Widok Regulacje prawne rynku doradztwa finansowego na przykładzie wybranych państw europejskich



NataliaȱPniewskaȱ

IȱrokȱSS2ȱMSGȱFinanseȱMi¿dzynarodoweȱiȱBankowoï°ȱ

Regulacjeȱprawneȱrynkuȱdoradztwaȱfinansowegoȱȱ naȱprzykÙadzieȱwybranychȱpaÚstwȱeuropejskichȱ

Wst¿pȱ

Wȱ Uniiȱ Europejskiejȱ nieȱ istniej­ȱ jednoliteȱ regulacje.ȱ Wȱ wi¿kszoïciȱ paÚstwȱȱ europejskichȱ brakujeȱ paÚstwowegoȱ nadzoruȱ finansowegoȱ nadȱ dziaÙalnoïci­ȱ doȬ radcówȱfinansowych.ȱPoprzezȱch¿°ȱopracowywaniaȱorazȱwdraČaniaȱstandardówȱ dotycz­cychȱ planowaniaȱ finansowegoȱ powstaÙyȱ organizacjeȱ samorz­duȱ gospoȬ darczego,ȱktóreȱzrzeszaj­ȱsamychȱdoradcówȱlubȱkrajoweȱorganizacjeȱzrzeszaj­ceȱ doradców.ȱ

Przedmiotemȱ artykuÙuȱ s­ȱ przepisyȱ prawneȱ reguluj­ceȱ rynekȱ doradztwaȱ fiȬ nansowegoȱwȱUniiȱEuropejskiej,ȱzeȱszczególnymȱuwzgl¿dnieniemȱPolski.ȱ

Celemȱ pracyȱ jestȱ przedstawienieȱ funkcjonowaniaȱ zawoduȱ doradcyȱ finansoȬ wegoȱwȱwybranychȱkrajachȱeuropejskich,ȱprzeanalizowanieȱorazȱpoznanieȱzasadȱ jakieȱistniej­ȱwȱtymȱzawodzie,ȱzeȱszczególnymȱuwzgl¿dnieniemȱpolskiegoȱrynkuȱ doradztwa.ȱȱ

Wȱartykuleȱwykorzystanoȱwieleȱpozycjiȱksi­Čkowychȱopisuj­cychȱpoj¿cieȱdoȬ radztwaȱ finansowego.ȱ Ponadtoȱ bibliografiaȱ zawieraȱartykuÙyȱ naukoweȱ orazȱ puȬ blikacje.ȱWȱpracyȱwykorzystanoȱtakČeȱĊródÙaȱinternetoweȱorazȱaktyȱprawne.ȱ

1.ȱRegulacjeȱwȱUniiȱEuropejskiejȱ

Wȱ Uniiȱ Europejskiejȱ istniejeȱ 48ȱ organizacji,ȱ któreȱ skupiaj­ȱ specjalistówȱ doȬ radztwaȱ finansowego.ȱ Ichȱ gÙównymȱ celemȱ jestȱ czuwanieȱ nadȱ jakoïci­ȱ usÙugȱ ïwiadczonychȱ przezȱ swoichȱ czÙonków¹.ȱ Zaȱ najwaČniejszeȱ zȱorganizacjiȱ moČnaȱ uzna°:ȱ

± Theȱ Europeanȱ Federationȱ ofȱ Financialȱ Advisersȱ andȱ Financialȱ Intermediariesȱ (FECIF),ȱ

± EuropeanȱFederationȱofȱPlanningȱAssociationȱ(EFPAȱEurope),ȱ

± EuropeanȱFederationȱofȱFinancialȱProfessionalsȱ(EFFP),ȱ

± EuropäischeȱAkademieȱfürȱFinanzplanungȱ(EAFP).ȱ



1ȱK.ȱWaliszewski,ȱDoradztwoȱfinansoweȱwȱPolsce,ȱCeDeWu,ȱWarszawaȱ2010,ȱs.ȱ133.ȱ

 Naȱ rynkuȱ europejskimȱ doradcówȱ finansowychȱ certyfikuj­ȱ pozarz­doweȱ orȬ ganizacjeȱbranČoweȱ(zȱwyj­tkiemȱWielkiejȱBrytaniiȱgdzieȱnadzórȱsprawujeȱFSAȱ–ȱ Financialȱ Servicesȱ Authority).ȱ Zajmuj­ȱ si¿ȱ oneȱ równieČȱ dziaÙalnoïci­ȱ edukacyjn­,ȱ promuj­cȱprzestrzeganieȱzasadȱetycznychȱprzezȱswoichȱczÙonkówȱiȱosobyȱpeÙni­Ȭ ceȱtenȱzawód.ȱ

Najstarsz­ȱ organizacj­ȱ jestȱ FECIF,ȱ czyliȱ Europejskaȱ Federacjaȱ Doradcówȱ FiȬ nansowychȱiȱPoïrednikówȱFinansowych,ȱktórejȱsiedzibaȱznajdujeȱsi¿ȱwȱBrukseli.ȱ PowstaÙaȱonaȱwȱ1999ȱr.ȱwȱceluȱobronyȱiȱpromocjiȱzawoduȱpoïrednikaȱiȱdoradcyȱ finansowegoȱ wȱ Europie.ȱ FECIFȱ toȱ organizacjaȱ niezaleČnaȱ typuȱ nonȬprofit,ȱ któraȱ zrzeszaȱsamorz­dyȱgospodarczeȱdoradcówȱfinansowychȱzȱ27ȱpaÚstwȱczÙonkowȬ skichȱUE,ȱSzwajcariiȱiȱNorwegii.ȱȱ

ZȱkoleiȱEuropejskaȱFederacjaȱDoradcówȱFinansowychȱpowstaÙaȱwȱ2000ȱr.ȱJejȱ siedzibaȱ mieïciȱ si¿ȱ wȱ Hamburgu.ȱ Jestȱ niezaleČn­ȱ instytucj­,ȱ któraȱ dziaÙa,ȱ abyȱ rozpowszechnia°ȱiȱpotwierdza°ȱwysokieȱstandardyȱzawoduȱdoradcyȱfinansoweȬ go.ȱOtrzymanyȱcertyfikatȱzaïwiadczaȱoȱprofesjonalizmie,ȱdobrejȱznajomoïciȱkweȬ stiiȱ finansowychȱ orazȱ oȱ wysokiejȱ jakoïciȱ ïwiadczonychȱ usÙug.ȱ Doradca,ȱ któryȱ zdobyÙȱ certyfikatȱ EFFP,ȱ musiȱ posiada°ȱ okreïloneȱ cechyȱ osobisteȱ iȱ zawodowe,ȱ takieȱ jakȱ np.ȱ uczciwoï°,ȱ neutralnoïciȱ iȱkompetencja.ȱ Powinienȱ teČȱ kierowa°ȱ si¿ȱ przedeȱwszystkimȱdobremȱklienta,ȱaȱnieȱwÙasnymȱzyskiem².ȱWedÙugȱstandardówȱ EFFPȱs­ȱtrzyȱpoziomyȱcertyfikacjiȱzawoduȱdoradcyȱfinansowegoȱ(AsystentȱFinanȬ sowy,ȱKonsultantȱFinansowy,ȱPlanerȱFinansowy).ȱ

