DIAGNOZA CIL DĘBIEC WSTĘP I ŹRÓDŁĄ. Urszula Ziober Stowarzyszenie Zielona Grupa

Urszula Ziober

Stowarzyszenie Zielona Grupa

DIAGNOZA – CIL DĘBIEC

WSTĘP I ŹRÓDŁĄ

W trakcie opracowywania diagnozy korzystałam ze zróżnicowanych źródeł:

1. Dokument pt. „Wstępna mapa zasobów” przygotowany przez Agatę Mielech (Organizator Społeczności Lokalnej z ramienia MOPR)

2. Wywiady z mieszkańcami.

Staraliśmy się uzyskać szerokie spektrum wywiadów. Dlatego też jako rozmówców wybieraliśmy osoby w różny sposób powiązane z Dębcem, różnej płci, w różnym wieku. Są wśród nich m.in.

radny osiedlowy, młoda mama od niedawna mieszkająca na Dębcu, seniorzy mieszkający na Dębcu od początku istnienia osiedla, sprzedawcy z rynku dębieckiego, aktywistka lokalna, prezes Stowarzyszenia Miłośników Dębiny. Łącznie przeprowadziliśmy wywiady z ponad dwudziestoma osobami.

3. Warsztaty wspomnieniowe i spacer sentymentalny.

Zorganizowaliśmy spacer po miejscach, które dawniej były ważne dla mieszkańców, ale dziś już nie istnieją. Aby przygotować trasę spaceru przeprowadziliśmy 4 warsztaty dla seniorów, podczas których nagrywaliśmy ich wspomnienia związane z Dębcem. Również podczas spaceru

nagrywaliśmy dodatkowe wspomienia.

4. Informacje historyczne pozyskałam z dostępnej literatury (m.in. Kronika Miasta Poznania 2004 Nr1; Dębiec) oraz z bezpośredniej rozmowy z przewodnikiem miejskim Piotrem Ciesielskim i dwóch spacerów, które przeprowadził w przestrzeni Dębca (w 2018 i 2019 roku).

W ramach jednego z realizowanych projektów Stowarzyszenia zorganizowaliśmy warsztaty wspominkowe dla seniorów oraz spacer sentymentalny po Dębcu. Pokazywaliśmy miejsca szczególnie istotne dla mieszkańców, których niestety już nie ma. Stworzyliśmy specjalną mapę oraz trasę spacerową, która wkrótce będzie dostępna także przez stronę internetową w wersji audio. Na spacer zaprosiliśmy nie tylko mieszkańców Dębca, ale także mieszkańców Poznania.

Wzięło w nim udział ok. 30 osób. Jedną z dwóch osób prowadzących spacer była mieszkanka Dębca.

5. Część diagnozy wynika z naszych własnych obserwacji podczas pracy na Dębcu.

I. OPIS TERENU DZIAŁAŃ

Tereny Dębca rozciągają się od południowych granic z podmiejskim Luboniem, przez

zachodnie granice ze Świerczewem i wschodnie ze Starołęką oraz rzeką Wartą, aż na północ do torów między stacjami kolejowymi Poznań-Wrocław i Poznań-Kluczbork, graniczących z Wildą.

Właśnie ten ostatni fragment jest najbardziej problematyczny. Ulicą oddzielającą Dębiec od Wildy jest ulica Wspólna. Historycznie teren ten należał również do Dębca. Jest to więc poniekąd rejon

„sporny”. Najbardziej jednak widoczną i charakterystyczną granicą są tory kolejowe, które dzielą mieszkańców na tych, którzy mieszkają „przed torami” i na tych, którzy mieszkają „za torami”.

CIL Dębiec z siedzibą w Domu Sąsiedzkim przy ul. Bukowej 2A, znajduje się mniej więcej w centralnej części dzielnicy. Dzięki temu mamy kontakt zarówno z mieszkańcami osiedla Dębina jak i Klinu Dębieckiego.

1. NAZEWNICTWO I PODZIAŁY ADMINISTARCYJNE:

Wg Systemu Informacji Miejskiej Osiedle Zielony Dębiec jest podzielone na trzy jednostki obszarowe:

Dębiec, Debina i osiedle Dębina.

- Dębiec - historyczna część miasta Poznania, położona na osiedlach samorządowych Zielony Dębiec i Świerczewo oraz Wilda. Została ona przyłączona do Poznania w 1925 r. Jej integralną częścią jest tzw.

Klin Dębiecki.

- Klin Dębiecki - zbiorcza nazwa na zespół osiedli mieszkaniowych zlokalizowanych w Poznaniu, w południowej części Dębca, przy granicy z Luboniem, pomiędzy ulicami Dolna Wilda, 28 Czerwca 1956r. (dawniej Dębiecka, Dzierżyńskiego) i torowiskami kolejowymi od stacji Poznań Dębiec do Mostu Dębińskiego. Do tego terenu należy także nowowybudowane osiedle mieszkaniowe Red Park.

- Dębina - obejmuje tereny zielone nad rzeką Wartą (część tzw. południowego klina zieleni miasta Poznania) oraz osiedla mieszkaniowe. Północną część Dębiny stanowią Bielniki – tereny ROD. Na Dębinie znajduje się również ujęcie wody pitnej dla miasta Poznania, węzeł autostrady A2 Poznań Luboń oraz przystanek kolejowy Poznań Dębina (na linii Kluczbork-Poznań). Mostem kolejowym wraz z kładką dla pieszych łączy się z prawobrzeżną częścią miasta Poznania – Starołęką.

- Osiedle Dębina – tereny południowe ograniczone ulicami Łozowa, Orzechowa i Osiedle Dębina.

Znajdują się tam m.in. wysokościowce budowane w latach 80. Terenem tym zarządza Spółdzielnia Mieszkaniowa „Dębina”.

Między poszczególnymi rejonami widoczne są liczne podziały społeczne i konflikty.

Pan Andrzej: ul. Łozowa oddzielała dwa Dębce. Z jednej strony była spółdzielnia, a z drugiej budynki komunalne. I nigdy nie było tak, że ci z jednej strony Łozowej kumplowali się z tymi z drugiej strony.

Ten stan rzeczy uwidoczniły np. nasze działania z 2018 roku, gdy prowadziłyśmy cykl przedstawień teatralnych w plenerze w kilku lokalizacjach Dębca. Było to 10 różnych przedstawień i mimo, że w

każdej lokalizacji miałyśmy część stałej widowni, to jednak nie przechodziła ona z jednej lokalizacji na drugą mimo posiadania całego harmonogramu.

Pan Paweł: Tu jest cisza, spokój. Nie czuje się tego gwaru samochodowego. (…) Można się tu czuć bezpiecznie. Nie słyszy się o żadnych ekscesach.

Pani Teresa : Ja tu się przyzwyczaiłam i nie chciałabym zamienić na inne osiedle. (…) Na zdrowiu trochę podupadam, a tu wszystko jest na miejscu. Szpital blisko, na piechotę mogę iść. Tu jest wszystkiego tak pełno, że czasem się dziwię, czy na innych osiedlach też tak wszystko jest.

Osiedle Zielony Dębiec było w okresie swojego powstawania szczytem osiągnięć urbanistycznych.

Zostało świetnie zaprojektowane pod względem funkcjonalności, dostępności i samowystarczalności (szkoły, przedszkola, żłobki, służba zdrowia). Mimo że z powodu braku środków od lat 60.

zrezygnowano z niektórych elementów: mieszkania zaczęto budować mniejsze i gorzej wyposażone, to i tak na tle innych osiedli wypada bardzo dobrze. Dębiec wg planów podzielony był na kilka kolonii, z których każda miała inny charakter i funkcję. Jedną z nich była np. kolonia usługowa, gdzie poza sklepami i placówkami oświatowymi zaplanowano także Pałac Ludowy, a w nim m.in. bibliotekę, salę konferencyjną, dom kultury. Niestety tej części nigdy nie zrealizowano, co jest widoczne właściwie do dzisiaj. Dopóki nie powstał Dom Sąsiedzki – oferta kulturalna w tej części miasta była bardzo

ograniczona. Jednocześnie z powodu oddalenia od centrum oraz ograniczeń ekonomicznych, wielu mieszkańców było całkowicie odciętych od dostępu od kultury. Nasiliło się to szczególnie od lat 90.

