W Ł A D Y SŁ A W K Ł O SSO W SK I, JER ZY L A C H M A N
WPŁYW MURAWY I CZARNEGO UGORU NA PLON JABŁONI, JEGO JAKOŚĆ ORAZ NA WŁAŚCIWOŚCI GLEBY
In sty tu t S a d o w n ictw a w S k iern iew ica ch
Od w ielu lat badania nad różnymi system am i utrzym ywania gleby w sadzie stanowiły jeden z głównych tem atów badań prowadzonych przez Instytut Sadownictwa w Skierniewicach. Pierw sze badania w Pol sce nad system am i utrzym ywania gleby w m łodym sadzie prowadził G ą s i e w s k i w 1935 r. [1]. Po wojnie badania na ten temat rozpoczął P i e n i ą ż e k i jego współpracownicy [10, 11, 12]. W w yniku tych ba dań w sadach jabłoniowych zalecano w trzecim roku po posadzeniu drzew wprowadzać pasy murawy w rzędach drzew oraz czarny ugór z roślinami okrywowym i w międzyrzędziach drzew. Z chwilą m ożliwości nabycia herbicydów zalecenia zostały zmienione. Obecnie zaleca się za kładanie pasów murawy między rzędami drzew, a ugoru herbicydowego w rzędach, pod koronami. Murawa powinna składać się z odpowiednio dobranych traw i być często koszona [3, 4].
M A TER IA Ł I M ETODY
Doświadczenie zostało założone w 1950 r. w Sadzie Pomologicznym w Skierniewicach, na kwaterze jabłoni odmiany Bancroft. Drzewa na tej kwaterze zostały posadzone w 1928 r. w rozstawie 10X 10 m. W la tach 1946— 1954 przeprowadzono na tej kwaterze doświadczenie z sy stemami pielęgnowania gleby [3, 10]. W roku 1955 jabłonie odmiany Antonówka zostały przeszczepione na odmianę Bancroft. Glebę do 1960 r. utrzym ywano w czarnym ugorze z pasami m urawy w rzędach drzew. W następnym roku założono doświadczenie z trzema system am i utrzy m ywania gleby:
— murawa trwała,
— czarny ugór i chwasty od połowy lata, a pod koronami pasy m u rawy,
— murawa co drugie m iędzyrzędzie (w tej kombinacji wykorzysta no drzewa rosnące na pasach ochronnych).
Na każdym poletku były 2 drzewa, a ponieważ stosowano 3 powtó rzenia, w każdej kombinacji było sześć drzew. Murawę pod koronami i w międzyrzędziach koszono 3— 4 razy w roku. Mieszanka wysianych w maju I960 r. traw składała się z kostrzewy czerwonej, życicy trwałej i komonicy zwyczajnie. Nawożenie jednakowe dla poszczególnych kom
binacji wynosiło: 200 kg N, 80 kg P2O5 i 180 kg K20 na 1 ha. Nawozy
azotowe stosowano wiosną w postaci siarczaniu amonu lub mocznika, fosforowe w formie superfosfatu, a potasowe w postaci 40— 50-procen- towej soli potasowej jesienią. W roku 1969 w ystąpiły bardzo słabe obja w y niedoboru magnezu, a analiza wykazała niski poziom tego składnika w liściach. W związku z tym w latach 1970— 1973 stosowano opryski
w anie drzew 2-procentowym roztworem siarczanu magnezu. K ryteria
mi oceny badanych system ów utrzym ywania gleby w sadzie były: w y sokość i jakość plonów oraz intensyw ność gnicia owoców w przecho walni.