PowstaÙaȱwȱ2002ȱr.ȱEuropejskaȱFederacjaȱPlanowaniaȱFinansowegoȱ(EFPAȱEuȬ rope)ȱ maȱ siedzib¿ȱ wȱ Rotterdamie.ȱ Certyfikacjaȱ zawoduȱ doradcyȱ finansowegoȱ wedÙugȱichȱstandardówȱodbywaȱsi¿ȱnaȱdwóchȱpoziomach.ȱPierwszymȱpoziomemȱ jestȱ zdobycieȱ tytuÙuȱ EFA,ȱ czyliȱ Europejskiegoȱ Doradcyȱ Finansowego.ȱ Doradcaȱ EFAȱstawiaȱnaȱdÙugotrwaÙ­ȱwspóÙprac¿ȱzȱklientem,ȱcoȱoznaczaȱregularneȱmonitoȬ rowanieȱ sytuacjiȱ kontrahentaȱ iȱproduktów,ȱ zȱ którychȱ korzysta.ȱ Drugimȱ pozioȬ memȱ jestȱ otrzymanieȱ najwyČszegoȱ stopnia,ȱ czyliȱ certyfikatuȱ EFP,ȱ któryȱ ujmujeȱ wzorceȱ usÙugȱ planowaniaȱ finansowegoȱ wȱ wymiarzeȱ globalnym.ȱ Naȱ tymȱ pozioȬ mieȱ doradcyȱ potwierdzaj­ȱ profesjonaln­ȱ wiedz¿ȱ weȱ wszystkichȱ zakresachȱ proȬ duktówȱfinansowychȱorazȱpraktyczneȱumiej¿tnoïciȱcaÙoïciowejȱdiagnozyȱprofiluȱ klientaȱiȱanalizyȱjegoȱpotrzeb³.ȱ

EuropejskaȱAkademiaȱPlanowaniaȱFinansowegoȱ(EAFP)ȱwspóÙpracujeȱzȱwieȬ lomaȱinstytucjamiȱzrzeszaj­cymiȱpoïrednikówȱfinansowychȱiȱorganizacjamiȱszkoȬ leniowymi.ȱEAFPȱmoČeȱpotwierdza°ȱkwalifikacjeȱinstytucjiȱszkoleniowychȱdzi¿kiȱ programomȱksztaÙceniaȱdoradcówȱfinansowych.ȱInstytucjaȱtaȱmusiȱspeÙni°ȱokreȬ



2ȱȱ RozwójȱsystemuȱfinansowegoȱwȱPolsceȱwȱ2006ȱr.,ȱNarodowyȱBankȱPolski,ȱWarszawaȱ2008,ȱs.ȱ108.ȱ

3ȱȱ K.ȱWaliszewski,ȱEuropejskieȱstandardyȱdoradztwaȱfinansowegoȱwȱPolsce,ȱZeszytyȱNaukoweȱwydziaÙoweȱ UniwersytetuȱEkonomicznegoȱwȱKatowicach,ȱKatowiceȱ2012,ȱs.ȱ487.ȱ



ïloneȱwarunkiȱdotycz­ceȱjakoïciȱiȱzakresuȱprzekazywanejȱwiedzyȱniezb¿dnejȱdoȱ zdobyciaȱcertyfikatuȱdoradcyȱfinansowego⁴.ȱȱ

Brakȱ caÙoïciowejȱ regulacjiȱ wȱ Europieȱ dotyczyȱ równieČȱ kwestiiȱ wynagradzaȬ niaȱdoradcówȱfinansowych.ȱCz¿ï°ȱdostajeȱprowizjeȱzaȱsprzedaneȱprodukty,ȱinniȱ s­ȱ opÙacaniȱ przezȱ klienta,ȱ aȱ jeszczeȱ inniȱ otrzymuj­ȱ prowizj¿ȱ iȱopÙat¿ȱ zaȱ usÙug¿.ȱ WedÙugȱ danychȱ Europejskiejȱ Federacjiȱ Poïrednikówȱ Finansowychȱ nieznacznaȱ cz¿ï°ȱ poïrednikówȱ iȱ doradcówȱ jestȱ wynagradzanaȱ przezȱ klientówȱ (feeȬbasedȱ reȬ muneration)ȱ–ȱwȱWielkiejȱBrytaniiȱjestȱtoȱok.ȱ8%,ȱwȱHolandiiȱtylkoȱ3%,ȱaȱwȱNiemȬ czech,ȱ WÙoszechȱ iȱ Hiszpaniiȱ –ȱ poȱ 2%.ȱ Uȱwi¿kszoïciȱ doradcówȱ wynagrodzenieȱ opieraȱ si¿ȱ naȱ prowizjachȱ odȱ instytucjiȱ finansowychȱ (commissionȬbasedȱ remuneraȬ tion).ȱObaȱrodzajeȱwynagradzaniaȱmaj­ȱwadyȱiȱzalety,ȱs­ȱzaleČneȱodȱcelówȱiȱokreȬ suȱ inwestycjiȱ orazȱ dodatkowychȱ preferencjiȱ klientów.ȱ WedÙugȱ badaÚȱ Deutscheȱ BankȱwspóÙistnienieȱtakichȱdwóchȱmodeliȱmoČeȱstworzy°ȱnajlepsz­ȱmoČliwoï°ȱdoȱ zagwarantowaniaȱodpowiedniegoȱpoziomuȱdoradztwa.ȱ

2.ȱRegulacjaȱdziaÙalnoïciȱdoradcówȱwedÙugȱKomisjiȱEuropejskiejȱ

Regulacj­ȱ dziaÙalnoïciȱ doradcówȱ finansowychȱ zajmujeȱ si¿ȱ Komisjaȱ EuropejȬ ska.ȱKomisjaȱ sprecyzowaÙaȱpodstawoweȱzasady,ȱktórychȱ powinienȱprzestrzega°ȱ doradca.ȱ S­ȱ oneȱ zawarteȱ wȱ dyrektywieȱ MIFIDȱ (Marketsȱ Inȱ Financialȱ Instrumentsȱ Directive),ȱ czyliȱ dyrektywieȱ wȱ sprawieȱ rynkówȱ instrumentówȱ finansowych.ȱ ZoȬ staÙaȱonaȱwprowadzonaȱwȱceluȱochronyȱinteresówȱklienta⁵.ȱȱ

