An!łloni- Madan -ZELICHOWSKI
Antyklina Opole . Lubelskie-Zakrzew
WSTĘP
W podłiożu roezo:zJOic7Juej niecki (syn.klilny) brzeżlnej na Lubelszczyźnie·
Występują dtwie lI'óme jed!llostki rstrukturailne pdkrrylWy watyscyjskiej.
W części pómoono~schodn:iej jesttó "rów ma:rowieclro-l'llbelski,
a
w czę ści południowo-.zachodniej --'- podnJiesienie radomsko4kr<:iśniokie (L. Miłaczewskli, A. M. Zelichowski, 1970). Granica tych jednostek przebiega
wzdłuż /Walnej linii dyslOkacyjnej; ciąglIlącej się 00. dlrolic Grójca poprzez:
Ursynów, Kaziroiel!'z Dolny do WY5IOJdego {fig. 1). Na wschód od oma- wianej dysl-okacjli· przebiega w tym odcinku oś ma:zow~edko-Iube1skiej
niecki (synJkliny) 'br7Jeż.nej. Jej część północno-wschodnira, ll'I07JWiniętra na.
rowielma2lOWierclro-l'll'beis1cim, ułoŻ!On!a jest mondk:lina1nie, a spąg jej spły_.
ca się ku pddniesironej części plartfarmy prekamihlI'yjslkiej.Natomiast po- lcry,wa me210iwiczna podlIl!i.'esienia rado:rnSko-kraśn:ickiego ujęta jest w po-
łogie antyfklim.y 10 ramplitudzie dochllJld:ząoej do 200 lIll (W. PoŻJl:llrySki, 1948,:
1956, 1964) ..
Odrębny charakter bUdowy piętra powaxyscyjskiego w obu -smy-
dł-ach synMiny po I'IaZ pier1WSzy rpIOdk:reśI<:mY21OlStał p!I"zez W. ~~a'l'ySk.ie
go (1964). Pó2miejszebradaini-a ddpl'awadz:iły do modyfikacji ,pQdanego>
omazu (m.in. T. Niemczycka, 1<96'5). LiCZllle wierrcenia i badania g'eofizY'cz- ne 'Wsk.azały, że pieI1WSzy od rpółnocnego wsohodu pas antyklin oCiągnie
się w sb:refie fbl!'zeimejpodniesienra Il"arlrornslro-ikiraśn:ickiego. Stąd też ciąg
antyklihaltny PicmJki - Opole Lub. "'-"'- ZaikIrzew nazwany jest brzeŻhą an-
tykliną. WscbJodnie jej skrzydłlo, 'baJl'dzi-ej sbrome, :zJWiązane jest z brzeż~
ilym usmo1ciem ~orwu' ma:zowieclm-'luibeISkiego. 'Zachodnie, a właściwie
pohldnidwo.,;zachordrnie skrzydło posiada mniejszą amplitudę' i jest bar- dz1ej połogie {fig. 1, 2). -
Antyk1iIn'a1tny p~ '1Jalrejesbrowany21OStał twyraźnie w 'kompleksie me- zozoic2lIlyrn, a także
-rej
estruje się w oblI'azie pa:1oowic2IDym. W burdawie- piętra rpowaa-yscyjs1ciego biorą rudział U'twory jury -ś:rodkdWej i gómej,kł-edy górnej, a 'W -części NiW tafkże ooarly 1Irirasu. Jądro 'PaleOOoiczne tej anty'kHmy u1JWicxr2JOinre jest ,z iI'oŻ!llY'ch ogni'W dewan'll.
_ -Lircz:ne wiercenia wykonane IW tej sbrefie !pO:z1WOliły okireślić profil li't()iS1xatygNftC'zriy wjstępują'cychturtaj u:tlw!otrów. ,Qs'arlydewanu, naj- starsze p02IDane w tej strefie, opraOOWlB!l1e ,_przez H.ŁobaJnawskiego, .
. Kwart!Wlilk Geol~y. t. 18, nr 2, 1972 I!'.
.292 Antoni Marian Zelichowski
L.Miłaczews'kiego i M. Paj'chlową, . scharakteryzowane '2lOStały rw opra- cowaniu L. Miłaczewskiego i A. M. ZeLichlOWSkiego (1970). Badaniem. kar- . OOnumjmowaH się K. KlOrej!WIoi L. Teller (1968), jalk rÓWlIlież pracow- nicy Od!d7Jiału GćmnośląSl9.ego Instytutu Geologicznego (PraCa Z'biorowa,
1966) oraz autor (A.,MrZeli.cho()~ki, ,1964). I);me dotyozące permu zEi-
c~ertprląłem z mater,iałów K. P'alW1!owskiej i l t Wagnera, triasu-H. i E.
Sen:lrowkzów (1969),
JUTy -
K. DaycZJak-caIi:lootwskiej i T. Niemczydkiej, a kredy - A.. Kirassowskiej, które 2'Jostały 'zebrane pr:zJez L. MiłaczeWlSkiego (L. Miłaczewski, A. M. ŻeHdhawSki, 1970). Oboo'Z s1Jr:u!ktura1ny oma- Wlanego terenu przedstawiłem na podstaJwie opI'IOOOwań W. Pożaxyskiego
(1948, 19,56, 1'9M, 1966) i J. ZnOSlki (Atlas Geol'OglC'ZIIlY Polski,1968) 'Oraz nie pulbH:lrowanych tp.atariałów własnych.
W 'Wy'kioinarnym w,.196911". opraoowaniu hudowy g8pllogi:c'znej Lubel- szczymy, an:~iiująiC·eWIOlu<Ck tegó ióbSzacru(.mvróćiłem:1<:ilIwa!gę nl8. istnie- nie w strefie Pi'Ol1ki - Opole Lub. IStciJbiJJnego e1eme\Iltu, 'zamacz'ającego się W sedymen1Jacji u1lWorów młodszego dewonu. Na el'eme\Ilcie tym roz-
winięta jest ,omawiana antytk1:iir:ra, kiÓIla zgodnie z wysuniętymi wtedy
sugestimni2Jaohorwallal1"ównież te . te\Ildencj e i·w tp.ezozoiku. POIzwoliło to na wysunięcie tezyló potomnym .. ~ju . aintyklia.1 .!nezo:roicmych ... na starym planie. pa:leQwiOZiI1ym. . Napływ nOwych mat>eriałÓIWpotwierdżił
tę h~otezę,k>tĆlr~jgłĆJWlne ,tezy ~lSą :1Jre'Ścią n:1riiejs21ego ·all"tylkuru.
'Rozwó;r, STRUKTURALNY ,
• NajstaJl'lszymi 'pomam:ymi··' 'Utworami w .anty'klinoie ·'·Pi<mki·"-Opole Lub. ~ Za!krzew sąmorskJie 'lltworydo:linego dewrt:mu 'zaJ:ic2'JOIle do dol- nego 2lige\Ilu., Pomiędzy. nimLa wyiej '1eżą'cym·· kompleksem .. mułowcowo
. -piaS'Żczystyrri, '2JaIHczanymdo.~zegd zigenu iemsu, . stwierdziłem nie-
zgodnośćkątawą. Upady nOltowane w .. zigen:ie dolnym dochodzą do 60°, podczasgd.y seiiaoLdreduposi'adaupooy.3,-5 ° {otwory Op. 3, Z ... 3). Miąż ...
;szość serii o1dredu iWyInmi około ,900 m 'W części· NW ~P-4} do ,okołó
1300 ~ rw ;ozę'Ści ~E ,(Z-a·, Op. 3). UtJw!OiI"y dęw<mu::dlo1rlego1Jwoll"Zą .. szeroką Btrefę iW)1'chodni ,p'IB."pawięrzcłmi ·,podroe:zJOZIOicznej. Występującą .poWYŹej
utworydewo:nu • ś:ro<:flrowego,sąd:ząIC /Z\S2eregu .wiercęńipołiQliJooych.'W tej .strefie, 'chara!kteryzująsię!I"eduJrejąmią~'W porÓWlllani'Udo po-
znanychprofi!lLn'a, SE i NE 00 <tej .s1lJ:Iefy. W~s1JrefiePionk>i - Opole Lub, L. M:iłacizewski (L.:MiłaczewSk:i, A. M. ZeHchOWlSki, 1970)zaUczył do eiflu utwory dolor.rnityczne··zrwkładkaroiipiJaskawlCów, miążs2JOŚOi od 140 m w części NW str·efy (P-4) '. do d~oło70 m y!. rejonie Opoła ~'Ułb.; \Vcerl-' traJ.nej .. rczęści T:OWU }u:belSki~go .mią:l1imość :eiflu \YYIl00i .oIkoło .200 m . ... :
.. ; ,:.,Zes:trrefy,poIloron:ejnaSW ipOS'i'adamY danejedynie.'Z ~twlor!u Ha~h6w,
8. d,. 'z~e 'roen~dowane UlJM:'OiI"Yeirf~u .NJC:z, .1P00ad 165Iill{M. I.'ajchlowa,A;~.
Zehchowskl; 1966), Zmla!IlY'·· nllą'ZS2JOSC!1 'zyme1ru .. ~a'zuJą .. narwyraznle staJbilny ch:amkterstrefy. ,Pionlki.~Opole, część,SE ~'W •. okolicach; Za-
·krzewra - pozlbaJwioiIl'a j $t iw ,osiJaw,eJ !części. tychut:wrOlrów. ZIn'acznare-
<dukcjamiążs2'JOŚCidewonu środkowego w 'Otworze Z-l ws}{la:zuje na dal- sze przedłużenie tej pal,eoantylklHny. Wapienne idolIornitorwe unvO!rY
z rprzełatWiJceniami 1!lastymi!ŹywetuW sirr"efiePionek i Opola Lub,. liczą
~lrOłJO 100m, podc~as gdy 'W rowie l~~przekll'lac'2Jają 200m, a rwpo ...
łożonym na 'Południowy 'zacfuód OId strefy J::>:to!rlki ~ Opole Lub. pTlo~iiu
Antyklina Opole Lubelskie- Zakrzew
Bąlrowej ooria wapiEmlllo-'ilaJSta żytWetu posiada miążswść IP'Onoo 800 m.
Wska'ZJUje to 'Wyrainie na bmdziej stabiLny Ichalrak1Jer strefy Pionki- Opole Lub. - ZakJr:zaw. podczas sedymentacji .dew'OIluŚJocłllrorweg,o.
