Nowa Perspektywa Finansowa 2014-2020 – kluczowe pojęcia i informacje
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Marcin Wiśniewski Kierownik Zespołu ds. Funduszy UE
NFOŚiGW
Falenty, 18 października 2013 r.
Plan prezentacji
1.
Założenie i cele UE.2.
Budżet.3.
Dokumenty Programowe.4.
Programy Operacyjne.5.
Potencjalne obszary wsparcia przedsiębiorców.6.
Nowy wymiar wsparcia.7.
Stan przygotowania.Skróty (1/4)
•
CPR – Common Provision Regulation, projekt rozporządzenia ogólnego,•
CSF – Common Strategic Framework, Wspólne Ramy Strategiczne,•
CT – Cel Tematyczny,•
DSRK – Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju do 2030 r.,•
EFMR – Europejski Fundusz Morski i Rybacki,•
EFRR – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego,•
EFRROW – Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich,Skróty (2/4)
•
EFS – Europejski Fundusz Społeczny,•
EWT – Europejska Współpraca Terytorialna,•
FF – Fundusz Funduszy,•
FS – Fundusz Spójności,•
IF – Instrument Finansowy,•
KPR – Krajowy Program Reform,•
KPZK – Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju,•
NPF – Nowa Perspektywa Finansowa,•
OSI – Obszary Strategicznej Interwencji (państwa),Skróty (3/4)
•
PI – Priorytet Inwestycyjny,•
PO IiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko,•
PO IR – Program Operacyjny Inteligentny Rozwój,•
PO PT – Program Operacyjny Pomoc Techniczna,•
PO PW – Program Operacyjny Polska Wschodnia,•
PO WER – Program Operacyjny Wiedza, Edukacja i Rozwój,•
PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich,•
RKSL – Rozwój kierowany przez społeczność lokalną,Skróty (4/4)
•
RPO – Regionalny Program Operacyjny,•
SRK – Strategia Rozwoju Kraju do 2020 r., zwana także Średniookresową Strategią Rozwoju Kraju – ŚSRK,•
UP – Umowa Partnerstwa,•
WPR – Wspólna Polityka Rolna,•
WPRyb – Wspólna Polityka Rybołówstwa,•
WRF – Wieloletnie Ramy Finansowe,•
WRS – Wspólne Ramy Strategiczne,•
ZIT – Zintegrowane Inwestycje Terytorialne.Cele prezentacji
•
powiązanie dokumentów unijnych z krajowymi dokumentami strategicznymi,•
wyjaśnienie kluczowych pojęć,•
wskazanie potencjalnych obszarów wsparcia dla przedsiębiorców,•
przedstawienie stanu przygotowania.Reforma polityk UE
Założenia:
•
ścisła koordynacja polityk UE z krajowymi,•
wzmocnienie współzależności wybranych dziedzin interwencji publicznej.Priorytety Strategii Europa 2020
•
rozwój inteligentny,•
rozwój zrównoważony,•
rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu,Dlatego pełna nazwa Strategii Europa 2020 to:
Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającemu włączeniu społecznemu.
Nadrzędne cele UE do 2020
•
wskaźnik zatrudnienia (20-64 lata) = 75%,•
inwestycje B+R = 3% PKB UE,•
w zakresie klimatu i energii – pakiet 20/20/20,•
ograniczenie przedwcześnie kończących naukę do10% i zwiększenie wyższego wykształcenia (30-34 lat) do 40%,
•
zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem o 20 mln.Projekty przewodnie Strategii
•
„Unia innowacji”,•
„Młodzież w drodze”,•
„Europejska agenda cyfrowa”,•
„Europa efektywnie korzystająca z zasobów”,•
„Polityka przemysłowa w erze globalizacji”,•
„Program na rzecz umiejętności i zatrudnienia”,•
„Europejski program walki z ubóstwem”.„Europa efektywnie korzystająca z zasobów”
•
uniezależnienie wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów,•
przejście na gospodarkę niskoemisyjną,•
większe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,•
modernizacja transportu,•
propagowanie efektywności energetycznej.Wspólne Ramy Strategiczne
Wspólne Ramy Strategiczne (WRS) – dokument
opracowany przez Komisję Europejską, przekładający ogólne i szczegółowe cele Strategii Europa 2020 na kluczowe działania funduszy objętych zakresem WRS.