(wcześniej istniał np. Klub Młodzieżowy Komar i Centrum Rekreacji i Rozrywki na ul. Osinowej).

Nie znaczy to jednak, że osiedle nie boryka się w tej chwili z różnymi problemami natury infrastrukturalnej (zniszczone, zaniedbane chodniki i niektóre grunty), ale także społecznej.

Pan Andrzej (spółdzielnia mieszkaniowa): Dębiec się zmienia. Jest coraz więcej mieszkań na wynajem. Więc sporo ludzi już się tak nie utożsamia z tym miejscem, bo wiedzą, że są tu tylko na chwilę.

Pan Andrzej: Dużo jest ludzi roszczeniowych i to zniechęca. Narzekają, ale sami nie chcą nic robić dla społeczeństwa.

2. ŚREDNIE ODLEGŁOŚCI NA DĘBCU:

- średnia odległość między Targowiskiem Racjonalizatorów (Rynek Dębiecki) a Klubem Osiedlowym DĘBCZAK (os. Dębina): ok. 0,45 km

- średnia odległość między Rynkiem Dębieckim a Rynkiem Wildeckim: ok. 3,25 km - średnia odległość między Klubem Osiedlowym DĘBCZAK (os. Dębina)

a Rynkiem Dębieckim: ok. 3,70 km

- średnia odległość między Rynkiem Dębieckim a Centrum (ul. Królowej Jadwigi):

ok. 4,10 km

- średnia odległość między Klubem Osiedlowym DĘBCZAK (os. Dębina) a Centrum (ul. Królowej Jadwigi): 4,55 km

3. ZASIĘG KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ:

- pętla tramwajowa linii 2, 10, 29 (w kierunku Centrum)

- przez Dębiec przebiegają trasy linii autobusowych (w kierunku Centrum i Lubonia): 49, 71, 76, 243, 603, 602, 610, 651, 614, 701; z wyszczególnieniem:

 ul. 28 Czerwca 1956 r. – przystanek „Dębiec” (602, 610, 651)

 os. Dębina – przystanek „os. Dębina” (71, 76, 243)

 ul. Azaliowa – przystanek „Azaliowa” (49)

Mapa z jednego ze spacerów, która obrazuje również przybliżony teren naszych działań.

4. Kanały informacyjne

Informacje o działaniach CIL i Domu Sąsiedzkiego przekazujemy poprzez plakaty i ulotki. Plakaty rozwieszamy w przestrzeni osiedla (tablice ogłoszeniowe Rady Osiedla, tablica na Ogrodzie Sąsiedzkim, na drzwiach pracowni, w kilku sklepach – np. lodziarnia Cytrynowa, sklep papierniczy przy ul. 28 czerwca 1956, sklep „U Sylwii”).

Oprócz tego Organizator Społeczności Lokalnej wysyła meiling do instytucji, rady osiedla, spółdzielni

itp.

Wszystkie informacje są również dostępne w internecie (na stronie www.zielonagrupa.pl oraz na fanpage’u stowarzyszenia).

Część informacji wysyłamy także do lokalnych mediów (np. telewizja WTK) oraz do osiedlowej gazetki (która ukazuje się, co 3 miesiące i jest darmowa).

Stosujemy również zaproszenia ustne i marketing szeptany (zwłaszcza jeśli chodzi o zaproszenia na warsztaty).

5. Osoby decyzyjne na terenie osiedla

 Krzysztof Kempski – Przewodniczący Rady Osiedla

 Piotr Ratajczak – Przewodniczący Zarządu Osiedla

 Zuzanna Poprawka – Radna Osiedlowa

 Piotr Mleczak – Radny Osiedlowy; Klub Biegacza

 Marek Szymański – Prezes Zarządu S.M. Dębina

 Krzysztof Mieszała – Wiceprezes Zarządu S.M. Dębina

 Ewa Parzych – Prezes Zarządu Dębieckiej S.M.

 Monika Michalak – dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 2

 ks. Marek Matyba – proboszcz parafii Św. Trójcy

 ks. Jacek Rogalski – proboszcz parafii Bł. Poznańskiej Piątki

 Andrzej Pietras – Prezes Zarządu S. Miłośników Dębiny 6. BIZNES

Lokalny biznes, to zarówno działalność na terenie dębieckiego Targowiska, jak i drobne

przedsiębiorstwa prywatne, również na zasadzie franczyzy, czy potężne przedsiębiorstwa o zasięgu ogólnomiejskim i międzynarodowym; m.in.:

 „AQUANET S.A.” – ul. Dolna Wilda 126

 C.H. „Galeria DĘBIEC” – ul. 28 Czerwca 1956 r. 384

 kompleks sklepów wielobranżowych – os. Dębina

 Targowisko Racjonalizatorów (Rynek Dębiecki) – ul. Racjonalizatorów

 Poczta Polska - ul. 28 Czerwca 1956 r. 309 / ul. Bukowa 4

 Hotel „Cezamet” – ul. Konarowa 8/10

 Supermarket „Biedronka” – ul. Żurawinowa 2

 Sklep „Żabka” – ul. Łozowa 103

 Sklep „Żabka” – ul. Racjonalizatorów 3

 Sklep „Stokrotka” – os. Dębina 105

 „Ania. Sklep Wielobranżowy” – os. Dębina 5

 „Piekarnia-Ciastkarnia KSIĄŻ” – ul. Łozowa 104

 „Piekarnia FAWOR” – ul. 28 Czerwca 1956 r. 346

 „Piekarnia Cukiernia Zagrodnicza” – ul. Racjonalizatorów 3

 „Bar Mleczny Kalina” – ul. Jaworowa 58

 „Spaghetti Bar Piccolo” – ul. Jaworowa 66

 P.P.H.U. „NAJDEREK” – os. Dębina 4/35

 Kiosk „Ruch S.A.”– ul. Racjonalizatorów 3

 Sklep Zoologiczny „Minima-ZOO” – ul. Racjonalizatorów 9

 Sklep „DOMAR” (AGD, RTV, MEBLE itp.) – ul. Racjonalizatorów 3

 „Apteka Apis” – os. Dębina 14

 „Na Tarasie. Apteka” – ul. Łozowa 92

 „Apteka Jaworowa” – ul. Jaworowa 66

 „Apteka Wielkopolska – Osinowa” – ul. Osinowa 14

„Apteka Wielkopolska – Dębiecka” – ul. 28 Czerwca 1956 r. 349

Na razie nie udało nam się nawiązać bliższej współpracy, poza możliwością wieszania plakatów informujących o naszych działaniach. W przyszłym roku planujemy nawiązać m.in. współpracę z Aquanetem na dostarczenie wody do podlewania Ogrodu Sąsiedzkiego. Mamy już przygotowany zbiornik i wiemy, że taka współpraca jest możliwa.

