Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w uk³adzie powiatów w 2002 r.

(1)

Sytuacja spo³eczno-gospodarcza województwa opolskiego w uk³adzie powiatów w 2002 r.

Do analizy sytuacji spo³eczno-gospodarczej po- wiatów w 2002 r. zaproponowano nastêpuj¹cy ze- staw danych statystycznych:

– obszar I – infrastruktura techniczna:

• ludnoœæ obs³ugiwana przez oczyszczalnie œcie- ków w % ogó³u ludnoœci (stan na 31 XII 2002 r.),

• standardowe ³¹cza g³ówne na 1000 mieszkañ- ców²⁰(stan na 31 XII 2002 r.),

• drogi powiatowe i gminne o nawierzchni twardej na 100 km²powierzchni (stan na 31 XII 2002 r.);

– obszar II – uwarunkowania demograficzne:

• ma³¿eñstwa zawarte na 1000 ludnoœci w 2002 r.

• przyrost rzeczywisty na 1000 mieszkañców w 2002 r.,

• wspó³czynnik obci¹¿enia demograficznego (stan na 31 XII 2002 r.),

• udzia³ dzieci i m³odzie¿y w strukturze ludnoœci (stan na 31 XII 2002 r.);

– obszar III – rynek pracy:

• pracuj¹cy w gospodarce narodowej do ludnoœci w wieku produkcyjnym (stan na 31 XII 2002 r.),

• wskaŸnik bezrobocia (stan na 31 XII 2002 r.),

• udzia³ absolwentów w strukturze bezrobotnych (stan na 31 XII 2002 r.),

vudzia³ d³ugotrwale bezrobotnych w strukturze bezrobotnych (stan na 31 XII 2002),

• udzia³ bezrobotnych bez sta¿u pracy w ogólnej liczbie bezrobotnych (stan na 31 XII 2002);

– obszar IV – gospodarka:

• zak³ady osób fizycznych i spó³ki cywilne na 1000 mieszkañców (stan na 31 XII 2002 r.),

• mieszkania oddane do u¿ytku na 1000 zawartych ma³¿eñstw w 2002 r.,

• dochody w³asne bud¿etów powiatów w przeliczeniu na 1 mieszkañca w 2002 r.,

• wskaŸnik bezrobocia (stan na 31 XII 2002 r.).

20Jak w przypadku gmin.

T a b e l a 17 Charakterystyka wskaników statystycznych do oceny sytuacji spo³eczno-gospodarczej

województwa opolskiego na poziomie powiatów*

Wskaniki Max. Min. Relacja

max./min. rednia Odchylenie

standardowe Wspó³czynnik zmiennoci Drogi powiatowe i gminne

o nawierzchni twardej na 100 km² powierzchni

84,8 strzelecki

51,0

g³ubczycki 1,7 68,8 11,9 17,3

Ludnoæ obs³ugiwana przez oczyszczalnie cieków w % ogó³u ludnoci

66,0 kêdzierzyñsko- -kozielskii

25,3

opolski 2,6 46,5 13,0 27,9

Ma³¿eñstwa zawarte na 1000

ludnoci 5,1

namys³owski

4,0

opolski 1,3 4,5 0,4 8,2

Udzia³ dzieci i m³odzie¿y

w strukturze ludnoci 27,6

kluczborski

25,0 kêdzierzyñsko-

-kozielski 1,1 26,4 0,8 2,9

Przyrost rzeczywisty ludnoci na

1000 mieszkañców -1,9

namys³owski

-10,2

krapkowicki 0,2 -5,0 2,7 -54,3

Wspó³czynnik obci¹¿enia

demograficznego 28,3

prudnicki

22,0

krapkowicki 1,3 24,6 1,8 7,1

(2)

Dla wybranych danych statystycznych ustalono charakterystyki pozwalaj¹ce na ocenê stopnia zró¿- nicowania 11 opolskich powiatów. Tabela 17 przed- stawia zaproponowany zbiór wskaŸników statystycznych, s³u¿¹cych ocenie poziomu rozwoju spo³eczno-gospodarczego oraz okreœleniu dysproporcji roz- wojowych opolskich powiatów (obok wartoœci ma- ksymalnych i minimalnych podano powiaty, w ja- kich zosta³y one zanotowane).

