Sandy toont kwetsbaarheid van noordoostkust VS

24

waterhuishouding & waterbouw

Land+water nr. 1/2 - februari 2013

Sandy toont kwetsbaarheid

van noordoostkust VS

Eind oktober 2012 gebeurde

wat al jaren was voorspeld:

een orkaan treft een groot

gebied in het noordoosten van

de VS, met uitzonderlijk veel

schade en meer dan 130

dode-lijke slachtoffers. De vraag is of

de Amerikanen meer aandacht

gaan krijgen voor preventieve

maatregelen.

dr.ir. M. van Ledden Mba / prof.dr.ir. s.n. JonkMan

al jaren is er gewaarschuwd voor het risico van overstroming door stormen en orkanen in het noordoosten van de verenigde staten. in een rapport van de oeCd (organisation for econo-mic Co-operation and development) in 2007 staat new York in de top-tien van steden met een heel hoog overstromingsrisico. tijdens de herdenking van 400 jaar nederlands-amerikaan-se betrekkingen in 2009 zijn divernederlands-amerikaan-se beelden getoond hoe het mis zou kunnen gaan bij een orkaan. de enorme impact van orkaan sandy werpt de vraag of en zo ja welke maatregelen getroffen moeten worden. Zijn het typisch nederlandse oplossingen, zoals dijken en storm-vloedkeringen, of juist allerlei lokale maatrege-len. of was sandy zo’n extreme storm dat men beter helemaal niets kan doen?

Impact Sandy

eind oktober 2012 verplaatst orkaan sandy zich parallel langs de amerikaanse oostkust naar het noorden. de storm heeft een diameter van circa 1.800 kilometer en komt aan land in de staten new York en new Jersey op 1 november 2012 met windsnelheden tot 150 km/h. in de zuidelij-ke staten van de amerikaanse oostkust blijft de

In 't kort - prAktIjk

• Orkaan Sandy veroorzaakte 50-80 miljard dollar economische schade

• Extreme gebeurtenis die in dit gebied eens per 100-500 jaar voorkomt

• Zandige oplossingen voor kustgebieden, ‘harde’ bescherming van stedelijk gebied • Kansen voor Nederland om specifieke kennis

en kunde in de VS toe te passen

Getroffen kustzone van new jersey.

fo to : s ta te o f n ew J er se Y

schade beperkt. wel zitten honderdduizenden mensen langs de kust een paar dagen zonder stroom. in de staten new York en new Jersey treft sandy een dichtbevolkt gebied en meer dan 60 miljoen mensen krijgen te maken met een combinatie van stormvloed, wind en hevige regenval. in new York stijgt de waterstand in de buurt van Manhattan tot circa 3,5 meter boven gemiddeld zeeniveau, terwijl het normale getij maximaal 0,8 meter zou zijn geweest. ter verge-lijking: bij de watersnoodramp van 1953 was de waterstand bij hoek van holland 3,85 meter bo-ven nap.

de beelden van new York met ondergelopen tunnels en de ondergelopen delen van Manhat-tan langs het water zijn veelvuldig in het nieuws geweest. Minder bekend is dat de kuststrook van new Jersey zwaar getroffen is door deze storm. deze kuststrook bestaat uit een langgerekte strook van eilanden die wat betreft vorm enigs-zins vergelijkbaar zijn met de waddeneilanden in nederland. op deze eilanden zijn talloze (va-kantie)woningen en andere eigendommen, zoals boten, zwaar beschadigd of zelfs weg- gespoeld door de zware golfaanval en de kust-erosie tijdens de storm.

de cijfers van de impact van deze storm zijn indrukwekkend. in totaal zijn 24 staten getroffen, bijna 5 miljoen mensen zaten zonder stroom op het hoogtepunt van de storm en bijna 20.000 vluchten zijn geannuleerd. een bedrag van 50 tot 80 miljard dollar is genoemd voor de directe en indirecte schade samen, en er zijn 131 dodelijke slachtoffers gevallen in de verenig-de staten. na orkaan katrina neemt verenig-deze orkaan de tweede plaats in van rampen met de grootste schade in de amerikaanse geschiedenis.

opvallend is dat, in tegenstelling tot bijvoor-beeld de overstroming in new orleans, het ge-wone leven in new York binnen een week gro-tendeels op gang was. deze veerkracht heeft deels te maken met het feit dat er geen groot-schalige en langdurige overstroming van diepe polders heeft plaatsgevonden in stedelijke cen-tra. wel zijn veel laaggelegen kustgebieden die buiten de stad getroffen zijn, nog steeds groten-deels verlaten.

