Uroku k s ią ż o e d od ają w ła ś c iw o ś c i s t y l u k s.W .K an i, d z i ę k i k t ó remu m a te r ia ł w n ie j zaw arty od b ieran y j e s t z dużym z a i n t e r e sow aniem . N ie k tó r e jednak porów nania s ą może z b y t o z ę s t o pow ta r z a n e , n p .: /" D id a c h e " / - " p e r ł a w czesn ego p iś m ie n n ic twa" / s . 1 3 / , " L ist do D io g n e ta t o p e r ł a w l i t e r a t u r z e m łodego K o śc io ła " / s . 2 4 / , "O m o d litw ie " - p e r ł a wśród d z i e ł w ie lk ie g o a le k sa n d r y jc z y k a " / s . 3 3 / . Sw iadozą one jednak o zaoh w ycie A utora nad l i t e r a t u r ą p a t r y s t y c z n ą . P r z y b liż a j ą nam j ą rów n ież b e z p o śr e d n ie o d n i e s i e n i a do h i s t o r i i i l i t e r a tu r y p o l s k i e j : J.K ochanow skiego / s . 4 i / , A .M io k iew io za / s . 5 2 / , J .D łu g o s z a i b ł.J a d w ig i K rólow ej P o ls k i / s . 9 3 / .
W "Przedmowie" od w ołu je s i ę K siąd z P r o fe s o r do sw ej s e r i i "Głos T r a d y c ji" o k r e ś la j ą o j ą ja k o wybrane z P a t r o l o g i i "perły" / s . 5 / . P o łą c z e n ie "Głosu T r a d y c ji" i "świadków T r a d y c ji" dałoby p o l s k i e "portrety* Ojców K o ś c io ła " ilu s tr o w a n e w łasnym i p r z e k ła dami ic h a u to r a . Ze w zg lęd u na n i e w i e l k i n akład zarówno "Głosu T r a d y c ji" , ja k i" Ś w ia d k ó w ..." , a p rzed e w sz y stk im ze w zględu na ic h w a r to ś ć , u z a sa d n io n e byłob y ic h nowe opracow anie oraz wyda n ie w n a k ła d z ie , k tó r y by u m o ż liw ia ł ic h o s i ą g n i ę c i e w szystkim zain teresow an ym . Nakład bowiem iOO ozy 400 egzem plarzy o zyn i j e trudno dostępnym i "perłam i" w p o lsk im p iś m ie n n ic tw ie p a t r y s tycznym .
C zesław Mazur
4 . G łos T r a d y o ji, Tłum, i op rą o , k s , W ojoieoh K an ia, I - V I I I , Tarnów 1 9 8 0 -1 9 8 3 , Nakładem a u to r a .
J e s t t o s e r i a b r o sz u r / 1 0 x l 4 / z tłum aczonym i te k s ta m i p a t r y sty c z n y m i, wydawana na wzór w ło s k io h " f i o r e t t l p a t r i s t i c i y a n g ie ls k io h " pook etb ook s" , ozy fr a n o u s k ic h " l i v r e s de poohe" . Każda z n ic h p o s ia d a od p ow iad ającą t r e ś o i ilu s tr o w a n ą o k ła d k ę , k r ó t k i w stęp i s p i s r z e c z y , co w sum ie b u d zi z a in te r e s o w a n ie oraz z a c h ę c a do n i e d ł u g i e j i n ie n u ż ą o e j le k t u r y . Twóroą te g o o r y g in a ln e g o p r z e d s ię w z ię c ia j e s t k s .d r h ah . W o jciech K an ia,
p r o fe s o r Wyższego Seminarium Duohownego w Tarnowie, znany t ł u macz p a try sty czn y ch pism g re ck ic h i ła o iń s k io h , a od r . 1973 p ierw szy i jedyny w P o ls c e sta r o ży tn y ch o h r z e śo ija ń sk io h t e k s tów s y r y j s k io h , k tó r e n ie ty lk o p rzek ła d a , a le c z ę s t o na w ła s ny k o s z t w ydaje. Znane s ą w szystkim sympatykom antyku c h r z e ś c ija ń s k ie g o je g o zap ał i niezmożona g o r liw o ś ć w propagowaniu m y śli p a tr y s ty c z n e j oraz piękny ję zy k je g o przekładów , ohoó tym o sta tn im n ie brak ozasem u ste r e k pod względem d o k ła d n o śc i, s z o z e g ó ln ie przy podawaniu l o k a l i z a c j i tłumaozonyoh tekstów o ry g in a ln y ch , co u tru d n ia cy to w a n ie. Temu to odważnemu p rzed s ię w z ię c iu , k tó re a u to r nazwał "Głosem T rad ycji" pragniemy p o - św ię o ió k ilk a uwag przede w szystkim o ch arak terze informacyjnym, by d o strz eo i o o a lió od zapom nienia te n ciekawy pomysł za z n a ja m iania nawet mniej przygotowanych o zy teln ik ó w z pismami Ojców K o śo io ła , tym b a r d z ie j, że z r a o j i bardzo n is k ie g o nakładu /3 0 0 e g z . / j e s t on trudno d o stęp n y .
I . Nauka Dwunastu Apostołów /D id a o h e /, Tarnów 1 9 8 2 ,s s . 16, J e s t to nowę tłu m aczen ie "Didaohe", opublikowane po raz pierw szy w r.1 9 7 0 /Sakramenty W iary, Kraków 1970, 1 3 1 -1 3 8 /, powtórzone te r a z sa m o d zieln ie z n ie w ie lk im i zmianami s t y l i s t y cznymi. Podstawą p rzekładu j e s t t e k s t krytyczny wydany w g r e c k ie j s e r i i p a tr y s ty c z n e j: " B ib lio th ek e H ellen on Pateron i" /A th en ai 1955, 2 1 5 -2 2 0 /, co z o s t a ło zaznaczone w p ie rw sz ej pub l i k a c j i tłu m a cz en ia . Dziwi w ięc n ie c o uwaga um ieszczona w oma wianej b roszurze / s . 5 / : "Tłumaczenie Didaohe na p o d st. SC 248". W porównaniu z p rzesta rza ły m ju ż n ie c o przekładem k s .A .L is i e c k ie g o /O jcow ie A p o sto lso y , Poznań i9 2 4 , POK 1 ,7 - 4 0 / , tłu m aoze- n ie ks.W.Kani odznaoza s i ę pięknym sty lem jak i słownictwem . Warto tu za sy g n a lizo w a ć, że p r o f. A.Świderkówna przygotow ała nowe tłum aozenie te g o n a js ta r s z e g o w c zesn o ch rze ścija ń sk ie g o p o z a b ib lijn e g o dokumentu, k tóry ukaże s i ę drukiem najpierw w VII tom ie: "Ojoowie żyw i", a n a stęp n ie w s e r i i "Pisma S ta r o c h r z e ś c ija ń s k ic h P isa rzy " .
I I . 3w. Cyryl J e r o z o lim s k i, K atecheza o Mszy ś w i ę t e j , Tarnów 1982, s s .1 6 .
tłumaczenia V K atechezy m y sta g o g ic z n e j św. C y ry la J e r o z o lim s k ie g o /+ 3 8 6 ^ publikow anego w c z e ś n ie j ju ż o z t e r o k r o t n ie /" C u r - renda" 1 0 7 /1 9 5 7 /6 1 8 -6 2 3 ; A .B ob er, A n to lo g ia p a tr y s ty o z n a , Kra ków 1963, 1 2 3 -1 2 7 ; św. C yryl J e r o z o lim s k i, K a te c h e z y , tłu m . W .Kania, Warszawa 1973, PSP 9 , 3 1 7 -3 2 3 ; k s . M .M ic h a lsk i, A nto
l o g i a l i t e r a t u r y p a t r y s t y c z n e j , I I , Warszawa 1 9 8 2 ,3 3 6 - 3 3 9 /. Warto tu p o d k r e ś lić , że j e s t t o je d y n e używane o b e c n ie p o ls k ie
tłu m a c z e n ie t e j k a t e c h e z y , wydawane a ż p i ę c i o k r o t n i e , oo z j e d n ej str o n y może św ia d c z y ć o dobrym i zadaw alającym w s z y s tk ic h p r z e k ła d z ie , z d r u g ie j z a ś o braku z a in te r e s o w a n ia Polaków tw ó r o z o ś c ią t e g o s ta r o ż y tn e g o d u s z p a s t e r z a , mimo i ż na tym p o lu mamy pewne t r a d y o j e , gdyż pierw szym wydawcą k a te c h e z m y sta g o - g lo z n y c h b y ł w arm iński kanonik Jan G ródecki /W iedeń 1 5 6 0 /, k t ó ry w 1564 r . p r z e ł o ż y ł j e na ję z y k ł a c i ń s k i ; w r .1 3 6 2 wydawał j e ró w n ie ż S t a n is ła w H o z ju sz . Obok t e k s t u V K atech ezy m ysta g o g ic z n e j omawiana b r o sz u r a z a w ie r a na s tr o n a c h 1 4 -1 5 fragm ent IV K atech ezy m y sta g o g ic z n e j / r o z d z . 2 - 3 , 5 - 6 , 9 / z a ty tu ło w a n y : " C ia ło i Krew Pańska" /r ó w n ie ż publikow any w c z e ś n ie j : "Curren- da" 1 0 8 /1 9 5 8 /3 6 1 -3 6 3 ; A .B ob er, A n to lo g ia p a t r y s t y c z n a , d z . c y t . 122 -1 2 3 ; PSP 9 , 3 1 4 -3 1 6 ; U .M ic h a ls k i, A n t o lo g ia l i t e r a t u r y p a t r y s t y c z n e j , d z . c y t . 3 3 4 - 3 3 6 /. Szk od a, że Tłumacz n ie wspom niał n i g d z i e , że w.wydawanej b r o sz u r z e p u b lik u je c a łą V 1 fragm enty IV K atech ezy m y s ta g o g ic z n e j, ja k ró w n ież n ie z a z n a c z y ł p r z y n ajm n iej kropkami opuszczonyoh c z ę ś c i t e j o s t a t n i e j . Także p r z y p is o d n o śn ie t e k s t u o r y g in a ln o g o / s . 3 / : "PG 3 3 ,3 3 1 - i l 8 0 " , wydaje s i ę być z b y t ogóln y i n ie d o k ła d n y , bo o d n o si s i ę do w s z y s tk io h k a te c h e z /m ie s z c z ą s i ę :PG 3 3 , 3 3 1 - 1 1 2 8 ,- m yln ie podano: PG 3 3 ,3 3 1 - 1 1 8 0 /, a n ie do publikow anyoh w b r o szu ro e /I V m y st. . PG 3 3 , 1 0 0 7 -1 1 0 5 ; V m y st. = PG 3 3 , 1 1 0 9 -1 1 2 8 /. Może w arto by p om yśleć o nowym p r z e k ła d z ie k a te o h e z m y sta g o g iczn y o h w o p a r c iu o ic h nowy t e k s t k ry ty o zn y opraoowany p r z e z A .P ie -
d a g n e la /C a te o h e s e s m y s ta g o g ią u e s , P a r is 1966, SC.h 126, 82 - 1 7 4 , I V = s s .1 3 4 -1 4 4 , V = ss. 1 4 6 - 1 7 4 /. P r z e k ła d k a te c h e z zaw artych w omawianej b r o sz u r z e ,w porównaniu z poprzednim i j e g o w ydaniam i,
j e s t le k k o s ty liz o w a n y i p o s ia d a t y t u ł y ic h p o s z c z e g ó ln y c h c z ę ś c i , oo zapew nia p r z e j r z y s t o ś ć i za o h ę c a do o z y t a n ia . Na k o n ie c o b o le lib y śm y z w r ó c ić uwagę na pewne n i e ś c i s ł o ś c i , być
może d r u k a r s k ie , j a k ie s i ę z a k r a d ły w tłu m a c z e n iu IV K atechezy m y s ta g o g ic z n e j. W n ie k tó r y c h w ydaniach /"C urronda", A n to lo g ia p a t r y s t y c z n a , n a sz a b r o s z u r a / a k a p it 6 brzmi z g o d n ie z te k ste m orygin aln ym /PG 3 3 , l i 0 i , SCh 126, 1 3 8 / n a stę p u ją o o :" N ie p a tr z w ię o na c h le b i w ino ja k na c z y s t o z ie m s k ie r z e c z y " . W innych n a to m ia st /PSP 9 ,3 1 5 ; A n t o lo g ia l i t e r a t u r y p a t r y s t y c z n e j 3 3 5 / w ie r s z to n brzm i: "Nie p a tr z w ię c na o h le b i k i e l i c h ja k na c z y s t o z ie m s k ie r z e c z y " . Podobnie w a k a p ic ie 9 p io rw szy je g o w ie r s z w pewnych w ydaniach /"C urrenda"; PSP 9 ,3 1 6 ; A n to lo g ia
l i t e r a t u r y p a t r y s t y c z n e j 3 3 5 / brzmi z g o d n ie z tek sto m o r y g in a l nym /PG 3 3 ,1 1 0 4 ; SCh 1 2 6 ,1 4 4 /: "Wiedząc j u ż i w ie r z ą c , żc t o , oo w ygląda na o h le b , n ie j e s t w c a le ohlebem , ch oć smak na t o w sk a z u je , l e c z C iałem C h r y stu sa , i t o , co w ygląda na w in o , n ie j e s t winem, c h o c ia ż ma smak w in a , a l e Krwią C h r y stu sa " , a w " A n to lo g ii p a t r y s t y c z n e j " A .B obora / s . 1 2 3 / . n i e j e s t w ca le ohlebem ch oć znak na t o w sk a z u je , . . . n ie j e s t winem, c h o o ia ż ma smak w in a" , w omawianej z a ś p r z e z nas b r o sz u r z e / s . 1 5 / : . . . n ie j e s t w c a le ohlebem , ch oć znak na t o w skazuje . . . , n ie j e s t winem, ch oć ma znak w in a " . Przy ponownym wydawaniu t e j k a te c h e zy w arto by w ię o u j e d n o l i c i ć j o j t e k s t .
I I I . gw, C yryl A le k s a n d r y j s k i, Ku c z c i B o g a r o d z ic y , T ar nów 1982, s s . 1 6 .
T y tu ł b r o sz u r y n ie j e s t w p e ł n i adekw atny, bo z a w ie r a ona oprócz p u b lik o w a n ej j u ż w o z o ś n ie j IV H o m ilii o f e s k io j /PG 7 7 ,9 9 2 -9 9 6 ; 3w. C yryl A le k s a n d r y js k i - Wykład prawdziwej w ia r y , W o b r o n ie t y t u ł u " B ogarod zica" , H om ilie o l e s k i e , tłu m . W .Kania, Warszawa 1980, PSP 18, 2 3 8 - 2 4 1 / dwa tłum aczone po raz p ie r w sz y k r ó t k ie l i s t y C y r y la /+ 4 4 4 / do k le r u i ludu a le k s a n d r y j s k ie g o /E p .2 O , PG TT, 1 2 8 -1 2 9 ; Ep. 2 5 , PG 7 7 , 1 3 7 - i 4 0 / , w k tó r y c h jed n ak n ie ma żadnej wzmianki m aryjn ej; p ierw szy p i sany p rzed Soborem E fesk im , d r u g i z a ś po n im ,in fo r m u je o je g o d e o y z ja c h . Główny w ię o t r z o n b roszu ry sta n o w i d y sk u sy jn a co do a u t e n t y c z n o ś c i /o d r z u c a j ą E .S c h w a r tz , w :A ota C o n cilio ru m Oe- oumenicorum 1 , 1 , 4 , s.XXV; b r o n ią j e j : R .C aro, La M o m ile tic a M ariana G riega on e l S i g l o V, /M arian L ib rary S t u d le s 4 / , I I , D ayton 1972, 2 6 9 -2 8 3 ; M .S a n ter, The A u to r sh ip and O ccaslon o f C y r il o f A le k s a n d r ia '8 Sermon on th o V ir g in /lIo m .D iv .IV /,
S tP 1 2 /1 9 7 5 /1 4 4 - 1 5 0 / IV E fesk a h o m ilia m aryjna, nazywana " n aj sła w n ie jsz y m kazaniem maryjnym w s t a r o ż y t n o ś c i" /Q u a s t e n /, k tó r e n a sz T łu m a c z ,id ą c z a o p in ią w ię k s z o ś c i p a tr o lo g ó w , p r z y p i s u j e C yrylow i / p o r . k s.W .K an ia, A u te n ty c z n o ść h o m i l i i e f e s k i e j "Ku c z c i B o g a r o d z ic y " , w: M aria w ta je m n ic y C h r y stu sa . A kta sympozjum p a tr y sty o z n o -d o g m a ty c z n e g o w N iep o k a la n o w ie
1 4 -1 6 IX 1981 - w d r u k u /. Warto t u p rzyp om n ieć, że j e s t t o d r u g ie p o l s k i e tłu m a c z e n ie t e j mowy /p ie r w s z e z o b . A .B ob er, Mowa soborow a o Maryi B o g a r o d z ic y , TP 1 9 /1 9 6 5 /n r 3 3 , s . l ,
15 s i e r p n i a = A n to lo g ia p a t r y s t y c z n a 1 4 0 - 1 4 2 /. P r z e k ła d ho m i l i i z a w a r te j w omawianej b r o s z u r z e , p ięk n y i p e łe n g łę b o k ie go p a to s u , p o s ia d a dob rze z a z n a c z o n ą l o k a l i z a o j ę , podobnie ja k dwa d o łą c z o n e tłu m a c z e n ia l i s t ó w /dokonane w o p a r c iu o t e k s t M ig n ę 'a /. Między nim jed n ak a pierw szym je g o wydaniem w PSP z a k r a d ły s i ę j u ż pewne r o z b i e ż n o ś c i , k tó r e możnaby o s t a t e c z n ie w ytłum aczyć w zględam i s t y l i s t y c z n y m i : r o z d z .I /PG 7 7 , 992B /:
TpŁ&ę &YH%e-nx)., 6 t'Ą ę dtaup&ę &vopdHE-tcn x a t npoCMweTyaL e t ę kBcav Tł)v otłtoup.^vT)v. I w ydanie /PSP 1 8 ,2 3 9 /: " D zięk i T ob ie o d b ie r a c z e ś ć T r ó jo a , D z ię k i T ob ie w całym św ię c i e h o łd o d b ie r a k r z y ż d rogooenny" . I I w ydanie /b r o s z u r a s . 7 / : D z ię k i T ob ie w ielb im y T r ó jc ę Ś w ię tą , D z ię k i T ob ie ozcim y na o a łe j z ie m i k r z y ż d ro g o cen n y , D z ię k i T ob ie ra d u je s i ę n ie b o " . A.Bober /A n t o lo g ia p a tr y s ty c z n a 1 4 0 /: " D zięk i T o b ie w ielb im y T r ó jc ę , d z i ę k i T ob ie ra d u je s i ę n ie b o " .
