Ślady Biblii we współczesnej polszczyźnie

(1)

Ślady Biblii we współczesnej polszczyźnie

1. Cele lekcji

a) Wiadomości Uczeń:

• zna co najmniej kilka frazeologizmów biblijnych,

• rozumie znaczenie poznanych frazeologizmów,

• rozumie rolę i funkcję frazeologizmów biblijnych.

b) Umiejętności Uczeń:

• zauważa ślady pozostawione przez Biblię w codziennej komunikacji językowej,

• potrafi podać znaczenia słów i zwrotów biblijnych,

• umiejętnie korzysta ze słownika frazeologicznego,

• doskonali umiejętność pracy z grupą.

2. Metoda i forma pracy

Metoda ćwiczeń praktycznych, instruktaż, praca na czas, praca zbiorowa, praca w parach, praca indywidualna.

3. Środki dydaktyczne

Słowniki Rozsypanki

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Powitanie. Sprawdzenie listy obecności. Nauczyciel podaje temat lekcji: Ślady Biblii we współczesnej polszczyźnie.

(2)

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel pyta klasę o znaczenie tematu. Czy są jakieś ślady Biblii w języku polskim i jakie? Dlaczego wciąż funkcjonują frazeologizmy biblijne i jaką funkcję pełnią?

2. Nauczyciel pomaga sporządzić wstępną notatkę do zeszytu, jej treść jest uzależniona od odpowiedzi uczniów.

3. Nauczyciel prosi o dobranie się po 4 osoby i rozdanie słowników (1 na 1 zespół). Zadaniem zespołów jest odnalezienie znaczenia 2 frazeologizmów w ciągu 3 minut. (załącznik 1) 4. Sprawdzenie efektów pracy, ewentualne poprawki, domówienia.

5. Nauczyciel rozdaje zespołom rozsypanki – rzeczowniki i przymiotnik, które trzeba ze sobą połączyć tak, aby tworzył wyrażenia pochodzenia biblijnego – ten sam zestaw dla każdej grupy. (załącznik 2)

6. Uczniowie pracują 4 minuty a w tym czasie nauczyciel wypisuje na tablicy 1 dowolny człon owych wyrażeń biblijnych.

7. Nauczyciel wybiera z każdej grupy osobę, która np. ma na sobie coś czerwonego, do przeczytania utworzonych połączeń. Wspólne sprawdzanie i zapisywanie przez uczniów brakujących słów na tablicy.

8. Nauczyciel prosi o przepisanie wszystkiego do zeszytów i zostawienie pod każdym wyrażeniem po 2 linijki miejsca na objaśnienia.

9. Nauczyciel metodą np. aktualnej daty wybiera osobę o takim nr z dziennika, o takiej dacie urodzenia itp. do udzielenia objaśnień. Reszta klasy po potwierdzeniu ich prawidłowości przez nauczyciela zapisuje je w zeszytach.

10. Nauczyciel prosi o wykonanie w parach zadania odwrotnego - do objaśnień dopisanie związków frazeologicznych. (załącznik 3)

c) Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi ochotników (bądź ich wybiera) do wypowiedzi na temat: Które z wyrażeń biblijnych jest, według mnie, najbardziej aktualne i dlaczego?

5. Bibliografia

1. Bąba S. Liberek J., Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, red. L. Drabik i in., Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2001.

2. Koziara S., Frazeologia biblijna w języku polskim, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków

(3)

2001.

3. Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, pod. red. A. Janus-Sitarz, Universitas, Kraków 2004.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia załącznik 1.

arka przymierza

zamienić się w słup soli

manna z nieba uczta Baltazara

miłosierny samarytanin dobry pasterz

chleb powszedni Judaszowe srebrniki

zakazany owoc Wieża Babel

Hiobowa wieść manna z nieba

niewierny Tomasz

syn marnotrawny

(4)

Sodoma i Gomora

załącznik 2.

pocałunek | zdrady

załącznik 3.

przeszkody, które wymagają wiele zabiegów by je pokonać wyrok mądry i sprawiedliwy, choć czasem zaskakujący określenie krzykacza, kogoś, kto się bardzo głośno zachowuje coś nęcącego, ale zakazanego

odpowiedzi:

przeszkody, które wymagają wiele zabiegów by je pokonać (Mury Jerycha) wyrok mądry i sprawiedliwy, choć czasem zaskakujący (salomonowy wyrok) określenie krzykacza, kogoś, kto się bardzo głośno zachowuje (trąba jerychońska)

(5)

coś nęcącego, ale zakazanego (zakazany owoc)

b) Zadanie domowe

Przeprowadzę wywiad z dziadkami lub rodzicami na temat tego, jakie znają, pamiętają wyrażenia pochodzące z Biblii i je zanotuję.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak