OCHRONA W KREDYCIE KONSUMENCKIM
Aleksandra Krzeszewska Bartłomiej Kornaus
Omawiając temat ochrony w kredycie konsumenckim należy rozpocząć cała prezentację od przedstawienia definicji legalnej (sam jestem w szoku, że taka istnieje) kredytu konsumenckiego.
Art.3 § 1
Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi.
Ponadto, w ust. 2
wspomnianego wcześniej
przepisu ustawodawca wskazuje inne umowy, które mogą być
definiowane jako kredyt konsumencki, tj
• umowę pożyczki;
• umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego;
• umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z
odroczeniem spełnienia świadczenia;
• umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia;
• umowę o kredyt odnawialny.
Należy pamiętać o tym, że
„pożyczka” a „kredyt” to nie są pojęcia tożsame. Kredyt to nie jest to samo co pożyczka, Różnią je zasady udzielania, stosuje się do nich inne
ustawy, a przede wszystkim mogą je udzielać inne
podmioty.
UMOWA
POŻYCZKI
Reguluje ją art. 720 Kodeksu Cywilnego. Zgodnie z jego
brzmieniem pożyczka to umowa, na podstawie której dający
pożyczkę zobowiązuje sie przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy
oznaczonych do co gatunku.
UMOWA KREDYTU
Przez umowę kredytową bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy, na czas oznaczony w umowie, określoną kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na określony cel. Kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z pieniędzy, na warunkach określonych w umowie.
Zobowiązuje się ponadto do zwrotu kredytu wraz z
odsetkami i prowizją za udzielenie kredytu. Umowę kredytu reguluje brawo bankowe.
KTO MOŻE UDZIELIĆ?
Jak wynika z przedstawionych definicji kredytu może udzielić jedynie bank
Pożyczki natomiast może udzielić zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna (w tym bank). Jeżeli
pożyczki udziela osoba fizyczna to nie musi ona prowadzić działalności gospodarczej w tym zakresie.
W JAKIEJ FORMIE?
Umowa kredytu pod rygorem ad solemnitatem musi być zawarta na piśmie. Oznacza to tyle, że udzielenie jej w innej formie powoduje zawsze jej nieważność. Nie można zatem udzielić kredytu ustnie.
Umowa pożyczki może być zawarta w dowolnej formie. Może być to więc forma ustna, forma pisemna a nawet forma aktu notarialnego. Ważne jest jednak aby umowę na kwotę powyżej 500 zł. dokonać w formie pisemnej. W wypadku gdy nie spisze się umowy na kwotę ponad 500 zł to i tak jest ona ważna. Nie można jednak w razie sporu dopuszczać dowodu z zeznań świadka ani z przesłuchania stron na okoliczność zawarcia takiej umowy. Co to oznacza w praktyce. Mianowicie to, ż znacznie utrudnione jest sądowe dochodzenie takiej pożyczki.
CO MOŻE BYĆ PRZEDMIOTEM?
Przedmiotem kredytu może być tylko określona suma pieniędzy. Musi być ona podana umowie kredytu.
Natomiast przedmiotem umowy pożyczki mogą być pieniądze i inne rzeczy oznaczone co do gatunku. Które rzeczy oznaczone są co do gatunku. Są to te, które można liczyć, ważyć, mierzyć.
Dlatego zaliczymy do nich benzynę, ropę naftową, ziarno, węgiel.
ODPŁATNE CZY NIEODPŁATNE?
Umowa kredytu jest zawsze umową odpłatną.
Oznacza to, że w zamian za przekazane pieniądze bank może żądać wynagrodzenia.
Najczęściej wynagrodzenie podane jest jako odsetki od kwoty kredytu.
Umowa pożyczki może być umową odpłatną i nieodpłatną. Zależy to od woli stron. Mogą one się umówić, że za pożyczkę będzie należeć się wynagrodzenie lub też nie. Nieodpłatne są najczęściej pożyczki między krewnymi lub znajomymi. Wynagrodzenie za korzystanie z pieniędzy może być określone również jako procent pożyczanej kwoty.