Wȱramachȱpracȱnadȱnowelizacj­ȱdyrektywyȱMIFIDȱzasugerowanoȱzakazȱpoȬ bieraniaȱ prowizjiȱ odȱ instytucjiȱ finansowych.ȱ Zdefiniowanoȱ równieČȱ doradztwoȱ finansoweȱjakoȱusÙug¿ȱodr¿bn­ȱlubȱpowi­zan­ȱzȱdystrybucj­ȱusÙugȱfinansowychȱ wȱobszarzeȱdoradztwaȱinwestycyjnego,ȱdoradztwaȱubezpieczeniowegoȱiȱdoradzȬ twaȱ kredytowegoȱ hipotecznego.ȱ Wieleȱ organizacji,ȱ któreȱ zrzeszaj­ȱ instytucjeȱ fiȬ nansowe,ȱ nieȱ zgodziÙoȱ si¿ȱ zȱpomysÙemȱ zakazuȱ pobieraniaȱ prowizjiȱ odȱ instytucjiȱ finansowych,ȱ poniewaČȱ uwaČaj­,ȱ Čeȱ wȱ tenȱ sposóbȱ zostaÙbyȱ ograniczonyȱ dost¿pȱ doȱusÙugȱdoradztwaȱdlaȱmniejȱzamoČnychȱkonsumentów.ȱWȱramachȱkompromiȬ suȱ podzielonoȱ poïrednikówȱ iȱ doradcówȱ naȱ niezaleČnychȱ iȱ zaleČnych.ȱ Doradcyȱ niezaleČniȱb¿d­ȱmieliȱpewneȱograniczeniaȱwȱkwestiiȱpobieraniaȱprowizjiȱodȱinstyȬ tucjiȱ finansowych,ȱ aȱ ichȱ klienciȱ powinniȱ otrzyma°ȱ informacj¿ȱ naȱ tematȱ innychȱ korzyïciȱ otrzymywanychȱ przezȱ doradcówȱ odȱ instytucjiȱ (np.ȱ szkoleniaȱ naȱ tematȱ produktów)⁶.ȱ Dodatkowo,ȱ doradztwoȱ niezaleČneȱ rozpoczynaȱ si¿ȱ odȱ analizyȱ



4ȱȱ Rozwój...,ȱs.ȱ108.ȱ

5ȱȱ K.ȱWaliszewski,ȱDoradztwo...,ȱs.ȱ128.ȱ

6ȱȱ K.ȱ Waliszewski,ȱ Modeleȱ wynagradzaniaȱ osobistychȱ doradcówȱ finansowychȱ –ȱ doïwiadczeniaȱ polskieȱ aȱ rozȬ wi­zaniaȱ mi¿dzynarodowe,ȱ Zeszytyȱ Naukoweȱ WyČszejȱ SzkoÙyȱ Bankowejȱ wȱ Poznaniu,ȱ PoznaÚȱ 2014,ȱȱ s.ȱ171.ȱ

 wi¿kszoïciȱ dost¿pnychȱ ofertȱ iȱ doboruȱ produktówȱ finansowych,ȱ któreȱ zrealizuj­ȱ okreïloneȱ celeȱ finansowe.ȱ Doradcówȱ niezaleČnychȱ jestȱ jedynieȱ 8%ȱ spoïródȱ wszystkichȱdoradcówȱiȱpoïrednikówȱfinansowychȱwȱEuropie⁷.ȱȱ

Dyrektywaȱ MIFIDȱ wprowadzaȱ równieČȱ podziaÙȱ klientówȱ naȱ branČowychȱ iȱdetalicznych.ȱZaȱklientaȱbranČowegoȱuznajeȱsi¿ȱgÙównieȱinstytucje,ȱduČeȱspóÙki,ȱ wÙadzeȱ rz­doweȱ iȱ samorz­dowe,ȱ instytucjeȱ publiczneȱ orazȱ inwestorówȱ instytuȬ cjonalnych.ȱKlientamiȱdetalicznymiȱs­ȱklienciȱnieȱwymienieniȱwȱpowyČszejȱgruȬ pie.ȱ Takiȱ klientȱ moČeȱ stara°ȱ si¿ȱ oȱ uznanieȱ goȱ zaȱ klientaȱ profesjonalnego,ȱ dzi¿kiȱ czemuȱotrzymaÙbyȱniČszyȱstandardȱochrony.ȱAbyȱtakȱsi¿ȱstaÙo,ȱmusiȱsi¿ȱonȱwykaȬ za°ȱm.in.ȱdoïwiadczeniemȱzawodowymȱorazȱposiada°ȱportfelȱaktywówȱoȱodpoȬ wiedniejȱwysokoïci⁸.ȱ

WȱpoÙowieȱ2014ȱr.ȱprzyj¿toȱregulacjeȱMIFIDȱII/MIFIR,ȱktóreȱs­ȱskutkiemȱweȬ ryfikacjiȱ funkcjonowaniaȱ dyrektywyȱ MIFIDȱ naȱ europejskimȱ rynkuȱ finansowym,ȱ zeȱspecjalnymȱuwzgl¿dnieniemȱdoïwiadczeÚȱwynikaj­cychȱzȱostatniegoȱkryzysuȱ finansowego.ȱ Uchwalenieȱ tychȱ regulacjiȱ maȱ przyczyni°ȱ si¿ȱ doȱ obj¿ciaȱ wi¿ksz­ȱ kontrol­ȱ sÙaboȱ lubȱ wȱ ogóleȱ nieregulowanychȱ cz¿ïciȱ rynkuȱ finansowego.ȱ DodatȬ kowoȱ maj­ȱnaȱceluȱniwelowanieȱnieefektywnoïciȱrynkuȱfinansowegoȱiȱprzeciwȬ dziaÙanieȱzakÙóceniomȱwȱjegoȱdziaÙaniu,ȱktóreȱmog­ȱsi¿ȱpojawi°ȱzȱpowoduȱzmianȱ technologicznych.ȱ

Regulacjeȱ MIFIDȱII/MIFIRȱ wprowadzaj­ȱ jednoliteȱ wymaganiaȱ dotycz­ceȱ przejrzystoïciȱ potransakcyjnejȱ (zwi­zaneȱ zȱ publikacj­ȱ ceny,ȱ wartoïciȱ iȱ czasuȱ zaȬ wartychȱtransakcji)ȱdlaȱinstrumentówȱudziaÙowychȱorazȱpozostaÙychȱinstrumenȬ tówȱfinansowych.ȱNaȱplatformachȱobrotu,ȱgdzieȱodbywaȱsi¿ȱdyskrecjonalnaȱreaȬ lizacjaȱzleceÚ,ȱb¿d­ȱpanowa°ȱwarunkiȱnajkorzystniejszeȱdlaȱklienta,ȱzgodneȱzȱtzw.ȱ zasad­ȱbestȱexecution.ȱ

Zmianyȱ b¿d­ȱ dotyczy°ȱ równieČȱ spóÙekȱ inwestycyjnych,ȱ któreȱ zostan­ȱ zoboȬ wi­zaneȱ doȱ rejestracjiȱ prowadzonychȱ rozmówȱ zȱ klientami,ȱ orazȱ doȱ archiwizacjiȱ ichȱ zapisówȱ elektronicznych.ȱ Obowi­zekȱ informacyjnyȱ iȱ badaniaȱ adekwatnoïciȱ proponowanychȱinstrumentówȱinwestycyjnychȱdoȱpotrzebȱnabywcy,ȱb¿dzieȱdoȬ datkowoȱ dotyczyÙȱ depozytówȱ strukturyzowanychȱ orazȱ sprzedaČyȱ kilkuȱ usÙugȱ finansowychȱ wȱ jednymȱ zestawie.ȱ SpóÙkiȱ inwestycyjneȱ zostaÙyȱ zobowi­zaneȱ doȱ raportowaniaȱtransakcjiȱproduktamiȱfinansowymiȱdopuszczonymiȱdoȱobrotuȱnaȱ rynkachȱzorganizowanychȱ(niezaleČnieȱodȱmiejsceȱzawarciaȱtransakcji)ȱdoȱodpoȬ wiedniegoȱorganuȱnadzoru⁹.ȱ

Wȱ rokuȱ 2014ȱ wȱ Hamburguȱ naȱ konferencjiȱ Europeanȱ Coalitionȱ forȱ Responsibleȱ Creditȱ (ECRC)ȱ uwag¿ȱ poïwi¿conoȱ kwestiomȱ rynkuȱ doradztwaȱ finansowego.ȱ Dyskusjeȱ toczyÙyȱ si¿ȱ nadȱ kwesti­ȱ prowizjiȱ (commission)ȱ orazȱ honorariumȱ (fee).ȱ



7ȱȱ Ibidem,ȱs.ȱ160.ȱ

8ȱȱ M.ȱ IwaniczȬDrozdowska,ȱ BezpieczeÚstwoȱ rynkuȱ usÙugȱ finansowych.ȱ Perspektywaȱ Uniiȱ Europejskiej,ȱ SzkoÙaȱGÙównaȱHandlowaȱwȱWarszawieȱ–ȱOficynaȱWydawnicza,ȱWarszawaȱ2008,ȱs.ȱ153.ȱ

9ȱȱ Rozwój...,ȱs.ȱ65.ȱ



Prowizjeȱ s­ȱ negatywnieȱ postrzegane.ȱ UwaČaȱ si¿,ȱ Čeȱ wȱ tejȱ kwestiiȱ nieȱ moČnaȱ uzna°ȱ doradztwaȱ zaȱ niezaleČne,ȱ aȱ raczejȱ jakoȱ promocj¿ȱ iȱsprzedaČȱ róČnychȱ proȬ duktówȱfinansowych,ȱktóreȱnieȱzawszeȱpasuj­ȱdoȱpotrzebȱklientów.ȱWedÙugȱprof.ȱ drȱ hab.ȱ W.ȱ Szpringeraȱ najwi¿ksz­ȱ zalet­ȱ systemu,ȱ któryȱ opartyȱ jestȱ naȱ honoraȬ rium,ȱjestȱzaleČnoï°ȱwynagrodzeniaȱdoradcyȱodȱefektuȱporady.ȱHonorariumȱjestȱ zatemȱ zagwarantowaniemȱ niezaleČnoïciȱ doradcyȱ finansowegoȱ odȱ sprzedawcyȱ produktówȱ finansowych.ȱ Prowizjaȱ zaȱ toȱ powodujeȱ Ù­czenieȱ si¿ȱ roliȱ doradcyȱ iȱsprzedawcy¹⁰.ȱ

3.ȱPrzykÙadyȱwybranychȱpaÚstwȱeuropejskichȱ

Wȱ Wielkiejȱ Brytaniiȱ rynekȱ doradztwaȱ finansowegoȱ zacz­Ùȱ si¿ȱ rozwija°ȱ odȱ 1986ȱr.,ȱkiedyȱpowstaÙȱTheȱInstituteȱofȱFinancialȱPlanning.ȱ

Rynekȱdoradztwaȱfinansowegoȱdoȱ2013ȱr.ȱbyÙȱnadzorowanyȱprzezȱorganȱnadȬ zoruȱ finansowegoȱ FSAȱ (Financialȱ Serviceȱ Authority).ȱ 1ȱ kwietniaȱ 2013ȱ r.ȱ miaÙaȱ miejsceȱreformaȱnadzoruȱfinansowego,ȱktór­ȱprzeprowadziÙȱFCAȱ(FinancialȱConȬ ductȱAuthority).ȱIstotnieȱzaostrzyÙȱprzepisyȱprawneȱdotycz­ceȱdoradcówȱfinansoȬ wychȱ(szczególnieȱdoradcówȱinwestycyjnych).ȱ

WȱramachȱpowyČszejȱreformyȱdoradcyȱfinansowiȱnieȱmog­ȱjuČȱpobiera°ȱwyȬ nagrodzeniaȱ odȱ instytucjiȱ finansowychȱ zaȱ sprzedaČȱ ichȱ produktówȱ inwestycyjȬ nych.ȱWprowadzonoȱrównieČȱwymógȱposiadaniaȱstosownychȱkwalifikacjiȱzawoȬ dowychȱ (odȱ 2012ȱ r.ȱ naȱ poziomieȱ QCFȱ 3,ȱ aȱ odȱ 2013ȱ r.ȱ naȱ poziomieȱ QCFȱ 4),ȱ posiadaniaȱiȱodnawianiaȱïwiadectwaȱzawodowego,ȱutrzymywaniaȱadekwatnoïciȱ kapitaÙowejȱ naȱ wymaganymȱ poziomie,ȱ ci­gÙegoȱ doksztaÙcaniaȱ (Continuingȱ ProȬ fessionalȱ Development)ȱ orazȱ utrzymywaniaȱ przejrzystychȱ relacjiȱ pomi¿dzyȱ doȬ radc­ȱ aȱ klientem,ȱ poprzezȱ okreïlenie,ȱ czyȱ usÙugodawcaȱ jestȱ poïrednikiemȱ czyȱ doradc­.ȱPrzezȱtakȱrygorystyczneȱzmianyȱliczbaȱdoradcówȱfinansowychȱzmniejȬ szyÙaȱsi¿ȱoȱokoÙoȱ10ȱtys.ȱwȱci­guȱdwóchȱlat.ȱ

WȱNiemczechȱodȱ1998ȱr.ȱistniejeȱEuropejskaȱAkademiaȱPlanowaniaȱFinansoȬ wegoȱ(EAFP),ȱaȱodȱ2000ȱr.ȱEuropejskaȱFederacjaȱDoradcówȱFinansowychȱ(EFFP),ȱ któraȱcertyfikujeȱdoradcówȱfinansowychȱnaȱpoziomieȱstandardówȱEFFP.ȱNadzórȱ nadȱ rynkiemȱ sprawujeȱ Deutscherȱ Industrieundȱ Handelskammertagȱ (DIHK,ȱ Theȱ Associationȱ ofȱ Germanȱ Chambersȱ ofȱ Commerceȱ andȱ Industry).ȱ Odȱ 1ȱ sierpniaȱ 2014ȱ r.ȱ obowi­zujeȱ Ustawaȱ oȱ honoraryjnymȱ doradztwieȱ przyȱ inwestycjachȱ kapitaÙoȬ wych.ȱWprowadziÙaȱonaȱnowyȱrodzajȱdoradcówȱfinansowych,ȱktórzyȱs­ȱopÙacaniȱ wyÙ­cznieȱprzezȱkonsumentówȱ(HonorarȱFinanzanlagenberater).ȱ

Wȱ Holandiiȱ odȱ 2000ȱ r.ȱ istniejeȱ Europeanȱ Financialȱ Planningȱ Associationȱ (EFPAȱ Europe),ȱ któraȱ jestȱ odpowiedzialnaȱ zaȱ ksztaÙcenieȱ iȱcertyfikacj¿ȱ doradcówȱ finanȬ



10ȱȱ Obserwatorȱ Finansowy,ȱ http://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/rynkiȬfinansowe/jakȬoplacacȬȱ doradceȬzebyȬdobrzeȬdoradzil/ȱ[dost¿p:ȱ20.04.2017].ȱ

 sowychȱ (gÙównieȱ doradcówȱ bankowych).ȱ Nadzórȱ nadȱ zawodemȱ doradcyȱ spraȬ wowanyȱjestȱprzezȱTheȱNetherlandsȱAuthorityȱforȱtheȱFinancialȱMarketsȱ(AFM).ȱOdȱ 2013ȱr.ȱistniejeȱzakazȱotrzymywaniaȱprowizjiȱodȱinstytucjiȱfinansowych,ȱprzezȱcoȱ liczbaȱdoradcówȱzmniejszyÙaȱsi¿ȱoȱ20%.ȱWzrosÙaȱnatomiastȱliczbaȱplatformȱelekȬ tronicznychȱ doradztwaȱ finansowego.ȱ Ilustrujeȱ toȱ trendȱ regulacyjnyȱ dotycz­cyȱ zakazuȱ pobieraniaȱ prowizjiȱ odȱ instytucjiȱ finansowych,ȱ zaistniaÙyȱ juČȱ wȱ Wielkiejȱ BrytaniiȱiȱNiemczechȱorazȱpojawienieȱsi¿ȱprzeïwiadczenia,ȱČeȱniezaleČneȱdoradzȬ twoȱfinansoweȱistniejeȱtylko,ȱgdyȱjestȱopÙacaneȱprzezȱklientów¹¹.ȱ

NajwaČniejszeȱcechyȱdoradztwaȱfinansowegoȱwȱwyČejȱwymienionychȱkrajachȱ zostaÙyȱprzedstawioneȱwȱtabelceȱponiČej.ȱȱ

Tabelaȱ1.ȱFunkcjonowanieȱdoradztwaȱfinansowegoȱwȱwybranychȱkrajachȱeuropejskichȱ Krajȱ 1DG]yUQDGU\QNLHPȱ 1DMZDĪQLHMV]DRUJDQL]DFMD

VNXSLDMąFDGRUDGFyZȱ

)RUPDZ\QDJURG]HQLD

±SURZL]MDRGLQVW\WXFML

ILQDQVRZ\FKȱ :LHOND

%U\WDQLDȱ Financial Conduct Authorityȱ The Institute of Financial Planningȱ

1,(ȱ

1LHPF\ȱ The Association of German Chambers of Commerce and Industryȱ

European Federation of Financial Professionalsȱ

1,(LQZHVW\FMH

NDSLWDáRZHȱ

+RODQGLDȱ The Netherlands Authority for the Financial Marketsȱ

European Financial Planning Associationȱ

1,(ȱ

ƒródÙo:ȱOpracowanieȱwÙasneȱnaȱpodstawie:ȱF.ȱZi¿ba,ȱK.ȱWaliszewski,ȱPolskiȱrynekȱdoradztwaȱfinansoȬ wegoȱnaȱtleȱnajwi¿kszychȱrynkówȱeuropejskich,ȱ„GazetaȱFinansowa”ȱ2015,ȱnrȱ5,ȱs.ȱ54–55.ȱ

4.ȱPolskiȱrynekȱdoradztwaȱȱ

Polskiȱ rynekȱ doradztwaȱ finansowegoȱ charakteryzujeȱ si¿ȱ brakiemȱ regulacjiȱ prawnychȱzawoduȱdoradcyȱfinansowego,ȱbrakiemȱichȱobowi­zkowejȱcertyfikacjiȱ iȱlicencjonowaniaȱorazȱbrakiemȱinstytucjonalnegoȱnadzoru.ȱȱ

NaȱpolskimȱrynkuȱdoradztwaȱfinansowegoȱmoČnaȱzauwaČy°ȱinicjatyw¿ȱwyȬ wodz­c­ȱ si¿ȱ odȱ niezaleČnychȱ doradcówȱ przejawiaj­c­ȱ si¿ȱ przezȱ samoregulacje,ȱ dobrowoln­ȱcertyfikacj¿ȱiȱintegracj¿ȱdoradcówȱfinansowychȱnaȱrzeczȱreprezentoȬ waniaȱ interesówȱ wspólnegoȱ ïrodowiska.ȱ Jednakȱ bezȱ pomocyȱ instytucjonalnoȬ prawnejȱnieȱb¿dzieȱmoČliwyȱdalszyȱrozwójȱzawoduȱdoradcyȱfinansowego12.ȱ

Zaȱ podstawow­ȱ barier¿ȱ rozwojuȱ rynkuȱ doradztwaȱ finansowegoȱ wȱPolsceȱ uwaČaȱ si¿ȱ brakȱ zaufaniaȱ doȱ doradcyȱ finansowegoȱ wynikaj­ceȱ zȱjednejȱ stronyȱ zȱbrakuȱochronyȱprawnejȱzawodu,ȱbrakuȱregulacjiȱorazȱnadzoruȱzeȱstronȱinstytuȬ