Kszta³towanie siê wartoœci wskaŸników wyj- œciowych dla powiatów wskazuje – podobnie jak mia³o to miejsce w poprzednich latach – na ich zde- cydowanie mniejsze zró¿nicowanie ni¿ w przypadku gmin. Dla wiêkszoœci wskaŸników najwiêksza zanotowana wartoœæ nie przekracza dwukrotnoœci najmniejszej. Najwiêksze ró¿nice notuje siê dla wskaŸnika mieszkañ oddanych do u¿ytku – wskaŸ- nik zanotowany w powiecie nyskim jest blisko piê- ciokrotnie wy¿szy od wystêpuj¹cego w g³ubczyckim. Nale¿y tu równie¿ wspomnieæ o wskaŸniku bezrobocia (relacja wartoœci maksymalnej do mini- malnej wynosi tu 3,0) oraz udziale ludnoœci obs³ugiwanej przez oczyszczalnie œcieków i udziale absol- wentów w strukturze bezrobotnych (2,6).

Dla powiatów, analogicznie jak dla gmin, zrezy- gnowano z przeprowadzania analizy zale¿noœci korelacyjnych. Obliczenia tych¿e zale¿noœci dla roku 2000 wykaza³y, ¿e na 105 zwi¹zków korelacyjnych tylko w 3 przypadkach wartoœæ bezwzglêdna wspó³- czynnika korelacji by³a wy¿sza lub równa 0,8. Za- stosowano wiêc bez zmian przyjêty zakres danych.

Tabele 18–22 przedstawiaj¹ wyniki obliczeñ wskaŸników rozwoju dla powiatów województwa opolskiego w 2002 r. Aby umo¿liwiæ odniesienie siê do poprzednich rankingów i u³atwiæ porównywanie wyników, jako dwie ostatnie kolumny podano miejsca powiatów w rankingach przygotowanych dla lat 2000 i 2001.

Wyniki obliczeñ w zakresie kszta³towania siê wartoœci wskaŸnika syntetycznego w powiatach wo- jewództwa opolskiego na podstawie danych statystycznych dla 2002 r. wykazuj¹ du¿o zmian w po- równaniu do wyników z lat poprzednich. Trzy powiaty utrzyma³y pozycjê sprzed roku.

W pierwszej grupie powiatów – o najwy¿szych wartoœciach syntetycznego wskaŸnika rozwoju spo³eczno-gospodarczego znalaz³y siê: nyski i kê- dzierzyñsko-kozielski.

Wskaniki Max. Min. Relacja

max./min. rednia Odchylenie

standardowe Wspó³czynnik zmiennoci

Wskanik bezrobocia 22,3

nyski

7,5 krapkowicki strzelecki

3,0 13,0 5,4 41,3

Udzia³ absolwentów w strukturze

bezrobotnych 7,0

oleski

2,7

nyski 2,6 5,2 1,2 22,9

Udzia³ d³ugotrwale bezrobotnych

w strukturze bezrobotnych 54,9

g³ubczycki

40,5

krapkowicki 1,4 48,4 3,7 7,6

Udzia³ bezrobotnych bez sta¿u

pracy w strukturze bezrobotnych 24,0 strzelecki

16,8

opolski 1,4 20,1 1,7 8,7

Pracuj¹cy w gospodarce narodowej do ludnoci w wieku produkcyjnym

30,9 kêdzierzyñsko- -kozielski

18,8

opolski 1,6 24,6 3,7 15,1

Dochody w³asne bud¿etów

powiatów na 1 mieszkañca 77,7

namys³owski

33,1

krapkowicki 2,3 53,8 15,8 29,4

Zak³ady osób fizycznych i spó³ki

cywilne na 1000 ludnoci 74,9

brzeski

43,4

strzelecki 1,7 59,0 9,1 15,4

Mieszkania oddane do u¿ytku na

1000 zawartych ma³¿eñstw 566,6

nyski

119,5

g³ubczycki 4,7 195,5 125,9 64,4

* Uwagi jak w tab. 1

ród³o: Jak w tab. 1.

(3)

T a b e l a 18 Syntetyczny wskanik rozwoju spo³eczno-gospodarczego

dla poszczególnych powiatów województwa opolskiego

Lp. Powiaty Wartoæ

wskanika

w 2002 r. Ranking

2001 Ranking 2000

1. nyski 0,330 4 5

2. kêdzierzyñsko-kozielski 0,297 2 4

3. brzeski 0,281 1 1

4. namys³owski 0,276 6 7

5. krapkowicki 0,229 3 2

6. kluczborski 0,154 5 6

7. g³ubczycki 0,126 7 3

8. opolski 0,118 8 8

9. strzelecki 0,105 11 11

10. oleski 0,087 10 10

11. prudnicki 0,078 9 9

REDNIA 0,189

ODCHYLENIE STANDARDOWE 0,095

GRUPY

I od 0,285 nyski, kêdzierzyñsko-kozielski II od 0,190 do 0,284 brzeski, namys³owski, krapkowicki III od 0,096 do 0,189 kluczborski, g³ubczycki, opolski,strzelecki IV do 0,095 oleski, prudnicki

r ó d ³ o: Jak w tab. 1.