CELOWOŚĆ
Kredyt udzielany jest zawsze na konkretny cel. Musi być on podany w umowie. Najczęściej kredyty udzielane są na zakup mieszkania lub na określoną inwestycję. Wiąże się z tym możliwość kontroli przez bank wydatkowania pieniędzy przez kredytobiorcę.
Umowa pożyczki może być udzielana na bliżej nieokreślony cel. W tym wypadku cel nie musi być podawany w umowie. Pożyczkodawca nigdy nie może kontrolować sposobu wydawania pieniędzy przez
pożyczkobiorcę.
WRÓCMY JEDNAK
DO KREDYTU
Przede wszystkim, aby poprawnie
zdefiniować umowę konsumencka, musi ona mieć wyraźną dwustronną kwalifikacje
podmiotową.
Rozumiemy przez to, iż umowa musi zostać zawarta pomiędzy konsumentem
a kredytodawcą, który jest przedsiębiorcą, w którego obszar działalności gospodarczej.
Przydatne w tym rozgraniczeniu powinny być przepisy Kodeksu Cywilnego, a konkretniej art
22/1 oraz 43/1. Dodatkowo z pomocą przychodzi sama ustawa o kredycie konsumenckim, a konkretniej słowniczek
definicji z art. 5, który jest zwykłym odesłaniem do wspomnianych
wcześniej przepisów Kodeksu Cywilnego.
Art. 22/1. Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Art. 43/1. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art.
331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
KTO MOŻE UDZIELIĆ KREDYTU?
Zanim przejdziemy stricte do obszaru ochrony
„udzielanej” przy umowie kredytu konsumenckiego warto zaznaczyć, kto może nam tego kredytu udzielić. I znów przychodzi nam na ratunek ustawa, mianowicie rozdział 5a oraz 5aa.
Art. 59a
Instytucja pożyczkowa może prowadzić działalność wyłącznie w formie spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej. 2.
Minimalny kapitał zakładowy instytucji pożyczkowej wynosi 200 000 zł.
Kapitał zakładowy, o którym mowa w ust. 2, może być pokryty wyłącznie wkładem pieniężnym. Środki na pokrycie tego kapitału nie mogą pochodzić z kredytu, pożyczki, emisji obligacji lub ze źródeł
nieudokumentowanych.
Art. 59 da
1. Pośrednik kredytowy może podjąć wykonywanie działalności
pośrednictwa w zakresie kredytów konsumenckich po uzyskaniu wpisu w dziale drugim rejestru pośredników kredytowych, o którym mowa w art.
62 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz.
U. poz. 819), zwanego dalej "rejestrem".
2. Pośrednikiem kredytowym może być wyłącznie: 1) osoba fizyczna, która nie była prawomocnie skazana za przestępstwo przeciwko
wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub przestępstwo skarbowe; 2) osoba prawna, której członkowie zarządu spełniają warunek, o którym mowa w pkt 1; 3) spółka nieposiadająca osobowości prawnej, której wspólnicy albo członkowie zarządu spełniają warunek, o którym mowa w pkt 1. 3. Za dzień rozpoczęcia działalności pośrednictwa w zakresie
kredytów konsumenckich uważa się dzień dokonania wpisu do rejestru.
Pośrednik kredytowy osoba fizyczna lub prawna, która nie działa w charakterze kredytodawcy, ale w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, handlowej lub zarobkowej za wynagrodzeniem:
• przedstawia lub oferuje konsumentom umowy o kredyt,
• udziela konsumentom pomocy podejmując w związku z umowami o kredyt prace przygotowawcze,
• zawiera z konsumentami umowy o kredyt, działając w imieniu kredytodawcy.
FORMY OCHRONY W KREDYCIE KONSUMENC
KIM.
Najważniejsze jednak w umowie konsumenckiej jest to, w jaki sposób ochroni ona konsumenta.