IV . Sw .Efrem , P ie ś ń P u sty n i S y r y j s k i e j , Tarnów 1 9 8 0 .s s . 28, B ro szu ra z a w ie r a , ja k s tw ie r d z a sam Tłumaoz we w s t ę p ie , "7 p i e ś n i lit u r g ic z n y c h " św . Efrema S y r y jc z y k a / + 3 7 3 / , k tó r e opróoz dwóch, n ie b y ły j e s z c z e znane ję z y k o w i p o lsk ie m u . K s. W .K ania,jedyny ja k d otąd w P o ls o e tłu m acz s y r y j s k i e j l i t e r a tu r y p a t r y s t y c z n e j /P o r . $w .E frem , C y r y llo n a s , B a la j - Wybrane p i e ś n i i poematy s y r y j s k i e , tłu m . W .K ania, Warszawa 1973, PSP
i i ; Ojcowie K o ś c io ła g reooy i s y r y j s o y . T ek sty o Matoe B o ż e j, N iepokalanów 19 8 1 , 3 3 -7 3 = 8 p i e ś n i m aryjnych św . Efrema w tłu m a c z e n iu k s . W .K an i/ p o w ię k sz a p r z e z n ie i ta k j u ż pokaźną l i c z b ę p r z e ło ż o n y o h s ta r o ż y tn y c h poematów s y r y j s k i c h . L o k a li- ż a c j a p i e ś n i zaw artyoh w b r o sz u r z e u m ieszozon a j e s t w s p i s i e
r z e c z y . A oto ic h t y t u ł y : s s .4 - 8 : Skrócona P ie śń o M aryi i Mędrcach /CSCO 186 ,2 0 9 -2 16 /. C a ła um ieszczona j e s t we wspomnia nym ju ż X I tomie PSP, 3 2 -4 0 . Szk o d a, że n ie zaznaczono p rzyn aj m niej kropkam i, w którym m ie jsc u i l e s t r o f z o s ta ł o o pu szczo nych^ - s s . 9 -1 0 : P ie śń o ukrzyżow aniu Pana / A u g .D e n k .V ,3 6 i/ ; - s s . iO -1 4 : skrócona P ie śń o Baranku /CSCO 2 9 8 ,6 -7 , 12-14/; - s s . 14-18: P ie śń W ielkanocna /CSCO 2 9 8 ,8 2 -8 5 /; - s s . 19-22: P ie śń o Duchu Świętym /CSCO 1 59,225-228/; - s s . 2 2-24 : P ie śń o N a jś w ię ts z e j Pannie /L 2 ,5 2 3 -5 2 7 / publikow ana p rzez Tłumacza w cz e śn ie j dwukrotnie /PSP 11,30 -3 2 o ra z„O jco w ie K o ś c io ła g r e c cy i s y r y js c y 37-39/ mimo, i ż n ie w szysoy u zn a ją j e j a u te n ty cz n ość / u zn a ją j ą : G .B o s io , I n iz ia z io n e a i P a d r i, I I , T orin o
1964, i88 oraz T h.Lam y, S.Ephraem hymni e t serm ones, M e c h li- n ia e 1902, I I , 523; do d u b ia z a l i c z a j ą J . O r t i z de U rb in a , P a t r o lo g ia s y r ia o a , Romae 1965^, 73 oraz E .B e c k , Die H a r io lo - g ie der e ch te n S c h r if^ e n Ephraems, "O rien s C h r is t ia n u s " 40 /1954/22-40/; - s s . 2 5-28: P ie śń o d n iu śm ie rc i i dniu zmar tw ychw stania /CSCO 2 4 0 ,1 3 4 -1 3 5 /. Prezentowane w ięc w broszu rze p ie ś n i n ie są j e d n o l i t e , a le d a ją możność poznać różne ic h t y py i tem atyk ę. W racająo do l o k a l i z a c j i , dobrze byłoby o b ja ś n ić g d z ie ś stosowano w n ie j s k r ó t y . J e ś l i bowiem wśród patrologów znany j e s t CSCO /Corpus Scrip to ru m C h ristia n o ru m O r ie n ta liu m / , to n ie mająoy do c z y n ie n ia z d zie ła m i św. Efrema n ie łatw o zrozu m ie, że "L " zastosow ane przy l o k a l i z a c j i s z ó s t e j p ie ś n i oznacza wydanie T h.Lam y'ego /S.Ephraem i hymni e t sermones, I - I V , M e ch lin ia e 1902 - J . O r t i z de U rb in a ozn acza go : LA/, a ju ż ohyba n ik t n ie odgadnie l o k a l i z a c j i " P ie ś n i o ukrzyżowa n iu " o zn a cz o n e j: "Aug.Denkw. V ,3 6 1 " .
