadczenia o udzielonej mu pomocy de minimis i zaświadczenia o pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie z roku, w którym ma skorzystać z pomocy oraz w ciągu dwóch lat podatkowych poprzedzających dzień skorzystania z pomocy.
Uzyskanie informacji finansowych związanych z pomocą de minimis nie jest przesadnie skomplikowane. W wypadku zlecenia prowadzenia księgowości zewnętrznej firmie, biuro rachunkowe nie powinno mieć trudności w przedstawieniu mikroprzedsiębiorcy koniecznych danych.
W braku zaświadczeń przedsiębiorca składa oświadczenie o wysokości pomocy de minimis lub oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy (w roku bieżącym i poprzedzających go dwóch lat podatkowych).
Powyższe oświadczenie(-a) powinny być złożone Staroście (Prezydentowi Miasta na prawach Powiatu) jeszcze przed przystąpieniem do udzielenia pomocy przez doradcę obywatelskiego, prawnika lub mediatora – jeszcze na etapie rejestracji wizyty w Punkcie NPP lub NPO, ponieważ to Starosta jest podmiotem udzielającym pomocy w rozumieniu przepisów dotyczących zaświadczeń o pomocy de minimis.
Po udzielonej poradzie Starosta wydaje z urzędu osobie uprawnionej zaświadczenie o wysokości otrzymanej pomocy de minimis, które może być wykorzystane przez przedsiębiorcę w przyszłości.
Wartym uwagi jest fakt, iż nawet w wypadku potrzeby skorzystania kilkakrotnie z pomocy Punkcie NPP lub NPO z porady (nawet w ramach tej samej sprawy), procedura związana ze
N I S T Y T U T
A K Y T W I
A Z C J I R E G I O N W Ó
Strona | 6 GDZIE SZUKAĆ POMOCY?
Obecnie w Mieście Gdańsk działa łącznie 19 Punktów Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego.
We wszystkich Punktach świadczona jest mediacja – w wybrane dni, kiedy dyżury realizowane są przez prawników lub doradców obywatelskich będących jednocześnie mediatorami.
Rejestracja na porady odbywa się poprzez wydzielony numer telefonu Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Gdańsku oraz numery telefonów organizacji pozarządowych, którym powierzono prowadzenie Punktów w Mieście Gdańsk (do Punktów obsługiwanych przez te organizacje).
Rejestracja możliwa jest również poprze platformę znajdującą się pod adresem www.np.ms.gov.pl.
Począwszy od połowy marca 2020 roku z uwagi na zawieszenie dyżurów stacjonarnych w Punktach pomoc świadczona jest w formie zdalnej (telefonicznie lub poprzez inne środki porozumiewania się na odległość).
Więcej informacji, w tym numeru telefonów rejestrujących na porady w ramach Miasta Gdańska dostępnych jest pod adresem https://www.gdansk.pl/wiadomosci/nieodplatna- pomoc-prawna-i-mediacja-w-2020-roku-lista-placowek,a,161827