11ȱȱ F.ȱ Zi¿ba,ȱ K.ȱ Waliszewski,ȱ Polskiȱ rynekȱ doradztwaȱ finansowegoȱ naȱ tleȱ najwi¿kszychȱ rynkówȱ europejskich,ȱ ,,GazetaȱFinansowa”,ȱnrȱ5ȱ2015,ȱs.ȱ54Ȭ55.ȱ

12ȱȱ K.ȱWaliszewski,ȱEuropejskie…,ȱs.ȱ481.ȱ



cjiȱ paÚstwowych,ȱ zȱ drugiejȱ –ȱ zeȱ zÙychȱ doïwiadczeÚȱ osób,ȱ któreȱ skorzystaÙyȱ zȱusÙugȱpseudodoradców¹³.ȱ

Odȱ 1ȱ styczniaȱ 2015ȱ r.ȱ obowi­zujeȱ Rozporz­dzeniaȱ Ministraȱ Pracyȱ iȱPolitykiȱ SpoÙecznej.ȱZawódȱdoradcyȱfinansowegoȱotrzymaÙȱnumerȱ241204ȱiȱzostaÙȱumieszȬ czonyȱwȱgrupieȱzawodowejȱoȱnumerzeȱ2412ȱzwanejȱ„DoradcyȱfinansowiȱiȱinweȬ stycyjni”.ȱPoïrednikȱfinansowyȱmaȱnumerȱ331103,ȱznalazÙȱsi¿ȱwȱgrupieȱzawodoȬ wejȱoȱnumerzeȱ3311¹⁴.ȱ

Zawódȱ doradcyȱ znalazÙȱ si¿ȱ wȱ grupieȱ 4ȱ naleČ­cejȱ doȱ ,,pracownikówȱ biuroȬ wych’’.ȱ Wȱgrupieȱ tejȱ znajduj­ȱ si¿ȱ zawody,ȱ któreȱ wymagaj­ȱ posiadaniaȱ wiedzy,ȱ umiej¿tnoïciȱ iȱ doïwiadczeniaȱ niezb¿dnychȱ doȱ przechowywaniaȱ iȱwyszukiwaniaȱ informacji,ȱ obliczaniaȱ danychȱ liczbowychȱ iȱ finansowych,ȱ orazȱ speÙnianiaȱ oboȬ wi­zkówȱwobecȱklientówȱszczególnieȱzwi­zanychȱzȱoperacjamiȱpieni¿Čnymi¹⁵.ȱ

Wȱ Polsceȱ istniej­ȱ dwaȱ systemyȱ dobrowolnejȱ certyfikacjiȱ doradcówȱ finansoȬ wych:ȱwedÙugȱstandardówȱEFFPȱorazȱwedÙugȱstandardówȱEFPA.ȱ

Egzaminyȱnaȱdoradc¿ȱfinansowegoȱwedÙugȱstandardówȱEFFPȱprzeprowadzaȱ Europejskaȱ Akademiaȱ Planowaniaȱ Finansowegoȱ orazȱ wybraneȱ uczelnieȱ wyČszeȱ wȱformieȱstudiówȱpodyplomowych.ȱKursȱlubȱstudiumȱpoïwiadczoneȱprzezȱEFFPȱ (zorganizowaneȱ przezȱ wybraneȱ uczelnieȱ iȱjednostkiȱ szkoleniowe)ȱ przygotowujeȱ doȱ egzaminuȱ przedȱ komisj­ȱ egzaminacyjn­.ȱ Certyfikatȱ obowi­zujeȱ przezȱ dwaȱ lata.ȱ Abyȱ zachowa°ȱ waČnoï°ȱ certyfikatu,ȱ trzebaȱ speÙni°ȱ okreïloneȱ warunki.ȱ PierwszymȱjestȱstaÙeȱprzestrzeganieȱzasadȱetycznych.ȱNast¿pnieȱtrzebaȱstaleȱuakȬ tualnia°ȱwiedz¿.ȱOstatnimȱwymogiemȱjestȱstatusȱczÙonkaȱwȱEFFPȱPolska¹⁶.ȱ

PolskaȱIzbaȱPoïrednikówȱUbezpieczeniowychȱiȱFinansowychȱwȱ2003ȱr.ȱpodj¿Ȭ Ùaȱ wspóÙprac¿ȱ zȱ EAFP.ȱ Podpisanoȱ wtedyȱ porozumienieȱ oȱutworzeniuȱ EuropejȬ skiejȱ Akademiiȱ Planowaniaȱ Finansowego.ȱ ByÙaȱ toȱ pierwszaȱ instytucja,ȱ któraȱ ksztaÙciÙaȱprofesjonalnychȱdoradcówȱfinansowychȱstosuj­cȱeuropejskieȱstandardy.ȱ CertyfikowanoȱnaȱpodstawieȱwzorówȱedukacyjnychȱorazȱopracowanychȱiȱfunkȬ cjonuj­cychȱ wȱ UEȱ systemów,ȱ coȱ potwierdzaÙoȱ wymaganeȱ kwalifikacjeȱ weȱ wszystkichȱ paÚstwachȱ Unii.ȱ Egzaminyȱ odbywaj­ȱ si¿ȱ naȱ trzechȱ poziomach:ȱ EFGȱ (Europeanȱ Financialȱ Guide),ȱ EFCȱ (Europeanȱ Financialȱ Consultant)ȱ iȱ EFPȱ (Europeanȱ FinancialȱPlanner)¹⁷.ȱ

Przygotowywaniemȱ kandydatówȱ doȱ egzaminówȱ wedÙugȱ standardówȱ EFPAȱ odȱ2008ȱr.ȱzajmujeȱsi¿ȱWarszawskiȱInstytutȱBankowoïciȱ(WIB).ȱWIB,ȱpozaȱpozioȬ mamiȱeuropejskiejȱcertyfikacjiȱ(EFAȱiȱEFP),ȱwprowadziÙȱdodatkowyȱpoziom,ȱktóȬ



13ȱȱ F.ȱZi¿ba,ȱK.ȱWaliszewski,ȱPolski…,ȱs.ȱ54–55.ȱ

14ȱȱ A.ȱFesnak,ȱPlanowanieȱfinansówȱosobistych,ȱWydawnictwoȱZÙoteȱMyïli,ȱGliwiceȱ2011,ȱs.ȱ41.ȱ

15ȱȱ Rozporz­dzenieȱMinistraȱPracyȱiȱPolitykiȱSpoÙecznejȱzȱdniaȱ28ȱsierpniaȱ2014ȱr.ȱwȱsprawieȱklasyfikaȬ cjiȱzawodówȱiȱspecjalnoïciȱnaȱpotrzebyȱrynkuȱpracyȱorazȱzakresuȱjejȱstosowania,ȱDz.ȱU.ȱzȱ2014ȱr.,ȱ poz.ȱ1145.ȱ