(art. 10 projektu rozporządzenia ogólnego).
Fundusze WRS:
Fundusze Polityki Spójności: EFRR, EFS, FS, Fundusz Wspólnej Polityki Rolnej: EFRROW,
Fundusz Wspólnej Polityki Rybołówstwa: EFMR.
Cele Tematyczne (1/2)
1.
wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji,2.
zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych,3.
podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego (w odniesieniu do EFRROW) oraz sektora rybołówstwa i akwakultury w odniesieniu do EFMR),4.
wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach,5.
promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem,Cele Tematyczne (2/2)
6.
ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów,7.
promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych,8.
wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników,9.
wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem,10.
inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie,11.
wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej.(art. 9 projektu rozporządzenia ogólnego).
WRF 2014-2020 (1/5)
WRF 2014-2020 – Wieloletnie Ramy Finansowe, czyli budżet UE na lata 2014-2020. Obejmuje nie tylko Fundusze WRS, ale także inne jak np. Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji, Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej, Europejski Fundusz Rozwoju, Fundusz Solidarności.
WRF 2014-2020 (2/5)
(źródło: oapuw.pl)
WRF 2014-2020 (3/5)
(źródło: infografika.pl)
WRF 2014-2020 (4/5)
(źródło: prow.slaskie.pl)
WRF 2014-2020 (5/5)
(źródło: infografika.pl)
Umowa Partnerstwa
•
Umowa Partnerstwa – „określa strategię państwaczłonkowskiego, jego priorytetu i warunki efektywnego i skutecznego korzystania z funduszy objętych zakresem wspólnych ram strategicznych w celu realizacji unijnej strategii na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu
gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, i który został zatwierdzony przez Komisję w następstwie oceny i dialogu z państwem członkowskim” (art. 2 pkt 18 rozporządzenia ogólnego).
•
UP to kontrakt pomiędzy Polską a KE określający planowany sposób inwestowania funduszyunijnych.
Struktura dokumentów programowych
Europa 2020
Zalecenia Rady UE dla Polski
Pakiet rozporządzeń UE 2014 - 2020
Akty delegowane
Akty wykonawcze
Krajowy Program Reform
Krajowe Programy Operacyjne – Polityka
Spójności Programy EWT
15 RPO – regiony słabiej rozwinięte RPO dla Mazowsza
Umowa Partnerstwa
Krajowe Programy Operacyjne – WPR i
WPRyb
Regionalne Programy Operacyjne – Polityka
Spójności
DSRK 2030 KPZK
Strategie Zintegrowane
SRK 2020
Position Paper
Kontrakt Terytorialny negocjacje
(źródło: własne, na podstawie prezentacji MRR)
Casus Mazowsza
(źródło: ec.europa.eu)
Casus Mazowsza na tle ECE
(źródło: opracowanie własne)
Kontrakt Terytorialny
•
Kontrakt Terytorialny – „umowa określająca cele i przedsięwzięcia priorytetowe, które mają istotneznaczenie dla rozwoju kraju oraz wskazanego w niej województwa oraz sposób ich finansowania,
koordynacji i realizacji zawieraną pomiędzy Radą
Ministrów, reprezentowaną przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego a zarządem
województwa” (projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju).
Position Paper
•
Position Paper – pełna nazwa: Position of the Commission services on the development ofPartnership Agreement and programmes in Poland for the period 2014-2020 – wewnętrzny dokument KE, opracowany w październiku 2012 r., stanowiący
podstawę do prowadzenia oficjalnych negocjacji z Polską (do cyklu spotkań poświęconych proponowanej w nim interwencji w NPF).
Polskie dokumenty strategiczne do 2020 r.
Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju, Krajowy Program Reform oraz 9 strategii zintegrowanych:
•
Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki,•
Strategia rozwoju kapitału ludzkiego,•
Strategia rozwoju transportu do 2020 roku,•
Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko,•
Sprawne państwo,•
Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010-2020:Regiony, miasta, obszary wiejskie,
•
Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP,•
Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa.+ Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska 2030.
Trzecia fala nowoczesności.
Programy Operacyjne 2014-2020
Nazwa Programu Fundusz Instytucja
Zarządzająca
PO IiŚ 2014-2020 FS, EFRR
MRR POWER (Wiedza, Edukacja, Rozwój) EFS
POIR (Inteligentny Rozwój) PO PW (Polska Wschodnia) EFRR
Programy EWT (Europejskiej Współpracy Teryt.)
PO PT 2014-2020 (Pomoc Techniczna)
Program Rozwoju Polska Cyfrowa [nowy]
16 RPO EFS, EFRR Marszałek
Województwa
PROW 2014-2020 EFRROW MRiRW
Program dotyczący rozwoju obszarów morskich i rybackich
EFMR MRiRW
Alokacja na Politykę Spójności
(źródło: mrr.gov.pl)
Alokacja na RPO
(źródło: mrr.gov.pl)
Podsumowanie alokacji
•
wzrost środków zarządzanych na poziomie regionalnym = prawie 60% alokacji na te dwa fundusze, czyli o 20% więcej niż obecnie,•
dwufunduszowe RPO (EFS i EFRR),•
MŚP na poziomie RPO,•
szersze zastosowanie IF,•
dziedziny wsparcia na podstawie badań i analiz zleconych przez MRR,•
szczególne potraktowanie woj. mazowieckiego,•
wzrost wydatków na innowacyjność gospodarki i cele związane z gospodarką niskoemisyjną.Logika tworzenia Programów
Operacyjnych
PO IiŚ 2014-2020
Program operacyjny dotyczący gospodarki
niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego = PO IiŚ 2014-2020 (PO IiŚ bis).
Cel programu: wsparcie gospodarki efektywnie
korzystającej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej.
Program wpisuje się w Cele Tematyczne 4, 5, 6, 7 i 9 (w ograniczonym zakresie).
Osie priorytetowe PO IiŚ 2014-2020
I: Promocja odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej,
II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu,
III: Rozwój infrastruktury transportowej przyjaznej dla środowiska i ważnej w skali europejskiej,
IV: Zwiększenie dostępności do transportowej sieci europejskiej,
V: Rozwój infrastruktury bezpieczeństwa energetycznego, VI: Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego,
VII: Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia VIII: Pomoc techniczna.
Wybrane osie, CT i PT w PO IiŚ 2014- 2020 (1/5)
I: Promocja odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej.
CT 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach.
PI 4.1. Promowanie produkcji i dystrybucji OZE.
PI 4.2. Promowanie efektywności energetycznej i wykorzystania OZE przez przedsiębiorstwa.
PI 4.3. Wsparcie efektywności energet. i wykorzystywania OZE w sektorze publicznym i mieszkaniowym.
PI 4.4. Rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji na niskich i średnich poziomach napięcia.
Wybrane osie, CT i PT w PO IiŚ 2014- 2020 (2/5)
PI 4.5. Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich typów obszarów, w szczególności miejskich, w tym
wspieranie zrównoważonego transportu miejskiego oraz podejmowania odpowiednich działań adaptacyjnych i mitygacyjnych.
PI 4.7. Promowanie wysokosprawnej kogeneracji energii cieplnej i elektrycznej w oparciu o popyt na użytkową energię cieplną.
Szacunkowa alokacja I oś priorytetowa: 1.486.143.315 euro (w tym 1.263.221.818 euro wkładu unijnego)
(źródło: projekt PO IiŚ 2014-2020 z dnia 26.08.2013, s. 149)
Wybrane osie, CT i PT w PO IiŚ 2014- 2020 (3/5)
II: Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu,
CT 5. Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobieganiu ryzyku i zarządzania ryzykiem.
