Heller Zofia

(1)

1

(2)

SPIS Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I —

I Ł U

-

i f

IWSK... i o a

^£XLShtO/A $

...

7DYt\, )rlo\rUJOUi\OQ-'nęL .JjWfe*.

i / M . s / I. Materiały dokumentacyjne

|/t-re la c ja właściwa r - - *'t / S- l/i! - dokumenty (sensu stricto) dot. osoby relatora 1/3 - inne nfetęrialy dokumentacyjne dot. osoby relatora

II. Materiały uzupełnieniające relację

Ul, Inne materiały (zebrane przez „relatora”):

i?l/1- dot. rodziny relatora

MI/2 - dot. ogólnie okresu sprzed 1939 r, III/3 - dot. ogólnie okresu okupacji (1939 -1945) lil/4 - dot. ogólnie okresu po 1945 r.

i'll/5 -ln n e ... —

IV. Korespondencja

V , W ypisy ze źródeł [tzw.: „nazwiskowe karty informacyjne”]

'I

VI Fotografie

2

(3)

3

(4)

Sofia Wojncwska ul.l

87-200 V*brz«śno

W płynęło L J z .

Relacja

osobista

Pod koniec 1942 r wstąpiłam do drożyny harcerskiej Szarych Szeregów. Była to bielańska drużyna żeńska wchodząca w skład, hufca żoliborskiego. Patronem drużyny był

Hi

emany

Ż ołnierz.

Symbol - ognisko* Przyżec zenie na Cmentarzu Obrońców Warsza

wy w roku

1943*

Drużyna składała się z trzech zastępów* "Iskry"—sanitariuszki, "Drzazgi"-łącz

niczki, a najmłodsze "Ogrodnicźci"—gromadzące środki finansowe ze sprzeda'*, kwiatów, na wyposażenie szpitala.

¥ zastępie "Iskry” , do którego należałam, były cztery plutony sanitarne przygo

towujące się do służby w polu i w szpitalu polowym w czasie Powstania.

Przysięgę AK złożyłam

26

lipca

1944

roku w zgrupowaniu "Żywiciel" na Bielanach.

Przyjęłam pseudonim "Bańka".

W nocy z 1 na 2 sierpnia 1944 roku znalazłam się w grupie wyruszającej do Kampi

nosu. V drodze kontuzja nogi - i pobyt w szpitalu w Laskach /pod opieką ks.Stefana Wyszyńskiego / . Po dwóch tygodniach powróciłam do Szpitala Polowego nr 203 w "Naszym Domu" na Bielanach, gdzie od razu objęłam dyżury pielęgniarskie przy rannych. Praca

sanitariuszki łączyła pracę pielęgniarki i sanitariuszki polowej, ponadto pranie bie

lizny i bandaży /brak środków opatrunkowych / , gotowanie posiłków, a nawet "zdobywanie żywności. W czasie trwania Powstania przez szpital przewinęło się dobre kilkaset ran

nych.

Po upadku Powstania, 3 października 1944 roku, ewakuacja szpitala do Obozu w

Pn

azkowie, a z tamtąd po kilku dobaoh transport wagonami towarowymi do stacji Koniecpol /w o j.kieleck ie / i następnie podwodami do gminy Irządze - wieś Witów.

Szpital umieszczono w starym, zniszczonym dworku, budynku bez wody, światła i kt n a liza c ji. Przebywało w nim wówczas ponad 50 pacjentów, którymi opiekował się 10-cio osobowy personel - w tym 6 sanitariuszek, W tych warunkach szpital działał lecząc rai nych z Powstania, oraz partyzantów, a w końcu żołnierzy frontowych walczących o wyzwo

lenie /a ż do lutego 1945 roku / ,

Od momentu przybycia do Koniecpola opiekę nad szpitalem objęły oddziały partyzai ckie Batalionów Chłopskich powiatu Jędrzejów#

Po wyzwoleniu w lutym 1945 r szpital z o s t a . 1 rozwiązany,

a

mnie przydzielono do o pi dci nad kilkoma ciężko rannymi podczas ich transportu podwodami do Krakowa.

4

(5)

5

(6)

1

I l i e c z y s ł a w P o b i e ż y ń s k i ... J Ł r ,i i s z . a m ..., d n i a

197

^.

7

^{... r .}

(miejscowość) '.