16ȱȱ F.ȱZi¿ba,ȱK.ȱWaliszewski,ȱCertyfikatyȱmaj­ȱznaczenie!,ȱ,,GazetaȱFinansowa’’2015,ȱnrȱ5,ȱs.ȱ58.ȱ

17ȱȱ Rozwój...,ȱs.ȱ109.ȱ

 ryȱjestȱopartyȱnaȱstandardzieȱEFAȱȬȱuzyskanieȱcertyfikatuȱWIBȱzȱzakresuȱdoradzȬ twaȱ finansowego.ȱ Tenȱ poziomȱ certyfikacjiȱ jestȱ polecanyȱ dlaȱ doradcówȱ zajmuj­Ȭ cychȱsi¿ȱbankowoïci­ȱpersonaln­/Premium/VIP,ȱwȱsegmencieȱbogatychȱklientów.ȱ Wȱ celuȱ utrzymaniaȱ przejrzystoïciȱ systemuȱ egzaminacyjnegoȱ odȱ czerwcaȱ 2009ȱ r.ȱ istniejeȱodr¿bnaȱorganizacjaȱ–ȱFundacjaȱnaȱrzeczȱStandardówȱDoradztwaȱFinanȬ sowego,ȱ peÙni­caȱ rol¿ȱ EFPAȱ Polskaȱ utworzonaȱ zȱ inicjatywyȱ WIB.ȱ WyČejȱ wspoȬ mnianaȱ fundacjaȱ odȱ wrzeïniaȱ 2009ȱ r.ȱ jestȱ wyÙ­cznymȱ podmiotemȱ wȱ Polsce,ȱ uprawnionymȱdoȱwydawaniaȱcertyfikatówȱEFA.ȱPodȱkoniecȱ2011ȱr.ȱuruchomionoȱ program,ȱ któryȱ przygotowujeȱ doȱ egzaminuȱ naȱ poziomieȱ EFP¹⁸.ȱ Wȱ majuȱ 2016ȱ r.ȱ osóbȱposiadaj­cychȱcertyfikatyȱEFAȱbyÙoȱ365,ȱaȱcertyfikatȱEFPȱ76ȱosób¹⁹.ȱ

Bior­cȱpodȱuwag¿ȱlukiȱwȱregulacjiȱdziaÙalnoïciȱdoradcówȱfinansowych,ȱkonȬ cepcjaȱstandaryzacjiȱzawoduȱdoradcyȱfinansowegoȱpowinnaȱopiera°ȱsi¿ȱna²⁰:ȱ

± dziaÙaniach,ȱktóreȱdoprowadziÙybyȱdoȱpowoÙaniaȱinicjatywyȱustawodawczej,ȱ odnosz­cejȱsi¿ȱdoȱcertyfikowaniaȱspecjalistówȱzȱzakresuȱdoradztwaȱfinansoȬ wego;ȱ

± sformuÙowaniuȱstandardówȱdotycz­cychȱkwalifikacjiȱosóbȱpodejmuj­cychȱsi¿ȱ zawoduȱdoradcyȱfinansowego;ȱ

± wprowadzeniuȱ wzorcaȱ sÙuČ­cegoȱ doȱ ocenyȱ kwalifikacjiȱ wȱ zakresieȱ doradzȬ twaȱfinansowegoȱwedÙugȱsprecyzowanychȱkryteriów;ȱ

± przygotowaniuȱaktuȱprawnego,ȱktóryȱokreïlaÙbyȱwarunkiȱiȱzasadyȱniezb¿dneȱ doȱwykonywaniaȱzawoduȱdoradcyȱfinansowego.ȱ

Wȱ polskiejȱ rzeczywistoïciȱ doradcyȱ finansowiȱ s­ȱ nadalȱ postrzeganiȱ jakoȱ sprzedawcyȱusÙugȱfinansowychȱ(najcz¿ïciejȱjakoȱpoïrednicyȱkredytowiȱwynagraȬ dzaniȱprzezȱbankiȱwȱpostaciȱprogresywnegoȱsystemuȱprowizji).ȱȱ

Podsumowanieȱ

DoradztwoȱfinansoweȱpoprzezȱstaÙyȱrozwójȱiȱzmianyȱrynkuȱfinansowegoȱstaȬ jeȱ si¿ȱ corazȱ bardziejȱ potrzebnymȱ zawodem.ȱ WspóÙpracaȱ zȱdoradc­ȱ pozwalaȱ naȱ sprawneȱ iȱ efektywneȱ gospodarowanieȱ finansami,ȱ zarównoȱ przedsi¿biorstw,ȱ jakȱ iȱosóbȱ indywidualnych.ȱ Zaȱ ojczyzn¿ȱ tegoȱ zawoduȱ moČnaȱ uzna°ȱ USA,ȱ gdzieȱ wȱ latachȱ70.ȱubiegÙegoȱwiekuȱpowstaÙoȱstowarzyszenieȱzajmuj­ceȱsi¿ȱzasadamiȱetykiȱ doradcówȱfinansowych.ȱȱ

Doradztwoȱ finansoweȱ jakoȱ mÙodyȱ zawódȱ wci­Čȱ oczekujeȱ naȱ waČneȱ zmianyȱ regulacyjne.ȱWȱUniiȱEuropejskiejȱnieȱistniejeȱjednoliteȱprawo,ȱktóreȱregulowaÙobyȱ tenȱzawód.ȱBardziejȱrozwini¿teȱrynkiȱ(WielkaȱBrytania,ȱNiemcy,ȱHolandia)ȱdzi¿kiȱ odpowiednimȱ reformomȱ doprowadziÙyȱ doȱ rozwojuȱ tegoȱ zawodu.ȱ Wȱ tejȱ kwestiiȱ



18ȱȱ K.ȱWaliszewski,ȱEuropejskie…,ȱs.ȱ488.ȱ

19ȱȱ EuropejskaȱFederacjaȱPlanowaniaȱFinansowego,ȱhttp://www.efpa.pl/rejestrnew.php.ȱ

20ȱȱ K.ȱWaliszewski,ȱEuropejskie…,ȱs.ȱ489.ȱ



sprawdzaȱsi¿ȱreguÙa,ȱČeȱniezaleČneȱdoradztwoȱfinansoweȱistniejeȱtylkoȱwȱsytuacji,ȱ gdyȱdoradcaȱjestȱopÙacanyȱprzezȱklienta.ȱȱ