Aln.alizując mtiany' miąższości fI1ańskich raf koralowych stwierdza
się, ż·e najwiękisza 'kh Tn:iążs~ość '.występuJe w strefach odznaJczających się małymi !Illią~ościam.i SI"iOdkoweglo dmvonu, a
zatem
małą subsyden-cją IW dewonie środlrowym. W ooozamch o '2IDliriiejszanej Sll'bsydencji pa-
Radom
©
~~oel A-A 4- - - - 2 1 - /5
• j
Szk!iJc sytuacyjny aJIlity kUny iPiOOlkd. - Qpale Lubeilslklie - Zakrzew z za - 2IIlJaiCIZIOl1ym uskokiem łmzeimym tr:owu ~~bel1Skliego
SituatLon sketch ,of the Pi·anki - Opole iLubelsklie - Zakrzewanticline with vriJsrble malrgimlal faUi1t 'of 'the MalZioWlSize - Lub1iln '~aiben
-1 - Ulrkoki growne z -zaznaczonymi skrzydłami 2Jrzu<:onYmi; 2 - izarytmy powierzchni stropowej paleozoiku, bez .permu w hm; 3 - prQfile wierceń; 4 - południowo-zachodni brzeżny uskok rowu mazowiecko-lubeJ.skiego Ursynów - , ,Ę:ruz:imierz" Dolny - Wy-
.sokie; li - przekroje geologiczne .
1 - '. main fault with ,visible dawnthrown side; 2 - isarhythm of Palaeozmc top surface LIi' hectometres, without Per mian formations; 3 - bore hole ,sections; 4 - south-western marginal fault of the MazowSlZe-Lublin gra.ben Ursynów - .Kazimierz Dolny - WySOkie; 5 geoolgical sections
nowały baroZliejsp;rzyjające warunJki dla !I'I07JWóju lroralowców budują
cych ooaJdy fTarnU. IPtO!O'OWIle redukcje miąŻ1S2JOŚci na 'osi am.tykliny Pion- ki - Opole Lwb. stwierdzono w Ij',amenie. W rejonie.: Opola Lulh. pełny
profil wynosi 160-=-380 m, podCZl&S gdy !pOZa tą strefą - w rowie lubel- skim - miąŻ'Swść tych osadów wJlll'osi ponad . 1000~. Reduikcjamiąż
sZ'ości IW osadach ]amenu przypada Illa szemzą" \SIbrefęooiiżeli anty1clina Pronki -Opole Lub. -:Zakrzew,oo ~je Illa ."wię'kszy zasIęg paleo- antykldny dewonu wyższego w stosl.l1lku do dzisiejsrej formy antykli- nalnej.
Odtwarzenie IWro-unkówpaleotekton:icznych'W olttelS'ie Jkairhonu na-
stręcza '2lOac2lOetruoo'ości 'zpowoou '})ralku 'Pew1l1ychTeperów. Osady karbonu n8!wier:colll€ są .tylko
w
'J'iOWie lubelSkim,. przy .
'czym .tpOzIl'ane profile nie zalWSze 'Są .ze sóbą , PQ:równywa1tle., Fragmentacr-yczn.e dane,294
SSW
I Ć
sw
UJK
Antoni Marian Zelichowski
t-f t-2
o
, 1 2 , ,Fig) 2. Pme!krojege'Ol!ogicme ··
GeOlliogiCloo ooatLcms
K - kreda; :r:.tm - kJinerYd; Jo,! + J2 - oklliord d dogger; c~ -silez' (.nlerozclZie- lony); C , , - .namuT; C Y3 - wizen górny; Da - dewon górny (rm- famen, fr ...:..
fran); Dl - deWon środkowy; Do - dewon dolny - seria oldredu; S-Dad - sylur + te-
dyn i zigen morski .
K - Ciretaceous; Jkm - Kdmmen!dgdan; J o,! + Jz - Oxforąl.an + Dogger; C. - Silesian . (nonsubd1vided); C" ...:.. Nam1llrian; Cyg - Upper V'.tsealIl; Da - Upper De- voruan (fm -Famenian, fr - Frasnłan); Dl - Middle DeVQruan; Do' - Lower Devoruan; _. Old Red Series;S~Dad - Silurlan + Gedlnnlan marine and Siegenlan
Antyklina' Opole Lubelskie '- Zakrzew 295 jakie posiadamy (Op.-5, N-1-3, By.1, Ru.1, Ur.l), lWSikazują jednakże
na możliwość istnienia w obszaT2Je obecnej antykliJny Pionki - Opole Lub. - Zak!rrew strefy bardziej stahl1nej od 'rowu lU'belskiego. Wskazuje na to :rozkład miąŻlS~QIŚ'oi wapieni wi'zeńSkich (Ur.1- 30 m, Op.-5 - ok,
1.00 m, N-l ~ad 240 m, Ru.1- 180 m). '
Młodszych ogniw brlbonu z ulWJa!gi na 'm,acmą denudację nie można porównywać. Osady permu na antykJ1Jnie Pionki - Opole Lub. - Za-
!krzew, podobnie jak na całym ()bsmr:ze podniesienia mdomsko-kraśnic
kiego, riieiWystępują. W 'Obrębie :rowu ma2'JOWieclro-Iuhelskieg'O wchodzą
ooe od p6l!n,oonegIQ21achodu mtolką dIQ S'zerotlrości Pi~ek (otw. P-3). Wska-
zywać to może rÓW1!lież na 1ron-tynualCję baroziej staibi'l!neg'O chai"aikteru antykliny PiOnlki-'Opole Lub. - Zaik:rzew !rówtnież w ciągu permu.
