w y d a w a n y na p ra w a c h rę k o p is u p rz e z a k a d e m ic k ie o rg a n iz a c je p o m o rs k ie S tó w . P rz y ja c ió ł P o m o rz a w W a rsza w ie , N o w y Ś w ia t 38 m 5. T e le fo n 6-60-15.
U p r o g u r o k u ____ a k a . d e m i c k i eg
Znowu z a p e ł n i ł y s ię s a le s z k ó ł w y ż s z y c h . W yp o c z ę ta po d ł u g i c h w aknc j aot? wy ac a mw-cdzi 6ż a k a d ra ic k a do p r a c y . G-ł
p r z e d m ę , z a d a n ie t o n a u k a . T rz e b a mocno p ra c o w a ć , ż ę ły s z y b - ko k o ń c z y ć w y d z ia ł i s ta n ą ć do p r a c y z a w o d o w e j. A p r a c a ł a tw o n i e i d z i e . Dużo m ło d z ie ż y m u s i z a r a b ia j- na u t r z y m a n ie .
Z a r o b k i sę m a łe i z t ę d u tr z y m a n ie skrom ne - co u je m n ie o d o i- Ja s ię na z d r o w iu .
Mimo Je d n a k c i ę ż k i c h warunków;,, w; J a k ic h o d b y w a j; s ię s t u d ia n a s z e j m ło d z ie ż y - s t a j e ona wobeP z a g a d n ie ń in n y c h - j e l c z e d o n i o ś l e js z y c h . Sę t o z a d a n ia p o l i t y c z n e .
M ło d z ie ż z d a je s o b ie s p ra w ę , że ż y c ie wymagać b ę d z ie od n p może p rz e d w c z e s n e j, d o j r z a ł o ś c i p o l i t y c z n e j • Z ło ż y ło s ię t a n w P o ls c e , że m ię d z y s t a r s z y m i, t . j . t y m i, k tó r z - y P o ls k ę wy w a l-
ż y l i - a m ło d y m i, j e s t r o z d z w ię k w p o g lą d a c h n a z a d a n ie P o l s k i - ja k a ona ma b y ć i komu s ł u ż y ć . M ło d z ie ż chce P o l s k i s i l n e j i s p r a w i e d l i w e j , n a ro d o w e j i k a t o l i c k i e j - s łu ż ą c e j t y l k o Bogu - n ik o m u in n e m u ,
R o z d z w ię k m ię d z y s ta r s z y m p o k o le n ie m , k t ó r e pc w y w a lc z e n iu P o l s k i n i c m ia ło p ro g ra m u d a ls z e g o , a m ło d z ie ż y , k t ó r a te g o p r o gram u p r a g n ie i c z ę ś c io w o go s o b ie ja z w y r o b i ł a - zm usza nas m ło d y c h do ba oazo in te n s y w n e g o p r z y g o to w a n ia s ię do o b j ę c i a o d - p o w ie d z ia ln o ś o i za P o ls k ę , m im o, f.a i l n a n a sza n ie o g a r n ę ła c a łe go je s z c z e n a ro d u i mim o, ż.e naszem u m ło d z ie ń c z e m u z a p a ło w i c z ę s t o k t o ć b r a k ; d o ś w ia d c z e n ia w p r a c y .
s t r . 2
W b e c t a k i c h w a ru n k ó w t r z e b a , że b y m ło d z ie ż a k a d e m ic k a m o ż liw ie n a j l e p i e j p r z e s z k o l i ł a s i ę w - ż y c i u o r g a n iz a c y jn y m ,
K ą ż d y z n a s , k t ó r z y n ie d a w n o o p u ś c liś m y s z k o ły w ie , i l e t o c z a s u i w y s iłk ó w t r z e b a p o ś w ię c ić w o r g a n iz a c ja c h a k a d e m i c k i c h , b y d o b rz e s i ę r o z w i j a ł y . P ra c a t a j e s t m a ło e f e k t o wny - o r g a n iz a c je - b o w ie m a k a d e m ic k ie p o s ia d a ją . s k ła d n a d z w y c z a j p ły n n y , co r o k pew na c z ę ś ć o d c h o d z i do p r a c y z a w o d o w e j, in n a n a p ły w a z g im n a z ju m - t r z e b a j ą o s w o is z ż y - c ie m a k a d e m ic k im . P o d o b n ie j a k s k ła d s to w a r z y s z e ń t a k i z a r z ą d y z m i e n i a j ą s i ę co r o k u n ie o m a l — z t ą d t r u d n o o t r ą d y —
C ję i j e d n o l i t ą l i n i ę . .
'•M im o t y c h je d n a k t r u d n o ś c i - k a ż d e r o c z n i k i a k a d e m ic k ie m uszą .do P o l s k i N a ro d o w e j w ła s n ą w y p a li ć i d o ło ż y ć c e g łę .
C zas sw ych s t u d ió w m u s i a k a d e m ik w y k o r z y s t a ć do n a b y c ia d o ś w ia d c z e n ia w p r a c y s p o łe c z n e j - do p o z n a n ia l u d z i i me
t o d d z i a ł a n i a - b y , g d y u k o ń c z y s t u d i a , b y ł w b o k u o W i e l - ... k ą P o ls k ę " u z b r o j o n y .
S z c z e g ó ln e z a d a n ia o c z e k u ją m ło d z ie ż p o m o rs k ą . Na P o -
• - , •• i w * ‘i
M o rz u j e s t m ie js c ® t y l k o .< ila l u d z i p r a w y c h i s i l n y c h , z t ą d a k a d e fc ik p o m o r s k i m u s i do s w e j p r a c y n a P o m o rz u s i ę z a h a r t o w a ć . W w a lc e o P om orze i ’G da ńsk ś c i e r a j ą , s ię s i ł y d w ó c h .-
w i e l k i c h n a ro d ó w - p o ls k ie g o i n ie m ie c k ie g o - . o z w y c ię s t w ie mogą w d u ż e j m ie r z e z d e c y d o w a ć l u d z i e b e z p o ś r e d n io w t e j w a l
ce c z y n n i , t e j e s t P o m o rz a n ie i N ie m c y n a P o m o rz u , c z y w G d a ń ' s k u s ie d e ą c y .