V . Św .E frem , W szystka p iękna j e s t e ś , Tarnów 1 980,s s . 24, W p rze ciw ie ń stw ie do p o p r z e d n ie j,t a b ro szu ra zaw iera ju ż 5 jedn otem atyoznyoh , tłum aczonych po raz p ierw szy na ję z y k p o l s k i , p ie ś n i ów. Efrem a, poświęoonych w y łą czn ie Matoe B o ż e j. W szystk ie opublikow ał a u to r po raz d ru g i w i9 8 i r . w swej p a t r y s ty c z n e j a n t o l o g ii m a ry jn e j: "Ojoow ie K o ś c io ła g r e ccy i s y r y j s c y . T eksty o Matce B o ż e j" / n ie k tó re pod zmienionym t y tu łem / . T rzeba tu pow tórzyć uwagę Tłumacza zam ieszczoną we w s tę p ie , że św. Efrem b ył jednym z pierw szych autorów c h r z e ś
-c i j a ń s k i -c h , k tó r z y Mat-ce B ożej z a -c z ę l i p o św ięo a ć sa m o d z ie ln e d z i e ł a , p i e ś n i lub poem aty. A o to wykaz z a m ieszczo n y ch w b ro sz u r z e p i e ś n i : s s . 5 -8 : sk rócon a o 4 s t r o f y P ie ś ń ku c z c i D z ie w icy htaryi /CSCO 1 8 6 , i 9 i - i 9 9 / , wydana p ó ź n ie j w o a ł o ś c i w an t o l o g i i ze zmienionym ty tu łe m : " P ieśń o N a j ś w ię t s z e j Pannie" /O jco w ie K o ś c io ła g r e c c y i s y r y j s o y 3 3 - 3 6 /; - s s . 9 - 1 1 : P ie ś ń o Ewie i Maryi /CSCO 1 9 8 ,8 7 - 9 0 /, pow tórzona w a n t o l o g i i / s s . 4 0 - 4 3 /; - s s . l 2 - i 6 : p ie ś ń "Uboga - Matką Bogatego"/CSCO 186, 1 9 9 -2 0 3 / wydana ponownie w a n t o l o g i i ze zmienionym ty tu łe m : " P ieśń Maryi do B o sk ie g o D z ie c ię c ia " / s s . 4 4 - 4 8 /; - s s . i 6 - 1 8 : skrócony o połow ę tłum aczony z g r e c k ie g o poemat " N ieskalana" /AS Op.Gr. 3 ,5 7 3 - 5 7 7 / , wydany p ó ź n ie j w c a ł o ś c i ze zmienionym ty tu łe m : "Ku chw ale B ożej R o d z io ie lk i D ziew icy Maryi" w a n to l o g i i / s s . 6 9 - 7 2 /; - s s . 1 8 -2 2 : tłum aczony z g r e c k ie g o z drob nymi o p u sz c z e n ia m i w zr u sz a ją c y poemat "Żale Maryi nad c i e r p l ą - oym Jezusem" /AS Op.Gr 2 , 5 7 4 - 5 7 5 / , pow tórzony w c a ł o ś c i z po ważnymi zmianami s t y lis t y c z n y m i w a n t o l o g i i / s s . 7 3 - 7 5 / . N a le żą s i ę tu sło w a p e łn e g o u z n a n ia d la C zcigodnogo Tłum acza za u d o s tę p n ie n ie w sp osób taić p r o sty i b e z p o śr e d n i próbek e g z o ty o z n ej d la nas s t a r o ż y t n e j p o e z j i s y r y j s k i e j . Życzyó by s o b ie na l e ż a ł o , by w d a ls z y c h b roszu raoh s e r i i "Głos T r a d y c ji" p o ja w ia ły s i ę ró w n ież fragm enty za p o w ie d z ia n y c h przekładów " P ie śn i
o p e r le " i " P ie ś n i n i s i b i j s k i c h " .
V I. llymn " A k a th isto s" , Tarnów 1983, s s . 1 6 .