Poniżej przedstawione zostały obszary ochrony
„udzielanej” przy umowie konsumenckiej:
Forma i treść umowy: ustanowiono rygorystyczne wymogi odnośnie formy i
treści umowy konsumenckiej, na co wskazuje rozdział 3. Ustawy o kredycie
konsumenckim.
Obowiązek informacyjny: reguluje go rozdział 2. Ustawy o kredycie konsumenckim i dotyczy m.in.
informowania o rocznej rzeczywistej stopie oprocentowania (RRSO).
Prawo spłaty kredytu przed terminem ustalonym w umowie: określone przez art.
48 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim.
Prawo do odstąpienia od umowy w określonym terminie.
Sama forma i treść umowy kredytowej jest de facto forma ochrony w kredycie
konsumenckim.
Art. 29.
• Umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę.
• Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany niezwłocznie doręczyć umowę konsumentowi.
• Umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały.
• Art. 30. [Treść dokumentu umowy] 1.
• Umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać:
• imię, nazwisko i adres konsumenta oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) kredytodawcy i pośrednika kredytowego;
• rodzaj kredytu;
• czas obowiązywania umowy;
• całkowitą kwotę kredytu;
• terminy i sposób wypłaty kredytu;
• stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy;
• rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia;
• zasady i terminy spłaty kredytu, w szczególności kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informację o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1; jeżeli w ramach kredytu stosuje się różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy, należy także podać kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet różnych należnych sald, dla których stosuje się różne stopy oprocentowania;
• zestawienie zawierające terminy i zasady płatności odsetek oraz wszelkich innych kosztów kredytu, w przypadku gdy kredytodawca lub pośrednik kredytowy udziela karencji w spłacie kredytu;
• informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie;
• roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu;
• skutki braku płatności;
• informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile wystąpią;
• sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu, jeżeli umowa je przewiduje; 15
• ) termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym;
• prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę spłaty kredytu przed terminem;
OZNACZENIE STRON UMOWY O KREDYT KONSUMENCKI
Podobnie jak umowa o kredyt uregulowana w przepisach ustawy – Prawo bankowe, także umowa o kredyt konsumencki ma charakter kwalifikowany, ponieważ jedną ze stron tej umowy musi być przedsiębiorca w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego(kredytodawcą w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo bankowe musi być bank, a więc podmiot spełniający ustawowo określone kryteria kapitałowe, organizacyjne, finansowe, personalne itd.). Podobnie spółdzielcza kasa oszczędnościowo- kredytowa jest podmiotem, który musi spełniać kryteria określone w ustawa o SKO-K
OKREŚLENIE RODZAJU KREDYTU
Niezbędne jest zamieszczenie w umowie o kredyt konsumencki klauzuli określającej rodzaj udzielanego kredytu, ponieważ w odniesieniu do niektórych rodzajów tego kredytu sformułowano odmienny zakres obowiązków i uprawnień zarówno dotyczących kredytodawcy, jak i kredytobiorcy
KLAUZULA O CZASIE
OBOWIĄZYWANIA UMOWY
Podobnie jak w art. 69 ustawy – Prawo bankowe, w którym uregulowano najistotniejsze cechy umowy o kredyt udzielany przez bank, również w art.30 ust. 1 pkt 3 ustawy posłużono się określeniem „czas obowiązywania umowy”. Istotą każdej umowy o kredyt jest oddanie do dyspozycji kredytobiorcy środków kredytowych „na czas ustalony w umowie”, a więc już w momencie zawierania umowy strony tej umowy wiedzą o tym, jakie są jej ramy czasowe, tzn.
moment początkowy i moment końcowy umowy.
OKREŚLENIE
CAŁKOWITEJ KWOTY KREDYTU
W umowie o kredyt konsumencki należy jednoznacznie i precyzyjnie określić całkowitą kwotę kredytu, tzn. sumę wszystkich środków pieniężnych, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Jest to zatem kwota, z której kredytobiorca może skorzystać na warunkach określonych w umowie.