II. ZASOBY SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ

1. INSTYTUCJE I ORGANIZACJE

 Rada Osiedla Zielony Dębiec – os. Dębina 107

 spółdzielnie mieszkaniowe

 Spółdzielnia Mieszkaniowa DĘBINA – os. Dębina 106 - Klub Osiedlowy „DĘBCZAK” – os. Dębina 107 - przestrzeń lokalowa („dyżurna”) – os. Dębina 3

 Dębiecka Spółdzielnia Mieszkaniowa – ul. Racjonalizatorów 3

 Spółdzielnia Mieszkaniowa RED PARK – ul. 28 Czerwca 1956 r. 382

 żłobek

 Żłobek „Żurawinka” (Stowarzyszenie „Żurawinka” na rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym) – ul. Żurawinowa 5/7

 przedszkola

 Prywatne Przedszkole Integracyjno-Terapeutyczne „MIŚ” (Fundacja „MIŚ”) – ul. Łozowa 77

 Przedszkole nr 22 „Chatka Puchatka” – ul. Orzechowa 2b

 Przedszkole nr 41 „Wesoła Stacyjka” – ul. Łozowa 77

 Przedszkole nr 81 „Skrzata Dobrodzieja” – ul. Limbowa 2

 Przedszkole nr 112 „Mali Przyrodnicy” – ul. Osinowa 14a

 Przedszkole nr 188 „Dębowe Ludki” – os. Dębina 5

 szkoły podstawowe i średnie

 Szkoła Podstawowa nr 21 im. Filipiny Płaskowskiej – ul. Łozowa 77

 Szkoła Podstawowa nr 84 im. Tadeusza Kościuszki – ul. Św. Szczepana 3

 Wolna Szkoła Waldorfska – ul. Łozowa 77

 Gimnazjum nr 43 im. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk – ul. Łozowa 53

 Zespół Szkół Licealno-Technicznych – ul. 28 Czerwca 1956 r. 352/360

 Szkoła Aspirantów Państwowej Szkoły Pożarnej – ul. Czechosłowacka 27

 inne

 Filia 8 (dla dorosłych) / Filia 59 (dla dzieci) Biblioteki Raczyńskich – ul. Osinowa 14/16

 Harcerski Klub Łączności – ul. Osinowa 14/16

 Zespół Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych nr 2 – ul. 28 Czerwca 1956 r. 296/298

 Internat Zespołu Szkół Mistrzostwa Sportowego – ul. Orzechowa 2a

 parafie

 parafia pw. Św. Trójcy – ul. 28 Czerwca 1956 r. 328

 parafia pw. Bł. Poznańskiej Piątki – ul. Orzechowa 21a (obecnie, ul. Bł. Poznańskiej Piątki)

 opieka medyczna

 „Apimed. NZOZ. Wielospecjalistyczne gabinety lekarskie” – os. Dębina 103

 „Zdrowie. Przychodnia Lekarza Rodzinnego NZOZ” – ul. Osinowa 14

 „Bukowa-Med. Przychodnia lekarska” – ul. Bukowa 1

 organizacje społeczne

 Pracownia Kuniec Dymbiec (grupa nieformalna) – ul. Łozowa 77

 Klub Biegacza (grupa nieformalna)

 Fundacja Jak Malowana – os. Dębina 6

 Stowarzyszenie Miłośników Dębiny „LEŚNICZÓWKA” – ul. Ku Dębinie 2

 Dzienny Dom Pomocy „Słoneczna Przystań”

(Polski Komitet Pomocy Społecznej) – ul. Racjonalizatorów 3

 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Uni-Terra (Fundacja „MIŚ”) – ul. Łozowa 77

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzenie Umysłowym Koło w Poznaniu – ul. Św. Trójcy 22 / ul. Św. Szczepana 7a

1. HISTORIA SPOŁECZNOŚCI

Dębiec wyróżnia kontekst historyczny, jak również mieszkańcy; tj. intensywna wymiana

międzypokoleniowa. Charakteryzując ten obszar w kilku słowach, można zaznaczyć, iż początki Dębca datuje się na XVII/XVIII wiek, kiedy to w 1700 r. właściciel ziemski Michał Czenpiński wziął w

dzierżawę północne tereny dawnego Lubonia, budując tam folwark zwane Dębczenem, Dąbczynem lub Dębcem i sprowadzając chłopów polskich oraz rolników z Bambergu. Wiek XIX oznaczał natomiast dla Dębca budowę torów kolejowych, łącząc Poznań z Wrocławiem i Kluczborkiem; jak również budowę m.in. szkoły powszechnej, a już w latach 30. XX wieku lokalnej parafii rzymskokatolickiej.

Dębiec został przyłączony administracyjnie do Miasta w 1925 r., dzięki czemu gospodarstwa domowe zyskały gaz, elektryczność i kanalizację. Zaraz po II wojnie światowej Zakłady im. Hipolita Cegielskiego zdecydowały o wybudowaniu na terenie Dębca dużego osiedla mieszkaniowego dla swoich

pracowników, co zrealizowano na przestrzeni lat 50.-80. minionego wieku.

Mieszkańcy napływowi z drugiej połowy XX wieku to obecnie już seniorzy, stanowiący tym samym niezwykle wysoki wskaźnik populacji osób starszych (240 osób na 1000 mieszkańców; gdy ogólna liczba mieszkańców to ok. 12 500 tys. osób). Społeczność lokalną podzielić można na cztery charakterystyczne grupy:

1) mieszkańcy napływowi, w wieku produkcyjnym m.in. związani z osiedlem Red Park, jak również z całym obszarem, jednak sentymentalnie nie związani z tym obszarem (tzw. wymiana

transgeneracyjna, wynikająca ze sprzedaży bądź wynajmu mieszkań, zajmowanych przez pierwszych mieszkańców, obecnie w wieku senioralnym lub zmarłych);

2) mieszkańcy napływowi, jednak sentymentalnie związani z Dębcem przez wzgląd np. na rodziców, dziadków itp. (j.w.);

3) mieszkańcy napływowi w latach 50 - 80 XX w. w większości związani z Zakładami Cegielskiego, tzw.

„Cegielszczacy” lub Mleczarnią; obecnie w wieku senioralnym oraz ich potomkowie, nadal z tym obszarem związani;

4) mieszkańcy pokoleniowi, jednakże związani ze społecznością bamberską.

Społeczność bamberska, to ludność sprowadzona z Bambergii w Niemczech, na mocy porozumień między włodarzami miasta i biskupstw, w celu zasiedlenia terenów rolnych (jak również wzmocnienia potencjału liczebnego mieszkańców Poznania). Powstanie trwałych osiedli ludności bamberskiej miało miejsce w XVIII wieku. Asymilacja Bambrów odbywała się za pomocą wspólnej parafii i szkoły oraz dzięki małżeństwom z Polakami. Był to proces świadomy i akceptowany.

Kilka dawnych bamberskich domów zachowało się po dziś dzień, m.in. dawny dom Trittów czy Paetzów. W rodzinach tych kultywowana jest też pamięć o tradycyjnych zwyczajach i strojach, chętnie prezentowanych podczas tematycznych wydarzeń.

2. MIEJSCA CHARAKTERYSTYCZNE

3. Rynek Racjonalizatorów (Rynek Dębiecki; tzw. Manhattan) 4. „blaszak” przy ul. Racjonalizatorów

5. „deptak” (przy ul. Jaworowej oraz przy ul. Bukowej) 6. Park Dębina (przy ul. Dolna Wilda)

7. Lasek Dębiecki (przy ul. 28 Czerwca 1956 r.) 8. Dworzec Kolejowy

9. Pętla Tramwajowa 10. parafia pw. Św. Trójcy

11. parafia pw. Bł. Poznańskiej Piątki

12. Dom Sąsiedzki (prowadzony przez Stowarzyszenie Zielona Grupa)

13. Ogród Sąsiedzki (prowadzony pod patronatem Stowarzyszenia Zielona Grupa)

 3. MIEJSCA SKUPIAJĄCE MIESZKAŃCÓW Dom Sąsiedzki

Jest to miejsce prowadzone przez Stowarzyszenie Zielona Grupa. Dom Sąsiedzki mieści się w lokalu przy ul. Bukowej 2a (pochodzącym z zasobów ZKZL). Został otwarty 16 kwietnia 2019 roku – jest to więc miejsce, które dopiero zakorzenia się w świadomości mieszkańców.

