SCENARIUSZ ZAJĘĆ „C

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „CUKRY PROSTE” CHEMIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Cukry proste.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (9.15) [uczeń] podaje wzór sumaryczny glukozy i fruktozy; bada i opisuje właściwości fizyczne glukozy; wskazuje na jej zastosowania.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ:

Wie, co to są cukry proste, podaje przykłady Zna wzór ogólny cukrów

Wie, jaki jest podział cukrów, podaje

przykłady

Zna wzór sumaryczny glukozy i fruktozy Zna właściwości fizyczne

i chemiczne glukozy i fruktozy

Zna zastosowanie glukozy w życiu

codziennym Nabywane umiejętności

UCZEŃ: Zapisuje równanie reakcji fotosyntezy oraz

oddychania

(2)

Potrafi zaprojektować doświadczenie, w którym

bada skład

pierwiastkowy cukrów Potrafi zaprojektować doświadczenie, w którym

bada właściwości fizyczne glukozy Potrafi zaprojektować doświadczenia, w którym

bada właściwości redukcyjne glukozy

(próba Tollensa i Trommera)

Wykonuje doświadczenie zgodnie z instrukcją

Rysuje schemat doświadczenia, obserwuje przebieg oraz

analizuje i wyciąga wnioski z

przeprowadzanych doświadczeń

Posługuje się w sposób bezpieczny

odczynnikami

chemicznymi, sprzętem i szkłem laboratoryjnym Kompetencje kluczowe

 Kompetencje naukowe;

 Porozumiewanie się w języku ojczystym;

 Umiejętność uczenia się;

 Umiejętność pracy w grupie;

 Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne;

 Kompetencje informatyczne;

(3)

Etapy lekcji

1) Wstęp:

Nauczyciel sprawdza obecność oraz wiadomości uczniów z poprzedniej lekcji. Podaje temat zajęć.

2) Przebieg zajęć:

Nauczyciel w trakcie pogadanki wprowadza pojęcie cukru.

Przestawia podział cukrów na cukry proste i złożone.

Omawia wzór ogólny cukrów prostych. Wybiera ucznia, który przeprowadzi doświadczenie dla klasy – „Skład pierwiastkowy cukrów”. Pozostali uczniowie rysują schemat doświadczenia, zapisują obserwacje, formułują wnioski.

Nauczyciel pisze na tablicy szkolnej wzór sumaryczny glukozy. Poleca uczniom zapoznanie się z ilustracją interaktywną pt. „Model cząsteczki glukozy”.

Nauczyciel wybiera ucznia, który przeprowadzi doświadczenie dla klasy – „Badanie właściwości glukozy”.

Przeprowadzając badania glukozy uczeń przedstawia swoje obserwacje, pozostali uczniowie rysują schemat doświadczenia i wyciągają wnioski.

Nauczyciel przypomina, co to jest reakcja charakterystyczna. Ponownie wybiera dwóch uczniów, którzy przeprowadzą doświadczenia dla klasy, w których przeprowadzą reakcje charakterystyczne dla glukozy.

Pozostali uczniowie rysują schemat doświadczenia, zapisują obserwacje, formułują wnioski.

Nauczyciel zapoznaje uczniów z kolejnym cukrem prostym, jakim jest fruktoza.

Poleca uczniom zapoznanie się z ilustracją interaktywną, pt. „Model cząsteczki fruktozy”.

Uczniowie korzystają z podręcznika, encyklopedii lub z Internetu wymieniają właściwości fizyczne i chemiczne fruktozy.

Uczniowie w trakcie „burzy mózgów” wymieniają najważniejsze zastosowania w życiu codziennym glukozy.

(4)

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska:

Cukry to związki składające się z węgla, wodoru i tlenu.

Glukoza jest substancją białą, bezbarwną, o słodkim smaku. Dobrze rozpuszcza się w wodzie, a jej odczyn jest obojętny.

W próbie Tollensa ścianki probówki zostają pokryte

błyszczącą warstwą określaną jako lustro srebrne. W próbie Trommera powstaje ceglastopomarańczowy osadu. Jest nim tlenek miedzi (I). Oba doświadczenia potwierdzają fakt, że glukoza posiada właściwości redukcyjne.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań:

Celem doświadczenia jest badanie składu pierwiastkowego cukrów, właściwości fizycznych glukozy oraz reakcji charakterystycznych dla glukozy (próba Trommera oraz próba Tollensa).

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Doświadczenia są prowadzone podczas lekcji chemii w klasie. Nauczyciel wyznacza uczniów, którzy będą przeprowadzać doświadczenia dla klasy. Potrzebny jest następujący sprzęt oraz odczynniki: cukier spożywczy, mąka, glukoza, woda, azotan (V) srebra (I), zasada sodowa, amoniak, wodorotlenek miedzi (II), papierek kobaltowy, uniwersalny papierek wskaźnikowy, probówki, palnik.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji:

Przykładowe doświadczenia do przeprowadzenia przez uczniów:

Doświadczenie nr 1 – Skład pierwiastkowy cukrów;

Przygotuj dwie probówki, do jednej wsyp niewielką ilość cukru, a do drugiej tyle samo mąki.

Ogrzej probówki nad płomieniem palnika. Włóż do każdej z probówek papierek kobaltowy, kiedy ostygną.

Doświadczenie nr 2 – Badanie właściwości fizycznych glukozy;

Do zlewki wlej glukozę. Określ stan skupienia, barwę,

smak. Za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego zbadaj odczyn roztworu. Następnie dodaj do zlewki wodę i zbadaj rozpuszczalność.

(5)

Doświadczenie nr 3 – Próba Tollensa;

Wlej do probówki 3 cm³ azotanu (V) srebra (I). Dodaj kilka kropli zasady sodowej i po kropli amoniaku aż do rozpuszczenia się osadu. Następnie wlej roztwór glukozy do probówki i ogrzej ją w zlewce z wodą.

Doświadczenie nr 4 –Próba Trommera;

Nauczyciel otrzymuje wodorotlenek miedzi (II).

Do probówki z wodorotlenkiem miedzi (II) dodaj glukozę i ogrzewaj w zlewce z gorącą wodą.

3) Podsumowanie :

Nauczyciel podsumowuje najważniejsze wiadomości.

Ocenia pracę uczniów. Wyjaśnia pracę domową.

Środki dydaktyczne

 Podręcznik, encyklopedia

 Komputery połączone z Internetem

 Odczynniki oraz sprzęt i szkło laboratoryjne

 Ilustracja interaktywna „Model cząsteczki glukozy”

 Ilustracja interaktywna „Model cząsteczki fruktozy”

Metody nauczania

 Pogadanka

 „Burza mózgów”

 Doświadczenia laboratoryjne Formy pracy

 Praca indywidualna

 Praca zbiorowa Praca domowa

Napisz, jaką rolę odgrywa glukoza w funkcjonowaniu organizmu człowieka.

Zadanie dla chętnych

(6)

Jakie znasz inne monosacharydy? Napisz ich nazwy, napisz wzory sumaryczne.

Lista załączników multimedialnych

Ilustracja interaktywna „Model cząsteczki glukozy”

Ilustracja interaktywna „Model cząsteczki fruktozy”