USTALENIE TERMINÓW I SPOSOBU WYPŁATY
KREDYTU
W umowie o kredyt konsumencki należy określić terminy i sposób wypłaty kredytu. Może to być jeden termin wypłaty kredytu w przypadku postawienia do dyspozycji kredytobiorcy wszystkich przyznanych środków kredytowych jednorazowo lub kilka terminów w razie podziału kwoty kredytu na transze i ich sukcesywnego przekazywania do dyspozycji kredytobiorcy.
USTALENIE STOPY OPROCENTOWANIA KREDYTU ORAZ WARUNKÓW JEJ ZMIAN
• Stopa oprocentowania kredytu jest ceną, jaką powinien zapłacić kredytobiorca za możliwość czasowego korzystania ze środków kredytowych otrzymanych od kredytodawcy do dyspozycji na warunkach określonych w umowie o kredyt. Odpłatność jest jedną z podstawowych cech kredytu.
• W umowie o kredyt konsumencki musi być zamieszczona klauzula dotycząca stopy oprocentowania kredytu, a więc zapłata odsetek przez kredytobiorcę
(wynagrodzenia za świadczenie
kredytodawcy) stanowi przedmiotowo istotny element umowy o kredyt.
OKREŚLENIE RZECZYWISTEJ ROCZNEJ STOPY OPROCENTOWANI
A ORAZ
CAŁKOWITEJ KWOTY DO
ZAPŁATY
Rzeczywista roczna stopa oprocentowania oraz całkowita kwota do zapłaty powinny być ustalone w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do ich obliczenia. Nie oznacza to jednak ich niezmienności w okresie obowiązywania umowy o kredyt.
W szczególności każda z tych wartości może ulegać zmianie w przypadku zamieszczenia w umowie klauzuli o zmiennej stopie oprocentowania i spełnieniu się warunków, od których uzależniono zmianę stopy oprocentowania kredytu.
Kredytodawca obowiązany jest poinformować kredytobiorcę o każdej zmianie wysokości stopy oprocentowania w czasie obowiązywania umowy o kredyt konsumencki (przed dokonaniem tej zmiany – Art.36 ustawy).
Zgodnie z postanowieniami art. 3 lit. k dyrektywy 2008/48/WE, jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie określa wszystkich stóp
oprocentowania kredytu, to stopa oprocentowania kredytu uznawana jest za stałą jedynie w odniesieniu do tych okresów będących częścią okresu obowiązywania umowy o kredyt, dla których stopy
oprocentowania kredytu zostały określone wyłącznie przy
wykorzystaniu stałej określonej wartości procentowej uzgodnionej przy zawarciu umowy o kredyt.
OKREŚLENIE ZASAD I TERMINÓW SPŁATY KREDYTU
Zasady spłaty kredytu mogą dotyczyć następujących kwestii:
– ustalenia w umowie jednorazowej lub ratalnej spłaty kredytu,
– w przypadku spłaty kredytu w ratach ustalenia liczby rat,
– ustalenia wysokości poszczególnych rat,
– ustalenia rat w równych lub w różnych kwotach,
– wskazania numeru rachunku, na który będzie dokonywana spłata kredytu
KLAUZULE UMOWNE DOTYCZĄCE KOSZTÓW KREDYTU
Elementy treści umowy o kredyt konsumencki, wymienione w art. 30 ust. 1 pkt 9 i 10, zostaną zamieszczone w umowie, jeżeli zostaną spełnione warunki określone w tych przepisach.
Ujęcie w umowie o kredyt „zestawienia”
zawierającego terminy i zasady płatności odsetek oraz wszelkich innych kosztów kredytu następuje jedynie wtedy, gdy kredytodawca lub pośrednik kredytowy udziela karencji w spłacie kredytu.
Karencja (dni ulgowe, dni respektowe) to okres ustalony w umowie kredytowej, podczas którego nie jest wymagana spłata przede wszystkim odsetek, a niekiedy również kapitału kredytu (tzw. prolongata płatności). Karencja oznacza odłożenie na późniejszy termin (wstrzymanie) spłaty kredytu.