Wcześniej (2018 rok) Stowarzyszenie prowadziło liczne działania i inicjatywy na Dębcu w różnych lokalizacjach, współpracując z ten sposób z lokalnymi partnerami ( m.in. Pracownia Kuniec Dymbiec, parafia Błogosławionej Piątki, Klub Dębczak).

Pracownia znajduje się w lokalu, który ma swoją długą historię. Przede wszystkim w latach 50. i 60. Znajdowała się tu znana restauracja Nowy Świat, w której odbywały się m.in. sławne dancingi.

W tej chwili odbywają się tu warsztaty dla dzieci i rodzin (podróżniczo-kulinarne, plastyczne, edukacyjne, mindfulness), szkolenia dla dorosłych (szkolenia dla rodziców, szkolenia dla członków organizacji pozarządowych i wolontariuszy), przedstawienia, koncerty, wystawy (np. wystawa rękodzieła tworzonego przez mieszkańców Dębca, wystawa na temat historii Dębca), warsztaty i spotkania dla seniorów. Inicjatywy prowadzone są przez animatorów stowarzyszenia, zapraszanych gości-ekspertów, ale również przez lokalnych liderów i członków społeczności dębieckiej (inicjatywy oddolne w ramach projektu CIL oraz Klub malucha).

Lokal został wyremontowany i wyposażony w całości z funduszy Stowarzyszenia Zielona Grupa. W remont częściowo zaangażowali się także mieszkańcy Dębca, którzy współpracowali z nami w 2018 roku. Otrzymaliśmy np. kredens pomalowany i odnowiony przez Dagmarę (która prowadzi warsztaty podróżniczo-kulinarne). Jeden z ojców dzieci uczęszczających na warsztaty położył płytki w łazience.

Kilka osób pomagało w odmalowaniu ścian. Otrzymaliśmy też trochę mebli i kwiaty Sporo osób przychodziło także, żeby życzyć nam powodzenia i dowiedzieć się kiedy zaczniemy działać.

Podczas otwarcia odwiedziło nas kilkadziesiąt osób. Przy okazji zorganizowaliśmy wiosenny kiermasz charytatywny, z którego fundusze (podobnie jak z kiermaszu bożonarodzeniowego) przekazaliśmy na leczenie jednej z naszych animatorek (mieszkanki Dębca).

Od kwietnia do końca października odbyła się ponad setka warsztatów, spotkań i szkoleń w Domu Sąsiedzkim. Poniżej przykładowe zdjęcia z warsztatów dla dzieci, warsztatów dla seniorów i warsztatów rodzinnych oraz grupy zabawowej.

W 2018 roku warsztaty dla mam z małymi dziećmi prowadzone były gościnnie w pomieszczeniach Pracowni Kuniec Dymbiec. Od kwietnia odbywają się już w Domu Sąsiedzkim, a od połowy

października uruchomiliśmy 2 grupę. Są to działania oddolne, w tej chwili niefinansowane z żadnego projektu.

Zorganizowaliśmy również wernisaż rękodzieła wykonanego przez mieszkańców Dębca, a w ramach dodatkowego uświetnienia tego wydarzenia wystąpił u nas zespół muzyczny Projekt Kobieta.

W ramach działań CIL w Domu Sąsiedzkim odbyło się także pierwsze spotkanie Partnerskie.

Kolejne spotkanie zorganizowaliśmy w parafii Błogosławionej Piątki, gdzie zostaliśmy zaproszeni z inicjatywy animatorki, która prowadzi tam grupę senioralną i klub malucha. Trzecie spotkanie planowane jest w szkole podstawowej (inicjatorką była z kolej nauczycielka i radna osiedlowa).

 Ogród Sąsiedzki

Ogród powstał na terenie dawnego dzikiego parkingu przy ul. Jaworowej 66. Jest to teren będący w zasobach ZKZL – został on użyczony mieszkańcom na stworzenie ogrodu

społecznego pod patronatem Stowarzyszenia Zielona Grupa. W 2018 roku prowadzone tu były pierwsze działania animacyjne – śniadania sąsiedzkie i pikniki międzypokoleniowe.

Jesienią 2018 roku w ramach projektu regrantingowego zostały zakupione pierwsze rośliny, narzędzia ogrodowe, postawiona wiata oraz drewniana szopka na narzędzia.

W 2019 roku (m.in. w ramach działań CIL) prowadzone były nadal animacje ogrodowe, warsztaty pikniki itp. Staraniem mieszkańców posadzono nowe kwiaty, powstały pierwsze grządki warzywno-owocowe oraz kuchnia błotna dla dzieci. Niestety zrodziły się również konflikty z niektórymi sąsiadami, którzy nie byli zadowoleni z wyglądu ogrodu. Głośno wyrażali swoje niezadowolenie np. z powodu chwastów, ale nie chcieli się też angażować w żadne działania. To, co z pewnością musi zostać wykonane w najbliższej przyszłości to szeroka

akcja informacyjna na temat tego, czym są ogrody społeczne w swojej istocie. Jednocześnie jeszcze w tym roku planujemy wywiesić na płocie zdjęcia, które będą ilustrowały to jak teren ogrodu zmieniał się od zeszłego roku, aby dobitnie pokazać efekty pracy wszystkich osób zaangażowanych w jego powstanie.

Od zeszłego roku istnieje również rozdźwięk między działaniami pewnej grupy mieszkańców (którzy wyszli z inicjatywą założenia ogrodu) a patronem ogrodu, czyli Stowarzyszeniem Zielona Grupa. Mianowicie: na wniosek mieszkańców ogród jest ogrodzony i otwierany tylko podczas zorganizowanych wydarzeń (np. pikników) lub też otwierany przez osoby

posiadające klucze do kłódki. Stowarzyszenie chciałoby otworzyć ogród tak, by był dostępny dla wszystkich mieszkańców. Niestety napotykamy tu na opór, gdyż osoby uczestniczące w jego powstawaniu boją się dewastacji i nie chcą się na to zgodzić. Od zeszłego roku

intensywnie pracujemy nad tym, aby wypracować w tym względzie jakiś kompromis. W 2019 roku udało się np. ustanowić opiekuna ogrodu (w ramach działań CIL), który miał dyżury (łącznie kilkadziesiąt godzin).

W 2018 roku prowadziliśmy głównie działania animacyjne w Ogrodzie. Odbywały się tam przedstawienia i warsztaty dla dzieci oraz pikniki sąsiedzkie.

W 2019 roku ogród rzeczywiście zaczął być przestrzenią wykorzystywaną przez mieszkańców.

Powstały pierwsze grządki (oddolna inicjatywa jednej z mieszkanek, wspierana przez nas.

Opiekun ogrodu – animatorka stowarzyszenia w ramach CIL pomagała w pieleniu grządek, podlewaniu i innych pracach porządkowych). Dzięki jej obecności ogród był otwierany również poza godzinami warsztatów i pikników. Dzięki temu pojawili się nowi użytkownicy. Jedną z nich była Pani Danusia, która bardzo mocno włączyła się w prace ogrodowe.

Pani Danusia stała się naszym „ambasadorem” i zachęcała innych mieszkańców do pracy w ogrodzie, a nie tylko biernego uczestnictwa w piknikach.

W ogrodzie powstała błotna kuchnia dla dzieci. Była to inicjatywa grupy mam, które spotykają się w Domu Sąsiedzkim i w Ogrodzie. Niestety nie wszyscy sąsiedzi są zadowoleni z tego pomysłu i narzekają na bałagan oraz, że robimy „z ogrodu wysypisko śmieci”. Uważam, że konflikt ten wynika z faktu źle przygotowanego wstępnego projektu ogrodu i braku odpowiedniego wyjaśnienia mieszkańcom jaka jest idea ogrodów społecznych.