O -n a s P o m o rz a n a c h m ó w ią , że je s te ś m y u p a r c i ; g d z ie r a z s t a n ie m y , z ta m tą d n a s j u ż n i k t n i e c o f n i e .
.Od m ło d e j i n t e l i g e n c j i n a s z e j z a le ż y ć b ę d z ie , ż e b y n i e t y l k o n i e d a ć s i ę w y p r z e ć , a l e p ó jś ć n a p r z ó d - bo j a k u c z y l i ś m y s i ę w w o js k u — n a j le p s z a o b r o n a t o a t a k .
A w ię g ło w y do g ó r y i do r o b o t y I
s tr. 3
O _ k _ u _ l_ t_ _ u _ r _ ę ___ °_ r_ s _ k _ ą _ t_
N a p rz ó d r z s c z z a s a d n ic z a : w r e a l i z o w a n i u g łó w n e g o z a d a n ia P o m o rza " s t a ć n a s t r a ż y P o ls k ie g o B a ł t y k u " n i e m oże
my ża d n e g o u c z c iw e g o P o la k a od w s p ó łp r a c y u s u w a ć . 1 te n d e n c j o t e u n a s "b y ły i s ą . Z r e s z t ą wy t łu m a c ż a l n e : Cd b a rd z o
¿ Ł ' je s te ś m y w d e f e n z y w ie , z t ą d s k r y c i , u f a j ą c y t y l k o s o b i e , n a s w o je t y l k o s i ł y l i c z ą c y 1 t . d , . L z i s je d n a k tw o r z e n i e w n a r o d z ie p o ls k im j a k i e j ś e k s k lu z y w n e j g r u p y , n i e -
d o p u s z c z a ją c e j do w s p ó łp r a c y ze s o b ą w s ł u ż b i e n a d m orzem in n y c h P o la k ó w , b y ło b y g ł u p i e - b a n a w e t b l i s k i e z d r a d z ie .
M usim y je d n a k s o b ie po m ęsku p o w ie d z ie ć , że z w i e l u r o d a k a m i n i e możemy s ię d o g a d a ć i p e w n ie s i ę n i e d o g a s a my,- my p r z y n a jm n ie j swego s t a n o w is k a n i e z m ie n im y !
C h o d z i o n a s z ą k u l t u r ę , k t ó r e j t a k c z ę s t o s i ę nam o d m a w ia . P r z y z n a ję , że w z a k r e s ie s z t u k i , m a la r s t w a , p o e z j i n i e w y d a ło t a k i c h l u d z i j a k in n e c z ę ś c i P o l s k i . Cóż je d n a k z n a c z ą w i e l k i e d z i e ł a w obec k u l t u r y a r i a c o d z ie n n e g o , k u l t u r y p r z e c ię t n e g o c z ło w ie k a , k u l t u r y w s p ó łż y c ia .
P o d s ta w ą k u l t u r y w s p ó łż y c ia j e s t p o s z a n o w a n ie g o d n o ś c i o s o b i s t e j . M azdy j ą m u s i m ie ć , j e j b r o n i ć i g o d n o ś c i in n e g o n i e o b r a ż a ć , p a m ię ta m j a k w demu, o z y w g im n a z ju m s p e c j a l n i e k ł a d z io n o n a c i s k , by k a ż d e s ło w o m ia ło s w o ją w a g ę . Ba n a p r ó ż n o n ic z e g o n i e m ó w ić . J e ż e l i c h c ia n o o mims p o w ie d z ie ć , że j e s t p o w a ż n y , m ó w io n o , że fiu n ie g o ra ż d e
s ło w o f u n t w a ż y " . N a t u r a l n i e w t a k i c h w a ru n k a c h n i e m o g ło b y ć mowy o o b r a z a c h , u w ła c z a n iu c z c i , o s z c z e r s tw a c h , wy
z w is k a c h i t p . W t a k i c h t y l k o w a ru n k a c h m o g ła wy tw o r z y ć s i ę s w o is t a " k ł ó t n i a " ; j a k m a w ia no w domu, że "X i Y s i ę k ł ó c ą " t o z n a c z y ło , że n i e m ó w ią do s i e b i e . C zyż t o n i e k u l t u r a - w m om encie k ie d y je d e n g n ie w a s i ę .■na d r u g i e g c - p r z y n a j m n i e j j ę z y k i tr z y m a ć z a z ę b a m i? N ie mogę p o w ie d z ie ć ,
s t r . 4
I s t w i e r d z ę , że z ł y w p ły w s ię g a n a P o m o rz e . N a s z a p r a s a d a je te g o n i e je d e n d o w ó d ,
n o ś c i es* o b i s t e j nawo';, +• C: ~y o U OtC. C*. . "f* , \y ' , VÍP ■, o• ’• V v ■ r ! *
Pio t y o o d c in k u , od cónica, s z a n o w a n ia p ro s o i w a r t a r a s z a s a l t u r a s i. l n i e
S u i
zos*-
J)j i; ęj. J ;7 >,o ;■
że r o d z in a t c t r i w ody z p u n k tu w id s z a ł l o d a j z e o 0e
t o ży c !.o r o d z .in n e . J e s te ś m y p r z y z w y o s a je n ? ., ę t o ś ć B;*"pezę w z ią ć poci u w a g ę , n r a s zą r o z -
z : u l. a. p r .:vwn.ego d o p u s z c z a ln o - a m a ło *?r' ó Ci \
o : r rm wyrur d ir j ro z w o d u w na szycht r o d z i m a ch . S p o ro r a t ma: r a s : > cd 1 1 : żn? v-ï b ę clący c ii c z ę s t o k ' :a er: s i p o n o w a n y c li s ta u o v , is la m , h z m i e n i ł o ż o n y w d o d a tk u ra z e m z w yz
n a n ie m ’. N ic t e i oz u /n e g o , że w n a s z y c h , o c z a c h s t r a c i ł : z u p e ł
n i e s z a c u n e k i z t a k i m i n ig d y do w s p ó ln e g o s t l u n i e u s i ą d z i e m y, ho w e d łu g n a s s ą t o o s z u ś c i - n ie d o t r z y im u ją c y s ło w a , boś p r z e c i e ż p r z y s i ę g a l i , że żo n y n i e o p u s z c z ą a p o za mym z m ie n i a j ą c r e ł i g i ę c h c i e l i o s z u k a ć B o g a . B a rd z o c z ę s t o te g o n a s z e ' go n i e u s t ę p l i w e g o s ta n o w is k a n i e mogą n i e k t ó r z y z r o z u m ie ją my je d n a k ro z u m ie m y s t a n o w is k o t a m t y c h , a le n i e możemy go u s p r a w i e d l i w i ć . T w ie r d z ę , że i n s t y n k t sam ozachow aw czy n i e p o z w a la nam n a j a k i e k o l w i e k t o l e r o w a n i e w ś ró d s i h i e t y c i ą k t ó r z y ś w ię "
t o ś c i r o d z in y s i ę s p r z e n i e w i o r z y l i . C i m uszą od n a s o d e jś ć . T r z e c i a r z e c z t o k w e s t ia ż y d o w s k a . J e s te ś m y ż o ł n ie r z a m i n a p la c ó w c e . W iem y, że c h y b a n i e je d e n je s z c z e r a z o swą w o l
n o ś ć b ę d z ie m y w a l c z y l i . Chcemy s o b ie z w y c ię s tw o z a p e w n ić p r a c ą w c z a s ie p o k o ju , P a m ię ta m y . " S i \ i s p a c e m ,, . ".W ie m y t e ż , ż e l e p i e j , j e ż e l i n a w y p a d e k w o jn y d o s ta w y d l a a r m i i b ę d ą w r ę k a c h p o l s k i c h , n i e ż y d o w s k ic h i s ta n o w c z o w o lim y w a lc z y ć w k o m p a n ii, k t ó r a b ę d z ie l i c z y ł a 180 c h ło p a , a l e s w o ic h , n i ą t e same 1 8 0 s w o ic h + 20 ż yd ó w . A o s ł a b i a n i e n a s z ł ą l i t e r a t u r ą , p r a s ą , t e a t r a m i , p rz e k u p s tw e m i t . d , - i s t n y ła ń c u c h
otr. 3
p r z e s t ę p s t w , g d z ie ż y d z i p ry m w o d z ą . S ta n o w is k o n a s z e m ię d z y n a m i t a k s t o i p o z a d y s k u s ją , że do p a s j i n a s d o p ro w a d z a s t a n o w is k o in n e . A j e ż e l i t o in n e s ta n o w is k o z a jm u je i czynem
j e w y k a z u je k t o ś , k t o z r a c j i p ia s to w a n e g o u r z ę d u p r z y k ła d d a je - w te d y m u s i o ś n a s o d e jś ć , z n im ra z e m do w s p ó ln e g o s t o ł u n i e z a s ią d z ie m y n i g d y . T łu m a c z e n ie , że " k u p u ję c o ś u ż y d a , bo u P o la k a j e s t d r o ż e j " n a s n i e p r z e k o n a - P o ls k a t o z b y t w i e l k a r z e c z , b y d l a p ie n ię d z y j ą k r z y w d z ić i s p rz e d a w a ć .
W r e s z c ie o s t a t n i a r z e c z t o n a s z s to s u n e k do K o ś c i o ł a K a t o l i c k i e g o . Z n ó w po m ęsku s ta w ia m y s p ra w ę . W h i e r a r c h i i
c e ló w s ta w ia m y n a p rz ó d z b a w ie n ie s w e j d u s z y , po ty m P o ls k ę t C a łe s z c z ę ś c ie , że c e le t e n i e k o l i d u j ą ze s o b ą , a l e i d ą r a zem . D łu g o u t o ż s a m ia liś m y P o la k - K a t o l i k . Znowu w ię c n i e u s ią d z ie m y de w s p ó ln e g o s lo tu z t a k im , , k t ó r y b ę d z ie c h e h i t e n n a s z s to s u n e k do K o ś c i o ł a K a t o l i c k i e g o z m ie n ić .
To są t e c z t e r y n a jw a ż n ie js z e e le m e n ty n a s z e j k u l t u r y p o m o r s k ie j, k u l t u r y d n ia c o d z ie n n e g o , a " t r u d n i e j
j e s t d z ie ń d o b r z e p r z e ż y ć , n i ż n a p is a ć k s i ę g ę " .
To te ż ? k t o p r z y c h o d z i n a P o m o rz e , n ie c h n i e szuka, j e d y n i e k u l t u r y w u r z ą d z e n ia c h c y w i l i z a c y j n y c h , c z y s t o ś c i m i a s t ,
s c h lu d n o ś c i w s i , d o b ry c h u p ra w a c h p ó l , h o d o w li in w e n t a r z a , n i e c h j e j n i e s z u k a w z a b y tk a c h z a m c z y s k c z y ś w i ą t y ń , a le n ie c h j e j s z u k a w e w n ą trz l u d z i , a w te d y z r o z u m ie , co t o j e s t k u l t u r « , p o m o rs k a i d la c z e g o lu d t e n t a k z a ż a r c ie j e j b r o n i .
Tu c h o d z i o - " b y ć a lb o n i e b y ć " .
B e r n a r d K u la ,
f
s t r o n a 6
■dań s k w w a lcę _z_ z ab o r c ą vro. s k im w c z a s ie r o zb io jró w P o l s k i .
