Detektywie, zgłoś się!

(1)

Detektywie, zgłoś się!

Zasób zawiera fragment książki Edmunda Niziurskiego pt. „Niewiarygodne przygody Marka Piegusa”. Ćwiczenie połączone z graﬁkami, na których podstawie uczeń określa funkcję informacji oraz ćwiczenie polegające na rozwiązaniu szyfru przy pomocy działań

matematycznych.

Zasób składa się z krótkiego biogramu Edmunda Niziurskiego i kolorowej fotograﬁi pisarza.

Ćwiczenia interaktywne i polecenia otwarte sprawdzają znajomość fragmentu "Niewiarygodnych przygód Marka Piegusa” E.

Nizurskiego. Uczeń tworzy dziennik śledczy, określa cechy bohaterów, szyfruje zdania.

Detektywie, zgłoś się!

(2)

Przed tobą zadanie specjalne. Wciel się w rolę detektywa i rozszyfruj poniższą wiadomość. To nie będzie takie łatwe… Przynajmniej do momentu, w którym otrzymasz wskazówki od Marka Piegusa i Pumeksa. Możesz wrócić do tego zadania pod koniec zajęć. Powodzenia!

Ćwiczenie 1

W każdym rzędzie obrazków ukryta jest litera. Odgadniesz ją, kiedy wykonasz działania matematyczne, jakie wskazuje szyfr. Ich wynik odpowiada konkretnym literom alfabetu. Jakim? Zajrzyj do ściągawki pod obrazkami… Zapisuj kolejne działania lub wskazane liczby i odpowiadające im litery tutaj lub w zeszycie.

Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 2

Przyjrzyj się obrazkom i powiedz, co je łączy. Jakim słowem można określić je wszystkie?

Jakie funkcje pełnią informacje przedstawione na obrazkach?

Wymień sytuacje, kiedy posługiwanie się podobnymi formami przekazywania informacji może się okazać potrzebne.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://epodreczniki.pl/b/PpKHQQ0Z3

Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Uzupełnij

(3)

Ćwiczenie 3

Przeczytaj fragment książki Edmunda Niziurskiego pt. „Niewiarygodne przygody Marka Piegusa”. Zachowaj czujność: gdzieś w tekście ukryty jest klucz do rozwiązania zagadki...

Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0

Edmund Niziurski

Szyfr ﬁzjologiczny

– Nowy dyżurny?

– Tak jest, proszę kolegi.

– Nie wyglądasz mi zbyt mądrze – wycedził. – Wiesz, kto ja jestem? – zapytał groźnie.

– Ko... kolega jest przerośniętym Pumeksem, wyczynowcem – odrzekłem, czując, że nogi uginają się pode mną.

– Nieścisłe. Jestem Pumeksem Drugim – wbił we mnie bawoli wzrok. – Jestem Pumeksem Drugim i w ten sposób odróżniam się od mojego brata z jedenastej, Pumeksa Pierwszego, który zresztą nie dorasta mi do pięt. Powtórz!

– Kolega jest Pumeksem Drugim. W ten sposób kolega odróżnia się od swojego brata, Pumeksa Pierwszego, z jedenastej, który zresztą nie dorasta koledze do pięt.

– Dobrze! Podpowiadać umiesz?

– Tak, ale...

– Pytam, czy umiesz podpowiadać szyfrem ﬁzjologicznym!

– Logicznym... Nie... nie słyszałem o czymś takim, proszę kolegi – przełknąłem ślinę przez ściśnięte gardło.

– No, to uważaj – Pumeks II przeszywał mnie swym bawolim wzrokiem. – Musisz się tego nauczyć.

Dyżurni zawsze podpowiadają mi moim specjalnym szyfrem ﬁzjologicznym. Zapamiętaj sygnały. Dotknąć czoła znaczy „jeden”, dotknąć nosa – „dwa”, dotknąć brody – „trzy”, dotknąć ucha – „cztery”, nadąć policzki – „pięć”, zrobić ryjek – „sześć”, zęby wyszczerzyć – „siedem”, język pokazać – „osiem”, kaszlnąć –

„dziewięć”, ziewnąć – „zero”, drapać się jedną ręką – „odjąć”, drapać się dwoma rękami – „dodać”, pięść pokazać – „pomnożyć”, dwie pięści pokazać – „podzielić”...

– Kolega żartuje! Ja mam to wszystko robić? – wybełkotałem.

– A kto? Duch Święty? – zmarszczył się Pumeks II. – A teraz powtórz! Chcę sprawdzić, czy zapamiętałeś.

– Zrobić ryjek – „sześć”... zrobić ryjek – „sześć” – powtarzałem ogłupiały.

– Tylko o ryjku zapamiętałeś – rozzłościł się Pumeks II – co za cymbał! Uważaj, nadaję sygnał!

Nadął policzki, podrapał się w głowę dwiema rękami, a potem wyszczerzył zęby.

– No, co ja zrobiłem? – zapytał.

– Małpę.

“



 



(4)

Mariusz Kubik, licencja: CC BY 2.5

Edmund Niziurski

1925–2013

Polski pisarz, scenarzysta, dramaturg, a także socjolog i prawnik. Popularny autor powieści dla dzieci i młodzieży. Napisał m.in. „Księgę urwisów”, „Sposób na Alcybiadesa” oraz „Awanturę w Niekłaju”.

– Ech, ty idioto, zrobiłem działanie.

– Tak jest, działanie – powtórzyłem szybko.

Pumeks II spojrzał na mnie ciężkim wzrokiem.