Uważamy, że dużym sukcesem były pierwsze zbiory w naszym ogrodzie. Przy tej okazji

spontanicznie zorganizowałyśmy spotkanie, podczas którego przygotowaliśmy sałatkę z zielonych pomidorów (powstało ponad 40 słoików). Ponieważ spotkało się to z dużym zainteresowaniem, powtórzyliśmy jego formułę. Za drugim razem przerabialiśmy natkę pietruszki i marchewki w

duchu zero-waste na pasty do kanapek i przygotowaliśmy danie z pieczonych korzeni pietruszki i marchewki. Oba wydarzenia odbyły się w Domu Sąsiedzkim.

Wygląd ogrodu sąsiedzkiego na wiosnę 2018 roku oraz zdjęcie satelitarne, gdy teren nie był jeszcze ogrodzony.

Wygląd ogrodu pod koniec lata 2019

 Targowisko Racjonalizatorów (Ryneczek Dębiecki, tzw. Manhattan)

– przestrzeń spotkań mieszkańców z możliwością organizacji działań integrujących

społeczność lokalną (np. festiwal rzemieślniczy czy lokalnych smaków, jarmark świąteczny itp.); przestrzeń przekazu informacyjnego

O tym jak ważne jest to miejsce dla mieszkańców Dębca z pewnością świadczy fakt, że ryneczek pojawia się właściwie we wszystkich naszych wywiadach. Nawet, gdy nie pytałyśmy bezpośrednio o niego, nasi rozmówcy sami wywoływali ten temat.

Ania (młoda mama): Dębiec żyje. Jak się gdzieś idzie w godzinach od 9 do 13 to też faktycznie wszyscy latają - kupują coś, są na spacerach i to widać i to się czuje. Jest duża uprzejmość w sklepach, wszystkie panie ekspedientki i panowie ekspedienci są bardzo sympatyczni

Karolina: Najkochańsze, co może być. Najwspanialsza rzecz. Nie wyobrażam sobie, jakby mieli go zlikwidować. Najlepszy rynek na cały Poznań. Tanio, fantastycznie, swojsko.

Ania (młoda mama): idę na ryneczek, nieważne co kupuję, kogoś zawsze spotkam z kim mogę porozmawiać, bo go znam i to jest dla mnie dużo. Ja wiem, że to może jest mało dla innych, ale dla mnie, jako że jestem w miejscu nowym, to jest to istotne Pani Izabela (sprzedawczyni na ryneczku): Człowiek tu przyjeżdża jak do drugiego domu. (…) Ja sobie nie wyobrażam jakby tutaj była zmiana tego rynku. (…) Związana jestem z tymi ludźmi, znamy się tyle lat, że to już

właściwie następne pokolenia tu przychodzą. (…) Tutaj jest dużo osób samotnych, które czują taką potrzebę wygadania się. Człowiek jest tu trochę jako sprzedawca i trochę jako psycholog.

Pani Barbara: Ryneczek jest bardzo przyjazny. Obserwujemy, że ludzie wyprowadzą się z Dębca, a później i tak tu przyjeżdżają na zakupy.(…) Ryneczek to jest nasze centrum

Pani Izabela: Kiedyś było więcej klientów. Godzina 15 to cała procesja szła (jak się kończyły zmiany w Mleczarni i w Cegielskim) i można jeszcze coś było uhandlować.

Paula: To jest miejsce najlepiej integrujące społeczność, miejsce budowania relacji.

Nie można tego przecenić. To naprawdę jest żywe miejsce Dębca i takie serce. I tego nie wolno niszczyć.

Paula: Obawiam się, że pod pretekstem budowy tramwaju, ryneczek można po prostu skasować. A to spowoduje kolejny raz dezintagrację tej społeczności.

Paula: (o pawilonach na ryneczku tzw. budach): Ich wygląd jest, powiedziałbym, fascynujący. Dla mnie to ma taki walor dokumentacji ludzkiej przedsiębiorczości w biedzie. Ja to tak widzę. Jeżeli nie mają z czego , to sklecą z kawałka dykty, kawałka płyty pilśniowej i może z jakiegoś tapczanu. Tu pomyśli, tym przybije, przymocuje i jest. Ale to jest świadectwo ttego, że ludzie są bardzo przedsiębiorczy i potrafią się starac bardzo, żeby to swoje miejsce pracy utrzymać. (…) Ta przedsiębiorczość przekłada się na dobro mieszkańców, ponieważ na tym terenie jest dużo emerytów, którzy mają bardzo ograniczone środki finansowe. I to czy kupią ziemniaki za 2 zł, czy za 50 gr stanowi dla nich szaloną różnicę. Przyjeżdżają tu mieszkańcy nawet z innych rejonów Poznania albo spod Poznania, ponieważ żywność jest tańsza.

 Park Dębina (przy ul. Dolna Wilda) – przestrzeń spotkań mieszkańców,

z możliwością organizacji warsztatów przyrodniczych itp. (np. stawy, pomniki przyrody);

integrujących zarówno mieszkańców, w tym lokalne przedszkola, szkoły itp.

Ania (młoda mama): Zieleń, na Dębcu jest dużo zieleni... Także to jest no… Ja jestem zielona, tak w cudzysłowiu, więc mnie to bardzo pasuje. Są parki, jest Dębina, która jeszcze jest takim dzikim parkiem, więc to jest zupełnie inny komfort spacerowania niż... Może nie jest to las, ale też nie jest typowy park miejski.

Pan Andrzej (Stowarzyszenie Miłośników Dębiny): Ciężko mi się stąd wyprowadzić, bo jestem zakochany w Dębcu, a najbardziej w Dębinie.

 Zieleniec (przy ul. Dolna Wilda) – przestrzeń spotkań mieszkańców, oficjalne otwarcie nastąpi na początku listopada 2019 roku; znajdują się tu przestrzenie spacerowe, wybieg dla psów, przestrzeń rekreacji dla dzieci i młodzieży

 Lasek Dębiecki oraz Fort IXa Twierdzy Poznań (przy ul. 28 Czerwca 1956 r.) – przestrzeń spotkań mieszkańców, z możliwością organizacji spotkań sąsiedzkich w formie np.

„sąsiedzkich śniadań na trawie” i animacji czasu wolnego dedykowanej całym rodzinom, integrując międzypokoleniowo (w tym, uwzględniając potencjał dydaktyczny Fortu IXa) Podnoszonym przez mieszkańców problemem jest brak oświetlenia tego miejsca.

Mimo rewitalizacji tego terenu nie udało się załatwić kwestii oświetlenia, bo to park dzienny (nieprzechodni), więc miasto nie musi go oświetlać. Rada Osiedla proponowało prezydentowi Jaśkowiakowi wykonanie kładki z parku na Świerczewo (wtedy to światło tez musiałoby się pojawić), ale mimo poparcia prezydenta temat nie został podjęty, bo to grunty należące do PKP. S A.

 parafia pw. Św. Trójcy

 parafia pw. Bł. Poznańskiej Piątki

działa tu klub seniora, klub malucha oraz kółka religijne.

4. MIEJSCA DO WYKORZYSTANIA

 Klub Osiedlowy „DĘBCZAK” (os. Debina 107) oraz lokal S.M. DĘBINA

(os. Dębina 3) – możliwość udostępnienia przestrzeni lokalowej, jak również sprzętu audiowizualnego i sportowego oraz organizacja spotkań tematycznych (w tym, zajęć sportowych, tanecznych, teatralnych itp.); przestrzeń przekazu informacyjnego

 Filia Biblioteki Raczyńskich (ul. Osinowa 14/16) – możliwość udostępnienia przestrzeni lokalowej, jak również organizacji spotkań tematycznych

(np. spotkania literackie, poetyckie, historyczne, podróżnicze, filmowe, wernisaże itp.);

przestrzeń przekazu informacyjnego

 Pracownia Kuniec Dymbiec (ul. Łozowa 77) – możliwość udostępnienia przestrzeni lokalowej, w tym organizacja zajęć rzemieślniczych

i komputerowych; przestrzeń przekazu informacyjnego.