OKREŚLENIE STOPY OPROCENTOWANIA ZADŁUŻENIA PRZEDTERMINOWEGO ORAZ SKUTKÓW BRAKU PŁATNOŚCI
Informacja dotycząca nie tylko kosztów kredytu spłacanego terminowo, ale również
kosztów związanych ze spłatą zadłużenia po terminie,
powinna pozytywnie wpływać na odpowiedzialne (rozsądne) zachowania konsumentów.
Może oddziaływać
prewencyjnie, chroniąc konsumentów przed
lekkomyślnym zawieraniem umów, w wyniku których będą narażeni na skutki spirali
zadłużenia.
KLAUZULA O MOŻLIWOŚCI ODSTĄPIENIA OD UMOWY PRZEZ KONSUMENTA
Prawo konsumenta do odstąpienia od umowy zostało szczegółowo uregulowane w rozdziale 5 niniejszej ustawy(będziemy o tym szerzej mówić później). Należy podkreślić, że do zakresu obowiązków kredytodawcy oraz pośrednika kredytowego należy poinformowanie konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy. Informacja taka jest częścią tzw. pakietu przedkontraktowego określonego w art. 13 ust. 1 niniejszej ustawy.
W porównaniu do poprzednio obowiązującej ustawy o kredycie konsumenckim wydłużono termin na odstąpienie przez konsumenta od umowy z 10 do 14 dni.
ZASTRZEŻENIE W UMOWIE PROWIZJI ZA
DOKONANIE SPŁATY KREDYTU PRZED TERMINEM
W aktualnie obowiązującej ustawie przywrócono prawo kredytodawcy do zastrzeżenia w umowie prowizji za dokonanie spłaty kredytu przed terminem.
W takiej sytuacji kredytodawca obowiązany jest również do określenia w umowie zasad ustalenia wysokości tej prowizji. Celem tej prowizji jest częściowe zrekompensowanie kredytodawcy spodziewanych, ale ostatecznie nieosiągniętych dochodów z tytułu oprocentowania kredytu, bowiem następuje jego spłata przed terminem. Nie jest to zatem obligatoryjny element treści umowy o kredyt konsumencki, ponieważ jego zamieszczenie w treści umowy zależy w praktyce od inicjatywy kredytodawcy.
OKREŚLENIE WARUNKÓW WYPOWIEDZ ENIA
UMOWY
Termin wypowiedzenia, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – 7 dni.
Ustawodawca w prawie bankowym ustalił minimalne okresy wypowiedzenia umowy o kredyt. Przepis art..75 ust 2ustawy – Prawo bankowe wyraża normę o charakterze jednostronnie i bezwzględnie obowiązującym. Zezwala ona na przedłużenie w umowie ustawowo określonych okresów wypowiedzenia, ale nie dopuszcza ich skracania.
INFORMACJA O MOŹLIWOŚCI KORZYSTANIA Z POZASĄDOWEGO ROZSTRZYGANIA SPORÓW
Stosownie do postanowień art. 16b ust. 1 pkt 14 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów, konsument powinien być poinformowany, przy użyciu środka porozumiewania się na odległość, najpóźniej w chwili złożenia mu propozycji zawarcia umowy, o możliwości pozasądowego rozstrzygania sporów wynikających z umowy.
WSKAZANIE ORGANU NADZORU
WŁAŚCIWEGO W SPRAWACH OCHRONY KONSUMENTÓW
Organem właściwym w sprawach ochrony konsumentów jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów – jako centralny organ administracji rządowej. Zgodnie z art. 31 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, do zakresu działania Prezesa UOKiK należy m.in. występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów.
OBOWIĄZEK INFORMACYJNY
Regulowany rozdziałem 2 przedmiotowej ustawy, w którym wypisane są obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego przed zawarciem umowy o kredyt.