– Od razu zauważyłem, że nie jesteś zbyt inteligentny. Ale to nic – sięgnął do kieszeni i wręczył mi kartkę papieru – tu jest spis sygnałów. Przepiszesz sobie i wkujesz na przerwie. Jak mnie Pitagoras weźmie do tablicy, będziesz sygnalizował z ławki. Ale pamiętaj, jak się omylisz, zostanie z ciebie mokra plama, rozumiesz?

– Ro... rozumiem.

– No, to pamiętaj! – powtórzył rozwlekle bardzo nosowym głosem, który nie wróżył nic dobrego, i dla zachęty obdarzył mnie małym kuksańcem pod żebro. [...]

Do klasy wszedł Pitagoras. [...]

– A teraz wszyscy na miejsca. Do tablicy przyjdzie Pumeks.

Pumeks II wyszedł z ławki. Mijając mnie, ścisnął boleśnie i znacząco moje ramię.

– Pumeks, rozwiążesz zadanie dziewiąte z podręcznika – Pitagoras wręczył mu książkę.

Pumeks II przeczytał, stanął bezradnie i zaczął mrugać na mnie swoim bawolim okiem. Udałem, że nie widzę, Czesiek trącił mnie łokciem. Zacząłem więc podpowiadać ﬁzjologicznie. Dotknąłem czoła, nosa, brody, pokazałem język, pokazałem pięść, zrobiłem ryjek, wyszczerzyłem zęby.

Pitagoras patrzył na mnie z osłupieniem, założył okulary, jakby jeszcze nie dowierzał, wreszcie wybiegł zza katedry.

– Dyżurny Piegus! Co się z tobą dzieje?

Wstałem gwałtownie.

– Twój dzienniczek!

Roztrzęsiony sięgnąłem pod pulpit.

(5)

Ćwiczenie 4

Ćwiczenie 5

Przeprowadźcie krótkie śledztwo literackie. Odpowiedzi na poniższe pytania i polecenia zanotujcie w zeszytach lub na kartkach, tworząc

„Dziennik śledczy” z następującymi rubrykami:

Rysopisy bohaterów Zeznanie narratora Uwagi

Szczegóły śledztwa

Kto jest głównym bohaterem tekstu Edmunda Niziurskiego pt. „Szyfr ﬁzjologiczny”?

Przedstawcie tę postać. Z poniższej listy wybierzcie wyrazy, które najlepiej ukazują jej cechy charakteru. Uzasadnijcie swój wybór.

bojaźliwy, odważny, silny, agresywny, naiwny, ufny, śmiały, twardy, kłótliwy, łagodny, potulny, złośliwy

Kim jest Pumeks II? Jakie słowa najlepiej określają cechy języka używanego przez tę postać?

Kto opowiada przygody głównego bohatera, czyli kto jest narratorem opowiadania? Wskażcie odpowiednie fragmenty tekstu uzasadniające waszą odpowiedź.

Który z bohaterów wzbudza waszą sympa ę? Uzasadnijcie dlaczego.

Jaką informację przekazał Piegus szyfrem ﬁzjologicznym? Zapiszcie w zeszytach odpowiednie działanie matematyczne.

Jak sądzisz, co oznacza słowo „ﬁzjologiczny”?

Dotyczący zajęć z wychowania ﬁzycznego.

Dotyczący praw ﬁzyki i logiki.

Dotyczący praw ﬁzyki.

Dotyczący naturalnych czynności organizmu.



(6)

Ćwiczenie 6

Wyobraź sobie, że jesteś bohaterem utworu: kolejno Pitagorasem, Cześkiem i Pumeksem II. Których wyrażeń użyłby każdy z nich, opowiadając wydarzenia z lekcji matematyki?

karygodny wybryk, nie móc zrozumieć, dawać sygnały, trącić łokciem, pokładać się ze śmiechu, skandaliczne zachowanie, czekać na reakcję, czekać na pomoc, osłupienie

Pitagoras

Czesiek

Pumeks II

Ćwiczenie 7

Spróbuj przekazać szyfrem Pumeksa II jakieś proste działanie koleżankom i kolegom w klasie. Możecie podzielić się na grupy. Ta grupa, która jako pierwsza poprawnie rozwiąże działanie, otrzymuje punkt. Drużyna, która zdobędzie najwięcej punktów – wygrywa.

Ćwiczenie 8

Spróbujcie odczytać głośno zdania napisane szyfrem:

1)

kaje-kaśli-kabę-kadziesz-kacier-kapli-kawie-kaćwi-kaczył-kabę-kadziesz-kamógł-kamó-kawić-kawten-kaspo-kasób-kabar-kadzo-kaszyb-kako!

fitwo-fija-fibab-ficia-fimo-fiże-fiznać-fiten-fiszyfr-fiu-fiwa-fiżaj 2) Tok typa, ein bidzął

Zapiszcie w zeszytach odszyfrowane zdania.

Przedstawcie się, wykorzystując własny szyfr.

Porozmawiajcie na dowolny temat, posługując się wybranym szyfrem.

Ćwiczenie 9

Pismo jest także jednym ze sposobów kodowania. Jak sądzisz, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby system znaków pisanych był zrozumiały dla czytającego? Odczytaj tekst w ramce: co cię w nim zaskoczyło?

(7)

Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 10

Teraz możesz śmiało przystąpić do rozwiązania zagadki przedstawionej na początku lekcji! Zapisz tutaj lub w zeszycie wyraz, który jest jej rozwiązaniem.

Uzupełnij