T a b e l a 20 Wskanik uwarunkowañ demograficznych

Lp. Powiaty Wartoæ

wskanika w 2002 r.

Ranking

2001 Ranking 2000

2. nyski 0,525 4 4

4. brzeski 0,463 2 2

5. oleski 0,342 8 7

6. opolski 0,331 7 8

7. g³ubczycki 0,308 5 6

11. prudnicki 0,109 11 10

REDNIA 0,371

GRUPY I od 0,558 namys³owski,

II od 0,557 do 0,372 nyski, kluczborski, brzeski

III od 0,187 do 0,371 oleski, opolski, g³ubczycki, krapkowic-ki, strzelecki, kêdzierzyñsko-kozielski IV do 0,186 prudnicki

T a b e l a 19 Wskanik rozwoju infrastruktury technicznej

Lp. Powiaty Wartoæ

wskanika

w 2002 r. Ranking

2001 Ranking 2000 1. kêdzierzyñsko-kozielski 0,836 2 2

2. brzeski 0,575 1 1

5. nyski 0,439 4 4

6. prudnicki 0,428 5 6

7. oleski 0,271 9 10

8. g³ubczycki 0,243 11 3

11. opolski 0,172 11 11

REDNIA 0,397

GRUPY

I od 0,596 kêdzierzyñsko-kozielski II od 0,398 do 0,595 brzeski, strzelecki, krapkowicki,nyski, prudnicki III od 0,199 do 0,397 oleski, g³ubczycki, kluczborski,namys³owski IV do 0,198 opolski

T a b e l a 23 Wskanik rozwoju rynku pracy

Lp. Powiaty Wartoæ

wskanika w 2002 r.

Ranking

2001 Ranking 2000

3. opolski 0,334 3 3

4. nyski 0,273 5 9

5. prudnicki 0,254 6 5

7. brzeski 0,184 8 4

8. g³ubczycki 0,183 7 6

9. oleski 0,169 4 10

10. namys³owski 0,125 11 11

REDNIA 0,383

GRUPY I pow. 0,384 krapkowicki,

kêdzierzyñsko-kozielski II od 0,256 do 0,383 opolski, nyski

III od 0,129 do 0,255 prudnicki, strzelecki, brzeski,g³ubczycki, oleski IV do 0,128 namys³owski, kluczborski

(4)

Pozycja, zajmuj¹cego pierwsze miejsce w rankingu, powiatu nyskiego poprawi³a siê znacz¹co w porównaniu z poprzednimi przygotowaniami (w roku 2001 plasowa³ siê na 4 pozycji, w 2000 na 5, a w 1999 na 6). Podstawow¹ przyczyn¹ tak wyso- kiej lokaty tego powiatu jest uzyskanie przez niego najwy¿szej pozycji w rankingu w obszarze gospodarki. W roku 2001 zajmowa³ on ostatnie miejsce w rankingu w tym obszarze, aktualnie jest to pozycja pierwsza (szczegó³owy opis tego obszaru znajduje siê w dalszej czêœci opracowania). Poprawie, w porównaniu z poprzednim notowaniami, uleg³a równie¿ sytuacja tego powiatu w zakresie uwarun- kowañ demograficznych (z 4 w roku 2001 na 2 w 2002) oraz rynku pracy (z 5 na 4).

Drugie miejsce w rankingu zaj¹³, analogicznie jak w 2001 r., powiat kêdzierzyñsko-kozielski. Cha- rakteryzuje siê on najwy¿szym poziomem rozwoju w zakresie infrastruktury technicznej oraz drugim co do wielkoœci w regionie wskaŸnikiem rozwoju w zakresie rynku pracy.

Na trzecie miejsce spad³ w tegorocznym rankingu powiat brzeski. Otwiera on teraz drug¹ grupê powia- tów, chocia¿ do tej pory (rankingi z lat 1999–2001) zawsze zajmowa³ najwy¿sze lokaty. Sytuacja ta jest spowodowana przede wszystkim os³abieniem jego pozycji w zakresie dwóch obszarów, w których w ubieg³ym roku przodowa³. S¹ to infrastruktura techniczna (spadek z pozycji 1 na 2) oraz gospodarka (spadek z 1 na 3). Pogorszy³a siê równie¿ jego pozycja w zakresie uwarunkowañ demograficznych (z pozycji 2 w latach 2000–2001 na 4 w 2002 r.).

Kolejne miejsca w II grupie zajmuj¹ powiaty namys³owski i krapkowicki. Lokuj¹cy siê na czwartej pozycji powiat namys³owski, w roku ubieg³ym by³ na miejscu 6. Jak co roku powiat ten zajmuje najwy¿sz¹ lokatê w regionie w obszarze uwarunkowañ demograficznych. Poprawa jego pozycji zosta³a natomiast spowodowana ukszta³towaniem siê wartoœci danych wyjœciowych z zakresu gospodarki u¿ytych do wyliczeñ wskaŸnika w tym obszarze. Pozycja namys³owskiego w obszarze gospodarki poprawi³a siê bowiem z miejsca 9 w roku 2001 na 2 w 2002.

Powiat krapkowicki w roku 2001 zajmowa³ po- zycjê 3, natomiast w tegorocznym rankingu spad³ na 5. Przyczyn tego nale¿y upatrywaæ w wynikach z trzech obszarów: gospodarki (gdzie pozycja krap- kowickiego spad³a z 8 w roku 2001 na 10 w 2002), infrastruktury technicznej (z 3 na 5) oraz uwarunko- wañ demograficznych (z 6 na 8). Jak co roku powiat ten zajmuje jednak najwy¿sze w regionie lokaty w zakresie rynku pracy.

W trzeciej grupie powiatów znalaz³y siê: kluczborski, g³ubczycki, opolski i strzelecki. Pogorsze- niu, w porównaniu z poprzednim rokiem, uleg³a pozycja powiatu kluczborskiego (z pozycji 5 na 6), poprawi³a siê za to pozycja strzeleckiego (z 11 na 9).

Do najistotniejszych zmian jakie zanotowano w zakresie pozycji w rankingach tych powiatów, w po- równaniu z poprzednim rokiem, nale¿y zaliczyæ po- gorszenie siê sytuacji kluczborskiego w obszarze infrastruktury technicznej (z pozycji 7 roku 2001 na 9 w 2002), opolskiego w obszarze gospodarki (z 5 na 9) oraz g³ubczyckiego w rynku pracy (z 7 na 8). Po- prawê zanotowano natomiast w powiecie opolskim w obszarze uwarunkowañ demograficznych (z 7 na

T a b e l a 22 Wskanik rozwoju gospodarki

Lp. Powiaty Wartoæ

wskanika w 2002 r.

Ranking

2001 Ranking 2000

1. nyski 0,298 11 4

3. brzeski 0,218 1 2

4. g³ubczycki 0,181 3 3

7. oleski 0,128 6 6

9. opolski 0,097 5 1

11. prudnicki 0,023 10 9

REDNIA 0,154

GRUPY

I od 0,232 nyski, namys³owski

II od 0,155 do 0,231 brzeski, g³ubczycki, kluczborski III od 0,078 do 0,154 kêdzierzyñsko-kozielski, oleski,strzelecki, opolski, krapkowicki IV do 0,077 prudnicki

(5)

6), a tak¿e w zakresie infrastruktury technicznej w g³ubczyckim (z 11 na 8) i strzeleckim (z 6 na 3).

Powiat strzelecki odnotowa³ tak¿e poprawê sytuacji w zakresie rynku pracy (z pozycji 9 na 6).

Powiatami zajmuj¹cymi miejsce w IV grupie s¹ oleski i prudnicki. W roku 2001 ¿aden z nich nie znajdowa³ siê w tej grupie (choæ pozycja oleskiego nie zmieni³a siê w porównaniu do poprzedniego roku). Powiat prudnicki zajmuje ostatni¹ lokatê w dwóch analizowanych obszarach, tj. demografii i gospodarki. Na sytuacjê oleskiego wp³ywa jego plasowanie siê w III grupie w ka¿dym z czterech omawianych obszarów, ponadto w porównaniu z poprzednim okresem znacznie pogorszy³a siê jego pozycja w zakresie rynku pracy (z miejsca 4 na 9), pomimo poprawy o dwie pozycje w zakresie infrastruktury technicznej i trzy w obszarze uwarunko- wañ demograficznych.