Art. 7 REKLAMY
Kredytodawca lub pośrednik kredytowy w reklamach dotyczących kredytu konsumenckiego zawierających dane dotyczące kosztu kredytu konsumenckiego, w szczególności stopę oprocentowania, podaje konsumentowi w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny:
• 1) stopę oprocentowania kredytu łącznie z informacją o tym, czy jest to stopa stała, zmienna czy też zastosowanie mają obydwie te stopy; informacje te podaje się wraz z wyodrębnieniem opłat uwzględnianych w całkowitym koszcie kredytu; 2) całkowitą kwotę kredytu; 3)
• rzeczywistą roczną stopę oprocentowania. 2.
• Kredytodawca lub pośrednik kredytowy, w stosownych przypadkach, dodatkowo podaje konsumentowi:
• 1) czas obowiązywania umowy; 2)
• całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta oraz wysokość rat;
• 3) cenę towaru lub usługi oraz kwotę wszystkich zaliczek w przypadku umowy o kredyt przewidującej odroczenie płatności. 3.
Jeżeli do zawarcia umowy o kredyt konsumencki, na warunkach określonych w reklamie, niezbędne jest zawarcie umowy dodatkowej, w szczególności umowy ubezpieczenia, a kosztu takiej umowy nie można z góry określić, kredytodawca lub pośrednik kredytowy podaje konsumentowi w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny informację o tym obowiązku wraz z rzeczywistą roczną stopą oprocentowania.
• 4. Pośrednik kredytowy w reklamach dotyczących kredytu konsumenckiego podaje konsumentowi w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny:
• 1) zakres umocowania do dokonywania czynności faktycznych lub prawnych; 2) informację, czy pośrednik kredytowy współpracuje z kredytodawcami. 5.
• W przypadku gdy pośrednik kredytowy współpracuje z kredytodawcami należy przekazać konsumentowi informację o nazwach kredytodawców, z którymi pośrednik ten współpracuje.
OCENA
ZDOLNOSCI KREDYTOWEJ
Bardzo ważną rolę w udzieleniu kredytu, a w zasadzie przed jego udzieleniem gra ocena zdolności kredytowej. Obowiązek ten leży po stronie banku, żeby zabezpieczyc się przed ewentualnymi skutkami wynikającymi z braku spełniania swiadczenia po stronie kredytobiorcy.
Art. 9.
[Ocena
zdolności
kredytowej]
Kredytodawca przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany do dokonania oceny zdolności kredytowej konsumenta.
Ocena zdolności kredytowej dokonywana jest na podstawie informacji uzyskanych od konsumenta lub na podstawie informacji pozyskanych z odpowiednich baz danych lub zbiorów danych kredytodawcy.
Konsument jest zobowiązany do przedstawienia, na żądanie
kredytodawcy, dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania oceny zdolności kredytowej. 4. Jeżeli kredytodawcą jest bank, albo inna
instytucja ustawowo upoważniona do udzielania kredytów ocena
zdolności kredytowej dokonywana jest zgodnie z art. 70 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe oraz innymi regulacjami obowiązującymi te podmioty, z uwzględnieniem ust. 1-3.
PRAWO DO SPŁATY KREDYTU PRZED
TERMINEM USTALONYM W UMOWIE
Art. 48. [Uprawnienie do
przedterminowej spłaty kredytu]
Konsument ma prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części kredytu
przed terminem określonym w umowie.
Kredytodawca nie może uzależnić wcześniejszej spłaty kredytu od jego poinformowania przez konsumenta.
PRAWO SPŁATY KREDYTU PRZED
TERMINEM USTALONYM W UMOWIE
Należy dokonać dokładnej analizy umowy, ponieważ może ona stanowić o prowizji (oczywiście na rzecz kredytodawcy) za przedterminową spłatę kredytu.