Bibliografiaȱ

FesnakȱA.,ȱPlanowanieȱfinansówȱosobistych,ȱWydawnictwoȱZÙoteȱMyïli,ȱGliwiceȱ2011.ȱ IwaniczȬDrozdowskaȱM.,ȱBezpieczeÚstwoȱrynkuȱusÙugȱfinansowych.ȱPerspektywaȱUniiȱEuroȬ

pejskiej,ȱSzkoÙaȱGÙównaȱHandlowaȱwȱWarszawieȱ–ȱOficynaȱWydawnicza,ȱWarszaȬ waȱ2008.ȱ

Rozporz­dzenieȱMinistraȱPracyȱiȱPolitykiȱSpoÙecznejȱzȱdniaȱ28ȱsierpniaȱ2014ȱr.ȱwȱsprawieȱ klasyfikacjiȱzawodówȱiȱspecjalnoïciȱnaȱpotrzebyȱrynkuȱpracyȱorazȱzakresuȱjejȱstoȬ sowaniaȱ(Dz.ȱU.ȱ2014ȱpoz.ȱ1145).ȱ

RozwójȱsystemuȱfinansowegoȱwȱPolsceȱwȱ2006ȱr.,ȱNBP,ȱWarszawaȱ2008.ȱ WaliszewskiȱK.,ȱDoradztwoȱfinansoweȱwȱPolsce,ȱCeDeWu,ȱWarszawaȱ2010.ȱ

Waliszewskiȱ K.,ȱ Europejskieȱ standardyȱ doradztwaȱ finansowegoȱ wȱ Polsce,ȱ Zeszytyȱ Naukoweȱ wydziaÙoweȱUniwersytetuȱEkonomicznegoȱwȱKatowicach,ȱKatowiceȱ2012.ȱ

Waliszewskiȱ K.,ȱ Modeleȱ wynagradzaniaȱ osobistychȱ doradcówȱ finansowychȱ –ȱ doïwiadczeniaȱ polskieȱ aȱ rozwi­zaniaȱ mi¿dzynarodowe,ȱ Zeszytyȱ Naukoweȱ WyČszejȱ SzkoÙyȱ Bankowejȱ wȱPoznaniu,ȱPoznaÚȱ2014.ȱ

www.efpa.pl/rejestrnew.php.ȱ

www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/rynkiȬfinansowe/jakȬoplacacȬdoradceȬzebyȬ dobrzeȬdoradzil/.ȱ

Zi¿baȱF.,ȱWaliszewskiȱK.,ȱCertyfikatyȱmaj­ȱznaczenie!,ȱ„GazetaȱFinansowa”ȱ2015,ȱnrȱ5.ȱ Zi¿baȱ F.,ȱ Waliszewskiȱ K.,ȱ Polskiȱ rynekȱ doradztwaȱ finansowegoȱ naȱ tleȱ najwi¿kszychȱ rynkówȱ

europejskich,ȱ„GazetaȱFinansowa”ȱ2015,ȱnrȱ5.ȱ

Streszczenieȱ

Celemȱ artykuÙuȱ byÙoȱ ukazanieȱ funkcjonowaniaȱ zasadȱ naȱ rynkuȱ zawoduȱ doradztwaȱ fiȬ nansowegoȱwȱwybranychȱkrajachȱeuropejskich.ȱUniaȱEuropejskaȱnieȱposiadaȱjednolitychȱ regulacjiȱ prawnych,ȱ któreȱ obejmowaÙybyȱ kompleksowoȱ wszystkieȱ krajeȱ wspólnoty.ȱ Dlategoȱtworzoneȱs­ȱmi¿dzynarodoweȱorganizacje,ȱktóraȱskupiaj­ȱdoradcówȱzȱposzczeȬ gólnychȱkrajów.ȱTakieȱpost¿powanieȱjestȱzȱjednejȱstronyȱszans­ȱdlaȱbranČyȱdoȱniczymȱnieȱ skr¿powanegoȱrozwoju,ȱaȱzȱdrugiejȱistniejeȱsystemoweȱiȱindywidualneȱryzykoȱdlaȱklienȬ ta,ȱ spowodowaneȱ nisk­ȱ jakoïci­ȱ ïwiadczonychȱ usÙug.ȱ Jednakȱ wȱ paÚstwachȱ posiadaj­Ȭ cychȱ dÙuČsz­ȱ historieȱ doradztwaȱ dokonywaneȱ s­ȱ reformyȱ przeprowadzaneȱ przezȱ paÚȬ stwoweȱorganyȱnadzoru.ȱTakieȱpost¿powanieȱstajeȱsi¿ȱkoniecznoïci­,ȱabyȱzawódȱtenȱstaÙȱ si¿ȱistotnyȱorazȱmógÙȱcieszy°ȱsi¿ȱzaufaniem.ȱ

SÙowaȱkluczowe:ȱdoradztwoȱfinansowe,ȱfinanseȱosobiste,ȱzarz­dzanieȱmaj­tkiem,ȱreguȬ lacjeȱprawne.ȱ

 LEGALȱREGULATIONSȱOFȱTHEȱFINANCIALȱADVICEȱONȱTHEȱEXAMPLEȱ OFȱSELECTIVEȱEUROPEANȱCOUNTRIESȱ

Summaryȱ

Financialȱ adviceȱ dueȱ toȱ theȱ continuousȱ developmentȱ andȱ changesȱ inȱ theȱ financialȱ marȬ ket,ȱbecomesȱincreasinglyȱneededȱprofession.ȱCooperationȱwithȱtheȱadvisorȱenablesȱeffiȬ cientȱandȱeffectiveȱfinancialȱmanagementȱforȱbothȱbusinessesȱandȱindividuals.ȱTheȱhomeȬ landȱofȱtheȱfinancialȱadviceȱcouldȱbeȱtheȱUS,ȱwhereȱinȱtheȱ70sȱofȱlastȱcenturyȱthereȱhadȱ createdȱanȱassociationȱdealingȱwithȱtheȱethicalȱprinciplesȱofȱfinancialȱadvisors.ȱ

Financialȱ advice,ȱ asȱ aȱ youngȱ profession,ȱ isȱ stillȱ waitingȱ forȱ importantȱ changes.ȱ Inȱ theȱ EuropeanȱUnionȱthereȱisȱnoȱuniformȱlawȱthatȱwouldȱregulateȱthisȱprofession.ȱMoreȱdeȬ velopedȱmarketsȱ(UnitedȱKingdom,ȱGermany,ȱtheȱNetherlands),ȱdueȱtoȱtheȱappropriateȱ reforms,ȱhaveȱledȱtoȱtheȱdevelopmentȱofȱtheȱprofession.ȱItȱisȱtheȱprincipleȱthatȱindependȬ entȱfinancialȱadviceȱexistsȱonlyȱwhenȱtheȱadviserȱisȱpaidȱbyȱtheȱcustomer.ȱ

ȱ ȱ