W b i b l i o t e c e k o r p o r a c j i P o m e ra n ia , m ie s z c z ą c y m s ię w l o k a l u k o r - 'o w a c y jn y m w P o z n a n iu , A l . M a r c in k o w s k ie g o l i zna?, a z b o r c ie k a w y r ę k o p is m p i ó r a ś p . A lf o n s a H o b a k ie m ic z a ro d e m z B r o d n ic y zm ar-rego d n ia 4 • X • 1S36 r „ >pod • t y ma. ©m
" U d z i a ł P o m o rza .w p o w s t a n ia c h ” , n o s z ą c y p o d p is a u t o r a z d a t ą P o z n a ń , d n iá 16 l i s t o p a d a 1 9 3 Q r. U a t o r b y ł o ń łc - n k ie m k e r p o r a c j i . P o m e r a n i a , a n a s t ę p n ie w . c z a s i e1 od 6.6*
1934 r . ao 1.6.,13>5 r . j e j p r e z e s e m . P z i e ł o n a p is a n e j e s t w c z a s i e , k ie d y a u t o r b y ł'm ło d y m s tu d e n te m , l i c z ą c y m n i e w i e l e ponad 20 l a t i p o ś w ię c o n e j e s t u d z i a ł o w i P o m o rza w w a lk a c h , o n i e p o d l e g ł o ś ć , o b e jm u ją c c z a s y od p i r w . y c h ód ru c h ó w k o n f e d e r a c k ic h w l a t a c h 1768 - i ” ? 2 po p r z e z o~
k r e s pod r z ą d a m i p r u s k i m i dc w o jn y ś w ia t o w e j w' 1 6 1 b r . . c z y l i do c z a r ó w u z y s k a n ia n i © p ó d le g ło ś c i -Pa ńa tw a
go i w c i e l e n i a P o m o rza do m a c ie r z y . P ra c a , t a , n i e - i c : ą ' a r t y k u ł ó w , m c n o g r r f i i i d z i e ł o d n o s z ą c y c h s i ę w o g ć h n o ś n do d z ie jó w p o w s ta ń p o l s k i c h , j e s t b o d a j je d y n a p o ś w ię c o n a w y ł ą c z n i e . tem u n a d 'w y r a z in t e r e s u ją c e m u z a g a d n ie n iu .
A u t o r p r z y o m a w ia n iu r u c h u w o ln o ś c io w e g o h a P o m o rz u , p o ś w ię c a r ó w n ie r z uw agę u d z i a ł o w i w n im m ia s t a G d a ń s k a , w k t ó r y m w i e l k i - w s tr z ą s 'w y w o ła ły r o z b i o r y P o l s k i i jeg«.
z a b ó r p r z e z k r ó l a p r ę d k ie g o , k tó r e m u G dańsk s t a w i a ł k m v a - wy o p ó r .
"U m y ś l u ło ż o n e g o w P e t e r s b u r g 1! w 1793 r 5 t r a k t s t u d r u g ie g o p o d z i a ł u P o l s k i , p is z e a u t o r , " P r u s y o t r z y m a ły W i e l k o p o l s k ę , ja k o t e ż m ia s t o C d a ń sk i je g o t e r y t o r i u m . F r y d e r y k W ilh e lm I I n a k a z a ł op anow ać w o js k o m p r u s k im Gda
ń s k n ie s p o d z ia n y m z m o j j y m na pad em , G d a ń s z c z a n ie , p r z e w i d u j ą c p o d o b n ą n ie s p o d z ia n k ę , p o d w o i l i stra że i c z u jn o ś ć
L * T . '/
o r a z n r z y g o t o w ą l i s ię do o b r o n y . Tym czasem z koń cem s t y c z n i a 1793 r , n a d e s z ła do G da ńska w ia d o m o ś ć o w t a r g i i l ę c i u v * o j—
s k p r u s k ic h , do W i e l k o p o l s k i i z a j ę c i u p r z e z n i e T o r u n ia , Ta w ie ś ć f e r a l n a b y ł a d l a G d a ń s z c z a n z a p o w ie d z ią b l i s k i e j i c h z g u b y . W y w o ła ła x e ż w z b u r z e n ie n i e s ły c h a n e , T łu m y p o s p ó ls t w a p r z e c i ą g a ł y p r z e z u l i c e G d a ń s k a , w y g r a ż a ją c F r z ę s kom , n a w o łu ją c do b r o n i i ś p ie w a ją c nową w te d y p ie ś ń M a r
sy l i a n k ę . M a n i f e s t a c j e t e p r z y s p i e s z y ł y z a j ę c i e p a t r i o t y c z n e g o m ia s t a p r z e z P ru s a k ó w . Z d e K la r a c ją r z ą d u p r u s k ie g o z a r z u c a ją c ą G dańszczanom z ł e p o jm o w a n ie w o ln o ś c i, n i e p r z y ja z n e u c z u c ia d l a P r u s o r a z s y m p a tie k u F r a n c j i r e w o l u c y j n e j
►
z j a w i ł s ię po d w o d zą g e n e r a ła R aum era . s i l n y k o r p u s p r u s k i p o d rn u ra m i G dańska w m a rc u 1793 r .
P o n ie w a ż p o ło ż e n ie b y ł o b e z w y j ś c i a , a pom ocy z n ik ą d n i e b y ł o , s e n a t m i e j s k i u r a d z i ł p o d d a ć m ia s t o P ru s a k o m . Gdy j u ż s e n a t z a r z ą d z i ł w y d a n ie z e w n ę tr z n y c h f o r t y f i k a c y j w r o g o w i, g d y P ru s a c y m i e l i j u ż w ta r g n ą ć do m ia s t a , w te n c z a s
tłu m y l u d n o ś c i o t o c z y ł y r a t u s z , p o s ą d z a ją c s e n a t o t c h ó r z o s tw o i z d r a d ę o r a z ż ą d a ją c w a l k i u z n a je ź d ź c ą do o s t a t e c z n o ś c i . Obok p o s p ó ls t w a , m a jtk ó w , r o b o t n ik ó w p o r to w y c h i ż o ł n i e r z y z z a ł o g i W i s ł o u j ś c i a d o m a g a ło s i ę z b r o jn e g o o - p o r u t a k ż e k u p ie c t w o , r z e m i e ś l n i c y i c e c h y z r z e ź n ic z y m n a c z e l e . O d ru c h t e n d o p r o w a d z ił do o p a n o w a n ia a r s e n a łu i a r m a t n a w a ła c h f o r t e c z n y c h . N iebaw em z a c z ę to z a r m a t i b k o n i