Szanszy :z'aSięg lku południowemu wschodowi w SOOLSunku do permu
posiadają uilwoTy triasu. P,okrYIWają Ol1e nie rtylko !rÓW lubelski, ale także ipółnoCln'O..izachodnią część IbrzeŻ111'ej antylklmy. QpraJClQlWlane przez H. Sen-
kowicrową iE. Senkowicza (1969) profile triasu z tego terenu wskazują
,na zró2ll1iooW!aJl1ie miążsŻlOŚci tycl1' 'osaJdów. Is1m'i'ejące luki zwięks'Z'ają się
w kierl.U1lku połudlni()~hodn1m. Poznane rprofj1e madów ,triasowyteh na 'Osi antyk!liny PiOl11ek, rprzy jej półnroano-zachlQldniej peryklinie, są
w większym sbopniu 'zJdenudowaJl1Je 'aJl1iżeli położone po jej północnej
, :S'tronie - w ohrębie trIdwu mazawieclro-IubelSkiego. D~odZli to niewąt
pliwie sllniejszego dź'Wignięciaaniylkl'iny a!l1iżeli
roWu
IUJbe1skiego w fa- :za'ch S'twokilmei'yjSkich. Z drugiej jednak s1IDony-iarnJaHza p:rofdlów Ur.1 i P.1 (H.SenkawilClZowa; E. Senlrowicz, 1969, fig. 3) po!2JWa'la przypuszczać,że strefa rosiowa ootyikliny !również w czasie sedymenrtarcji triasu stano-
wiła element bcm:lziej stabilny niż pó1nOClIlD-W\SiChodnie skIrzydło rozwi-
nięte na rpod~ożu loolrbońskim. MiąŻSzJOŚć ~ego tpiarsilrowoa w otworze P.1'W)'1I1osi 114m, a w Ur.1 już 173 m, przy czym autorzy ci są mania,
że w otworre P.l brak Jest środkowego pstrego piaskowca. Wymienione otwotry, połoŻione w !różnych jednostkach mrodopaleoroicznych, wsklazy-
wać mogą jeid):iak na synsedymen'bacyjny wpływ antykliny Pionek- Opola Lu,b.: :r6w.nież w c2Jasie sedymentacji ,osadów triasu (fig. 4). H. Sen- kowiczowa i E.Senlrowicz ;(1969) omawiając rozwój triasu na tym tere- nie nie wypowira!dają się na '!lemat wpływu tej dysl'okarcji !I1'a iI'lOZlWÓj se-
aymentacjti triasu. , '
Oddźwięki ,faz starokimeryjskich spowodowały CD' najmni'ej dwuhot- ne wym.llr.zanie 'obszaru ~ jego denuda'Cję
Po
.kajprze dolnym, i po dohWm retylku. Brak jednak osadów tY'ch naantykliil1'ie Pionki-Opole Lub. nie pozwala !l1a dk:reślenie :róimic 1abilnlOŚci 'tej 'a!l1tydcl:iny w s1;JoSunkudo 'Obszarów ,obalC'21a;jąrc)'ICh. Braik, też materiał6w dotyczą'Cych dolnej jury i :n:iższejczęści doggeru. 'Ponowne TtI"óŻ111'ioowanie laJbHn'QŚCi' obserwoWać można od bartornil.' Dane dla tego 'Okresu, 'Pochodzą rów.n1eż. z połudhiówo~h'Odniego odd'llka: ,antyklmy -':'l1'a SE~ Wisły. Otwory ipOłożooe
na szcz)'ICie struJktuirY pOlZbaiWi1one są utworÓw dom;!eru i 'be2'lpOśrednio na podłożu, ipaleOi:zlOicznym spocZ)"Wao~(Z-3, Z-2, Op.1, 3) .. Nato~
1 Wydzielenia"w jurze środkowej przyjąłem zgodnie z ,poglądem przedstawionym przez K. Dayczak-Calikowską (1.965). Pogląd ten jest odmienny od poglądu reprezentowanego przez T. Niemczyeką (1965, 1970), która ,neguje w szeregu otworach występowanie ju'ry środkowej
:i dolnego oksfordu. Zgodnie z tynl poglądem antyklinę Zakrzewa należałoby uznać za denu-
dowaną at do środkowego 'ok!sfordu, co by mocniej podkreśliło stabilny charakter tej strefy.
XW8(['talnik Geologiczny - 5
296 Antoni Marian Zelichowski
o
100 200 300 400
EEj1 500
E2:32 600
Ba3
1-==14 · 700
C] .. : 5 '
800E:21ó 900
1»>17 1000m
Dem
AntyklinaOpble Lubelskie .~ Zakrzew 2197· miast w otaózających je synhlinach, . zgodnie z opraoowaniem KDay- czak-Oalikowskiej, liBtJniieje pr!Ofiilutwor6w jurylOlbejmujący baton,ke- lowej, 'a taiklŹe doliny· oksrord.·· Bardziej ku NW -zgdd!ruie 'zogólną t€'n-
deJllcją2iW'ięlkSZlonej'5ubsydencji ku NW --pojawlają się utwory dog·geru
rÓ\\-"llież na osi antytldilIiy, abardziejstB:bilny .chaxa'kterantylkl:iny wy- raża 'się 7lr'óŻI1ioowaniemroiążsrości i zmianami litofacjalinymi osadów jury środkowej .
. Poddbną paleoantyklmęotrzymujemy w obrazie zmian miąższości
oksfm·du:. W oddlIllku połud:rriowO>-W\5Chodufun antyldinY-ll"ejon Zatkrze- wa - w otwOIraohpołldixmych:na osi iStrUiktury .(Z-2 i Z-3) miąŻSZlość
oksrordu wynlQlSi 13{) lIIl,natomimt woiJwarach połOŻ<mych na półlnocno
-wschodnim skrzydle WZl\asta do 210 ml(Rru.l ~ 140m i Z-l...,.,- 2,10 m).
W otworze połoŻlOnym :na !pOłudnie od !8JIltykliny (Urn.1) wynosi ona 23·0 m {fig. 2). Brofilelki.merydu z tych wieroeń z uwagilllakh denuda- cyjny strop nie .. poi2JW!alają na wyciągn1ęcie jednozm.aczm.ych wniosków co do zmian sedymentacyjnych. Mniejsza mią:żBZlOŚć osadówkimerydu na szczYlC'ie antykliiIly w 'rejonie Zakrzewa aniżeLi w otaczających je
skI'izydłach dowrozić może barrdziej intensywnej denudacji lIla OSi anty- kliny 'w famch mrodlQikd.rl1eryjslciJCh. Nie można wykluczyć, .,że na obecną miąŻiszrość utworów kimerydu wpłynęły talkże ,zmiany synsedymenta- cyjne. W otworze Z-2 głębokość spągu kimerydu wynosi -945,0 m, a jego mią:lJsZlość 1,97 m, rw otwocr'ze Z-3 :głębokość spągu kimerydJu -722 m, a miążswść już tyllro 151 m. Zmiany mią'ŻSzości w połuooilOlwym skrzy- dleantykliny Zaikrzewa z uwagi na Il'egionamy przyrost' iroiąższośoi nie
są wyraźne. .
Ptrzy:tocrone wyżej d<JlWlOldy /WSkazują, że aJrltykJdn'a· Zaklrzewa w wyż
szej części jury ŚIl"odkOlWej i co najmniej w dksdiOl'lciEestanowiła element bartlziej stabilny aiIliżeli otaczające ją synJkłi:ny.
Niesłusmy jest, moim maniern, pogląd ipI"~OItly przez T. Niem-
czyC'ką (1970) Q .i51'11ieniu jedn'ołitego lądu 'w oo[nym aksforozie, obej- muj ą'Cegoantyklinę Zakrzewa i Niech7Jw:icy .. Profil 'Otworu Hu.1, poła
ż'onego na półnócno-wschoarl'im sidlonie ootykli:ny, dowodzi raczej 'bruz- dy rozdzielającej tę antyklinę odstruktUll'Y Nied:rzwiJCy,
w
której za-chodziła sedymentacj-apiaszczysto-murowoowy<::ih asarlów· d'Olnego oksfur- du j doggeru. Stwierdzenie tych utWOI1'ÓW iW otwOII"achZ-1 i G-l po- twierdza tę hipotezę. LnterpretaJcj'a podana przez T. Niemczycką ('Op. cit.;
fig. 3) wypływa 'z lllieuwzg1ęd:riienia budowy podłiOża i jeg'O wpływu· na
sedYiffientację jury.
W całej strefie .antykliny Pionki- Opole Lub. -ZakJrzew w ciągu długiego okresu C'Z:aJSU - od dewOlllu środJ1rowego 'CIO najmniej aq; po. jurę górną - mamy do czynienia z obszarem tbaJrdziejstabilnYiffi,s1JaJrlowiącym ciąg paleo'allltj1lklinalliny. RJozwllin:ięt<a jest ona na granicy podniesienia ra-
+ - - - - -
. . .
Fig. 3. Zesiawienrie tp['ofilów dewolIlu Srod:loorwego i gÓ!rn'ego w rejonie· Opola Lu- belskiego napod.Stawie. qpl"IaJCiCioWlBlIloia L.MiłOCzeWlSkie~o
C.ompalI'"1S'<m olf Midd~e·· ood Upper Devon:ian iSeatoolIlis dlIl· the regionof Ooole Luibelskie on the ibasis ol L. Miłaczewski's paper
.1 - wapienie rafowe; 2 .~ wapienie; .3 -- dolomity; .4 - iłowce i mułowce; 5 __ pias..