Obszar: INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Pierwsze miejsce w zakresie infrastruktury technicznej w roku 2002 zajmuje powiat kêdzierzyñsko- -kozielski. Powiat ten zajmuje pierwsze miejsce w województwie pod wzglêdem wartoœci wskaŸni- ka liczby ludnoœci obs³ugiwanej przez oczyszczalnie œcieków i temu to w³aœnie wskaŸnikowi nale¿y przypisaæ najwiêkszy wp³yw na poprawê sytuacji tego powiatu w omawianym rankingu w porówna- niu z 2001 r. W tym¿e roku z us³ug oczyszczalni œcieków miejskich i wiejskich w tym powiecie ko- rzysta³o 52,2% mieszkañców, podczas gdy w 2002 ju¿ 66%.

W drugiej grupie powiatów znalaz³y siê: brzeski, strzelecki, krapkowicki, nyski i prudnicki. Na sytua- cjê powiatu brzeskiego, tj. jego spadek na 2 pozycjê wp³ynê³a bardziej poprawa sytuacji kêdzierzyñsko- kozielskiego ni¿ zmiany w wartoœciach wskaŸników w samym powiecie brzeskim. Pod wzglêdem wska- Ÿnika telefonizacji powiat ten nadal zajmuje 1 pozy- cjê w regionie, a gêstoœci dróg – 10 (pomimo spadku wartoœci tego wskaŸnika). Pomimo identycznych, jak przez rokiem (60,2% ogó³u mieszkañców), war- toœci wskaŸnika liczby ludnoœci obs³ugiwanej przez oczyszczalnie œcieków powiat ten spad³ w rankingu na 3 pozycjê – po wspomnianym ju¿ kêdzierzyñsko-

-kozielskim i nyskim (gdzie wartoœæ tego wskaŸnika wzros³a w porównaniu z poprzednim rokiem o blisko 7 pp.).

Kolejnym w tej grupie jest powiat strzelecki. W po- równaniu z poprzednim rokiem jego pozycja poprawi³a siê z miejsca 6 na 3. Charakteryzuje siê on naj- wiêksz¹ w województwie gêstoœci¹ dróg gminnych.

W krapkowickim wskaŸnik gêstoœci dróg jest trzeci co do wielkoœci w regionie, notuje siê tam ponadto wysoki (4 miejsce) wskaŸnik liczby ludnoœci obs³ugiwanej przez oczyszczalnie œcieków, który z kolei jest drugim co do wielkoœci w nyskim. Ostatni w tej grupie powiatów – prudnicki charakteryzuje siê 4 co do wielkoœci w regionie wskaŸnikiem gêstoœci dróg, 3 – telefonizacji oraz 6 oczyszczalni œcieków.

Trzeci¹ grupê powiatów otwiera zajmuj¹cy po- zycjê 7 powiat oleski, obok niego znajduj¹ siê tu równie¿ g³ubczycki, kluczborski i namys³owski. Po- zycja oleskiego poprawi³a siê w porównaniu z rokiem 2001 o 2 miejsca – z 9 na 7. Nie mo¿na jednak mówiæ o poprawie sytuacji, gdy¿ zmiany te zale¿ne by³y od klasyfikacji tego powiatu w zakresie warto- œci wskaŸnika telefonizacji na tle pozosta³ych po- wiatów. Analogiczna sytuacja dotyczy g³ubczyckiego (poprawa pozycji w rankingu z miejsca 11 na 8) oraz namys³owskiego, w którym wskaŸnik telefonizacji uleg³ w porównaniu z ubieg³ym rokiem zmnie- jszeniu, powoduj¹c spadek tego powiatu w ogólnym rankingu z pozycji 8 na 10.

Ostatnie miejsce w rankingu powiatów w obszarze infrastruktury zajmuje powiat opolski i w tym zakresie jego pozycja nie zmienia siê. Jest ona spowodowana najni¿szymi w regionie wartoœciami wskaŸnika liczby ludnoœci obs³ugiwanej przez oczyszczalnie œcieków oraz niskimi wartoœciami wskaŸnika telefonizacji.