Próbki gleby i liści pobierano do analiz co 3— 4 lata w celu spraw dzenia poziomu odżywiania badanych jabłoni. W latach 1964— 1965 w y konano analizę chemiczną owoców pobranych w okresie zbiorów. W próbkach gleby, liści i owoców pobranych w poszczególnych latach o- kreślano zawartość składników m ineralnych metodami stosowanym i na
stacjach chemiczno-rolniczych [6]. W roku 1960 i 1970 w próbkach gle
by oznaczano ogólną zawartość azotu metodą Kjeldahla, próchnicy m e todą Iszczerkowa-Rołłowa w m odyfikacji dublańskiej oraz wielkość gru- zełków wodoodpornych metodą ruchomych sit zanurzanych w wodzie.
W Y N IK I
Mimo że Bancroft zalicza się do odmian corocznie owocujących, to jednak wahania w wysokości plonów z poszczególnych drzew w po szczególnych latach są znaczne. W związku z tym analizowano staty stycznie sumę plonów z dwóch lat. W yniki analizy wariancyjnej nie wykazały istotnych różnic między plonami uzyskanym i z drzew ros nących w trzech badanych system ach utrzym ywania gleby. Po prze szczepieniu drzew w koronie plony stopniowo wzrastały i w ynosiły w latach 1960— 1963 przeciętnie 55 kg z drzewa. Od 1964 do 1973 r. plo ny z drzew doświadczalnych wahały się w granicach 57— 368 kg. W okre sie tym najniższe plony uzyskano w 1968 г., a najwyższe w 1971 r.
Mimo że różnice m iędzy kombinacjami doświadczenia nie były istot ne, zaznaczyła się jednak tendencja do nieco wyższych plonów z drzew w kombinacji z murawą co drugie międzyrzędzie. Zwłaszcza, że średni ciężar owoców w tej kombinacji w latach w ykonywania pomiarów o- kazał się istotnie w yższy w porównaniu do pozostałych dwóch kombi nacji doświadczenia. Owoce z tej kombinacji okazały się o 9 do 15%
T a b e l a 1 W ysokość p lo n ó w j a b ł o n i w b a d a n y ch s y s te m a c h u trzy m y w a n ia g le b y w s a d z i e
E f f e c t o f d i f f e r e n t s o i l m anagem ent m eth o d s on t h e y i e l d o f a p p l e s
S y ste m u tr zy m y w a n ia g le b y S o i l managem ent s y ste m
Ś r e d n ie p lo n y w l a t a c h /w k g n a d r z e w o / Mean y i e l d i n y e a r / i n k g / t r e e / 1960+ 19 6 1 1962+ 1963 1964+ 1 9 6 5 1966+ 1 967 1968+ 1 9 6 9 1970+ 1971 1972+ 19 7 3 1960+ 19 7 3 Murawa P erm anent so d 1 J 4 2 0 4 5 3 2 507 3 1 0 605 3 3 4 2 6 2 6 C zarn y u g ó r + c h w a sty C le a n c u l t i v a t i o n + w eed s 82 222 512 4 6 6 275 647 3 4 4 2 5 4 8 Murawa co d r u g ie m ię d z y r z ę d z ie Perm anent sod e v e r y o t h e r row
125 267 5 51 45 5 3 1 4 65 2 37 3 2 747
T a b e l a Ł
oreaniJL c i ę ż a r owocu /w g / w z a l e ż n o ś c i od s y ste m u u trzy m y w a n ia g le b y »• s a d z ie E f f e c t o f d i f f e r e n t s o i l management s y s t e m s i n t h e o rc h a r d on mean w e ig h t o f f r u i t s / i n g / Systera utrzymywania -;2*by S o i l management aysrem I 9 6 0 19 6 2 1 9 6 4 1966 196 8 1970 Vurawa ■ermanent sod 137 157 143 145 161 13c Cz-.-rny r + chw ast5
Clean .-:ulłivraf-i-'.'n.- + ?.eedL 155 159 142 146 163 135 Llurawr. .iru p ie m iędzyrzę
d z ie
Vennan-rnt tiOii vvery e th e r row 148 173 163 162 178 15 4 Sł-żni V -r a n ic z n ,. . nc 0 6 -L-i * m fic a n t d if f e r e n c e 12 14 1 5 1 3 16 15
W czasie trzech sezonów przechowalniczych choroby grzybowe naj silniej w ystępow ały na owocach pochodzących z drzew rosnących na czarnym ugorze, najsłabiej zaś na owocach z kombinacji z murawą na całej powierzchni poletka oraz gdy murawa była co drugie m iędzyrzę dzie (tab. 3).
W celu częściowego wyjaśnienia przyczyn intensyw nego gnicia ja błek pochodzących z jabłoni rosnących w czarnym ugorze przeprowa dzono analizę chemiczną owoców. Murawa zarówno na całej powierzch ni, jak i co drugie międzyrzędzie wpływ ała na znaczne obniżenie azotu w próbkach owoców pobranych w latach 1964 i 1968. Murawa na całej
powierzchni istotnie zwiększała zawartość magnezu w owocach w la tach pobierania próbek. Wzrost magnezu w jabłkach z tych drzew był znaczny w porównaniu z owocami pobranymi z drzew rosnących w czar nym ugorze. W owocach z drzew rosnących w murawie co drugie m ię dzyrzędzie również zaznaczył się wzrost zawartości magnezu. Badane system y utrzym ywania gleby nie w ykazyw ały natomiast istotnego w p ły wu na zawartość fosforu i potasu w owocach.
T a b e l a 3 I n te n s y w n o ś ć g n i c i a owoców w z a l e ż n o ś c i od sy ste m u u trzy m y w a n ia g le b y w s a d z ie /w % / E f f e c t o f d i f f e r e n t s o i l m anagement m eth o d s i n t h e o r c h a r d on r o t t i n g o f f r u i t s / i n %/ S y ste m y u trzy m y w a n ia g le b y S o i l management s y ste m S e z o n p r z e c h o w a ln ic z y P e r c e n t o f r o t t e n f r u i t s i n t h e s t o r a g e s e a s o n 1 9 6 3 /6 4 1 9 6 4 /6 5 1 9 6 8 /6 9 Murawa
Perm anent sod 2 ,7 1 0 ,7 6 , 0
Czarny u g ó r + c h w a sty
C le a n c u l t i v a t i o + w eed s 7 , 0 1 9 ,4 1 9 ,5 Murawa co d r u g ie m ię d z y r z ę d z ie
P erm anent so d e v e r y o t h e r row 5 , 4 7 , 6 8 , 0 R ó ż n ic e o t = 0 ,0 5 2 . 1 6 , 8 5 , 2 g r a n ic z n e сч. = 0 , 0 i 2 , 9 9 , 4
-S i g n i f i c a n t d i f f e r e n c e s
T a b e l a 4 Z a w a rto ść s k ła d n ik ó w m in e r a ln y c h w ow ocach /w ;ó s . m . /
w z a l e ż n o ś c i cd s y c t c n u u trzym yw an i & £ le b y w s a d z ie L 'f f e c t oC d i f f e r e n t s o i l manage s e n t s y s t e m s on t h e c o n t e n t o f m in e r a l e le m e n t s i n f r u i t s / i n ;.> o f d . m . / S y ste m u trzy m y w a n ia g le b y S o i l n-anagement o y stem 1 9 6 4 193G il p20 ? * 2 ° MsO K j p 2 ° 5 K?0 “teO blur av; a Perm anent s e a 0 , 2 7 0 ,1 6 0 ,7 5 0 ,0 8 0 0 , 2 6 0 ,1 2 0 ,6 3 О о
C zarny U£Ór + ch w a sty
C lea n c u l t i v a t i o n + w eed s 0 ,5 9 0 , l e 1i 0 ,7 5 0 ,0 3 5 0 , 5 / 0 ,1 6 0 ,6 8 0 ,0 3 5 Murawa c c d r u g ie m ię d z y r z ę d z ie
Perm anent so d e v e r y o t h e r row 0 , 2 9 0 , 1 0 0 ,7 5 0 ,0 6 5 0 , 2 5 0 ,1 8 0 , 6 4 0 ,0 5 5 R ó ż n ic e g r a n ic z n e c c = 0 ,0 5 S i g n i f i c a n t d i f f e r e n c e s о с =0 .0 5 0 , 0 8 n i e i s t . I l, Se 0 ,0 2 8 0 ,1 2 n i e i s t . n . s . 0 ,0 2 5
T a b e l a 5 Z a w a rto ść a z o t u i p r ó c h n ic y w z a l e ż n o ś c i od s y ste m u u trz y m y w a n ia g le b y w s a d z i e E f f e c t o f d i f f e r e n t s o i l managem ent s y s t e m s i n t h e o r c h a r d on t h e n i t r o g e n and humus c o n t e n t
S y ste m u trzy m y w a n ia g le b y S o i l m anagem ent s y ste m
Rok Y ea r G łęb o k o ść p o b r a n ia p r ó b k i S o i l s a m p lin g d e p th 0 - 2 0 cm 2 0 - 4 0 cm N % p r ó c h n ic a humus % N % p r ó c h n ic a humus % Murawa Perm an en t so d I 9 6 0 0 ,0 8 1 1 ,2 1 0 ,0 3 5 0 , 4 4 19 7 0 0 ,0 9 3 2 ,2 7 0 ,0 6 2 1 , 2 0 C zarn y u g ó r + c h w a sty C le a n c u l t i v a t i o n + w eed s I 9 6 0 0 ,0 8 4 1 , 1 9 0 ,0 3 0 0 , 4 1 1 9 7 0 0 ,0 8 1 1 , 2 1 0 ,0 29 0 , 4 5 R ó ż n ic e i s t o t n e t y l k o w 1 9 7 0 r . S i g n i f i c a n t d i f f e r e n c e s i n 1 9 7 0 o n ly
Porównując zawartość azotu ogółem i próchnicy w glebie w roku rozpoczęcia doświadczenia (1960) i dziesięć lat później stwierdzono w y raźny wzrost tych składników w glebie zadarnionej. Wzrost ten jest znacznie w iększy w w arstw ie 20— 40 cm (tab. 5). Murawa również w y raźnie w pływ ała na poprawę struktury gleby, co w yraziło się zwiększe
niem średnicy gruzełka (tab. 6). Zadarnienie w pływ ało naw et na struk
turę warstw gleby na głębokości 30— 35 cm. N ie stwierdzono jednak istotnego w pływ u m urawy na strukturę na głębokości 45— 50 cm. W tym poziomie większość gruzełków glebowych była mniejsza. Nato miast czarny ugór powodował zanik struktury, co wyraziło się znacz nym zmniejszeniem średnicy gruzełków w e w szystkich badanych po ziomach.
Analiza chemiczna próbek gleby pobieranych w latach 1960, 1967 i 1970 nie wykazała istotnych różnic w zawartości fosforu w glebie za darnionej i w czarnym ugorze.
W yniki analiz wykazały, że zawartość fosforu w ynosiła w w arstw ie
0— 20 cm od 8 do 14 mg P2O5, potasu 18— 31 mg K2O i magnezu od
4 do 8 mg Mg na 100 g gleby. Zawartość fosforu i potasu w glebie za
darnionej i w czarnym ugorze nie zwiększała się z upływem lat i po zostawała na tym samym poziomie. Natom iast zawartość potasu w czar nym ugorze była wyraźnie większa w obu warstwach gleby i wzrastała w miarę upływ u czasu. W w arstw ie 20— 40 cm zawartość oznaczanych
składników w ynosiła od 5 do 8 mg P20 5, 13— 25 mg K20 i 5— 8 mg Mg
na 100 g gleby. Stwierdzono natomiast wyraźną zmianę w stopniu kwa
ciej pod murawą. W roku 1970 kwasowość gleby pod murawą w w arstw ie
0— 20 cm wynosiła 3,6, a 4,7 w w arstwie 20— 40 cm. Natomiast w czar nym ugorze pH wynosił w w arstwie 0— 20 cm 4,3, a na głębokości 20— — 40 cm — 5,0.
T a b e l a 6
Ś r e d n ia w ażon a ś r e d n i c y g r u z e łk a w odood p orn ego / w mm/ w z a l e ż n o ś c i od s y ste m u u tr zy m y w a n ia g le b y w s a d z ie E f f e c t o f d i f f e r e n t s o i l managem ent s y s t e m s i n t h e o r c h a r d on
m e a n -w e ig h t d ia m e t e r o f w a t e r - s t a b l e s o i l a g g r e g a t e s / i n mm/
S y ste m u trzy m y w a n ia g le b ~ Rok
G łę b o k o ść p o b r a n ia p r ó b k i S o i l s a m p lin g d e p th S o i l managem ent s y ste m Y ea r
5 - 1 0 cm 3 0 - 3 5 cm 4 5 - 5 0 cm Murawa P erm anent so d I 9 6 0 1 , 0 1 ! 1 , 0 4 1 , 1 4 1 9 7 0 2 , 9 0 1 ,5 9 0 , 9 8 C zarny u g ó r + c h w a sty C le a n c u l t i v a t i o n + w eed s I 9 6 0 . 1 , 0 4 0 , 9 8 1 , 1 6 1 9 7 0 0 , 3 5 0 , 2 6 0 , 3 0 R ó ż n ic e i s t o t n e t y l k o w 1 9 7 0 r . S i g n i f i c a n t d i f f e r e n c e s i n 1 9 7 0 o n ly T a b e l a 7
Wpływ s y ste m u u trzy m y w a n ia g le b y n a j e j o d czy n E f f e c t o f d i f f e r e n t s o i l managem ent s y s t e m s on pH o f t h e s o i l
S y ste m u trzy m y w a n ia g le b y S o i l managem ent s y ste m
Rok Y ear P o zio m S o i l s a m p lin g d e p th 0 - 2 0 cm 2 0 - 4 0 cm Murawa P erm an en t so d I 9 6 0 5 , 7 5 , 9 1 967 5 , 3 5 , 7 19 7 0 3 , 6 4 , 7 C zarn y u g ó r + c h w a sty C le a n c u l t i v a t i o n + w eed s I 9 6 0 5 , 8 6 , 6 19 6 7 5 , 0 5 , 5 19 7 0 4 , 3 5 , 0
W yniki analizy próbek liści pobranych ze środkowej części długopę- dów w połowie lata nie wykazały istotnych różnic w zawartości skład ników mineralnych m iędzy badanymi kombinacjami doświadczenia. Rów nież nie stwierdzono wyraźnych różnic w zawartości składników m ine ralnych w liściach pobranych w różnych latach. Próbki liści do analiz pobierano w latach 1961, 1967, 1969 i 1970.
W 1961 r. najniższą zawartość azotu stwierdzono w liściach drzew
rosnących w murawie; w ynosiła ona 2,10%. W pozostałych latach zawar
tość N w liściach była na tym samym poziomie bez względu na kombi nacje doświadczenia. Zawartość azotu w liściach wahała się od 2,46 do 2,61% N. Wyższą zawartość fosforu stwierdzono w liściach z drzew ros
nących w murawie (od 0,48 do 0,51% P2O5) niż w rosnących w czarnym
ugorze i w murawie co drugie m iędzyrzędzie. Zawartość fosforu w li ściach z drzew rosnących w tych kombinacjach doświadczenia wahała
się od 0,35 do 0,45% P2O5. Najniższa zawartość potasu w liściach w ystą
piła w 1961 r. i wynosiła 1,47— 1,65% K20 , zależnie od kombinacji do
świadczenia. W pozostałych latach zawartość potasu wahała się od 1,61
do 1,99% K20 . Zawartość magnezu w liściach stopniowo wzrastała pod
w pływ em opryskiwań siarczanem magnezu. W roku 1961 zawartość ma gnezu w liściach wynosiła ok. 0,26% MgO, a w latach 1969 i 1970 wzro sła do ok. 0,46% MgO.
D Y S K U S JA
Podobnie jak w badaniach prowadzonych uprzednio na tej kwaterze [3] murawa okazała się równorzędnym system em utrzym ywania gleby z czarnym ugorem lub z murawą co drugie międzyrzędzie. Plony uzy skane w trzech badanych kombinacjach były nieistotne w ciągu 14 lat prowadzenia doświadczenia i kształtowały się na tym samym poziomie. Nieco w yższe plony w niektórych latach uzyskiwano z drzew rosnących w murawie co drugie międzyrzędzie. Ten nieznaczny wzrost plonów w tej kombinacji doświadczenia był spowodowany istotnie większym cię
żarem owoców (tab. 2).
Należy zaznaczyć, że jabłonie w 8 lat po przeszczepieniu osiągnęły
w 1963 r. plony w wysokości około 200 kg z drzewa. W omawianym doświadczeniu rozstawa drzew w ynosiła 10X 10 m, co daje 100 drzew na 1 ha. Uzyskane plony w okresie prowadzenia doświadczenia w w y
sokości około 20 t/ha należy uznać za plony stosunkowo wysokie. Jeśli
w eźm iem y pod uwagę, że murawa zmniejsza gnicie jabłek w czasie ich
przechowywania przeciętnie o 8%, to wysokość plonów z drzew rosną
cych w murawie po przechowywaniu będzie w yższy o ten procent w po równaniu z plonami uzyskanym i z czarnego ugoru. Również badania
W a l l a c e ’ a [13], M o n t g o m e r e g o i W i l k i n s o n a [9] oraz
u-rawie lepiej się przechowują w porównaniu do owoców z jabłoni rosną cych w innych system ach utrzym ywania gleby. Przyczyną lepszej jako ści jabłek z drzew rosnących w murawie jest, być może, niższa zawar
tość azotu w owocach. Podobne w yniki uzyskał M a c k i e w i c z [7, 8].
Wzrost magnezu w owocach pochodzących z jabłoni rosnących w m u rawie podnosi wartość dietetyczną jabłek.
W w ielu pracach stwierdzono, że murawa w porównaniu z innym i sy stemami utrzym ywania gleby w sadzie znacznie zmniejsza zawartość w o
dy w glebie [2, 10]. W spółzawodnictwo traw z drzewami o wodę rekom
pensowane jest wzrostem azotu ogółem i próchnicy w glebie zadam io- nej [5]. Podobne w yniki uzyskano w innych badaniach. Wzrost zawartości próchnicy niew ątpliw ie w płynął na poprawę struktury gleby pod mu rawą. Stwierdzono natomiast pogorszenie się struktury gleby w czarnym
ugorze (tab. 6). Poprawa struktury w glebie pod murawą korzystnie w p ły
nęła na stosunki wodne, powietrzne i biologiczne [14]. Stosowanie siar czanu amonu spowodowało zakwaszenie gleby. Poprawa właściw ości fi zycznych gleby pod murawą w płynęła na intensyw niejsze zakwaszenie gleby w porównaniu z czarnym ugorem (tab. 7). Było to prawdopodobnie spowodowane intensyw niejszym wym yw aniem wapnia w głębsze war stw y gleby w przypadku jej zadarnienia.
W N IO SK I
1. W warunkach prowadzenia badań przy stosowaniu wysokich da w ek nawozów m ineralnych murawa na całej powierzchni poletka oka zała się równorzędnym system em utrzym ywania gleby w sadzie w po równaniu z czarnym ugorem wraz z chwastami oraz z murawą co dru gie międzyrzędzie.
2. Murawa co drugie międzyrzędzie istotnie zwiększała średni ciężar
owocu.
3. Murawa zmniejszała gnicie jabłek w okresie ich przechowywania. 4. W latach pobierania próbek owoców zadarnienie zmniejszało za wartość azotu, a zwiększało zawartość magnezu w jabłkach.
5. Murawa zwiększała zawartość azotu i próchnicy w badanych war
stwach gleby (0— 20 i 20— 40 cm) oraz w pływ ała na zwiększenie śred
nicy gruzełka wodoodpornego, przyczyniając się w ten sposób do popra w y struktury gleby.
L IT E R A T U R A
fi] G ą s i e w s k i F.: W p ływ różnych u p raw na rozw ój d rzew o w o co w y ch . P rzegl. ogr. 6, 1935, 161— 168.
[2] K ł o s s o w s k i W. , C e g ł o w s k i S. M.: S tu d ia nad w p ły w e m różnych s y ste m ó w p ielęg n o w a n ia gleb y na o w o co w a n ie starych ja b ło n i od m ian y A n to -n ów ka. Pr. I-nst. Sad. 5, 1961, 29— 52.
[3] K ł o s s o w s k i W. , Ł a ź n i e w s k a I., S o c z e k Z.: B ad an ia nad p rzy d a tn o ścią różnych m iesza n ek tra w z m o ty lk o w y m i do u p raw y w sadzie. I. M ie szan k i na p a sy m u ra w y zak ład an e w rzędach drzew . Pr. Inst. Sad. 6, 1962, 71—81.
[4] K ł o s s o w s k i W.: B ad an ia nad p rzyd atn ością różnych m iesza n ek tra w z m o ty lk o w y m i do u p raw y w sadzie. II. W p ły w częstości k oszen ia m iesza n ek n a w ilg o tn o ść gleb y. Pr. Inst. Sad. 8, 1969, 109— 119.
[5] K ł o s s o w s k i W.: W p ły w m u ra w y i czarnego ugoru na zaw artość sk ła d n ik ó w m in era ln y ch w g leb ie i liścia ch jab łon i. R oczn. N au k roi. 94, 1968, Ser. A -4, 641— 651.
[6] L i t y ń s k i i in.: A n a liza ch em iczn o -ro ln icza . G leba i n aw ozy. PW N , W ar szaw a 1972.
[7] M a c k i e w i c z M.: W stęp n e w y n ik i badań nad w p ły w e m zad arn ien ia gleb y w sad zie n a p rzech o w y w a n ie jab łek . Pr. Inst. Sad. 9, 1963, 117— 124.
[8] M a c k i e w i c z M.: W yniki badań nad w p ły w e m zadarnienia g leb y w sad zie na p rzech o w y w a n ie się jab łek . Pr. Inst. Sad. 12, 1961, 243—248.
[9] M o n t g o m e r y H. B. S., W i l k i n s o n В. G.: S torage ex p erim en ts w ith C o x ’s O range P ep p in ap p le from a m an u rial trial. Jour. H ost. Sei. 37, 1962,
150— 158.
[10] P i e n i ą ż e k S. A. , G r u s z e w s k a M., R e j m a n A.: W p ły w trzech s y stem ó w u p ra w y na zaw artość w ody w gleb ie i n a o w o co w a n ie sadu ja b ło n io w ego. Roczn. N auk. roi. 54, 1950, 247—256.
[11] P i e n i ą ż e k S. A., U n r u h M., D o m a ń s k a H.: S tu d ies on soil m a n a g em en t in th e you n g ap p le orchard. Proc. 14-th Intern. H ost. Congr. T he H a g u l-S c h e v e n in g e n 1, 1955, 779— 785.
[12] P i e n i ą ż e k S. A. i in.: S to so w a n ie m u raw y w różnych sy stem a ch p ie lę g n ow an ia gleb y w sadzie. M ateriały V III Zjazdu S ad ow n iczego, 1959.