7

- w a . . . u l * . T a r g o w a . . .

7

^.

0

^{... m}

5

... ...

(Nazwisko, imię, pseudonim i adres składającego oświadczenie)

I

OŚWIADCZENIE ŚWIADKA -

Ja, jako uczestnik(czka) (wymienić formację Ru ch u Oporu, nazw ę obozu lub więzienia, formację wojskową od — do): 1 9 4 . 0 d o ...1.9.43 ?..♦ Q '.7.. ” "r i l k i " n a s t ę p n i e 0 2 flo

. 1 9 4 5 r * A K z g r u p o w a n i e ' Ż y w i c i e l ,

•«• n S t a r u s z e k - . ...

świadomy(a) odpowiedzialności wynikającej z przepisów prawa karnego za prawdziwość po

danych niżej przeze mnie faktów, l.'';.>itymuji|cy(a) się d ow ode m osobistym seria i num er A P 'ł3^^( '5

) iV — /rl

P r o ^ f

11

ró

dotlimy h i dnlti 1'^ ri1' ' J

n 1117^"

t*

,

prsrt’.*, w y z w o l e n i a t z . o d , 1 9 4 3 d o 1 5 * 0 1

S s o f 3 a n i t f i r n y D r B ł a s i n n k r p o

o ś w i a d c z a m :

że O b. Z o f i ą H e I l e r - ’,7 o j 210^{w o k a} syn (córka) J ó z e f a urodź, dnia 1 0 • I I I * 1 9 . 2 6 roku w L w o w i e

jest mi znany(a) osobiście jako uczestnik(czka) (wymienić formację Ru chu Oporu, nazwę obozu lub więzienia, formację wojskową oraz okoliczności, w których świadek zetknął się 7 otrzymującym(cą) oświadczenie i czasokres od — do): 0 1 . V I I I . 1 9 4 4 do...p.0łO.WJt

l u t e g o 1 9 4 5 r . P o d c z a s P o w s t a n i a W a r s z a w s k i e g o p e ł n i ł e m f u n k c j ę l e k a r z a c h i r u r g a w s z p i t a l u p o w s t a ń c z y m A K z n a j d u j ą c y m s i ę w s i e r o c i ń c u " H a s z D o m " p r z y u l i c y S z r e g e r a n a B i e l a n a c h w w i e .

O b . Z o fia Heller--,7ojnowsko praco w ała w tym c z a s i e jako s a n i t a

r i u s z k a .

A K ,

p r z y n o s i ł a wraz z innymi s a n i t a r i u s z k a m i r a n n y c h z u l i o Ilarymontu i B i e l a n a no u s t a n i u w a lk' w tym r e j o n i e byłą z a t r u d n i o n a i a ko opmoc s a n i t a r n a h«. s a l i o p e ra c y jn e j. i O p a t r u b k o w y i., na s a l a c h ra^nnybn przy o p ie c e nad n i m i .p o k a p i t u l a c j i p o w s t a n i a Z o s t a ł a p r ze-

W y l e j w*ymieniony(a) posiadał(a) pseudonim .!!. B a ś k a " i pelnił(a) funkcję — brnł(a) udział (w tej części opisuje się: przebieg służby i działalność w okresie bezpośredniego udziału w walkach wolnościowych, pełnioną funkcję, stopień w ojskowy, w jakich bvł(a) oddziałach, grupach, placówkach, pod czyim dow ództw em , kierownictwem, udział w akcjach bojowych i innych, w jakich miejscowościach, n a zw a obozu itp. wszelkie

zmiany 1 o V $ 3 u~ w0W u s z k ó w i e *skąd po k i l k u dnia cli. wy wic sio na sos t a 1 •

v ; v n z z r m ę / m i i ' p e r s o n e l e m s s p i t a I r ' d o m i e j s c o w o ś c i - s t a c j i k o l e j o w e j a l e j d o w s i 7 / i t ó ' w p o w i a t I r z ą d z e , g d ż i e Z o s t a ł ż o r g a n i - w i e z i o n f

wraz z i

■ ; o nic cp o 1 , ską d dale j do

sn w - ^ny s z p i t a l d l a p r z y w i e z i o n y c h r a n n y c h ^ w y s i e d l e ń c ó w z ’: Y a r s s a v { y d l a p o j e d y n c z y c h ranny.oh....z. w a l k p a r t y ż a c k i c h . . t e j o k o l i c y .