·kowce: 6 - wapienie gruzklwe; 7 - anhydryty
1';;'" !l"eet llme.!tO'IleS;2 - limestones; 3 - dcilom.ite8; " - clayBto.nell and IiIlltatones; 5 - sa·rtdstones; 6 - modular Kmestones; 7':":' anhydritllll
298 Antoni Marian Zelichowski
domsk<Hkr,aśnidkiego i rowu mazowieCko-lubelskiego,:na 'gI'lanicy dwu plat- form - prekambryjskiej na NE i kaledońlSlciej na SW. Występuje ona zatem iIl'a gtran'icy szwu tektoniICZIlie'go, umożliJwriaj ącego 2ll"óżIl'icowanie labooościdwu obszarów.K!westia rol7JWlOju rpalooan'tyfkliny Pionlki - Opo- le Lub. - Zaklrzew IW 1Ok<l"es'i.e kired.owym jest baTldzJo trudna do wyjaśnie
nia.
Brak
wyn-a:mych pomomów li1lologiJCznych, możil:i!wyClh do prześledzenia IW proIiilaICh :geofizycznych, utrudnia tprzeplI'lOwadzenie tej an'alizy dla 'Utworów Iktredy. Nierównomierność' T02IDli€S2JCzenia wierceń na tym
'obszarze powoduje, że 'istnieje szereg lWą1Jpliiwych punktów, a przedsta-
wiony 'Obraz stanowi piWWlS'zy !pil'lZytbliiJcmy model. DaIs~ l"07lpoznanie tej j 'Z'ajpewl!le innych poddbnych S'trukturwymaga znacznego n'akładu
prac straty;graficznych i Facj'alnych.
Zakład Geologii Strukltur
Wgłębnych Niżu
Instytutu Geologicznego Warszawa, ul. Rakolwiecka 4
,Nadesłano dnia 12 czerwca 1971 r.
PISMlENNICTWO
ATLAS GEOLOG.l:JClZNY BOLSKlI i(1968) - P.rac.a :zbiOroWIa IPddred~ J. ~noSko. Inst.
Geol. Warszawa.
DA YCZAK-CALLKOWSKA IK. 1(1965) - Uwagi w Isprrawje srtrnltygrartid osadów środ
kowej jury niiędzy G6rami ŚwiętokJl'lzyskimi a' Bugiem. Pr:z. gool., 13, ,p. 52-54, lIlX 2. WarszaJWa.
KOREJWO K., TELLER L. (1968) - Stl-8Ity,grrafi:a !k:a['bolllU .7lacl1Otdniej c.zęści niecki
!Jubelskiej. Acta geol. ,pol., 18, p. 153-177, nil" 1. Warsrz.awa.
MIŁACZEWSKI L., ZELICHOWSKI A. M. (1970) - Wgłębna 'budowa. geołogic:zm:a ob- szaru :raJdamsko-'lUlbelsltiego. Przew. XLII Zj~du Pol. T,ow~ Gool. w Lu- blinie,' p. 7....:..32. Wyd. Gool. WarSzawa. . NIEMCZYCKA T .. (1965) -Gr.anioai jua.-yśrodJoowej i g6nnej na !Obszarze póŁnocnej
LubelJszJazyzny i Pod1asia. KWaJr't. geol., 9, p. 603---.623, nil" 3. Warszawa.
NIEMCZYCKA
T:
(1970) -Straty,grafiaoksrordu centralnej Lube1szczY'7IDY w po- . W1iązanilu z ,profi[owaniam geofiIZYCizn~roflwor6,w wde:rttniczycl1 .. · Kwa,rt.greol., 14, p. 332-<343, nr 2. W,arriS:Za:WIa.
P AJCHLOWA iM., ŻELICHOWSiKJI A. M. i(1900) - Dewlon w 'OItwIarze Wier;1mdczym Ra- chów. Kwart. geol., 10, p. 737-741, lllIr 3. Warszawa.
POŻARYSKI
W.
(1948) ~Jua.-a i Ik::reda międrzy Radomiem, Zawichostem 1· Kraśni(Idem. BiuI. P,aństW. Inst. Geol., 46: Wia!l"SZ8IWa.
POŻARYSKI W. (1956)-Region :lJubelski. Geologia ll"egiona1n:a. Polski. Z.2. Pol. Tow.
Grol. Kraków.
POŻARYSKI W .. {19(4) - Zarys tektcm:ilki paleO'lloiJk!u d me7lO7Joiilm Niżu Polskiego . . Kwmt. ge()l., 8, p. 1-41, nr l. Wans:zaWla.
POŻARYSKI W. (1966) ....:. Malpa geoIrogicma Rolski bez utworów kenozoiku (1 : l 000.000). Wyd. Geol. Wiaa:rs:zaw,a.
SENKOWICZOWA H., ,~OWICZE. ,(1969) - Osatdy triasowe :na pogo.-atnUCiZ'll me- zaw:ircmej osł.Qlly Gór ŚWiętdkr.zyskich i syrn.iclinoriUlIIl Jbrze:żnego. Kwart.
geol., 13, p. 525-542, ll1r 3. Wars'Z8IWa.
Streszczenie 299 osADy KARBOl~'SKrE W ZAGŁĘBIU LUBELSKIM. Pir{liCa zbiOOOWla (1966) -
Pr. Inst. Geol., 44. Wars.:l}llIwa.
ZELICHOWSKI A. M. (1964) - Zarys budowy geoliogioznej lubelskiego basenu k.ar-
'bońskiego. Prz. geo!., 12, p. 401-407, łlir.10. Warszawa.
