NOWO UDOSTĘPNIONE MATERIAŁY DO DZIEJÓW BIBLIOTEKI P U B L I C Z N E J I SZKOLNEJ
województwa płockiego
Ł o d y ń s k i Marian: Materiały do dziejów p a ń - stwowej polityki bibliotecznej w Księstwie Warszaw- skim i Królestwie Kongresowym 1807—1831. Wrocław 1958 Zakład Narodowy im. Ossolińskich 8». ss. VII.
225. 1 nlb.
P r o f e s o r dr Marian Lodyński, nestor bibliotekarzy polskich, prowadzi oddawna studia nad historią pol- skiej polityki bibliotecznej. Poprzednie jego stud a dotyczą polityki bibliotecznej Komisji Edukacji N a r - - dowej. Ogłoszone obecnie materiały są wynikiem kon- tynuowanych studiów, prowadzonych przed wojną w formie zapisek z A r c h i w u m Oświecenia i m a j ą c y c h służyć do opracowania okresu od 1807 do 1831 roku Archiwum, jak wiadomo, spłonęło doszczętnie, a p r o - wadzone zapiski stały się jedynym mater ałem, choć niestety i ten wartościowy materiał również uległ czę- ściowemu zniszczeniu po powstaniu.
Praca zawiera przedmowę, notatki z akt i k o r e s p j r - dencji, protokóły sesji bibliotecznych i skorowidz osób.
nazw miejscowych i rzeczy. Materiały tu omawiane stanowić będą część pierwszą pracy pt. Z dz'ejów pań- stwowej polityki bibliotecznej w Księstwie Warszaw- skim i Królestwie Kongresowym.
Wśród ogromu materiału z n a j d u j e się szer, g wia- domości o rozwoju biblioteki szkoły płockiej za Adria- na Krzyżanowskiego w latach 1815—1817, wiadomość o wydatkach biblioteki w latach 1821—22, 1822—23.
dużo światła rzucają protokóły wizytacji z 1829 r„ z których dowiadujemy się, jakie trudności i kłopoty miał ówczesny rektor Morykoni. Dziwi wiadomość o ode- braniu mu biblioteki i oddanie pod dozór nauczycie- lom W. Pinko i W. Kuklińskiemu. Protokół stwierdza,
„że nic z dawniejszego katalogu nie b r a k u j e , a tym samym, że wszystkie szczegóły przeszły do spisów no-
wootworzonych". Protokół stwierdza zmiany, jakie p o - czynił Morykoni w katalogu (s. 178). P o d a n a jest t ; ż ilość książek w dniu 10 sierpnia 1829 r. 2750 dz eł.
3920 tomów, 3584 vol. Ogółem łącznie z duplikatami i czasopismami 3129 dzieł, w 4767 tomach i 4710 volu- minach.
Wokoło osoby Morykoniego musiały nadal krążyć nieprzychylne dla niego opinie, skoro 15 marca 1830 r.
prosi dawny bibliotekarz szkoły, a obecnie profesor Uniwersytetu Adrian Krzyżanowski o przeprowadzenie dochodzenia (...) „czy rzeczywiście dwutysięczny zbiór książek dla Szkoły Płockiej zgromadzony i w wielkiej części ofiarowany d o t ą d egzystuje", czy zachował się katalog, a prócz katalogu spis książek ofiarowanych.
Morykoni obszernie odpiera zarzuty, o p i e r a j ą c się na inicrmacjach podawanych o bibliotece w sprawozda- niach szkoły. Z a r ó w n o książki jak wykazy i katalogi ofiarodawców zachowały się. Z tych wiadomości w y - nika, że właściwym bibliotekarzem b y ł r e k t o r Mory- koni do sierpnia 1829. Dowiadujemy się, że Morykoni opiekował się pieczołowicie księgozbiorem, opracował system inwentarzy i podziału rzeczowego. Przy okazji dowiadujemy się, że zastępcą bibliotekarza był nauczy- ciel P a w e ł Zaorski 1819 do 1832, mianowany w tymże roku bibliotekarzem.
Na stronie 90 p o d a n e są kwoty, j a k i e wydano na książki i pisma periodyczne w 1821—22 i 1822—23 prz ż biblioteki szkolne całego Królestwa Polskiego, w tym również Szkoły Wojewódzkiej Płockiej. Chociaż Bi- bliotekę n i e w ą t p l i w i e zaliczyć można do j e d n e j z więk- szych bibliotek szkolnych, w y d a t k o w a n e sumy są : a- s t a n a w i a j ą c o skromne. .
Do dziejów Biblioteki szkoły płockiej o c a l a ł y dzięki prof. Łodyńskiemu cenne materiały. Poszukiwać ich należy ponadto w d a w n y m archiwum P a ń s t w o w y m w Płocku ( z n a j d u j ą c y m się jeszcze niestety w Warsza wie), a także w Bibliotece Uniwersytetu Warszaw- skiego.
Cz. Gutry.
O pracach Komisji Badań nad Powstaniem i Roz- wojem Płocka ukazał się a r t y k u ł Teresy Wąsowicz oraz tejże autorki recenzja Notatek Płockich w K w a r - talniku Historii Kultury M a t e r i a l n e j 1957 nr 2 s. 368—
369, 405—406. Pozycje te nie zostały uwzględnione w spisie rzeczy Kwartalnika, w Bibliografii Z a w a r - tości Czasopism i Bibliografii Mazowsza Płockiego.
• *
W Nr (78) Tygodnika ..Za i przeciw" z 14.IX.1958 r.
w przededniu VIII Zjazdu Historyków Polskich u k a - zał się a r t y k u ł „Historycy będą obradować w K r a k o - wie". Autor artykułu o m a w i a j ą c m. in. zagadnienie badań regionalnych, uważa, że Zjazd ruszyć możv z miejsca sprawę lokalnych wydawnictw historycz- nych. U naszego zachodniego sąsiada dziesiątki ma- łych towarzystw naukowych posiadają własne czaso pisma s t a j ą c e się ośrodkiem myśli twórczej na pro- wincji. U nas istnieje niestety tylko jedno w y d a w - nictwo tego rodzaju — ,,Notatki Płock'2" organ Ko- misji Badań Regionu Płockiego przy Płockim T o w a - rzystwie Naukowym. Wysoki poziom tego pisma i po- dziwu godny rozwój płockiego środowiska naukowego może stać się przykładem znakomitym, o ile w związ- ku z Millenium Polski ożywienie p r a c historycznych na prowincji stanie się jednym z tematów obrad VIII Zjazdu Historyków Polskich.
*
O inicjatywie i pracy Komisji Badań pisze Zofia Walentyńska w umieszczonym w nr 472 ..Stolicy"
stwierdzając, że inicjatywa ta ..zyskała sobie c g r r m n e uznanie w kołach naukowych całej Polski", a Płcck -tawiany jest „za wzór aktywnego ośrodka reg onal- nego".
W „Społeczeństwie i Kulturze" mgr H. Kostanecka i.puklikowała a r t y k u ł o Towarzystwie Naukowym Płockim oparty na materiałach d r u k o w a n y c h i ręko- piśmiennych.
*