r ę c z n e j o s t r z e l i w a ć n a d c ią g a ją c e k o lu m n y p r u s k i e . W o b u s t r o n n e j w a lc e a r m a t n i e j z g i n ę ł o w i e l u o b ro ń c ó w p r z y n a l e ż n o ś c i G dańska do P o l s k i . P o d o b n ie j a k p r z e d p i ę c i u w ie k a m i p ie c z ę t o w a ła n ie w in n ą k r e w G da ńska n a b y c ie m ia s t a p r z e z K r z y ż a k ó w , t a k t e r a z po p i ę c i u w ie k a c h d o k o n y w a li s p a d k o b i e r c y K rz y ż a k ó w b r u t a ln e g o a k t u " n a b y c ia G dańska " p r z e z P r u s y . O d ru c h o w e j o b ro n y t r z e b a b y ło p o n ie c h a ć i p o d d a ć s ię
str.8
n ie u c h r o n n e j k o n i e c z n o ś c i . Gdy p o . k i l k u d n ia c h je d n a k w o ja k a p r u s k i e w k r o c z y ły do m ia s t a , w ów czas ż o ł n i e r z e z a ł o g i m i e j s k i e j i w i s ł o u j s k l e j ł a m a l i .'oroń s w o ją , w o ła ją c że n i e c h c ą s łu ż y ć p ru s a k o m p r z e c iw P o la k o n j i F r a n c j i . C a łą t e ż z a ł ó g ^ o b ro ń c ó w , z w y ją t k ie m o i- ic e r ó w , u p ro w a d z o n o w n ie w o lę , a n a s tę p n ie - - w c ie lo n o do a r m i i p r u s k i e j . Z p o c z ą t k ie m m a ja 1 7 9 3 ' r . m ia s t o z ł o ż y ł o p r z e p is a n y h o łd i p r z a s ię g ę p o d d a ń - c z ą k r ó l o w i p r u s k ie m u , n a r ę c e p r z y b y ł y c h w je g o z a s t ę p s t w ie d y g n i t a r z y b e r l i o s k i c h i w t e n s p o s ó b p o l s k i G da ńsk d o s t a ł s .ię w r ę c e p r u s k i e . "
T a k p r z e d 140 l a t y G d a ń s z c z a n ie w k rw a w e j w a lc e b r o -
< ;
n i l i s i ę . p r z e c iw k o o d łą c z a n iu i c h . o d P o l s k i i a n e k s j i p r z e z k r ó l a p r u s k i e g o . K ie g o d n 'i m ia n a G d a ń s z c z a n s ą i c h d z i s i e j s i ' p o t o m k o w ie , . k t ó r z y n i e s z a n u ją c ., t r a d y c j i i. k r w i s w ó j.c li p r z o dków n i e u ś w ia d a m ia ją s o b ie , że -Gdańsk h i s t o r y c z n i e i g o s p o d a r c z o n a le ż y do P o l s k i . ■
, -. . Parna z y G r a c z .
' b to w a -rz y s z e n ie P r z y j a c i ó ł P o m o rz a w hk .r s z -iw i e .
O r g a n iz a c ja m ło d a , a id e a s t a r a , d o j r z a ł a , p r z e s z ł o d z i e s i ę c i o l e t n i a - . S to w a r z y s z e n ie P r z y j a c i ó ł P o m o rza p o - w s t a ło z daw nego A k a d e m ic k ie g o K o ła P o m o rz a n , z a ło ż o n e g o w 1925 'r o k u . Id e a . p r z e w o d n ia o s t a ł a . s i ę . w o g n iu p r ó b n i e z m ie n n a ; t e r a z o b l e k ł a s ię , w now ą ś w i e t n i e j s z ą s z a t ę . - S to w a r z y s z e n i e P r z y j a c i ó ł Pomo r z a . A n .ę c n i e t y i k o 'sa m ych P o m o rz a n / j a k p o p r z e d n i o / , l e c z w s z y s t k ic h n a s z y c h b r a c i z p th. s u a to / z ie m i H e ę t w in a , k t ó r z y p r a c u j ą w s t o -
l i c y p r a g n i e S to w a r z y s z e n ie s k u p ić v. sw ych s z e r e g a c h j a k je d n ą w i e l k ą p o m o rs k ą r o d z in ę - s t w o r z y ć c h c e d i-* r e j i c d z l iany
s tr. 9
w a r u n k i do r o z w o ju , tw ó r c z e g o d l a P o m o rza i . P o l s k i . " D z i e d z i ny p o m o r s k i ego ż y c i a , a w ię c : s t o s u n k i g o s p o d a r c z e , s p o łe c z ne , k o l r i r a l n o , f o l k i ę r z a in .te r e s o w ;u i5 &, nowe p r ą d y , je d n y m
s ło wen c a l c k s z t a ł t p o rn o ::s k ic h z a g a d n ie ń , w y s t ę p u je n a f o r m z<
I r a n d y s k u s y in y c h dy ż u ró w , w ie c z o r k ó w w f o i m i ) r e f e r a t ó w o - d c z y tó w i p o g a d a n e k żywo o m a w ia n ych t ko m ento w any c i p r z e z c z ł o n kó w S t c we. r z y s z en '.a „
■7 t e n s p o s ó b m y ś l p o m o rs k a o t r z y m u je w obec s t o l i c y p o s t a ć z w a r t ą , z a h a rto w a n a ,. -Taką ś w ie ż o ś c ią r o z K w it a d u s z a p o rno r ż a n in r . , g d y ma m ożność z d a la od s w e j z ie m i p o g w a rz y ć w g r o n i e s w o ic h o P o m o rz u , p o s łu c h a ć r e f e r a t ó w o n im , u s ły s z e ć w r e s z c ie p i e ś n i i g w a ry k a s z u b s k ie , P o m o rza n i e z a p o m n ie ć , p o z n a w a ć j e c o r a z l e p i e j , c o r a z l e p i e j r o z u m ie ć i c o r a z b a r d z i e j k o c h a ć .
• j
J e s t t e d y S to w a r z y s z e n ie P r z y j a c i ó ł P o m o rza p la c ó w k ą p o rno r s k o ś c i w W a rs z a w ie , S k u p ia ją c b o w ie m w s o b ie w s z y s tk o t o , co y e s t p o m o r s k ie g o w s t o l i c y , p r o m i e n i u j e p o m o rs k ą k u l t u r ą we w s z y s t k ic h j e j p r z e ja w a c h n a p o ls k ą m e t r o p o l i ę , g d z ie z b i e g a ją , s i ę i k r z y ż u j ą k u l t u r y w s z y s t k ic h m e t r o p o l i i r e g io n ó w .