AHTHK.JIIDłAJTh OnOJlE JllOBEJILCIWE ---.,. 3AIOKEB (QEHTP AJILHASl 'łACTh JllOBJIHlłCKOrO KP MI)
Pe3IOMe
. B OCHOBaHIDI Me3D3o:iłcKOB: JIro6JIHHCKo:ił MYJThW>I OTMe'leHO HlI.JII{ID[e OC06LIX CTPYK1YPHLIX e,lI;wnm; MlIa,z(lIIero na.neo30Jl. O:a:u pa3,1(eJIeHLI IOrO-3ana,zm:bIM KpaeBLIM HapymeHHeM Ma30Be~O
-JIro6JIHHCKOro rpa6elia. B 103 'łacnI no,l( IOPO:lt 3llJieraroT OTJIOlKeHlIJI p;eBOHa Pa,n;oMcxo-Kpa- CHeHCKoro nO,lUlHTHir; a B CB '1aCTH - OTJIOlKellIDl xap60Ha, 3aHllM:aro~e Ma30Be~0-JIro6JIHH
CKH:it rpa6ell' (tPRr. 1,2). Ha rpaH~e 3TBX ,l(Byx 3JIeMeHTOB, yxe Ha TeppHTOpuU Pap;oMcxo-Kpa- CHeHcKoro·nO,ll,HH'rWl, pa3BRTa altn!:KJJll:mUII. Be aMlIJllłTy,n;a p;ocnrraeT 200 M. B 30He 3TOK aIlTII- KJIHHaJIB :a:a6JIIO,n;aeTCJl yMeńLme:a:ue MOJ::I:tHOCrn OTJIOlKeHH:lt OT,I(eJILHLlX 3TaJKe:ll: MJIa,l(IDe lllilKHero ,n;eBOHa no cpaBIiemno c MOmHOCThIO OTJIOlKeHB:lt 3TBX cTPaTBIJlatPH'lecxmt.3BeHLeB, 38J1eraromIIX Ha OKPYJKllIOm;lIX reppHTopm. OHa BhlpaJKaeTCJl ,l(ByxpaTHLIM YMellLmeHReM MOmHOCTH cpe,n;- Hero ,n;eBOHa DO CpaBlteHRIO c MOJ::I:tHOCThIO, oTMeoreltHo:ił Ha TeppD'Topo, pacnOJIOlKeHHoil: Ha. CB, H '1eTL!pexxpa~ - Ha reppHTOpD'H, pacnOJIOlKeltHoil: Ha 103. Pe~ MOmHOCnI OTJImxeHH:lt Bepxltero ,n;eBoHa Ha CB.~pLIJIe JlBJIHeTCJl lpOexparnoil: c reM, '!TO pD'tPOHLIe OTJIOlKeHHJltPpaHa HMeIOT Ha aHTltKJIHltiLlm 60JThmyro MOmHOCTh, '1TO aBTOp CBJl3LIBaeT c 60JThme:lt cTa6HJILHOCThIO TeppHTOpHH.
Kap60H pa3Be,n;altHa BOCTO'IHOM 06paMJIeHHH, npll'leM aHa.IIH3 MOmHOCrn yKa3LIBaeT Ha ee YMeHLmeHJile B CTOpOHy rraJIeoaHTIIKJI:liHaJIH; OTJIOlKeHlIJI nepMR H TPHaca, 3aJIeraro~e B CB '1acI':H aHTHKJJHHaJIH, HMeIOT pep;yI(HpOmUtayro MOmHOCTh H BldJtlIHJDIlI3lOTcJl B HanpaBJIeHliJr OCH CTPYKTypLI;
HaH60JIee OT'leTJIHBO naJIeOaHTBKJIRHaJIL 3a3Ha'lHJIaCL B OTJIOlKeHHJlX ropLI, 3a.Jieraron::i1ilX B ee lOB 'łacnI. Ha xyJThMllHlW,HH OTCYTCTByroT OTJIOlKeHllJl p;orrepa K. YMeHLmeHa MOmHOCTh oxctPop,n;a.B CmIIOmHaJIJIX, OXpyxaromDX aHTIlKJIHHaJIb, nOJlBJIHIOTCJl OTJIOlKeHlIJI p;orrepa II YBe- JIH'lKBaeTCJl MOIIUlOCTh OKc.popp;a (tPRr. 2). Pe,n;yKIUIJl OTJIOlKeHH:ił KRMepRp;lKa, coxpaHKBmIIXCJl B HaCTOmn;ee BpeMJl Bap; MenOM, MOlKeT 6hlTh CBJl3aHa KaK c ce.n;RMellTaIJ,HOlou.rM YMeHLmeHHeM DX MOmHOCnI Ha ocu, TaK H C ,n;eHy,n;anHeil: BO BpeMJl MJIap;OXHMMepR:iłcKo:ll: tPa3LI. ,[(aHHhle O MeJIe, KOTOpLIMR MLI pacnOJIOraeM, He n03BOJIHIOT cp;enaTh SLmOW>I, Kacaro~eCJl pa3BHTKJl 3To:ił tPoPMLI B TOT nepHOp;.