W y ż e j w y m i e n i o n a p r a c o w a ł a w s z p i t a l u w W i t o w i e do c z a s u j e g o l i k w i d a c j i to j e s t " d o p o ł o w y l u t e g o 1 9 4 5 r * ...

o r a z

•Jeżeli świadek jest członkiem Z B o W i D , powinien wpisać numer legitymacji członkow

skiej 7 0 1 7 wydanej przez Zarząd O kręgu w W a r s z a w i e

r k ^p

podpisu stwierdza się: Prawdziwość powyższych danych

stwierdzam własnoręcznym podpisom

I 1 <

i

< » )< I

•• >J Yf !

■y

R ó w n i k o z i a i

. . t.

1 « * »■

* u 12 : — ' Z / ’ -,• .

/ / CL... i c x j- v v. ( •

'pieczęć i podpis odpowiednich wtadz~r~ (Nazwisko, imię, stopień wojskowy,

5

lub ., i funluńa, .stanowisko) .

/

/ •

P / b

t t>’ . ^ r- << / 6

(7)

7

(8)

t k - / l

Z W I Ą Z E K H A R C E R S T W A P O L S K I E G O

G Ł Ó W N A K W A T E R A

W a i H / . i w a ul. M. K o n o p n i c k i e j o O -'!- 2 0 9 2 0 0 A«Jioo I r l o y r a l l u z n y : / . I I I ’ W a r r . z n w o

,

t)? ^ m /K H /7 7

5761

W a i !' i; a w a, d n i a 1 9 # K II* 1 q 77 r

Z a ś w i a d c z ę n i e

■ B B B B B 9 S B a a a a 8 3 C l t 3 S a a S B 3 B S 3 B

Komisja Historyczna Głównej Kwatery Związku Harcorrstwa Polskiego- na podstawie dokumentów znajdujących się w Instytucie H is t o r ii Polskiej Akademii Nauk - stw ierdza,że w okresie okupacji na terenie Bielan-Żoli- borza w ramach "Szarych Szeregów działała drużyna harcerek,prowadźona przez Janinę Chełmińską na terenie Zakładu Wychowawczego "Nasfc Dom".

Zaświadczenie wydaje się na prośbę Ob. Z o f i i Heller-Wojnowskiej,

zamieszkałej w W ąbrzeźnie,przy u l . - oelem przedłożenia

władzom ZBoWiD.

/M aria Głowińska/

8

(9)

O k r ę K o ł o . b r u d o w i uko

A/

D E K L A M A C J A

Zpłeazara u o z e a t n i o t w o w S t o w a r z y a z e n i u Ż o ł n i e r z y A r n i i K r a j o w e j i z o b o w i ą z u j ę fti ^ do przct. I r z e g i n l a S t a t u t u S t u w a r z y

. 7 . ł k f . 2 4 ' - " • . .

I / i m i ę i n a z w i s k o / / p o d p i l i / n dr uH U

i i i «

dat/l

n

f- tti

1

C i* O Tl « • • • • • • • • • • • .

) . Na zwi ako i i m i ę .

ARKUSZ K WJ D KNC Y JN r

i\ [ o j k AB f - P f i f t

/ l i t e r a m i d r u k o w a n y m i /

2 . Dl m mę£ntek. n a z w i s k o p a n i e ń s k i e • • \\j~ż!n ("i . . / . D ata i m i e j s c e u r o d z e n i a

4 . imiona r c d a ic .5 . . . J $ Z 5 ? . . h N 7 J ł . H l h ...

S . P s e u d o n i m y „ , | T f>. Data w s t ą p i e n i a do

a . S Z P

. . ' ^{ź a} W ^{k a}

S"2&yiUi* ^-r

b . ZWZ-AK

. . Z i W W f f . p T f y Ż S f ó . h K .

^

c- O r g a n i z a c j e s c a l o n e , p o d p o r z ą d k o w a n e , w a p ó ł d z 1 *i ł * j ą c e

IJ

'2-a/y^-HyOiJe-in**. ux. j . ^ p C ^ e J .

Jv<.

# • • • » • • • « • • « • • • • • • • • • yT • * • 4 • • • • • • • • • y /* • • 4 « « • • • • • ■ «r• &*—• «•

7 . P r z y d z i a ł .organ iznojrjny

y.^yfi

^ v . r . ^ . v V y.</v\ . t .