Hymn " A k a th isto s" t o je d e n z n a j p ię k n ie j s z y c h zabytków l i t u r g i i b i z a n t y j s k i e j i p o e z j i c h r z e ś c i j a ń s k i e j , w y r o sły na g r u n c ie m aryjnej p o b o ż n o śc i g r e c k ic h i s y r y j s k ic h Ojców Koś c i o ł a . Obok n a jb a r d z ie j d z i ś znanego i pow szeoh n ie używanego je g o tłu m a c z e n ia M .Bednarza /"Znak" 1 3 1 /1 9 6 5 /6 3 6 -6 4 8 =* A .B ober, A n to lo g ia p a tr y s ty c z n a , Kraków 1 9 6 5 ,5 1 6 -5 3 0 = o d d z ie ln e wydania 0 0 .Marianów: A k a ty st ku c z c i B o g a r o d z ic y . S ta r o ż y tn y l i t u r g i o z - ny hymn maryjny z dodatkiem o fio jó w to w a r z y sz ą o y o h . n e d .S .J . G ajek, Rzym i9 8 0 , s s . 1 0 7 / i n ie o o s t a r s z e g o , zapom nianego p r z e k ła d u k a r m e lity o.Sm yraka Bernarda od Matki B ożej /N iep ok a' la n a , Kraków 1937, 2 0 - 5 3 / p o ja w ia s i ę nowe p o ls k ie tłu m a o z e n le k s.W .K an i, publikow ane n ajp iorw w "Tarnowskich S tu d ia c h T e o lo g icz n y c h " / 8 / 1 9 8 i / 2 8 7 - 2 9 3 / , potem w p a tr y s ty o z n e j a n t o l o g i i
m aryjnej /" O jcow ie g r e c c y i s y r y j s c y . T e k sty o Matce B o żej? N iepokalanów i 9 8 i , 2 6 5 - 2 8 i / , a w r e s z c ie o d d z ie ln ie w omawia nej p r z e z nas b r o s z u r c e . Za podstaw ę p r zek ła d u ^ tek st Meersśemana u M .B ednarza/ s ł u ż y ł g r e c k i t e k s t M ign ę'a /PG 9 2 , i 3 3 5 - i 3 9 8 / . P iękny ję z y k i wyraźny p o d z ia ł na 24 s t r o f y z a c h ę c a ją do c z y t a n i a , pow tarzane z a ś w t e k ś c i e s t a r o p o l s k i e "Zdrowaś" n ad aje hymnowi posmak p r z e s z ł o ś c i .
V I I . K w intus S e p ty m iu sz F lo r e n s T e r t u lia n , 0 św ia d e c tw ie d u s z y , Tarnów i 9 8 2 , s s . 2 0 .
J e s t t o p ie r w sz y opublikow any w o a ł o ś c i p o ls k i p r z e k ła d m ałego a p o lo g e ty c z n e g o t r a k t a t u T e r t u lia n a / + 2 2 0 / , będącego r o z w in ię c ie m k r ó t k ie g o z d a n ia z j e g o "A pologetyka" / i 7 , 6 / : "0. te stiin o n lu m animae n a t u r a l i t e r o h r is t ia n a e " . Dotąd bowiem t a p ię k n a f i l o z o f i c z n a rozpraw a znana b y ła p o lsk iem u c z y t e l n ik ow i t y lk o we fra g m en ta o h . O s ta tn io p o ja w ił s i ę d r u g i j e j nowy p r z e k ła d A.Guryna opublikow any w XXIX tom ie "Pism S ta r o c h r z e ś c ij a ń s k ic h P is a r z y " . N a le ż ą s i ę t u sło w a p e łn e g o uzna n ia d la p ie r w sz e g o Tłum acza za p r z y sw o je n ie ję z y k o w i p o l s k i e mu t e g o w a r to śo io w e g o , tru d n eg o do tłu m a c z e n ia , t r a k t a t u w pięknym ja k zw yk le s t y l u /t łu m a c z e n ie na p o d sta w ie CSNL 2 0 , 1 3 4 - 1 4 3 / ..
V I I I . ś w .P i o t r C h r y z o lo g , Ź ró d ło wody ż y w e j. H om ilie w ybrane, Tarnów 1983, s s . 4 0 .
J e s t t o n a j o b s z e r n ie j s z a b r o sz u r a z c a ł e j omawianej s e r i i , z a w ie r a ją c a 5 h o m i l i i i 2 k a te c h e z y mało j e s z c z e znanego w P o ls c e św . P io t r a C h ry zo lo g a / + 4 5 0 / , k tó r y p o z o s ta w ił po s o b ie 176 h o m i l i i i kazań." C elem n in ie js z e g o ,s k r o m n e g o z r e s z t ą wyboru, s tw ie r d z a Tłumacz we w s t ę p ie , j e s t z w ró cen ie uwagi na t ę p e r łę l i t e r a t u r y p a t r y s t y c z n e j i z a c h ę ta do p o d ję c ia tru d u w p r z e k ła d z ie w s z y s tk io h mów w ie lk ie g o b isk u p a " . N ie w ie le bowiem f a k t y c z n ie p r z e ło ż o n o d o ty c h c z a s na ję z y k p o ls k i z jo g o h o m ile ty o z n e j tw ó r c z o ś c i /j e d y n i e : mowa XII o p o ś o ie 40 - dniowym w tłu m . T .K a r y ło w sk ie g o , "Wiara i Ż ycie" 5 / i 9 2 5 / 8 8 -9 0 = A .D ober, A n to lo g ia p a tr y s t y c z n a , Kraków 1965, 2 8 1 -2 8 3 ; mowa CXVIII o ś m ie r c i i zmarwyohwstaniu c i a ł w tłu m , anonimo wym, "Hom iletyka" 3 1 /1 9 1 3 /1 9 5 -1 9 9 = A .B o b e r ,j .w .,2 8 3 -2 8 5 ;
fragm ent mowy XCIV o naw róceniu M arii M agdaleny, A .B o b e r ,jw ., 283; fragm ent mowy CXLV o n a ro d zen iu C h ry stu sa i J ó z e f i e , A.