Obszar: UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE Powiatem, który uplasowa³ siê najwy¿ej w rankingu (jedyny w I grupie powiatów) w obszarze uwarunkowañ demograficznych jest powiat namys³owski (zajmowa³ on równie¿ pozycjê pierwsz¹ w dotychczasowych rankingach). Jego wysoka lo- kata spowodowana jest najwy¿szymi w regionie wskaŸnikami zawartych ma³¿eñstw na 1000 ludno-

(6)

œci, przyrostu rzeczywistego oraz drugim pod wzglêdem wielkoœci wskaŸnikiem udzia³u dzieci i m³odzie¿y w strukturze ludnoœci, jak równie¿ prawie najni¿szym wspó³czynnikiem obci¹¿enia demograficznego.

Miejsca w drugiej grupie zajê³y powiaty: nyski, kluczborski i brzeski. Nale¿y zwróciæ uwagê na powiaty brzeski i nyski, które zamieni³y siê miejscami w porównaniu z poprzednimi rankingami (aktualnie brzeski zajmuje pozycjê czwart¹, a nyski drug¹, w latach 2000–2001 sytuacja kszta³towa³a siê od- wrotnie). Przyczyn¹ takiej zmiany mo¿e byæ kszta³towanie siê wskaŸnika liczby zawartych ma³¿eñstw na 1000 ludnoœci, który w brzeskim w porównaniu z poprzednim rokiem zmniejszy³ siê, natomiast w nyskim wzrós³. Drug¹ kwesti¹ jest zna- czne pogorszenia siê wskaŸnika przyrostu rzeczywistego ludnoœci w powiecie brzeskim. W roku 2001 r.

powiat tan by³ jedynym, w którym zanotowano do- datni wskaŸnik przyrostu liczby ludnoœci, natomiast w 2002 ukszta³towa³ siê on ju¿ na poziomie -3,9‰, co by³o dopiero czwartym wynikiem w wojewó- dztwie²¹.

W trzeciej grupie powiatów znalaz³y siê: oleski, opolski, g³ubczycki, krapkowicki, strzelecki oraz kêdzierzyñsko-kozielski. Swoj¹ pozycjê w porów- naniu z poprzednim rokiem poprawi³ powiat oleski – z 8 na 5, pogorszy³ natomiast krapkowicki z 6 na 8 oraz g³ubczycki z 5 na 7. W grupie tej swoj¹ lokatê poprawi³ równie¿ powiat opolski (który przesun¹³ siê z miejsca 7 w roku 2001 i 8 w 2000 na 6 w 2002).

W ostatniej grupie powiatów plasuje siê powiat prudnicki, zajmuj¹c analogiczn¹ pozycjê jak przed rokiem. W powiecie tym notuje siê najwy¿szy wspó³czynnik obci¹¿enia demograficznego, prawie najni¿szy²²przyrost rzeczywisty ludnoœci oraz nisk¹ wartoœæ wskaŸnika zawartych ma³¿eñstw, jak rów- nie¿ udzia³u dzieci i m³odzie¿y na 1000 ludnoœci.

Obszar: RYNEK PRACY

W obszarze rynku pracy nie zanotowano ¿ad- nych zmian w zakresie pierwszych trzech miejsc.

Analogicznie jak w poprzednich latach zajmuj¹ je

powiaty: krapkowicki i kêdzierzyñsko-kozielski (w grupie I) oraz opolski (w grupie II). Powiat krapkowicki charakteryzuje siê najni¿szym wskaŸni- kiem bezrobocia oraz udzia³em bezrobotnych bez sta¿u pracy w ogólnej ich liczbie, wysoka jest tam ponadto liczba pracuj¹cych w porównaniu do lud- noœci w wieku produkcyjnym. Powiat kêdzierzyñ- sko-kozielski to najwy¿sza liczba pracuj¹cych, poza tym korzystna struktura bezrobotnych – tj. niski udzia³ d³ugotrwale bezrobotnych oraz absolwentów.

Natomiast powiat opolski to najni¿szy udzia³ bezrobotnych bez sta¿u pracy.

W drugiej grupie powiatów, obok omówionego ju¿ opolskiego znalaz³ siê powiat nyski. Jego sytuacja jest o tyle specyficzna, ¿e jest to obszar o najwy-

¿szym wskaŸniku bezrobocia, przekraczaj¹cym dwu- krotnie œredni¹ dla województwa. Notuje siê tam jednak najni¿szy w regionie udzia³ absolwentów w strukturze bezrobotnych (który ponadto w porównaniu z poprzednim rokiem bardzo siê zmniejszy³), pozosta³e wskaŸniki oscyluj¹ wokó³ œredniej dla województwa, co w ogólnym rozrachunku plasuje ten powiat na czwartym miejscu w województwie.