W 2018 roku odbywała się tu część zajęć prowadzonych przez Stowarzyszenie Zielona Grupa.

Pracownia Kuniec Dymbiec zajmuje skupia głównie starszych uczniów szkoły na ul. Łozowej, którzy przychodzą tu np. grać w planszówki.

 salki parafialne przy parafii pw. Św. Trójcy oraz parafii pw. Bł. Piątki Poznańskiej – możliwość udostępnienia przestrzeni lokalowej; przestrzeń przekazu informacyjnego

 „deptak” (przy ul. Jaworowej oraz przy ul. Bukowej) – przestrzeń spotkań mieszkańców, z możliwością umiejscowienia wzdłuż chodnika tematycznej scenerii; przestrzeń przekazu informacyjnego

 podwórko w głębi os. Dębina, jak również blokowisko – przestrzeń kreacji artystycznej (np.

tematyczne murale itp.) oraz „choinka” (tradycyjne miejsce spacerów mieszkańców w okresie zimowym)

 parkingi rowerowe (przy ul. 28 Czerwca 1956 r. i przy pętli tramwajowej)

oraz ścieżka rowerowa (przy ul. Czechosłowackiej) – przestrzeń aktywizująca ruchowo

 siłownia miejska (przy ul. Dębowej) – przestrzeń dedykowana aktywizacji ruchowej, ze szczególnym uwzględnieniem organizacji czasu wolnego dla młodzieży i dorosłych (profilaktyka psychoruchowa, jak również gerontologiczna)[

place zabaw – place zabaw znajdują się na terenie całego Dębca, jednakże konieczna jest organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży, poprzez animacje podwórkową.

III. SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA

Społeczność Dębca jest społecznością trudną i wewnętrznie skonfliktowaną – zwłaszcza jeśli chodzi o osoby pretendujące do miana lokalnych liderów lub zasiadające w radach nadzorczych spółdzielni i radzie osiedla. Jednocześnie sami mieszkańcy (zwłaszcza tzw. starzy mieszkańcy) zaznaczają silne więzi sąsiedzkie, które sięgają jeszcze czasów początków osiedla Dębiec.

Pan Julian: Tam było 80 rodzin w bloku. To tak jak w rodzinie my żyli. Wszyscy my się znali, bo wszyscy razem pracowali w Stomilu. Ale teraz już się wykruszyło, bo w tym bloku, gdzie mieszkało 80 rodzin to zostało dwóch starców. Jeden to ja i jeszcze jeden kolega.

Pani Barbara: My mówimy: Nasz Dębiec. Nigdzie nie wyjeżdżamy, nigdy się nie przeprowadzaliśmy.

Mieszkańcy Dębca potrafią się również jednoczyć we wspólnej sprawie(choć scalające okazują się głównie wydarzenia negatywne), co pokazuje solidarność jaką okazali po wybuchu jednej z kamienic. Przygotowano bardzo szybko sąsiedzką akcję pomocową i zbieranie darów dla poszkodowanych.

Drugą taką sytuacją było pojawienie się pierwszych planów na przebudowę linii tramwajowej i przeniesienia Ryneczku.

Paula: Rada osiedla powinna reprezentować głos mieszkańców i opinie mieszkańców.

Opinia mieszkańców była taka, że 3000 osób w dwa tygodnie podpisało listę sprzeciwu wobec likwidacji rynku i przeniesienia go.

Niestety pewna część społeczności Dębca jest również bardzo zamknięta i niechętnie dopuszcza do jakichkolwiek działań organizacje „z zewnątrz”. Stowarzyszenie Zielona Grupa mimo dużego zainteresowania organizowanymi przez nas wydarzeniami nadal przez niektórych traktowane jest z dystansem i nieufnością, ponieważ nie jesteśmy mieszkankami Dębca.

Naszym największym problemem jest jednak brak stałego finansowania, co uniemożliwia planowanie długoterminowych działań. Dodatkowo działa stresująco i frustrująco na osoby prowadzące Dom Sąsiedzki, a taka atmosfera zawsze niestety sprzyja konfliktom i wypaleniu zawodowemu.

Dębiec jest miejscem szczególnym, które przez wiele lat było „zaniedbane” i z efektami tych zaniedbań musimy się teraz mierzyć jako animatorzy. Żeby odbudować tę

społeczność potrzebna jest nie tylko działalność animacyjna, ale przede wszystkim

wsparcie emocjonalne, a w wielu przypadkach również psychologiczne poszczególnych mieszkańców. Wielu z nich ma w sobie wielki potencjał i jednocześnie bardzo niskie poczucie własnej wartości i sprawczości. Dlatego też wyniki działań CIL nie powinny być mierzone wskaźnikami ilościowymi. Często praca, którą wykonujemy odbywa się podczas spotkań 1/1, a nie podczas pikników, czy warsztatów. Właśnie na taką pracą powinno być również nakierowane w przyszłości działanie CIL.

IV. ZDIAGNOZOWANE POTRZEBY SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ

Na podstawie obserwacji, przeprowadzonych wywiadów, spacerów badawczych, warsztatów międzypokoleniowych oraz współpracy z Organizatorem Społeczności Lokalnej z ramienia MOPR



potrzeba organizacji przestrzeni wspólnych spotkań, o charakterze animacyjnym i tematycznie zróżnicowanym; dostosowanym do potrzeb i zainteresowań poszczególnych grup wiekowych, a w tym:

- organizacja przestrzeni spotkań rodziców/dziadków z najmłodszymi dziećmi wraz z organizacją opieki nad dziećmi (od niemowlęctwa do 3 r.ż.) w formie „klubiku malucha”

Ania (młoda mama): Samych warsztatowych miejsc, gdzie można by było iść z dzieckiem i w grupie coś porobić, nie mamy, nie ma klubu przedszkolaka, także tu jest taka luka. Więc to miejsce [odniesienie do Domu Sąsiedzkiego], gdzie można przyjść coś porobić z innymi dziećmi, jest kolejnym fajnym miejscem tu na Dębcu, znaczy, kolejnym, w sensie pierwszym oprócz placu, placu zabaw.

Ania (młoda mama): Teraz dzięki inicjatywie, [którą jest] to miejsce [odniesienie do Domu Sąsiedzkiego] mam więcej znajomych tu, więc mogę spotykać się z nowymi koleżankami, co jest bardzo cenne.

- animacja podwórkowa i stacjonarna dzieci w wieku wczesnoszkolnym (średnio do 13 r.ż.)

Pan Andrzej: Brakuje ogólnodostępnych boisk. Kiedyś były trzy boiska przy szkołach, ale mogli z nich korzystać wszyscy.

* Niedawno powstały Orlik przy Łozowej miał być dostępny dla wszystkich mieszkańców, ale w tej chwili jest zamknięty pod balonem i wykorzystywany przez szkołę Reissa. Jednocześnie

przedstawiciele zespołu szkół na ul. Łozowej twierdzą, że byli zmuszeni do takiego rozwiązania, ponieważ boisko było dewastowane przez młodzież.

