Poszukiwanie rezerwuaru włośnicy wśród drobnych ssaków Puszczy Białowieskiej

(1)

ZBIGNIEW KOZAR ,i LESZEK WARDA (Gdańsk) Instytut Medycyny Mors,klej

[42]

POSZUKIWANIE REZERWUARU WŁOŚNICY WŚRÓD DROBNYCH SSAKÓW PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ

Drobne ssaki leśne (gryzonie i owadożerne) stanowią poważny odsetek pokarmu większych zwierząt, ważnych w naturze rezerwuarów włośnicy

(lisów, borsuków, dzików itp.). Praca Karp ińskiego i Kam i ń

s kie j (1948), stwierdzająca włośnie u myszy badylarki, ryjówki aksa- mitnej i małej oraz kretów w B.P.N., wywołała zrozumiałe zaintereso- wanie. Poparły ją wyniki Bi e 1 j aj ewe j (1954, 1955), która również

w Puszczy Białowieskiej, ale po stronie radzieckiej, wykryła włośnie u ry- j6wek, kretów oraz u myszy wielkookiej leśnej.

Powyższe wyniki posiadają zbyt dużą wagę dla zrozumienia epizoo- tiologii włośnicy, aby ich nie należało potwierdzić i dokładniej przebadać.

Wprawdzie Sołtys o w i (1952) ni,e udało się znaleźć wŁośn:i u ryjówek aksamitnych B.P.N., a specjalnie zorganizowana w tym celu ekspedycja .na Węgrzech (Kot 1 a n, 1952) również nie poparła powyższych wyni-

ków, postanowiliśmy udać się na miejsce i przebadać większy i bardziej

różnorodny materiał. Posługiwaliśmy się metodą mikroskopową (ściska

czy), badając możliwie dużą ilość skrawków. Ogółem przebadaliśmy 1.759 sztuk drobnych gryzoni i owadożernych, należących do 17 różnych ga- tunków. Łowiono je w B.P.N. w różnych porach roku.

Nasz zupełnie ujemny wynik podajemy na tablicy w zestawieniu z ba- daniami innych autorów, prowadzonymi na tym samym lub sąsiednim

terenie. Uwagę naszą, podohnie jak i Sołtys a, zwróciły larwy nieraz otorbione, nal,eżące prawdopodobnie do ,rodzaju Porrocaecum, kór·e spo-

tykaliśmy na mięśniach u wszystkich trzech gatunków ryjówek oraz u rzę

sorka rzeczka. Przy pobieżnym oglądaniu mogą one być mylone z larwami

włośni. W ten sposób nie udało nam się poprzeć spostrzeżeń Karp i ń

s k i e g o i K a m i ń s k i e j oraz B i e 1 j a j e w e j, a wynik upoważ

nia nas do poparcia tezy, że w powyższych badaniach nastąpiła pomyłka.

W oddanej do druku pracy przeprowadziliśmy bardziej szczegółową ana-

lizę materiału i dyskusję.

8 Wiadomości Parazytologiczne nr 5 - Supplementum

(2)

114 Z. KOZAR, L. WARDA

Tabela Badanie na włośnicę drobnych ssaków Puszczy Białowieskiej

Karpiński Bieljajewa Sołtys Kozar i

i Kamińska Warda

Gatunek

Lp. zwierzęcia Ilość sztuk Ilość sztuk Ilość sztuk Ilość sztuk

1 2 3 4 5 6

7 8

9

10 11 12

13 14 15 16 17

badan. / zakaż. ^{badan. [}zakaż. badan. [ zakaż. badan. \ zakaż.

I Insectivora

Sorex minutus 264 5 49

o

^- ^- 169

o

Sorex aranaus 890 14 39 1 412

o

275

o

Sorex macropy-

gmeus 24

o

38 1 - - 85

o

Neomys fodiens 28 3 1

o

^- ^- 186

o

Neomys milleri

- -

^-

- I ^-

^- ⁸

^o

Talpa europea 10 1 20 8

-

^- ⁴⁸ ^u

Rodentia Microtus agre-

stis 110

o

8 o -

-

60

o

Microtus arva-

lis

- -

^- ^-

-

^- ⁷¹

o

Microtus ratti-

ceps -

-

^-

- - -

³⁰

o

Pitymys subte-

rraneus 125

o

^-

- - -

¹²⁷

o

Micromys mi-

nutus 23 1 1

o - -

²¹

o

Clethrionomys

glareolus 257

o

²⁴¹

o - -

²⁷²

o

Apodemus fla-

vicoUis 37

o

235 4 - - 247 o

Sicista subtilis 70

o

^-

-

^-

-

³⁴

o

Dyromys nite-

duła 6

o

9

o - -

7

o

Arvicola terres-

tris 1

o

7

o

^-

-

22

o

Mus musculus

- -

401 6 - ^- 97

o

I

^{Ra ze m}

I

¹⁸⁴⁵

I

²⁴

I

¹⁰⁴⁵

I

²⁰

I

⁴¹²

I ^o I

¹⁷⁵⁹

I

^o

IIOJ1CKJ1 ECTECTBEHHhIX o-.:rArOB TPJ1XJ1HEJIJIE3A CPE,ll;H MEJIKHX MJIEKOIIHTAIOID:HX B.ffJIOBELKCKOJl IIYID:H

Pe3roMe

O6cJie,n;oBaHo 1759 IIITyK MeJIKJ:1X MJieK0ilJ:1TaIOII.1J:1X (6 B11,!10B Insectivora 11 11 B11- ,I!OB Rodentia), ,n;o6b!Tb!X B BHJI0BeJKCKOM Hapo,n;H0M 3an0Be,!\HJ1Ke. Tp11x11HeJIJibI Hl1 pa3y He 6bIJIJ:1 Haii,n;eHbI. IIpoBe,n;eHa ,!\l1CKyCCl1H C rpy,n;aMJ1 Kap n J:1 H CK or o, Ka-

(3)

POSZUKIWANIE REZERWUARU WŁOSIENIC WSRÓD DROBNYCH SSAKÓW 115

MM H c Ko M (1948) H B e JI R e Bo M (1954, 1955), cor.rracHo KOTOph1e B rex R<:e Mecrax l'I y rex R<:e BHAOB 6b!JIJ1 Bh!aBJieHhl rp11x11HeJIJihI. HaAO IlO.'laraTb, 'iTO Ha3BaHHhie aBTOpb! Oll1J16O'iHO C'iJ1TaJIJ1 Hai1AeHHh!e J1MJ.1 JIJ1'il1HKJ1 Tpl1XMHeJIJiaMJ1,

SEARCH FOR A TRICHINELLOSIS RESERVOLRE IN THE SMALL MAMMALS OF THE BIAŁOWIEŻA FOREST

Summary

1.759 specimens of small mammals (six species of Insectivora and eleven species of Rodentia) (table), caught in •the Białowieża National Park, were examined. Tri:- chineUa was never found. Karpiński & Kamińslra's (1948) as wen as Bielyayeva's (1954, 1955) works which had recorded TrichineLla in the same species and in the same territories were discussed. It is supposed that they were confused with the larvae of other parasitic Nematodes.

Poszukiwanie rezerwuaru włośnicy wśród drobnych ssaków Puszczy Białowieskiej

o

o

o

o

o

o

o

o

- -

- I -

o

-

o

-

o

- -

-

o

-

- - -

o

o

- - -

o

o - -

o

o

o - -

o

o

o

-

-

o

o

o - -

o

o

o

-

o

- -

o

I

I

I

I

I

I

I o I

I

- I ^-

^o

I ^o I