PI 5.2. Promowanie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje ryzyka, zapewniających odporność na klęski
żywiołowe oraz stworzenie systemów zarządzania klęskami żywiołowymi.
CT 6. Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów.
PI 6.1. Inwestycje w sektorze gosp. odpadami w celu
wypełnienia wymogów wynikających z prawa unijnego oraz zaspokojenia wykraczających poza te wymogi potrzeb
inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie.
Wybrane osie, CT i PT w PO IiŚ 2014- 2020 (4/5)
PI 6.2. Inwestycje w sektorze gosp. wodnej w celu
wypełnienia wymogów wynikających z prawa unijnego oraz zaspokojenia wykraczających poza te wymogi potrzeb
inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie.
PI 6.4. Ochrona środowiska i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz promowanie usług ekosystemowych, w tym programu Natura 2000 oraz zielonej infrastruktury.
PI 6.5. Działania mające na celu poprawę stanu środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację terenów
poprzemysłowych (w tym terenów podlegających
przekształceniu/konwersji), redukcję zanieczyszczenia
powietrza i propagowanie działań służących redukcji hałasu.
Wybrane osie, CT i PT w PO IiŚ 2014- 2020 (5/5)
Szacunkowa alokacja II oś priorytetowa: 4.068.441.487 euro (w tym 3.458.175.247 euro wkładu unijnego)
(źródło: projekt PO IiŚ 2014-2020 z dnia 26.08.2013, s. 149)
Priorytet Inwestycyjny 4.2. (1/2)
Wsparcie następujących obszarów:
•
modernizacja i rozbudowa linii produkcyjnych na bardziej efektywne energetycznie,•
zastosowanie technologii efektywnych energetycznie w przedsiębiorstwie,•
budowa, rozbudowa i modernizacja instalacji własnych OZE,•
zmiany systemu wytwarzania lub wykorzystania paliw i energii, zastosowanie energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji,•
wprowadzenie systemów zarządzania energią,przeprowadzanie audytów energetycznych (przemysłowych).
Priorytet Inwestycyjny 4.2. (2/2)
Założenia:
•
potencjalni beneficjenci: przedsiębiorcy,•
linia demarkacyjna: duże przedsiębiorstwa na poziomie krajowym, a MŚP na poziomie regionalnym,•
Interwencja horyzontalna (cały kraj),•
tryb konkursowy,•
poza wsparcie bezzwrotnym przewiduje się wsparcie również w formie zwrotnej (w zależności od analizy ex-ante),•
możliwe wystąpienie pomocy publicznej,•
możliwa realizacja dużych projektów.System instytucjonalny 2014-2020
System instytucjonalny 2014-2020
Oś priorytetowa Instytucja Pośrednicząca Instytucja Wdrażająca I Ministerstwo Gospodarki
4.1 – NFOŚiGW/MG
4.2, 4.3, 4.5, 4.7 - NFOŚiGW
4.4 - MG
II Ministerstwo Środowiska NFOŚiGW i wfośigw
V Ministerstwo Gospodarki 7.5 - INiG
(źródło: projekt PO IiŚ 2014-2020 z dnia 26.08.2013, s. 163)
NOWY WYMIAR WSPARCIA
Założenia:
1. Zintegrowane podejście
,2. Koncentracja tematyczna (koncentracja interwencji),
3. Wprowadzenie warunków ex-ante,
4. Ukierunkowanie na rezultaty,
5. Uwzględnienie wymiaru terytorialnego,
6. Zwrotne instrumenty finansowe.
1. Zintegrowane podejście
Poziom strategiczny:
•
objęcie WRS wspólnych polityk UE.Poziom wdrażania:
•
ZIT.2. Koncentracja tematyczna
Koncentracja tematyczna = koncentracja interwencji
•
ukierunkowanie wsparcia z funduszy WRS na celach wskazanych w Strategii Europa 2020 (art. 16 projektu rozporządzenia ogólnego),•
wspólneplanowanie, programowanie, monitorowanie, ewaluacja i cele tematyczne,•
wskazanie CT i PI,•
inwestycje i wsparcie dla dziedzin ważnych z punktu widzenia kraju,•
np. mechanizm „ring-fencing”, czyli zobowiązanie doprzeznaczenia określonego minimalnego procenta alokacji na realizację CT,
•
ograniczenie powielania interwencji z kilku źródeł finansowania.3. Warunkowość ex-ante
Założenia:
•
określone przez KE warunki wstępne, których wypełnienie determinuje uruchomienie oraz wypłatę środków UE,•
ich spełnienie podlega samoocenie przez państwo, której wyniki przedkładane są KE,•
powinny zostać spełnione najpóźniej w momencie przedkładania KE UP, jeżeli nie są wypełnione państwo opracowuje plan działań na rzecz ich wypełnienia i stosowny przegląd dokonywany jest w roku 2017 (art.17 projektu rozporządzenia ogólnego).
4. Ukierunkowanie na rezultaty
Założenie:
•
KE z państwami członkowskimi dokona przeglądu postępów programów w 2019 r. oraz osiągnięcia zakładanych celów w 2022 r. Wyniki oceny będą stanowiły podstawę dopodziału rezerwy wykonania.
Ocena wykonania – analiza osiągnięcia celów pośrednich programów na poziomie priorytetów w 2017 r. i 2019 r. (art.
19 projektu rozporządzenia ogólnego).
Rezerwa wykonania – 5% środków każdego funduszu WRS oraz państwa członkowskiemu (z wyłączeniem EWT), których uruchomienie jest uzależnione od osiągnięcia celów
pośrednich (art. 18 i 20 projektu rozporządzenia ogólnego).
5. Podejście terytorialne (1/3)
Założenia:
•
postrzeganie obszarów ponad granicami administracyjnymi,•
wykorzystanie indywidualnych potencjałów,•
analiza występujących barier,•
dostosowanie interwencji do specyfiki obszarów.5. Podejście terytorialne (2/3)
Inwestycje wpisujące się w OSI (Obszary Strategicznej Interwencji)
•
Polska Wschodnia,•
miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne,•
miasta i dzielnice wymagające rewitalizacji,•
obszary przygraniczne,•
obszary o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe,•
inne – zależne od decyzji IZ.5. Podejście terytorialne (3/3)
Stosowanie nowych instrumentów:
•
Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT),•
Rozwój kierowany przez społeczność lokalną (RKSL).6. Zwrotne instrumenty finansowe
Stosowanie nowych instrumentów:
•
IF ma charakter niedotacyjny i jest bardziej złożoną formą podstawowych narzędzi finansowych, np. tzw. wejściekapitałowe, ESCO,
•
IF może być łączony z dotacjami, dotacjami na spłatę odsetek i dotacjami na opłaty gwarancyjne,•
IF może być stosowany tylko na podstawie analizy ex- ante (art. 32 projektu rozporządzenia ogólnego),•
Formą zarządzania IF może być „Fundusz Funduszy”, czyli struktura zakładająca działanie za pomocąpośredników finansowych.
Harmonogram przygotowania 2014-2020
•
Umowa Partnerstwa – do końca listopada 2013 r.* Konsultacje społeczne = do końca sierpnia 2013 r.
•
Programy Operacyjne – do końca grudnia 2013 r.(wraz z ewaluacją ex-ante, OOŚ i konsultacjami społ.)
* Konsultacje społeczne = do końca września 2013 r.
•
Przygotowanie ram prawnych – do końca marca 2014 r.•
Negocjacje UP i PO z KE – I-II kwartał 2014 r.Działania przygotowawcze 2014-2020
•
Projekt Umowy Partnerstwa,•
Projekty Programów Operacyjnych,•
Przygotowanie Kontraktu Terytorialnego i stanowiska negocjacyjnego Rządu RP,•
Przygotowanie ram prawnych dotyczących wdrażania:- projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju,
- projekt ustawy o zasadach realizacji programów operacyjnych polityki spójności w latach 2014-2020 (tzw. ustawa wdrożeniowa),