Przesłanki wprost określa art. 50 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Ważne jest, aby prowizja ustalona była na podstawie ust. 2, 3 oraz 4 art. 50 ustawy o kredycie konsumenckim, czyli kolejno:
prowizja za spłatę kredytu przed terminem nie może przekraczać 1% spłacanej części kredytu, jeżeli okres między datą spłaty
kredytu a terminem spłaty kredytu przekracza jeden rok;
w przypadku, gdy okres, o którym mowa powyżej, nie przekracza jednego roku, prowizja za spłatę kredytu przed terminem nie może przekraczać 0,5% spłacanej części kwoty kredytu;
prowizja, o której mowa w poprzednich punktach, nie może być wyższa niż wysokość odsetek, które konsument byłby
zobowiązany zapłacić w okresie między spłatą kredytu przed
terminem, a uzgodnionym terminem zakończenia umowy, a także nie może być wyższa niż bezpośrednie koszty kredytodawcy
związane z tą spłatą.
PRAWO ODSTĄPI ENIA OD UMOWY
Uprawnienie do odstąpienia od umowy jest uprawnieniem
kształtującym. Wykonuje się je w drodze jednostronnej czynności prawnej, bez udziału sądu.
Prawo do odstąpienia od umowy: regulowane przez art. 53 ust. 1 i 1 ustawy o kredycie konsumenckim, daje możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni od zawarcia umowy lub dostarczenia wymaganych elementów, których umowa pierwotnie nie
zawierała. należy podkreślić, że konsument nie ponosi wówczas żadnych kosztów, niemniej ciąży na nim obowiązek spłaty, na co wprost wskazuje art. 54 ustawy o kredycie konsumenckim.
Art. 53. [Uprawnienie do odstąpienia od umowy]
1. Konsument ma prawo, bez podania przyczyny, do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy.
2. Jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie zawiera elementów określonych w art. 30, konsument może odstąpić od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia dostarczenia wszystkich elementów wymienionych w art. 30.
3. Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany przy zawarciu umowy
wręczyć konsumentowi, na trwałym nośniku, wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy, z oznaczeniem swojego imienia, nazwiska (nazwy) i adresu zamieszkania (siedziby).
4. Termin do odstąpienia od umowy jest zachowany, jeżeli konsument przed jego upływem złoży pod wskazany przez kredytodawcę lub pośrednika kredytowego adres oświadczenie o odstąpieniu od umowy.
5. Dla zachowania terminu, o którym mowa w ust. 4, jest wystarczające wysłanie oświadczenia przed jego upływem.
ELEMENT OBCY
Jeśli postanowisz zaciągnąć kredyt na zakup nowego produktu, przed podjęciem ostatecznej decyzji warto porównać różne oferty. Zanim podpiszesz umowę kredytową, kredytodawca musi przekazać Ci dokument zwany standardowym europejskim arkuszem informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego Zawiera on informacje na temat zasad i warunków mających zastosowanie do wszelkich umów kredytowych. Arkusz zawiera informacje na temat m.in.:
najważniejszych cech umowy
kwoty kredytu i jego kosztów
rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO), czyli kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta, który obejmuje odsetki, prowizje, podatki i wszelkie inne opłaty)
tego, ile razy i jak często należy spłacać raty oraz jaka jest ich wysokość
ważnych aspektów prawnych.
• Umożliwia to porównanie różnych ofert i wybór takiej, która najbardziej Ci
odpowiada. Jeśli nie otrzymasz takiego arkusza od kredytodawcy, zawsze możesz o niego poprosić.
• Odstąpienie od umowy o kredyt
• Jeśli zmienisz zdanie, możesz odstąpić od umowy w terminie 14 dni kalendarzowych po jej podpisaniu. Nie musisz udzielać kredytodawcy jakichkolwiek wyjaśnień, musisz natomiast zwrócić pieniądze, które już
otrzymałeś, wraz z odsetkami oraz wszelkie bezzwrotne opłaty, których musiał dokonać kredytodawca.
PRAWDZIWA HISTORIA
• Paolo z Włoch pożyczył 1000 euro od prywatnej firmy pożyczkowej na zakup nowej pralki. Przed podpisaniem umowy otrzymał bardzo mało informacji o zaciąganej pożyczce. Nie otrzymał też standardowego europejskiego arkusza
informacyjnego dotyczącego kredytu konsumenckiego.Wyjaśniono mu, że kredyt będzie musiał spłacić w ciągu 2 lat, a oprocentowanie będzie niewielkie.