Ohodzo o t o , a b y w c h ó r z e z c a ł e j P o l s k i , g ł o s p o m o rs - k i b y ł s ły s z a n y p r z e z w s z y s t k i c h ; o t o , a b y w ś w ia d o m o ś c i k a -
» ’ ■ i
, , > ’
ż d e g o P o la k a - m ie s z k a ń c a s t o l i c y z n a l a z ł o s i ę p o c z e s n e i r i e - n sce d l a P o m o rza i je g o s p ra w , je d n y m sło w e m a b y o, P o m o rzu w W a rs z a w ie m ó w io n o , in te r e s o w a n o s i ę n im i szan ow an o c o r a z b a r d z i e j . T e n k i e r u n e k d z i a ł a l n o ś c i j e s t n a j a k n a j l e p s z e j d r o d z e do w y d a n ia ow oców . .Możemy s t w i r d z i ć , że w k o ła c h a k a d e m ic k ie j M ło d z ie ż y , s z c z e g ó l n i e , a t a k ż e w s ta r s z y m s p o łe c z e ń s t w ie S t o w a r z y s z e n ie z y s k u je s o b ie a ty m samym i P i e r z e c o r a z w ię k s z ą p o p u la r n o ś ć .
O bawiam s i ę je d n a k , że W arszaw a w io o n a s z e j n r u a r ? z a - c j i n ttw e t w i ę c e j ; n i ż samo P o m o rz e , c z e g o n i u s t e t ; r , . a m v
str.10
w o d y ..S ta n t e n , że P om orzę n i e r a z ź l e p o jm u je i n i e d o c e n ia w a r t o ś c i i p r a c y s w e j ..am basady w s t o l i c y , n a le ż y j a k n a j r y c h l e j u s u n ą ć . G d z ie c h o d z i o d o b ro P o m o rza a ty m samym i PO' l s k i m usim y s o b ie p o d a ć r ę c e i w s p ó ln ie d z i a ł a ć .
A . A r e n d t .
C z y z a p i s a ć s i g n a ___ s e m i n a r i u m.
J a k w ia d o m o k a żd e m u , n a w y ż s z y c h u c z e l n i a c h o b o k wy
k ła d ó w z a s a d n ic z y c h - o b o w ią z k o w y c h są i s e m in a r ia ; w n i e k t ó r y c h u n i w e r s y t e t a c h są o b o w ią z k o w e / n p . w P o z n a n iu / w in n y c h n a d o b o w ią z k o w e / n p . U . J . P . w W a r s z a w ie /.
Chcę p a r ę s łó w p o ś w ię c ić s e r n ic o m n a d o b o w ią z k o w y m . C z ę s to b c w ie m s p o ty k a m y s i ę z z a p y ta n ie m , c z y w a r t o u b ie g a ć s i ę c p r z y j ę c i e n a s e m in a r iu m / t r z e b a - b o w ie m p a m ię t a ć , że a b y b y ć p r z y ję t y m n a s e m in a r iu m , s k ła d a s i ę c z ę s t o k o lo k w ia w s tę p n e , t r z e b a s i ę w y k a z a ć z a n jo m o ś c ią c o n a jm n ie j je d n e g o
ję z y k a o b c e g o , b y ć o d p o w ie d n io zaaw ansow anym w s t u d ia c h z a s a d n ic z y c h i t . p . / no i co w ł a ś c i w i e d a je t o s e m in a riu m '?
W szak i b e z o d b y c ia te g o ż można o tr z y m a ć d y p lo m i p o s a d ę . T a k mogą p o w ie d z ie ć t y l k o c i , k t ó r z y s t u d i u j ą n i e d l a w ie d z y , a l e d l a d y p lo m u , a ż e b y d z i ę k i n ie m u o tr z y m a ć p o s a d ę , b y ć z a s z e re g o w a n y m do p ie r w s z e j k a t e g o r i i u r z ę d n ik ó w , a t y $ samym o tr z y m a ć le p s z e u p o s a ż e n ie .
IT ie t o je d n a k p o w in n o b y ć c e le m s t u d ió w , n i e po t o w y"
s i a d u j e s i ę n a ła w a c h u n i w e r s y t e c k ic h 3 , 4 , - 5 i w ię c e j l a t * C elem s t u d ió w w in n o b y ć n a b y c ie ' j a k n a j w i ę c e j w ie d z y i p r z y "
g o to w a n ie n a l e ż y t e do s z u k a n ia p ra w d y o b j a k t y w n e j ,
W j a k i . s p o s ó b n a j ł a t w i e j o s ią g n ą ć t e n ce ? Z d a je s i ę , że n a j ł a t w i e j m ożna go o s ią g n ą ć p r z e z p r a c ę w s a n i t a r i a c h .
s tr, 11
W y b ie r a s ię t u b o w ie m p r z e d m io t , k t ó r y n a j b a r d z i e j i n t e r e s u je d a n ą je d n o s t k ę . T ru d n o b o w ie m w ym ag ać? a b y w s z y s t k ie p r z e d m io t y n a w y d z ia le n p , pray/nym je d n a k o w o in t e r e s o w a ł y s t u d e n t ó w . D z i ę k i m o ż n o ś c i d o w o ln e g o w y b o ru s e m in a r iu m p ra - ca d l a s t u d e n t a v /y d a je s i ę m i ł ą , s e m in a r iu m u m o ż liw ia mu g łę b s z e z a p o z n a n ie s i ę z z a in te r e s o w a n y m p r z e d m io te m . Czy t y l k o z a p o z n a n ie ? N ie ! T r z e b a samemu p ra c o w a ć n a d danym za g a d n ie n ie m , n i e z a d a w a la ją c s i ę t y l k o p r z e c z y t a n ie m te g o c z y owego d z i e ł a , t r a k t u j ą c e g o o danym z a g a d n ie n iu , a le t r z e b a t e ż c z ę s t o p o ró w n y w a ć t e d z i e ł a , c z ę s t o u c ie k a ć s i ę do p ie r w s z y c h - ź r ó d e ł , a ż e b y , w y r o b ić s o b ie są d n a j b a r d z i e j o b je k t y w n y . I l e ż t o b o w ie m s p o ty k a m y p r a c n a u k o w y c h , k t ó r e p r z e z d ł u g o l e t n i e n ie h a z p o s z u k iw a n ia p ra w d y o b je k t y w n e j o b a l a ł y s ą d y , k t ó r e u c h o d z im y n ie o m a l za p e w n i k i . J e s t t o p r a c a c z ę s t o o b l ic z a n a n a d z i e s i ą t k i l a t , p r z e z k t ó r y t e
c z a s o k r e s t r z e b a s y s te m a ty c z n e : i w y t r w a le p ra c o w a ć n a d m a ło znanym a lb o n ie p e w n y m z a g a d n ie n ie m . P rz e z t a k ą t y l k o
s y s te m a ty c z n ą p r a c ę , p r a c ę od p o d s ta w , ’w y n ie s ie m y t o c z e g o s i ę od n a s ż ą d a .