- animacja podwórkowa i stacjonarna starszych dzieci (średnio od 14 r.ż.)

i młodzieży

- organizacja czasu wolnego dla dzieci i młodzieży w okresie ferii letnich i zimowych



potrzeba organizacji przestrzeni wspólnych spotkań, otwartych dla każdego

o tematycznym zróżnicowaniu, zgodnie z potrzebami i zainteresowaniami seniorów; w tym również wolontariat towarzyszący ukierunkowany na ułatwienie codziennego funkcjonowania oraz pełniejszego uczestnictwa w lokalnym życiu społecznym



międzypokoleniowo

potrzeba organizacji przestrzeni wspólnych spotkań w wymiarze międzypokoleniowym, tzn. ukierunkowanych na budowanie poczucia wspólnotowości i wzmacniania poczucia tożsamości z miejscem zamieszkania

i jego historią; jak również w zakresie wymiany wiedzy i doświadczenia oraz kompensacji potrzeb

Ania (młoda mama): Jak się tu przeprowadziłam zdawałam sobie sprawę, że całą rodzinę i najbliższych znajomych zostawiłam w Bydgoszczy, więc bardzo mi zależało żeby poznać znajomych i sąsiadów.(…) Ale nie są to takie faktycznie znajomości, że mogę wymienić... że mogę porozmawiać o swoich problemach, marzeniach i tak dalej.(…) Dużo się zmieniło rok temu, jak ruszyła cała inicjatywa ogrodu tutaj wspólnego na Dębcu i wtedy poznałam osoby w moim wieku, które są jakoś podobne do mnie, że chcą coś robić, nie chcą się skupiać na negatywach, a na pozytywnych rzeczach i teraz faktycznie myślę, że gdyby się coś tak stało, to i tak bym w pierwszej kolejności wykorzystała całe zaplecze rodzinne, bo to jest naturalne, że najpierw zwracamy się do rodziny, ale mam takie poczucie że jest parę osób, nie że dużo, ale na pewno kilka nowych, z którymi już zdołałam nawiązać jakąś relację, jakąś więź i to jest fajne. No bo żeby się dobrze mieszkało w jakimś miejscu, to muszą być osoby, które są z nami związane, a my z nimi, to jest taka podstawa.



(zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn)

potrzeba organizacji ogólnodostępnej przestrzeni spotkań, atrakcyjnych dla mieszkańców (obecnie, brak np. kawiarni itp.) z uwzględnieniem tematycznego zróżnicowania również dla kobiet i mężczyzn; w tym, organizacja czasu wolnego dla rodziców (zwłaszcza w trakcie zajęć organizowanych dla dzieci)

Ania (młoda mama): Bardzo bym chciał żeby był Dom Kultury. I jakby w tym miejscu widzę właśnie, w tym miejscu, w którym siedzimy, taki zalążek Domu Kultury, bo Dębiec nie ma Domu Kultury (…) chciałabym mieć na miejscu Dom Kultury, taki gdzie można przyjść z dziećmi w różnym wieku, jest jakaś przestrzeń i można sobie coś porobić lub żeby w ogóle była

przestrzeń nie tylko dla małych osób, ale i dla większych (śmiech) i starszych też. Bo inwestuje się w dzieci bardzo, a fajnie by było mieć gdzie wyjść i na przykład porobić sobie jakieś rękodzieło wspólnie z dorosłymi, po prostu usiąść napić się herbaty nie w domu, żeby była taka przestrzeń niezależna.

Pani Teresa: Brakuje takiego miejsca, gdzie można się pobawić, potańczyć. To, co jest w mieście to tylko dla młodzieży jest. A gdzie dla nas? Jakieś kabarety, koncerty. Dlaczego nie ma w Poznaniu żadnego amfiteatru na świeżym powietrzu.

Paula: Zagrodnicza (piekarnia) wystawiła kilka stolików. (…) Społeczność powinna zainteresować się tym, żeby można ten teren poszerzyć (chodzi o stoliki przed piekarnią Zagrodnicza. Podobno chcieli ich wystawić więcej, ale miasto się na to nie zgodziło.) Żeby to było bardziej parkiem, żeby można kilka leżaków postawić. To byłby taki plac spotkań społecznych. Kilka drzew, dużo trawy jest.

Ania (młoda mama): Chciałabym, żeby była kawiarnia, taka z prawdziwego zdarzenia, gdzie można iść się pouczyć, poczytać książkę, nawet w samotności, albo po prostu iść z kimś na plotki, czy na jakieś rozmowy, bo nie ma.



potrzeba pobudzenia lokalnego życia społeczno-kulturalnego, poprzez organizację przestrzeni wspólnych spotkań i spędzania czasu wolnego oraz umożliwienie realizacji działań oddolnych np. rozwój zainicjowanego w 2018 roku ogrodu społecznego

Paula: Mieliśmy sytuację ugór, zbity teren, cegły, glina, wszystko razem, czyli zupełnie nie do ukopania. A jeszcze szpadli też nie mieliśmy.(…) Wynajęłam małą koparkę. (…) Teraz cały teren jest obsadzony. Czasem te rośliny są mało widoczne, ponieważ chwasty rośną bujnie.

(…) Coraz więcej osób ma klucze. To jest zamknięte ponieważ boimy się interwencji takich osób, które będą miały pęd do dewastacji i po prostu zniszczą to, co jest. Jest otwierane tylko, gdy są tam jakieś spotkania (…) Są osoby, które tam zasadziły dodatkowe rośliny.

(Ten ogród powoduje) danie ludziom możliwości realizacji siebie. Żeby mogli aktywnie spędzać czas, żeby mogli się spotykać. Żeby zyskiwali poczucie wpływu na to, co jest dookoła nich, bo bardzo ugruntowane jest poczucie wyuczonej bezradności. (…) To jest taki namacalny dowód, że z ugoru i śmietniska został zrobiony ogród i on rozkwita. Trzeba dać ludziom czas, żeby zobaczyli i się wciągnęli.

 potrzeby infrastrukturalne

Ania (młoda mama): każdy wnosi do bloku na trzecie piętro, drugie piętro rowery, jeden, drugi i w tych małych mieszkaniach je trzymamy, więc takie miejsce gdzie mogłaby być wiata ochroniona, to jest, to by było super. Tak samo z wózkami, nie ma wózkowni w niektórych blokach, więc każdy te wózki wnosi do domu i to jest bardzo uciążliwe.

V. PROBLEMY W FUNKCJONOWANIU CIL NA DĘBCU

1.

Nasze już niemal dwuletnie doświadczenie pokazuje jak bardzo działanie CIL różni się od realizacji typowych projektów, w których zdecydowanie łatwiej wskazać rezultaty i wyodrębnić poszczególne działania (np. piknik, warsztat, szkolenie). W CIL praca koordynatora oraz innych zaangażowanych osób wielokrotnie przewyższa to, co zostało zapisane w projekcie. W naszej społeczności istnieje bardzo wiele realnych problemów społecznych, ale także duża potrzeba zwyczajnego spotkania i rozmowy, na którą trudno znaleźć przestrzeń podczas organizowanych wydarzeń. Dlatego też niejednokrotnie pracujemy w relacjach jeden na jeden. Pełnimy rolę wsparcia nie tylko

merytorycznego (np. podczas realizacji inicjatyw oddolnych), ale przede wszystkim mentalnego. Żeby CIL dobrze działał potrzebne jest zaufanie społeczne, a to możemy zbudować tylko poprzez

bezpośredni kontakt w bardzo małych grupach. Dlatego też uważamy, że powinno to także mieć odzwierciedlenie w budżecie i większej swobodzie działania koordynatora i jego współpracowników.

Tylko wtedy uda nam wypracować model, w którym za jakiś czas to członkowie społeczności będą zdolni samodzielnie realizować różne inicjatywy. Z tego też względu uważamy, że niezbędne jest też wprowadzenie finansowania CILi w cyklach wieloletnich. Przez ostatnie miesiące w naszej pracowni i ogrodzie społecznym właściwie codziennie odbywały się jakieś wydarzenia. Podobnie było w roku 2018. Niestety przerwa, która powstaje między jednym finansowaniem a drugim sprawia, że wiele grup musimy budować od nowa. Udało nam się utrzymać np. grupę zabawową dla mam, które zaczęły się same spotykać i finansować swoje zajęcia, ale nie we wszystkich wypadkach istnieje taka możliwość. Szczególnie dotyczy to grup seniorów, do których też dużo trudniej jest dotrzeć i dużo łatwiej ich „stracić”, gdy zaburzamy cykliczność naszych spotkań.