Extreme storm

de vraag dringt zich op hoe extreem deze or-kaan was voor de regio. hoewel orkanen in deze regio vaker voorkomen, is de schade tijdens san-dy (50-80 miljard dollar) tien tot honderd keer zo hoog vergeleken met orkanen uit het verleden. het aantal dodelijke slachtoffers is nog relatief laag gebleven. tijdige waarschuwing en goed georganiseerde evacuatie in de verschillende staten hebben hier een belangrijke rol in ge-speeld.

na de storm heeft princeton university de her-halingstijd van de stormvloedwaterstanden ge-schat op 100-500 jaar. daarmee is de storm dus vergelijkbaar met de storm van 1953 voor de ne-derlandse kust en te karakteriseren als zeldzaam. een bijzonderheid was de grootte van de orkaan: nog nooit is zo’n grote storm met een diameter van meer dan 1.800 kilometer waargenomen op de atlantische oceaan. daardoor is een heel groot gebied getroffen, waardoor de schade ook hoog is uitgevallen.

naast de fysieke kenmerken van de storm speelt ook de economische ontwikkeling in de kustzone een grote rol in de grote impact. in de afgelopen decennia is de kuststrook van de

ver-25 Land+water nr. 1/2 - februari 2013 Astronomische getij Gemeten waterstand W at erstand (m + MSL) 4 3 2 1 0 -1 -2 23

okt okt28 _Tijd nov02 nov07

WAtErStAnDEn

Waterstanden bij the Battery in new York City op basis van gegevens van het national oceanic and Atmosphe-ric Administration. De rode lijn laat de waterstand zien puur als gevolg van getijwer-king, zonder het effect van de wind. De blauwe lijn is de daadwerkelijk opgetreden waterstand, met een maximum van 3,5 meter boven zeeniveau tijdens de piek van de storm.

iL Lu st ra ti es : r o Ya L h a sk o n in g d h v Clifton Clifton East Orange Elizabeth Jersey City Brooklyn Queens Bronx Manhatten East Orange Elizabeth Jersey City Staten Island Staten Island Brooklyn Queens Bronx Manhatten Newark Newark

New York

New York

Schade bij rockaway Beach op Long Island, een populair strand voor inwoners van new York.

fo to : r o be r t pr o o s/ n ed er La n d s C o n su La at n ew Y o rk

schillende staten steeds intensiever ontwikkeld met woningen, industrie en infrastructuur. or-kaan sandy heeft de kwetsbaarheid van deze kustontwikkeling duidelijk aangetoond.

oplossingsrichtingen

in de vs vertrouwt men voor het beheersen van overstromingsrisico’s voor een groot deel op maatregelen die gevolgen beperken, zoals aangepast bouwen, verzekeringen en rampen-beheersing. de vraag is of er na deze storm meer nadruk komt op preventieve maatregelen. daar-bij moet men bedenken dat het hier ging om een extreme en zeldzame gebeurtenis, dat het getroffen gebied groot was en dat een deel van de schade werd veroorzaakt door wind. het is daarom niet ondenkbaar dat men de getroffen gebieden zal herbouwen zonder veel aanvullen-de beschermenaanvullen-de maatregelen.

voor de dichtbevolkte regio’s, zoals new York, zijn preventieve maatregelen waarschijnlijk wel effectief vanuit kosten-batenoogpunt. voor new York hebben diverse partijen voorgesteld be-weegbare stormvloedkeringen te bouwen om de stad te kunnen afsluiten tegen overstromin-gen. het zal moeten blijken hoe aantrekkelijk deze optie is, gelet op de hoge kosten van

stormvloedkeringen (miljarden) en het feit dat deze keringen maar een klein deel van het ge-troffen gebied beschermen.

Meer lokale beschermende maatregelen

lij-ken interessant voor stedelijk gebied langs het water. daarbij valt te denken aan verschillende typen waterkeringen: mobiele keringen, gewone dijken of multifunctioneel ruimtegebruik van waterkeringen in stedelijk gebied. gelet op de grote schade aan ondergrondse metro- en rail- infrastructuur lijkt het ook interessant om tun-nelopeningen afsluitbaar te maken met schot-ten, opklapbare of zelfs opblaasbare keringen. voor de langgerekte zandige kustzone van new Jersey liggen andere maatregelen meer voor de hand. daarbij gaat het om lokale ‘zachte’ bescherming met duinen en zandsuppleties om golfaanval en kustafslag te beperken. een grote uitdaging zal zijn hoe om te gaan met de vele (vakantie)woningen die pal aan de kust staan met uitzicht op zee.

om een goede keuze te kunnen maken, is het uiteindelijk nodig de mogelijke ingrepen, bijbe-horende kosten, risicoreductie en impact op de omgeving in beeld te brengen. als basis voor toekomstige planvorming is het noodzakelijk de kenmerken en herhalingstijd van deze over-stroming en de oorzaken van de schade (storm-vloed, wind, regenval) te evalueren om zo een beeld te krijgen van de overstromingsdreiging in het systeem.

nederlandse expertise

bij de ontwikkeling van oplossingsrichtingen kunnen nederlandse expertise en voorbeelden interessant zijn, zoals zandsuppleties, storm-vloedkeringen, waterkeringen en ons model van samenwerking. wel is het zaak zorgvuldig na te gaan welke oplossingen in de amerikaanse situ-atie en context werken en haalbaar zijn. alleen zo is het mogelijk een goede bijdrage te leveren aan een betere beveiliging van new York en new Jersey.

Mathijs van Ledden is werkzaam bij Royal Hasko-ningDHV en parttime verbonden aan de TU Delft. Bas Jonkman is hoogleraar Waterbouwkunde aan de TU Delft.