„Arbeit macht frei”. W kręgu „Opowiadań” Tadeusza Borowskiego
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna treść „Opowiadań” Tadeusza Borowskiego,
• zna pojęcie behawioryzmu,
• potrafi wyjaśnić swoimi słowami i zilustrować przykładami z tekstu pojęcie człowieka zlagrowanego,
• zna różnicę między autorem a narratorem tekstu,
• zna sylwetkę twórczą Tadeusza Borowskiego,
• potrafi podać przykłady obozowego języka,
• scharakteryzuje głównego bohatera Tadka,
• potrafi wskazać różnice między „Medalionami” Nałkowskiej a „Opowiadaniami”
Borowskiego,
• wyjaśni przyczyny powstania obozów śmierci,
• wie, jak ogromnym bestialstwem były obozy zagłady i jakie spustoszenia spowodowały w zachowaniu ludzi.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• trafnie posłużyć się cytatem i właściwie zinterpretować go,
• opisać wpływ przeżyć obozowych na psychikę człowieka,
• za pomocą tekstu zbudować swoisty kodeks postępowania więźnia zlagrowanego,
• posługiwać się językiem w sposób bogaty i różnorodny,
• czytać, rozumieć i wartościować utwór dzięki zdobytym na lekcji informacjom,
• określić podstawowa problematykę tekstu,
• stworzyć czytelną notatkę lub notować w formie punktów, tabeli.
2. Metoda i forma pracy
Heureza, praca z tekstem, elementy dyskusji, praca indywidualna i zbiorowa.
3. Środki dydaktyczne
Tekst „Opowiadań” Tadeusza Borowskiego.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć.
2. Nauczyciel wygłasza krótki wykład dotyczący sylwetki twórczej Tadeusza
Borowskiego. Podaje także genezę „Opowiadań” powiązaną z życiorysem autora.
b) Faza realizacyjna
1. Uczniowie odpowiadają na pytania zadawane przez nauczyciela:
• Kto jest narratorem w tekście?
• Jaki to rodzaj narracji?(kto mówi)
• Czy narrator to Tadeusz Borowski, czy vorarbeiter Tadek?
• Jak jest różnica między autorem a narratorem ? Czy możemy ich utożsamić?
• Jakie podobieństwa zauważacie między narratorem a autorem?
2. Uczniowie wyjaśniają genezę zwrotu „Arbeit macht frei” zawartego w temacie lekcji.
Odnoszą go do „Opowiadań” Borowskiego.
3. Uczniowie zastanawiają się nad sposobem opisu wydarzeń prezentowanym przez narratora. Wyjaśniają pojecie – behawioryzm, sprawdzają jego definicję w słowniku, następnie zapisują ją w zeszytach.
4. Uczniowie ustnie porównują „Medaliony” Nałkowskiej z tekstem Borowskiego (zwracają uwagę na narrację, bohaterów, tematykę, fakty, fikcję literacką).
5. Uczniowie zastanawiają się nad najbardziej reprezentatywnymi słowami odzwierciedlającymi problematykę tekstu Borowskiego.
„Oto jest dziwne opętanie człowieka przez człowieka”,
„Kto raz widział nie wróci do tamtego życia”.
6. Uczniowie określają główne przesłanie tekstu.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel dyktuje uczniom temat zadania: „Sformułuj krótką wypowiedź na temat: Kim jest człowiek w fabryce śmierci?”. Uczniowie rozpoczynają pracę na lekcji, a kończą ja w domu.
5. Bibliografia
1. Borowski T., Opowiadania, Państ. Instytut Wydawniczy, Warszawa 1988.
2. Borowski T., Utwory wybrane, BN, Wrocław 1990.
3. Burkot S., Literatura polska w latach 1939-1999, PWN, Warszawa 2002.
4. Werner A., Zwyczajna apokalipsa. T. Borowski i jego wizja świata obozów, PWN, Warszawa 1981.
5. Źródło internetowe:
http://www.literatura.zapis.net.pl/okresy/przewodnik/borowski_t.htm
6. Załączniki
brak
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Na lekcji uczeń poznaje specyficzne słownictwo obowiązujące w obozie zagłady. Poznaje pojęcie behawioryzmu. Przygląda się pozycji narratora w tekście, pobudza swoją wrażliwość na krzywdę i zło. Rozróżnia narratora „Opowiadań” od jego autora. Poznaje machinę zbrodni napędzającą fabrykę śmierci. Poznaje także genezę powstania opowiadań związaną z sylwetką twórczą Tadeusza Borowskiego oraz z jego życiorysem. Uczeń poznaje prawdę literacką i historyczną o obozach zagłady.
Praca pisemna zadana przez nauczyciela ma być dokończona w domu, następnie nauczyciel poddaje ją ocenie.