W trzeciej grupie znajduj¹ siê powiaty: prudnicki, strzelecki, brzeski, g³ubczycki i oleski. W po- równaniu z poprzednim rokiem swoj¹ pozycjê naj- bardziej poprawi³ powiat strzelecki (z 9 na 6). Jest to jeden z niewielu obszarów, gdzie nie zanotowano wzrostu wskaŸnika bezrobocia w porównaniu z poprzednim rokiem (ukszta³towa³ siê na tym samym poziomie²³). Poprawi³a siê sytuacja w zakresie struktury bezrobotnych, m.in. absolwentów i d³ugotrwale bezrobotnych.

Czwarta grupa obejmuje dwa powiaty: namys³owski i kluczborski. W namys³owskim obok wysokiego wskaŸnika bezrobocia i niskiej liczby pracuj¹cych notuje siê niski udzia³ bezrobotnych bez sta¿u pracy oraz absolwentów w ogólnej liczbie pozostaj¹cych bez pracy. W kluczborskim natomiast niekorzystnie kszta³tuj¹ siê wskaŸniki d³ugotrwale bezrobotnych oraz bezrobotnych absolwen- tów – s¹ prawie najwy¿sze w województwie.

21Po powiatach: namys³owskim, opolskim oraz nyskim.

22Po krapkowickim.

23 Analogiczn¹ sytuacjê zanotowano w namys³owskim, natomiast w oleskim wskanik ten by³ ni¿szy ni¿ rok wczeniej.

(7)

Obszar: GOSPODARKA

W pierwszej grupie powiatów znalaz³y siê nyski i namys³owski. S¹ to powiaty, które do tej pory nie zajmowa³y tak wysokich miejsc w rankingach (nyski w 2001 r. by³ na miejscu 11, namys³owski na 9, w roku 2000 powiaty te plasowa³y siê odpowiednio na miejscach: 4 i 8). W obu tych powiatach nast¹pi³a zdecydowana poprawa sytuacji, a wp³yw na to mia³y inne wielkoœci. W nyskim, w porównaniu z ubieg³ym rokiem, zanotowano wzrost wskaŸnika liczby mieszkañ oddanych do u¿ytku (ponaddwu- ipó³krotnie) i pod wzglêdem tego wskaŸnika powiat ten plasuje siê najwy¿ej w województwie (rok wczeœniej zajmowa³ dopiero 6 pozycjê). Zanotowa- no tam równie¿ wzrost wskaŸnika dochodów w³asnych powiatu. W namys³owskim natomiast o ponad po³owê w porównaniu z poprzednim rokiem zwiê- kszy³a siê wartoœæ wskaŸnika dochodów w³asnych bud¿etu powiatu w przeliczeniu na 1 mieszkañca – i pod tym wzglêdem powiat zajmuje pierwsz¹ pozy- cjê w regionie. Nale¿y ponadto zauwa¿yæ, ¿e w namys³owskim nie wzrós³ w porównaniu z poprzednim rokiem wskaŸnik bezrobocia. Powiaty te wy- sunê³y siê wiêc na pierwsze miejsca w rankingu przede wszystkim przez osi¹gniêcie najwy¿szych w regionie wartoœci jednego ze wskaŸników.

W drugiej grupie powiatów znalaz³y siê; brzeski, g³ubczycki i kluczborski. Powiat brzeski zajmowa³ do tej pory miejsca w pierwszej grupie powiatów (w roku 2001 – 1 pozycjê, w 2000 – 2). Charaktery- zuje siê on najwy¿szym w regionie wskaŸnikiem

przedsiêbiorczoœci, trzeci co do wielkoœci jest tu wskaŸnik liczby mieszkañ oddanych do u¿ytku, a czwarty – dochodów bud¿etu. W g³ubczyckim notuje siê drugi co do wielkoœci, a w kluczborskim trzeci wskaŸnik dochodów w³asnych bud¿etu.

W trzeciej grupie powiatów ulokowa³y siê: kê- dzierzyñsko-kozielski, oleski, strzelecki, opolski oraz krapkowicki. Na szczególn¹ uwagê zas³uguje powiat kêdzierzyñsko-kozielski, który w ubieg³oro- cznym rankingu zajmowa³ pozycjê drug¹, podczas gdy aktualnie spad³ na 6. Przyczyna le¿y w o wiele mniejszej liczbie mieszkañ oddanych do u¿ytku w roku 2002, ni¿ w 2001 (72 wobec 125), co spowodowa³o zmniejszenie siê wskaŸnika liczby mieszkañ na 1000 zawartych ma³¿eñstw. W powiecie tym zanotowano ponadto jeden z wy¿szych wzrostów wskaŸnika bezrobocia (o 1,5 pp.), co spowodowa³o jego przesuniêcie w klasyfikacji powiatów pod wzglêdem tego wskaŸnika (z pozycji 3 w 2001 r. na 5 w 2002 r.).