.■r4 / Vi^h'j. u

•c/ ^ » v W - t Z * .

^ U ł / f o > V . V */■ < >

...

/ n p . O k r ę g , i n n p r k t o r a t , o b w ó d , r e j o n , p l a c ó w k a , o d d z i a ł , p l u t o n , k o m p a n i a , b a t a l i o n , p u ł k , b r y g a d a , d y w i z j a

l u b I n n y r o d z a j d z i a ł a l n o ś c i /

H. O d z n a c z e n i a u z y s k a n e w AK ...

...

. . . » •%. c$ęT¥X . JSl ^ .... 'i-i | . iV.- r«

/ nr l e g . I d a t a w y s t a w i e n i a , p r z e z k o g o n a d a n e /

9

(10)

T h _{- .3}

- 2 -

I n n e o d z n a c z e n i f t ... .. * •

... J U

/

nr l e ę . i da tu *y t< La w i

*

n 1 a , p r z e z k o « o n a d a n e / 1 0 . P r z e b i e ; ; a ł u ż b y / o z a t i o k r & a , n a z w a , f u n k c j a / :

u . <5 0 1 S 3 O r ... .. ... .. ...

b . a z r . ż v . ' / - a k , . Ż A . . A

. .

. pęt . 'I A U % r c .

... .

c „ P . i i „ Z . r m Z a ch ó d / , i «

1 . K a r l a Kom ba t a a o k a . / i > r , d a t u wy u t a w i e ri i a , p r z e z k o / t o w y d a n a /

/x v : _

/ [

y ... :

1 ^ . K e p i e O j o n o w a n y / r o d z a j / :

a . 1 . l X . l ‘J J ‘J r . - 1 0 . 1 . i l) A'5 r .

b. Pó l ‘>. I . L‘)4Sr . ...

* i u rotfort no:U< |'o:-j vt uz.yi;łi da».y oh p o t w i e r d z a m p o d p i n e m

X

K • •!#! 1 S.) a W!’ («V K j K A UY.I U A . . .

M

fc r . - 4 / . / t A ...

*

/ K o l a , f i r n i o r t i s k a /

iV> t.>v i i - r r t z a s i r ,•<.••,»}»> n > c. i r. j

r.-/,r

j d r k ) ; f r ; j i j p o s i a d a n i e d o u z y a k . o - n i ; . u p r - M w n i r n

'r:

;im >( u S ♦ owa r / y n ',f> n i a Ż o ł n i e r z y A r m i i K r a l o w e 1

_ ... Tcry-w^ # ^

C ]. t f y o

/ m i

r

j n c ov. o

A

<•, d a t a /

Na z w i n k o I i m i ę

\ . .^ J < . X Y jfr ,

...

r « p n d n n i m

V . . K . l'j/t *

? Y > V A

x / L K /V to ; rt vs C —

1

P r z y j ę t y w p o c z e t c z ł o n k ó w z w y c z a j n y c h Ł> towa r z y n z e n 1 a Ż o ł n i e r z y A r m i i K r a j o w e j . . . .

i— i . ,\C\ ^{. .} X.-PJ. ]$$?’.

...

/ nr e w i d e n c y j n y , m i e j łs o o w o ś ć , d a t a /

10

(11)

/pieczą tka oddziału okręgowego "SZZAK/

J

^{. $} ³

0 R Z E C Z E H I 3 Kom isji W eryfikacy jn ej Oddziału

Komisja d zia ła ją c na podstawie statutu i regulaminu przyjmowania i skreśla nia członków kwiatowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w skł cizie * "Dr z ₀ ' - o dn o J an 0 zy z • oo o • o o • • • oczł on-iv oJjeooold .iudars_£io o o . * • . o • • K <7 7,- Eugeniusz Ko czy was t . o...

oo rozpatrzeniu w d n i u . . . V . . . .wniosku o p rzyję cie do SZZAK K o i .