• Po podpisaniu umowy zdał sobie sprawę, że rzeczywista roczna stopa
oprocentowania (całkowity koszt kredytu) będzie bardzo wysoka. Postanowił
zatem nie brać tego kredytu i poszukać korzystniejszej oferty. Lokalna organizacja konsumencka wyjaśniła mu, że może odstąpić od umowy w terminie 14 dni. Aby to zrobić, musi jedynie wysłać pismo do kredytodawcy i dokonać zwrotu już
otrzymanych środków.
PRZEDTERMINO WA SPŁATA
KREDYTU
• pamiętaj, że przysługuje Ci prawo do spłacenia kredytu wcześniej, niż zostało to określone w umowie. Być może będziesz musiał zrekompensować pożyczkodawcy utracone dochody, jednak rekompensata nie może przekroczyć łącznej kwoty faktycznie utraconych odsetek.
Zasady te dotyczą kredytów konsumenckich na kwotę od 200
do 75 tys. euro, z wyjątkiem:
• kredytów zabezpieczonych hipoteka
• kredytów na zakup gruntów lub nieruchomości
• kredytów dotyczących umów
najmu lub dzierżawy, w przypadku których nie ma obowiązku zakupu
• kredytów udzielanych bez
oprocentowania i innych opłat lub umów o kredyt w rachunku
bieżącym, który to kredyt musi być spłacony w ciągu jednego miesiąca
• kredytów wynikających z orzeczenia sądowego
• kredytów udzielanych określonej grupie ludzi.
Kredyt w innym
kraju UE
Jeśli chcesz wziąć kredyt lub pożyczkę w innym kraju UE, pamiętaj, że banki mogą odmówić udzielenia kredytu osobom
zamieszkałym na stałe w kraju innym niż kraj siedziby banku, a nawet osobom, które
mieszkają w tym samym kraju, lecz pracują za granicą.
Banki mają prawo ustanowić tego rodzaju ograniczenia w swojej działalności
kredytowej. Jednak zgodnie z ogólną zasadą niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową nie mogą one dyskryminować
obywateli UE ze względu na ich obywatelstwo.
Jeśli uważasz, że spotkało Cię dyskryminując
e traktowanie ze strony banku, możesz:
• zwrócić się do działu banku zajmującego się rozpatrywaniem skarg o pisemne uzasadnienie powodów odmowy
• załączając pisemną odpowiedź banku, możesz zwrócić się z prośbą o pomoc i radę do sieciFIN- NET(sieci rozstrzygania sporów finansowych), która rozstrzyga spory między konsumentami a instytucjami finansowymi, takimi jak banki.
Sygn. akt VI ACa 199/16 WY ROK z dnia 30 czerwca
2017 r.
Decyzją częściową z dnia 31 grudnia 2013, Prezes
Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 2 w zw. z art. 24 ust.
1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,
działanie (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w B. polegające na niepodawaniu w umowach pożyczki (umowach o kredyt konsumencki) z obsługą w domu informacji o odsetkach w stosunku dziennym należnych (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w B. w przypadku odstąpienia przez konsumenta od umowy, co stanowi naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim – i nakazał zaniechanie jej stosowania.
Sygn. akt XVII AmA 53/16
wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 20 grudnia 2016 r.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (pozwany), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przeciwko T. M., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) w B. (Przedsiębiorca, powód) uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie Przedsiębiorcy polegające na: A.
naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej oraz pełnej informacji poprzez niezamieszczanie w umowie „Umowa pożyczki chwilówki Nr…” informacji o wysokości opłat z tytułu zaległości w spłacie kredytu, wbrew dyspozycji art. 30 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, co stanowi naruszenie art. 24 ust.
1 i 2 pkt 2 uokik i nakazał zaniechanie jej stosowania.