Na ostatnim miejscu w rankingu znajduje siê powiat prudnicki. Dane u¿yte do obliczeñ wskaŸnika w obszarze gospodarki w tym powiecie wykaza³y,

¿e zajmuje on 6 miejsce w rankingu pod wzglêdem wskaŸnika bezrobocia, natomiast 8 w przypadku pozosta³ych wskaŸników, u¿ytych do obliczeñ w tym obszarze.

Mapy 6–10 przedstawiaj¹ kszta³towanie siê omawianych wskaŸników dla poszczególnych po- wiatów województwa opolskiego.

(8)

r ó d ³ o: Opracowanie w³asne.

Mapa 6. Klasyfikacja powiatów województwa opolskiego na podstawie syntetycznego wskanika rozwoju spo³eczno-gospodarczego

od 0,285

od 0,190 do 0,284 od 0,096 do 0,189 do 0,095

G³ubczycki

Oleski

Krapkowicki

g³ubczycki

strzelecki brzeski

oleski

prudnicki namys³owski

kluczborski

krapkowicki opolski

kêdzierzyñsko -kozielski

nyski

Opole

woj.

dolnoœl¹skie

woj. wielkopolskie

woj. ³ódzkie

woj.

œl¹skie

R EP U B LI K A

C ZE S K A

(9)

od 0,596

od 0,398 do 0,595 od 0,199 do 0,397 do 0,198

G³ubczycki

Oleski

Krapkowicki

g³ubczycki

strzelecki brzeski

oleski

prudnicki namys³owski

kluczborski

krapkowicki opolski

kêdzierzyñsko -kozielski

nyski

Opole

woj.

dolnoœl¹skie

woj. wielkopolskie

woj. ³ódzkie

woj.

œl¹skie

R EP U B LI K A

C ZE S K A

Mapa 7. Klasyfikacja powiatów województwa opolskiego na podstawie wskanika rozwoju obszar infrastruktura techniczna

(10)

od 0,558

od 0,372 do 0,557 od 0,187 do 0,371 do 0,186

G³ubczycki

Oleski

Krapkowicki

g³ubczycki

strzelecki brzeski

oleski

prudnicki namys³owski

kluczborski

krapkowicki opolski

kêdzierzyñsko -kozielski

nyski

Opole

woj.

dolnoœl¹skie

woj. wielkopolskie

woj. ³ódzkie

woj.

œl¹skie

R EP U B LI K A

C ZE S K A

Mapa 8. Klasyfikacja powiatów województwa opolskiego na podstawie wskanika rozwoju obszar uwarunkowania demograficzne

(11)

od 0,384

od 0,256 do 0,383 od 0,129 do 0,255 do 0,128

G³ubczycki

Oleski

Krapkowicki

g³ubczycki

strzelecki brzeski

oleski

prudnicki namys³owski

kluczborski

krapkowicki opolski

kêdzierzyñsko -kozielski

nyski

Opole

woj . dol n

oœ l ¹

ski e

woj. wielkopolskie

woj. ³ódzkie

w oj.œ

l¹skie

REPUB

L IKA CZES

KA

r ó d ³ o: Opracowanie w³asne

Mapa 9. Klasyfikacja powiatów województwa opolskiego na podstawie wskanika rozwoju obszar rynek pracy

(12)

od 0,232

od 0,155 do 0,231 od 0,078 do 0,154 do 0,077

G³ubczycki

Oleski

Krapkowicki

g³ubczycki

strzelecki brzeski

oleski

prudnicki namys³owski

kluczborski

krapkowicki opolski

kêdzierzyñsko -kozielski

nyski

Opole

woj . dol n

oœ l ¹

ski e

woj. wielkopolskie

woj. ³ódzkie

w oj.œ

l¹skie

REPUB

L IKA CZES

KA

r ó d ³ o: Opracowanie w³asne

Mapa 10. Klasyfikacja powiatów województwa opolskiego na podstawie wskanika rozwoju obszar gospodarka