J. Lepiarczyk
"Polska architektura romańska w
świetle ostatnich odkryć i badań",
Zygmunt Świechowski,
"Architektura", R. 1951, nr 3/4 :
[recenzja]
Ochrona Zabytków 5/3 (18), 210
Z P I Ś M I E N N I C T W A
PRZEGLĄD LITERATURY POLSKIEJ Z ZAKRESU KONSERWATORSTWA
ZA ROK 1951 I. W ydawnictwa specjalne
W i t k i e w i c z - K o s z c z y c Jan, Kon serw acja zabytków (Podręcznik budowlany t. II, str. 736—771), Warszawa 1951. — Do skonałe, krótkie podręczne „vademecum“, nieodzowne dla każdego architekta i kon serwatora. Treść: 1. Założenia ogólne (de finicja zabytków i podstawa prawna ich
ochrony, zakres prac konserwatorskich
i ich znaczenie współczesne), 2. zasady prac konserwatorskich, 3. m etody adapta cji i odbudowy zabytków, 4. prace kon- strukcyjno-konserwatorskie (zasady ogól ne, w alka z wilgocią, rynny i rury desz czowe), 5. budowle epok średniowiecznych (ze szczególnym uwzględnieniem w ątków ceglanych objaśnionych rysunkami), 6. sk le pienia, 7. ruiny, 8. fragm enty architektoni czne i figuralne, 9. tynki, 10. dachy (z ry sunkami), 11. konserwacja budowli drew nianych, 12. roboty instalacyjne i oszkle nia w budowlach zabytkowych.
II. A rtykuły w w ydaw nictw ach periodycz
nych. ?
ARCHITEKTURA R. 1951.
C h o j n a c k a Zofia, W ystawa konser w atorska w Muzeum Narodowym w War szaw ie (nr 3/4, str. 79—81, il.). — O m ówie n ie w ystaw y „Ochrona Pom ników K ul tury w Polsce“, obrazującej pięcioletni do robek państwowej służby konserw ator skiej. D ziały w ystaw y: charakterystyka pojęcia zabytek, przegląd historyczny, zn i szczenia, organizacja i statystyka, doku m entacja, odkrycia, odbudowa i adaptacja, założenia m iejskie, technika konserwator ska, konserwacja zabytków ruchomych.
Z a c h w a t o w i c z Jan, Wśród pom ni ków architektury polskiej (nr 3/4, str. 82—101, il.) — В. bogato ilustrow any ar tykuł, zawierający krótką charakterysty kę form architektury polskiej różnych epok w zw iązku z działem historycznym w y sta w y konserwatorskiej, podkreślający róż norodność problematyki, zarysowującej się w pracy konserwatora. Omawia: różno rodność rozwiązań programów przestrzen nych w romanizmie w zależności od bazy i potrzeb feudalnej organizacji św ieckiej i kościelnej oraz bogactwo rom ańskiej de
koracji, dalej architekturę gotyckich m iast i zamków, w spółżycie form gotyckich i re nesansow ych, swoistość polskiego ren e sansu, rozmach baroku jako wynik gospo darczego wzm ożenia się możno władców, rozwój klasycyzm u za Stanisława Augu sta i K rólestwa Kongresowego w oparciu
o rozwój polskiej m yśli postępowej
w tym okresie.
Ś w i e c h o w s k i Zygmunt, Polska ar chitektura romańska w św ietle ostatnich odkryć i badań (nr 3/4, str. 105—107, il.).— Omawia następujące zabytki: resztki czw o robocznej budowli kamiennej z X (?) w ie ku na W awelu, kaplicę z absydą w Trze m esznie, bazylikę w Trzemesznie, bazylikę w Strzelnie (z słynnym i kolumnami), re szty wyposażenia dekoracyjnego klasztoru benedyktynów w Tyńcu, reszty krypty k a tedry w e Wrocławiu. Nadto wskazuje na przykłady symbiozy form romańskich z re- nensansow ym i w architekturze.
S w i s z c z o w s k i Stefan, Odnowienie dworu Jordanów w Krakowie (nr 3/4 str. 108—119, il.). — Krótka historia dworu Jordanów na Kazimierzu w Krakowie z XV—XVI w. (ul. Szeroka 2), opis znisz czenia wojennego oraz odbudowy z przez naczeniem na siedzibę Woj. Urzędu Kon serwatorskiego i Państwowych Pracowni Konserwatorskich.
B i e g a ń s k i Piotr, O problemach sta rom iejskich zespołów (nr 3/4, str. 110—119, il.). — Radzieckie ustawodawstwo zabyt kow e przewiduje ochronę całych zespołów architektonicznych i urbanistycznych. Zna czenie tych doświadczeń dla Polski. Trud ności pracy rekonstrukcyjnej i znalezienia kryteriów elim inacji w związku z faktem zachowania się w średniowiecznych o sie dlach obiektów i elem entów z różnych epok
późniejszych. Przykład Starego Miasta
w Warszawie. Realizacja jego rekonstru- cji do stanu z r. 1939 (z poczynieniem n ie zbędnych wyburzeń i sanacji) m ożliwa na podstawie zachowanej dokumentacji in wentaryzacyjnej i opisowej. Konieczność usunięcia nieprawidłowej zabudowy z o-
kresu kapitalizmu. Odkrycia gotyckich
m urów kam ienic i ich znaczenie dla kie
runku rekonstrukcji Starego Miasta.
W prowadzenie nowych treści i nowych funkcji do dzielnicy zabytkowej. Granice rekonstrukcji spowodowane brakiem ma teriałów inwentaryzacyjnych i dowodów rzeczowych w terenie. Zasadnicze tezy