CIL wprowadza rzeczywistą zmianę społeczną w małych społecznościach. Z naszych osiągnięć w 2019 roku można zaznaczyć np. to, że powstała dodatkowa grupa zabawowa dla mam z małymi dziećmi (z oddolnej inicjatywy i samofinansująca się, którym udostępniamy za darmo nasze przestrzenie lokalowe i wspomagamy materiałami plastycznymi poza finansowaniem CILu). Drugim sukcesem jest to, że jedna z mieszkanek Dębca (z którą pracujemy od 2018 roku) bierze właśnie udział w Akademii Liderów i Liderek Senioralnych i pod naszym patronatem chce założyć klub seniora. Mamy również kilka cykli warsztatowych, które cieszą się bardzo dużą popularności i które kontynuujemy już od 20188 roku (np. warsztaty kulinarno-podróżnicze i kolacje sąsiedzkie).

2. CIL DEBIEC SPEŁNIA ROLĘ DOMU KULTURY NA DĘBCU

W przestrzeni osiedla Dębiec od lat nie ma Domu Kultury. W tej chwili Dom Sąsiedzki spełnia taką rolę. Trudno jest jednak podzielić rolę Domu Kultury (do którego mieszkańcy przychodzą z wolą skorzystania z darmowej oferty kulturalno-edukacyjnej) z miejscem inicjatyw lokalnych (którego inicjatywy i program powinny być proponowane i realizowane przez mieszkańców). W 2018 roku (jeszcze nie jako CIL) prowadziliśmy liczne działania animacyjne na Dębcu. Odbywały się one w różnych lokalizacjach (salka parafialna kościoła Błogosławionej Piątki, Pracownia Kuniec Dymbiec, Osiedlowy Klub Dębczak). Było to na tamten czas dobre rozwiązanie, które pozwoliło nam również lepiej poznać naszych potencjalnych partnerów. Po kilku miesiącach takich działań stało się jednak niewystarczające, a przy dłuższym okresie mogłoby prowadzić do konfliktów (chociażby ze względu na to, że nasi partnerzy również prowadzili swoje działania i ich terminy zaczęły się zazębiać z naszymi. Doszły do tego również kwestie potencjalnych niewygód i niewielkich zniszczeń, których niestety trudno uniknąć w pracy z większymi grupami dzieci – plamy na dywanie, zbity kubek itp.).

Dlatego też już pod koniec 2018 roku zdecydowaliśmy się na znalezienie na Dębcu lokalu, w którym moglibyśmy stworzyć własną pracownię. W kwietniu 2019 roku udało się otworzyć Dom Sąsiedzki. Od tej pory miejsce to pełni rolę domu kultury, którego na Dębcu nie było od wielu lat, a ten brak często

podkreślali mieszkańcy w rozmowach i wywiadach. Już po kilku miesiącach działania jesteśmy w stanie powiedzieć, że był to bardzo dobry kierunek. Przede wszystkim jesteśmy w stanie

skoncentrować wszystkie nasze działania w jednym miejscu. W zeszłym roku mieliśmy nie tylko problemy logistyczne (ciągłe przewożenie np. materiałów plastycznych z miejsca na miejsce), ale także uczestnicy naszych spotkań miewali problemy z dotarciem na nie (bo nie wiedzieli, gdzie akurat się odbywają). Drugim jeszcze bardziej istotnym aspektem jest to, że widzimy jak bardzo miejsce scala społeczność i pozwala się rozwijać lokalnym liderom. Coraz wyraźniej widać, że wiele osób, które z nami współpracuje identyfikuje się z Domem Sąsiedzkim. Postrzega go jako swoją przestrzeń, o którą trzeba dbać i ciągle udoskonalać (przychodzą np. do nas z pomysłami nowych rozwiązań, przynoszą kwiaty i meble potrzebne jako wyposażenie). Przestrzeń Domu Sąsiedzkiego w tej chwili jest udostępniana całkowicie za darmo wszystkim mieszkańcom, którzy chcą coś w niej zrealizować na rzecz społeczności. Jako stowarzyszenie borykamy się jednak z dużym problemem finansowym jakim jest utrzymanie tego miejsca. Dom Sąsiedzki mógłby być otwarty w znacznie większym zakresie godzinowym w ciągu tygodnia (na co jest tu duża potrzeba społeczna), ale niestety nie ma w tej chwili takiej możliwości, ponieważ członkowie stowarzyszenia innymi działaniami (np. warsztatami

wyjazdowymi) muszą „zarobić” na czynsz, żeby później otworzyć pracownię na warsztaty organizowane przez mieszkańców np. jako inicjatywy oddolne.

Istnieje duża potrzeba, aby np. Dom Sąsiedzki był otwarty również poza godzinami warsztatów.

Byłoby to możliwe, gdyby w ramach działań CIL można było opłacić pracownika, który będzie tam na miejscu w określonych godzinach. Byłaby to osoba odpowiedzialna za kontakt z mieszkańcami, utrzymanie porządku w lokalu i koordynowanie działań (nie tylko wydarzeń w ramach CIL, ale także inicjatyw ciągłych jak np. sąsiedzka wymiana kwiatów, czy gift box, który uruchomiliśmy w Domu Sąsiedzkim).

3. PROBLEM WSPÓŁPRACY Z INNYMI INSTYTUCJAMI – KAŻDY DZIAŁA DLA SIEBIE. BRAK ZAUFANIA I PODEJRZLIWOŚĆ W STOSUNKU DO NAS

Od 2018 roku próbujemy budować lokalne partnerstwa. Ciągle jednak borykamy się przede

wszystkim z dwoma problemami. Po pierwsze wiele instytucji i organizacji nie widzi w ogóle potrzeby takiej współpracy. Stawiają na samowystarczalność i nie chcą się otwierać na nowe grupy odbiorców (dotyczy to przede wszystkim placówek oświatowych). Drugą kwestią jest nieufność wobec nas jako organizacji z zewnątrz, która wychodzi z taką inicjatywą. Bardzo szybko w rozmowach pojawia się podejrzliwość i pytania: „a co wy z tego będziecie mieć?”. Pokazuje to niestety jaki ogrom pracy i długi proces przed nami do budowy społeczeństwa obywatelskiego, które najpierw będzie pytać: „co ja mogę dać?”, a nie „co ja z tego będę mieć?”. Mimo tych trudności i kilku porażek (np. niechęć, a wręcz utrudnianie działań ze strony osób prowadzących Dzienny Dom Pomocy „Słoneczna Przystań”) udało się jednak zbudować pewne relacje. Np. jesteśmy w stałym kontakcie z osobami

koordynującymi klub malucha oraz klub seniora działające przy parafii Błogosławionej Piątki. Mamy niepisaną umowę, że nie organizujemy zajęć dla danych grup w tym samym dniu tygodnia oraz że pomagamy sobie wzajemnie w promocji różnych wydarzeń. W tym roku być może uda się

zorganizować wspólne kolędowanie lub koncert pieśni patriotycznych. Jako CIL włączyliśmy się też w proces rewitalizacji tzw. zielonej Sali w przedszkolu 112. Mamy nadzieję, że dzięki naszej postawie i negocjacjom uda się to miejsce otworzyć nie tylko dla dzieci z okolicznych szkół i przedszkoli, ale także dla mieszkańców, a w przyszłości być może połączyć działania zielonej Sali (ogrodu zimowego) z działaniami naszego ogrodu społecznego.

Oprócz tych inicjatyw nawiązaliśmy także pozytywne relacje np. z Pracownią Kuniec Dymbiec, Stowarzyszeniem Miłośników Dębiny, Szkołą Aspirantów i Klubem Dębczak. Nie mamy w tej chwili wypracowanej wspólnej płaszczyzny działań, ale mamy nadzieję stworzyć ją w przyszłości. Jednym z naszych pomysłów jest praca nad archiwum społecznym Dębca, którego zasoby zamierzamy pozyskać właśnie w tych różnych instytucjach i grupach.