S p e c j a l n i e my P o l a c y , r o z b i c i p r z e z d ł u g o l e t n i ą n ie w o l ę w r ó ż n y c h z a b o r a c h , m usim y s i ę - z a b r a ć g o r l i w i e do p r a c y n a u k o w e j, a ż e b y o d r o b ić t o , cośm y p r z e z o k r e s '. n i e w o l i u t r ą c i i i , s p r o s to w a ć c z ę s t o t e n d e n c y j n i e f a łs z y w e p o g lą d y i od
p ra c o w a ć z a g a d n ie n ia , k t ó r e są k o n ie c z n e d l a p o d n i e s i e n i a
k u l t u r y i . d o b r o b y t u P o l s k i , M usim y d ą ż y ć do t e g o , a b y p r z y ł e p o k o le n n ia m o g ły c z e r p a ć w ia d o m o ś c i z d z i e ł r o d z im y c h a u t o r ó w , s k r a c a ją c s o b ie c z a s p r z e d m o z o ln y m p o s z u k iw a n ie m r z e c z y ju ż o p ra c o w a n y c h a p o ś w ię c ić go p k a c y n a d z a g a d n ie n ia m i a k t u a ln y m i,
K ie p o w in ie n p r z e t o z a n ie ś ć s i ę w ś ró d n a r a i a j e d e r t a k i , k t ó r y by n i e c h c i a ł p o d ją ć s i ę t e j p r a c y r " J i e l k i e j
s tr. 12
P o l s k i b o w ie m n i e w yw a l'ćzym y a n i- s k a k a n ie m - ' p r z e z p ł o t y , a n i t e ż u s t p o ła w ia n ie m p r z e z . je d n o s t k i re k o rd ó w ^ a l e - p r z e z w i e l k ą a r m ię os $ o o p r a w d z ia n e 'g ł ę b o k i e j i p r a k t y c z n e j ' w ie d z y «
Mc B a r a n o w s k i.
1'i. r o n i k a'
v_/x. .
A d r e s y c z ło n k ó w
W n a j b l i ż s z y c h k illć u . n u m e r a c h ‘ podamy do w ia d o m o ś c i a d r e s y k o le g ó w z a m ie s z k a ły c h w W a rs z a w ie , P z iś z a m ie s z c z a m y a d r e s k o le g ó w s t u d i u j ą c y c h w S z k o le G łó w n e j H a n d lo w e j- s k u p i j z s i ę w A J Ł P .
■ 1 . B a k o ś Roman - C h o jn ic e - K a z im ie r z o w s k a 63 m. 9 2 . B e s t i a n Roman - Lubawa*- P iu s a 4 7 ,m > ,5 .
'3 .- C y lk o w s k i R ajm nud - K a r t u z y - B a ł a t a 2 m,; 6
4c D a c h te r a A l b i n - B y d g o s z c z - A k a d e m ic k a 3 m 645 5*. D u s z y ń s k i T a d e u s z - B r o d n ic a -- P iu s a 4 7 hi.- 5 ' 6 . J a c k i e l Gus+ aw - G d y n ia - wid n io w a 56 m 220
7 o K o t o w s k i - A lf o n s •• G n ie w - W ilc z a 11 m, *10 8 . K u i f e l E dw in. - G dańsk - L it e w s k o 4 .nu. 48
‘*■’9* K a je w s k i L a l t e r c, I n o w r o c ła w - • • G r o t t g e r a 1 mV 30 .10» K a r c z e w s k i B e r n a r d - E ó ż e n t a l - S t a r o ś c iń s k a 3 m, 1.3
• l i * K u b s k i A n t o n i - I h ó w r c o ła w - P u ła w s k a 29 m» "8
1 2 . K ło p o t e k - G łó w c z e w s k i R a d o m ir -• S ę p ó ln o - R i.k o w io c .k a 2 6 /5 1 ? . K a w c z y ń s k i. J e r z y - G d y n ia •• M a r s z a łk o w s k a 3& m, 11
K l i n A l f o n s T cze w - Ź r ó d ło w a 3 urn 10 L i s e w s k i B r u n o n - T o ru ń - P lu s a *4 O' m. 24 Ł u kó w ; cz J a n - T cze w - K o s z y k o w a 5 mu 4
I . I ie r o c ła w s k a M a r ia - I n o w r o c ła w - D łu g a 9 m.>- 19 l l i e r o s ła w s k a Z o f i a - In o w r o c ła w - D łu g a 9 m, 19 O s tr o w s k i- '- J ó z e f - C h o j n i c e - K o s z y k o w a 5 nu 4 2 0 . P ia s k o w s k i J a n u s z - K o ś c ie r z y n a - A k a d e m ic k a 5 .2 1 . P a w e le c - G r u d z ią d z - R a k o w ie c k a 17■ i ' , 34
2 2 . R o g a la H e n r y k - K o n n i - P u ła w s k a u 28 nu 9 .23» S lu p n ie w ic z L e o n - Ł a k ło G r o t t g e r a I m. 30
B y d g o s z c z M a r s z a łk o w s k a 48 nu 16 14,i r
o
1 6
,
17, 18 , 19',
2 5 . S z u lc P a n t a le o n - .Bydgos 2 5 . S z p i t t e r K o r b e r <ú.tV .Ł a s i n 2 6 . S k w ie r c z .A n to n i - (G dynia,
2 7 . T c m c z y r s k i • Z y g m u n t - W e jh e ro w o :.,- L it e w s k a - n , r8 2 8 . W ie rz b ó w n a F e l i c j a ~ K o ś c ie r z y n a - G ó r n o ś lą s k a 14
W i t t k e K a z im ie r z . - L e jh e r p w o . *■* L it e w s k a 4 r u 48 29,
30, W a l t e r B r o n i s ła w - T o ru ń - K a z im ie r z o w s k a 75 m. i 31.« F r ą t c z a k ' J ó z e f -o W e jh e ro w o . - P iu s a : 1.6 m¿ 1 0 ’
D y ż u r y . -
30 w l o k a l u o...zy
Czym ' B i u l e
O k ó ln ik 3 nu 2
t y ; v Che, V
str„ 13
"B iu ? e t y n " c h c e by ó p o p rz e - X r(.o •]ą , 0 0 t o w 11:1c p o d le k 3 po SC> v, )J L ~: che a z o s J' a w k -i p.r C’!. Cd.;'; e i' . i T..b 3 a r gdy?'
c a - c - . i -t; d a2 «-•j T 9 cT <T,r..łc ść v/y.