P & ł & f t . . . Ź & E Ł

. . . . . p s e u d o . . . . . . . s ^ a /c ó r k a o . "3O . k . - A . ^ . . . u r o d ź . . ■ . J-W o v .-.. . zamieszkałego. ^ JY

o

^ A . . . .^4',_ ___

na podstawie analizy akt i po zapoznaniu się. z opinii

0 ]A \)^ r 6~ ^ o ( 1 0 O

3 0 * 0 * 0 0 0 ® 0 0 0 0 *

o wis.:;

o o o * * * * o o o o o o * o * * o * o * o * o * * o o

o r z e k a

z drJ.a<,

uznać, że w/w soełnia

\ warunki - nie spełnia warunków"^-przynależności

^ Żołnierzy /i^mii Krajowej w charakterze członka zwyczajnego, określone w statucie SZŻAK: i ustala następujące-rodzaje i okresy dz ia ła ln o śc i kombatanckiej :

co owiatoweg 7, w i az

1

, n/ {

3.

A

O 0 * 9 0 0 0 0 0 0 0

o o o o o o o o * * o o o o o o o o o o c

• • • • o o ... —^{m *}¹^nr;-' C. O ^•

U z a s a d n i e n i e

0 0 0 0 0 0 0 0 * * * 0 * » 0 * 0 0 0 0 ©0 0 0 0 0 0 0 * 0 0 0 0 0 * 0 * 0 0 0 0 * 0 0 0 0 0 0 0 0 0 * 0 0 0 0 0 0 0 * * 0 * 0 0 0 0 0

o o o o o o o o o o o o o o o o * o * o o o o o * * o » o o o o o o o o o * o o o o o o o * o o o * o o * * o * o o * o o o * o * o o o 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 * 0 0

z ₃ a

Okręgowego owi:

o c o o o * o o * » o o o o * o * o » * * o * o o * * * * o * * <

D e c y Prozydium Zarządu Oddziału

" "V * i p M,p ”! \7 T* n , ' " i r o r n ^ p i ^ y n o n - ’ :i

----v' “ ‘-'l,' * * “ * ' * — — ^ ^ U — ^ s_/ t J U C——• — w*.

weryfikacyjnej postanawia : przyjąć - odmówić

' . ,x, _

7 v • ^

»7

o i n -,

n

^o ^{^} ^T

0 0 0 0 0 * 0 0 0 * 0 0 0 * 0

0 0 0 0 * 0 0 0 * 0 0

o * o » » o o o o o

o o c o o o * * o * o o * o

:" r ~ ~ i r " n

■

— N ' _/ ^ N _> ^

^ -J -O -o * -/ «»•

_

rza/cii

Cd n i n i e j s z e j d e c y z ji służy zainteresowanemu odwołanie do Za-

\ ₁_{f7 r* *}_{. *•■} _' ₁ _* ₁ _I _I _. _r_-_t _■_» _, _. _.

u w t e r m i n i e

. . . . o.,.

;wnego o, dni od

za pośrednictwem tutejszego tut' Loręczenia d e c y z j i .

::/

_{P I P}

ne S ::r e z _ i c

O * 0 0 0 0 0 0 0 * 0 0 0 - ^n ia 0 * 0 0 0 * 0 » 0 — o

• • o o o * * o o o o o a o * o o o o o o o o

• 0 0 0 0 0 « 0 0 * 0 * 0 * 0 0 * * 0 0 0 0 0

0 0 * 0 0 0 * 0 0 0 0 * * * 0 0 0 0 * 0 » 0 0

11

(12)

12

(13)

FUNDACJA

Archiwum Pomorskie Armii Krajowej ul.W .G arbary 2 ,tel.65-22-1 86

87-100 TORUŃ

Memoriał gen, Marii W i t t e k

Idi /ItSP/MW/pS

■Szanowna Pani Zofia W o j n o w s k a ul

^.

87-£00 W Ą B R Z E Z N O

Szanowna Pani !

P oszukując informacji o wojennej służbie kobiet w S Z E A K Okręg Toruń, n a t r a f i ł a m na Pani życiorys okupacyjny. Ponieważ F u n d a c j a nasza w ramach M e m o r i a ł u im. gen, Marii W i t t e k gromadzi wszelkie m a t e r i a ł y związane z w o j s k o w a służbą kobiet podczas II wojny światowej , zwra c a m sie ae Parri- z u p r z e j m ą p r ośbą aby nap i s a ł a Pani swoją relacje według załączonego schematu i pr z e s ł a ł a ją do Fundacji (najlepiej wraz z fotografią z okresu okupacji lub z b l i ż o n e g o ),