[13] W a l l a c e T.: Som e e ffe c ts of orchard factors on th e q u a lity and storage p roporties of apples. S cien ce and F ruit, B risto l 1953, 140— 161.
[14] W i e r s z i n i n P. W.: P o czw ien n a ja stru k tu ra i u sło w ija je je form irow an ija. Isd. A N S S S R , M oskw a 1958. В . К Л О С С О В С К И , Ю . Л А Х М А Н ВЛИ Я Н И Е ЗА Д Е Р Н Е Н И Я И ЧЕРНОГО П А Р А Н А У Р О Ж А Й , ЕГО К А Ч Е С Т В О И Н А С ВО Й С ТВА П О ЧВЫ И нститут садоводства в С керневи цах Р е з ю м е И сследования проводили сь в 50-л етн его возраста яблоневом саду сорта Б ан к р оф т. В опы те и зуч али сь три системы содер ж ан и я почв в саду: — полное зад ер н ен и е площ ади делянк и, — сохр ан ен и е черного пара до половины лета, — за дер н ен и е к аж д ого второго м еж д ур я ди я. Р езул ьт ат ы о>пыта дливш егося 14 лет п оказали , что изуч аем ы е системы сод ер ж а н и я почвы одинаково влияли на вы соту у р о ж а я . З а д ер н ен и е к аж д ого второго м еж д у р я ди я сущ ественн о повы сило средний вес плодов. П олное з а дер н ен и е всей п лощ ади дел ян к и п от ю к ал о загнивание -плодов в п ер и од хран ен и я.
З а д ер н ен и е почвы содействов ало ум еньш ению со д ер ж а н и я азота, а повы ш ению сод ер ж ан и я магния в п л одах. З а д ер н ен и е повы ш ало сод ер ж а н и е азота и п е регноя в п ов ер хн остн ы х гор и зон тах почвы и п ол ож и тел ьн о ск азалось на к р у п ности водоп рочны х агрегатов, способствуя таким обр азом улуч ш ен и ю структуры почвы. W . K Ł O S S O W S K I, J. L A C H M A N
EFFECT OR PER M A N E N T SO D A N D C LEA N C U L T IV A T IO N ON M A G N IT U D E A N D Q U A LITY OF A P P L E Y IE L D S A N D ON SO IL PR O PE R TIES
In stitu te for H o rticu ltu re at S k iern iew ice
S u m m a r y
T he r esp ectiv e ex p erim en t w as carried ou t in a 50 years o ld a p p e l-tr e e orchard, o f th e B an croft v a riety . T hree soil m an agem en t sy stem s in orchard w ere in v e s ti gated, in particular:
— p erm a n en t sod over th e w h o le p lot area, — clea n c u ltiv a tio n k ep t up to m id su m m er, — p erm an en t sod on e v ery oth er row .
T he resu lts of the 14-year e x p erim en t h ave p roved that th e so il m an agem en t sy stem s in v estig a ted a ffected eq u a lly th e ap p le y ield m agn itu d e. T he p erm a n en t sod on ev ery other ro w con trib u ted sig n ific a n tly to an in crea se o f m ean w e ig h t of fru its. T he p erm an en t sod over th e w h o le p lo t area resu lted in a le s s fru it rottin g d egree in the period o f storage. T he p erm an en t sod cau sed a d ecrea se o f n itrogen con ten t and an icrease of m a g n esiu m con ten t in fru its. T he p erm an en t sod resu lted in an in crea se of n itrogen and h u m u s con ten t in th e so il la y ers in v estig a ted as w e ll as brought about an icrease o f w a te r -sta b le so il a ggregates, co n trib u tin g thus to a so il structure im p rovem en t.
D o c . d r W ł a d y s ł a w K ł o s s o w s k i I n s t y t u t S a d o w n i c t w a S k i e r n i e w i c e