'B k ,:: ć- tv,C'. >r«'i ■r ; 'aU 1' en g-> ■•; ”r .. w., .z-da i i ,ft 03 t,-', •rh
od n ie g o p a d n ie ^
iu a .z i r> é l i
z a 1 c ż a 1 o p 07/ o ^ a a a.1. e c o o o z e ,
¿rooP'.iem do k u ? .e s e n s k ie - P r o o? ..omów i coraw j e s t n a . ń - n c u u i i / F o l i e s curvo vvoboo n i c h n i© m ożer.y b y ć a b o t o i .
WPomy, ów p io a c ’ n i e um iem y -- n i e l e s p r z y c z y n y Porno. caLa p r a s a ‘ re d a g o w a n a j e s t z m a ły m i wy j ą t k a m i n i e p r ^ t E o m o rza -j -• a l e n i e e d e a zu l a i k ó w zbudow ano — j e d l i c z e g o ś n i 3.311 ;D7-
V
'to a io ue.zm yi "BiU-PcCyn " nao ob.ee cr s w o im “, u .e z o iw y m :. łu d ź m y b y c p r z y ja o r 1 I 3 , a t a k i no o.' bę ckP e w c a le r e a g o w a ł y ; 1 c a łu n c iu r ę . a ú ó á c t v e r ,
o / ?* c , ■+*
■ p : i- 'O J
i o ¿a k o i
:y-
e irp e r a l i o n ó d n a je .u n io m - e s o i& c a d ę . ¿ e 'b e i e P i j e c i e 3 t o c i ę I n d z i e o d s z u k a j ą “nawę t w
do +wa..go d o m w y d e p c z ą .
ha e ■ do c: ■on g łę b o k im P e c ie C jl. C ę 01V.H1 2J
1 f' 1 ' i- o "LO 0 O.
SO'xU- S TO;
r s d " i ,; - s z e w c e n . Í 3 O J.. u 3il
C z y ri-B i u l e ty .u " n i c c h c e byóV
l l i e c h c e b y ć p is n e rn w s ł u ż b ie j a k i e j k o l w i e k p a r t i i , n i e z á m p e s e ! ż a l n e j n a p a ś c i c s c u : s t e ; . i, z a a r s g o e s s e z e r a k . ^ f a ł s z u ~ ta k c z ę y to .g c w ro z g ry w k a c h . p a r t y j n y c i i ,
A cc p i s z ą n a s i k o le d z y c " B i u l e t y n i e ■?
J e d e n z n a d a j ch k o le g ó w z G d y n i p i s z e " C i e c z y m n ie f a k t w y s i ł k u ja k i e g o d o k o n u je c ie > a h y m ło d a i n t e l i g a n o ja p o -n o r-
s k a m ia ła s w o je p is m a , g d z i e ’ s w o b o d n ie { po k o i.e n e n k b U m o g ła b y s i ę w y p o w ia d a ć Co dc f o m y , t o n ie c h o r a o c c z le s k r o im y ,’
g d y n a s z r u c h s i ę s k o n s o l i d u j e ; s i ł ą r z e c z y f o .“m a i. o g n ie p o p r a w ie * P ic my P o m o rz a n ie n i e t y l e koch am y 3xę w f o im . ie , i l o w t r e ś c i , P -ich m s z t o r u c h s a m o rz u tn y - a n i e m i c u c o n y , t o - n ie i c b o + a p ł a t n a c ię ż k is m j. p ie n ię d z m i z a " r o b i e - n i c n a s t r o j ó w " , a l e n a jg łę b s z a b re ś c d a s z y , z w ią z a n e j m i
ł o ś c i ą z z ie m ią r o d z in :, .ąc ie r g a n iz e w a ć m usim y ru o h ... - k t ó r y w ła ś c iw i© ja k o s i ł a d y n a m ie : p n j u ż ' i s t n i e i e , ju ż d e n a r a , t r z e b a rrr d " i i r ł a ‘v o l a n o ro , - P i a ł o t y n " by zęby d y lk o r í e t a ł s p r e p a ro w a n y s z t u c z n ie 'o d a g m r o e •i&ame;
;o b ę d ą a r t y k u l i k : k r ć t k i e } j a k d o t y c h c z a s , p is a n e
cos-
,.c T l i
z s e r ca , a
V i v a n t j;
T a s z a p o j o Płowego- ko t n t a ł n a t i u - a m e ra d o s n ą w la k .
s i ę d o s k o n a le . rozum iem y
w - a a c ite z i
ó r z e n ie fu n d u s z u p ra s o w e g o , byśmy m o g li od y e n ą p ić z d ru ko w a n ym fEi.q?.©t-y nem " n i c po z o s
ka» każem y s i ę p o d z i e l i ć z . n o lc g a n i t) :s n a b ż fu n d u s z p ra s o w y d o c h o d z i ju ż do 15 0 z ł ¥ na zw i. p a n i e r y.szych p o d . . w w w s i n i r v i - P iz u e - t y n i e ,f, S k ła d k i n a fu n d u s z p ra s o w y n a le ż y p r z e ; - y ł a c r-a k o n t o E c K .O . m. k a rx x p x j n r e 5 1 1 7 1 a n a o d w r o c ie o d c in k a p r z e z n a c z o n e g o - n a k o r e s p o n d e n c ję w p is a ć ; " w p ła t a n a k e , k s , n r . 303089 fu n d u s z p r a s o w y .