B cseTe BLIIDenpHBep;eItllLIX ,n;aBHLlX, B KPaeBo:ll: 30He Pa,n;OMCKo-KpaCHeHCKoro no,n;HJlTlIJI, Ha rpałtHIJ;e c Ma30Be~o-JIr06JIHHCKHM rpa6eHOM, B nepHOp; OT cpe,lWero p;eBOHa ,1(0 Bepxne:ll:
IOPLI pacnonara.rraCb DaJIeoaHTIIKJIHBaJTh. 3Ty nan:eoaHTIlKJIHllaJIL aBTOp CBJl3LIBaeT c xpaeM Kanep;oBcxoil: IIJIaT.popMLI, ltap;SRrarom;e:iłcH Ba ,n;oxeM6pHiicxyro IIJIaTtPoPMY (.pRr. 2).
300 Antoni Marian Zelichowski
AntoniMarian ZELICHOWSKI
ANTlCLINE.OPOL.E LUBELSKIE - ZAKRZEW"
(CENTRAL LUBLlN REGION)
Summary
Some La'te PlaOcaeorwiJc' stDuotU!ralJ. wruirtls Me ,kinoWlIl rto ooour in the ibasement of the Meso:ooiJc Wblin trough. These und!ts m-e S€lPamrted by a south-west trending ma'rgilnaI fawt'of the. MiaOOwsze - Wblin gra'boo. Iin the SW part,the Devanian sedimeIllts of the Radam - Kra:Sndlk e1eVla1liOill 'OCOtm' UII1dar rthe J'Ulr'aiSsJic, am.d· in the NE pari - there are found Ca(['Ibo.nlLfe:rfOllls sedimendls ltihat iIlill lin. the Marrowsze -
Lll'blin ~aben (F'd;gs. 1-2). At the boundary of thesetWlo' un>illls- already within the area of the RlBdom ~. KraSmk ;enevation - am. oCI'IlItiJdliJne oOcms, Iits amplitude
be~ng up tlo 200 m. WliJthWn thiiJs antidine,'the. rthidlmess of <the IiJndivdlduall members, younger ,than the Lower Devanian, decreases as camtpa!red wilth the thliickness of t.hese ,str.atig,raphiJcaJ. membarl? in the a!<ijoa{!enrt <aTea5. This OOlNelSpOi!lIdiS to a two- fold decrease dill thicikJneSiS ,of ,the Mdlddle Dev<miaJIl - li:n relaJwon to the thiclmJ.esses observed within';the areas si.tu:ated iIlo .the north-easrt, and to a !Il'!ore than fourfold decrease ID the l8l"eaiS ISLtuarted to the Isouth-west. The. reduCltilQn Iiin thickl!less
of .the Upper Dev<miam. format~ in the .NE t1:iJmb .is rtl:l.l'eefulld, !PX'<>vided that,
within ithe ,llJIlIiliddille, the Fl"alsalian reef:llormail:Lon.s m-e rthiclk:er. Aroool1ding. to the presenrt auth'or,lj;his may be. eXipla!~ned by a greater gtalbhlityli~e.
The OaJ:Ib~~TI~ .forma~.investig,8!ted within.lthe ealst8rn~ ~gilll,
and
th~analysis paim ,Ix> a :reduction :in. theLr thiokness .. Itowruxts the pallaeoall:lIti!Cliline. Both Permi:aJIl :antd. 'DriaJS!ifiicfunna1Jiarus ifiou/Illdw ooour .in the n~-easrtenn 'Pari; of the
a:ntrcl1ne,di~dlJOIse a 1r~d<UJCJtiJon in tMdlmess, aJI1d 'a wed!?Jing lout of sedliments.
tow.a.ros the 18!Xii!s. oflthe structure.
The be,st,pi,ctureof the palaeoanticline can be 'observed in the JurassdIC for- rnati'ons 'that rest jJn drts sawth-easterln par,t. The lCUl!mliJnation i1a«ilG here ailly Dogger members, 'and .the Oxforldilan df1POSiitsarellessar dill .thddmess. Dagger , qeposits appear only .jJnthe ,syalIcl:iInes .that. ~urlrollltlld Itheaaltticiline. Here, the thii!ckness of the OxfOJ:ldian dE\POsirts\hlJc!r~. AredUdti9Il o:f.lthe~ertidgi.alIJ. deposits, still pr€iServed'undar the Oreta,ceOUls :lioomaltiKms, may be' related to the sYIllisedimentary decrease in their.: th.i;akness near the aXiis,. as we1lJ. as 10 Ithe denudattWon,d'1JX1fulg the Young Cilll1me:rianphase. The .data, we have .so far abtamed :timm ,the c::retaceous fOTmatiarus, do 'IlOtpenIllit
usillo
dl'1alwoonJolu$iOIllS as to any development of tliis form .at that 1rlIme.]n Ijjhe.ilight,ci rtfue }aJbove e~denOOs, a 1~"a'1ae~arrl'tiliclinal area exiisted flrom. :Nmddle . DevOIlli;aqJ, ,to Upper JIlIIr.assi.'C, 'WIiitIhin Ithe margiJnal m-ea of Ithe Radam .:.-. KraSuik elevattion, at the IboUlI1da;ry w.i;th the Maz!)WlSrLe - I.iubliln graben .. ThiJS pa:lIieoanti- cooe ,is Irelaied 'by' Ijjhe preSent author1lo Ithe maJrI~ ocea of th~ Caledonian plat:Jlorm overthr'uSlt,Oill the Precambrian one (Fig. 2).