B o b e r , j . w . , 2 8 5 -2 8 6 ; oraz 6 mów CXL-CXLV o z w ia sto w a n iu , w c ie le n iu i n a ro d zen iu C h ry stu sa w tłu m . ks.W .K ani w: Ojoowie K oś c i o ł a ł a c i ń s c y . T ek sty o Matce B o ż e j^ I I , N iepokalanów 1981, 1 2 9 - 1 4 8 /. Tak w ię c p r z e k ła d nowych mów, zaw artych w omawianej p rzez nas b r o s z u r z e , sta n o w i d a ls z y p rzy czy n ek do p r z y b liż e n ia p o lsk iem u c z y t e ln ik o w i tw ó r c z o ś c i te g o s t a r o ż y tn e g o k a z n o d z ie i. Podstawą p r z e k ła d u b y ł ł a c i ń s k i t e k s t M ig n ę 'a . Szkoda t y l k o , że Tłumaoz n ie podawał numeru p r z e k ła d a n e j mowy, a n i t e ż dok ła d n e j ic h l o k a l i z a c j i , z a d a w a la ją c s i ę t y lk o ogólnym o b j a ś n ien iem : "Tłum aczenie na p o d s t . PL 5 2 ,1 8 3 -6 8 0 " / c a ł a tw ó ro zo śó P io t r a C h r y z o lo g a /. A o to z a w a r to ść omawianej b r o sz u r y :
s s . 5 - 8 : p ie r w sz a z c z t e r e c h h o m ilii o z w ia sto w a n iu N ajśw . Ma r i i P annie = mowa CXL /PL 5 2 ,5 7 5 - 5 7 7 /; s s . 8 - 1 3 : p i ą t a z p i ę c i u h o m ilii na O bjaw ienie P a ń sk ie = mowa CLX /PL 5 2 ,6 2 0 - 6 2 2 /; s s . 1 3 -1 7 : h o m ilia o u c is z e n iu burzy na morzu = mowa XX /PL . 5 2 ,2 5 3 - 2 5 7 /; s s . 1 8 -2 3 : s z ó s t a z s z e ś o i u k a te c h e z o M od litw ie P a ń sk ie j = mowa LXXII /PL 5 2 ,4 0 4 - 4 0 6 /; s s . 2 4 -2 9 : druga z s z e ś o i u h o m ilii na Zm artwychwstanie P a ń sk ie =* mowa LXXIV /PL 5 2 ,4 0 8 - 4 1 1 /; s s . 2 9 -3 0 : o k o lic z n o ś c io w a h o m ilia z o k a z j i kon s e k r a c j i K o r n e liu s z a P r o je k ta na b isk u p a Forum C o r n e lii /p ó ź n i e j s z e j I m o l i / =* mowa CLXV /PL 5 2 ,6 3 3 - 6 3 4 /; s s . 3 0 -4 0 : o s t a t n ia z sie d m iu k a te c h e z o A p o sto lsk im Wyznaniu Wiary <* mowa LXII /PL 5 2 ,3 7 1 - 3 7 5 /. J e d y n ie p ie r w sz a z w y lic z o n y c h h o m i l i i b y ła ju ż publikow ana /O joow ie K o ś o lo ła ł a c i ń s c y . '1'eksty o Matoe B ożej 1 2 9 - 1 3 0 /, r e s z t a tłu m aczon a j e s t na ję z y k p o ls k i po r a z p ie r w s z y . Oby to n dobry p o o z ą te k p r z y c z y n ił s i ę do o ży w ie n ia d a ls z e g o z a in te r e s o w a n ia tym z ło to u s ty m k a z n o d z ie ją ł a - o iń sk im .
Tak o to w ygląda p r z e g lą d t r e ś o i p o sz o z e g ó ln y o h b r o sz u r nowej p o l s k i e j broszu row ej s e r i i p a t r y s t y c z n e j "Głos T r a d y o ji" . Warto tu p rzypom nieć, że na j e j wzór k s.W .K ania o p u b lik o w a ł
ró w n ież 3 b roszu ry b io g r a f i c z n e , pośw ięoone św. Bazylentu, św. Efrem owi, św. Janowi Chryzostom owi /Tłum acz n i e b i o s , Tarnów 19 8 0 , s s . 2 4 ; C ytra Ducha ś w ię t e g o , Tarnów 1 9 8 0 ,s s . 24; Z ł o t o -
u sty S ie w c a S ło w a , Tamów i9 8 1 , s s . 2 8 / . Na z a k o ń c z e n ie naszyoh uwag życzymy Twórcy s e r i i "Głos T r a d y o ji" d a ls z y o h udanyoh b r o sz u r p a tr y s ty o z n y o h , a l e w o w ie le większym n a k ła d z ie , by g ł o s Ojców K o ś c io ła mógł d o c ie r a ć do w s z y s tk ic h nawet m niej przygotow anych l u d z i .
