Gazeta Nowa : zielonogórska-głogowska-gorzowska : magazyn, Nr 53 (15/16/17 marca 1991)

(1)

SERWIS INFORMACYJNY „KRAJ - ŚWIAT” str. ^{9 - 1 0}

Pierwsza dama

Gorzowa

( s . 2 )

Rosjanie u bram

Berlina

( s . 2 )

R o z m o w a z K a r o le m S t r a s b u r g e r e m ( s . 3 )

Infekcja

po iniekcji

( s . 4 )

Garść

zwyczajnych

pinezek

( s . 4 )

Żużel

( s . 5 )

Szansa dla

impotenta

( s . 6 )

Anna Kurzawa

( s . 7 )

Korespondencja z Brukseli

Z A n t w e r p i i w ś w i a t

I r e n e u s z Ł U K A S I K

Od komiwojażera

do businessmana < d

Fot. Marek Woźniak

Nowoczesne centrum Sztokholmu.

s k le p o w e - c a ła ta s te re o ty p o w a z a c h o d n ia z e w n ę trz n o ś ć , d z ia ła ła j a k b a ls a m . M a r ta n ie d e n e rw o w a ła się. O s ta te c z n ie je d n ą n o c m o g ła s p ę d z ić n a d w o rc u , a lb o s p a c e r u ją c w o k o lic a c h p o rtu . K ło p o ty z a c z ę ły się w m o m e n c ie , g d y w z b u d z iła z a in te re s o w a n ie p o lic ja n tó w . B ez z n a jo m o śc i ję z y k a tr u d n o c o k o l

w ie k w y tłu m a c z y ć . N a szczęście p o ja w ił się m ie js c o w y P o la k i po k r ó tk ie j w y m ia n ie z d a ń p o lic ja n c i p o ż e g n a li się e le g a n c k im u ś m ie c h e m .

P ie r w s z ą n o c p r z e s p a ła u p r z y p a d k o w o s p o tk a n e g o P o la k a . R a n o w s p ó ln ie o d s z u k a li w ła ś c iw ą in s ty tu c ję . M a r tę p rz y ją ł b a rd z o k u l t u r a ln y u rz ę d n ik . S tu d e n tó w z h u fc a k w a te r o w a n o u s z w e d z k ic h w o lo n ta r iu s z y . U rz ę d n ik u z n a ł, że M a r ta ta k ie g o o c h o tn ik a ju ż z n a la z ła . D łu g o n ie m ó g ł z ro z u m ie ć , że ta p ie r w s z a z a c h o d n ia n o c b y ła ty lk o sz c z ę ś liw y m z b ie g ie m o k o lic z n o ś

ci. M a r tę z a s k o c z y ła c h ło d n a lo g ik a m y ś le n ia s z w e d z k ie g o u rz ę d n ik a . Z n a ją c p o ls k ie re a lia , s ą d z iła że t u ta j j e s t in a c z e j.

Szwedzi nie w ierzą

w przypadki, w ogóle nie dopusz

czają takich możliwości -

u o g ó ln iła p o w y jśc iu z u rz ę d u .

W k o ń c u d o s ta ła a d r e s sw o je g o s z w e d z k ie g o g o s p o d a rz a - le k a r z a d e n ty s ty . C z e k a ła p o d d rz w ia m i j e go d o m u do w ie c z o ra . N ie b y ła w c z e śn ie j u m ó w io n a . G d y b y n ie n o ta t k a u rz ę d n ik a , d łu g o tł u m a c z y ła b y w sw o im n ie n a jle p s z y m a n g ie ls k im o co ch o d z i i d la c z e g o sp ó ź n iła się o je d e n d z ie ń . O k a z a ło się, że w z ię ty d e n ty s ta j e s t b a rd z o z a ję ty w ła s n ą p r a k t y k ą i z a ję c ia m i w s ły n n e j a k a d e m ii sto m a to lo g ic z n e j. N ie ja d a ł w d o m u , n ie p r z y j

m o w a ł g o ści - w ła śc iw ie ty lk o ta m sy p ia ł. P o k a z a ł M a rc ie je j lo k u m - s k r o m n y , a le p r z y tu ln y m a n s a rd o w y p o k o ik . P r z e d s n e m w y p ili po d r in k u , p ra w ie się n ie o d z y w a ją c .

Jeśli w szystkie wieczory m ają tak

w yglądać, to zm arnow ałam waka-

W aldemar Macek, właściciel firm y „Import-Plus”: Chciałbym zatrudnać

super-fachowców. Fot. Leszek Krutulski-Krechowicz

P r z e d w y ja z d e m d o S z w e c ji, M a r t a - s t u d e n t k a U n i w e r s y t e t u J a g i e ll o ń s k ie g o - n i e m i a ł a p o ję c ia d la c z e g o I. B e r g m a n i B . B o rg n a j c h ę t n i e j u c ie k l ib y z te g o so c

j a l n e g o r a j u . N ic j ą n ie o b c h o d z iły k ło p o t y p o d a tk o w e z e s p o łu „A b - b a ” . N a w ie ś ć o z a k w a l i f i k o w a n i u s ię n a h u f i e c w M a lm o s z a l a ła z r a d o ś c i. S ześć ty g o d n i le g a l n e j p r a c y w s p ó ln ie z e s t u d e n t a m i z c a łe g o ś w i a t a , z a p o w ia d a ł o s ię b a r d z o a t r a k c y j n i e .

Korona mi z gło

w y nie spadnie, jeśli przez kilka

tygodni będę zm yw ać naczynia -

m y ś la ł a p r z y s z ła p a n i m a g i s t e r . Z r e s z t ą n ie w y m ie n i a ła z ło tó w e k n a ... k o r o n y , m a j ą c z a p e w n io n y w i k t , d a c h n a d g ło w ą i g o d z iw ą z a p ł a t ę z a w y k o n y w a n ą p r a c ę .

P o je c h a ła s a m a . W M alm ó , m im o w c z e ś n ie js z y c h u s ta le ń , n ik t n a n ią n ie c z e k a ł. U śm ie c h n ię c i lu d z ie , n ie sp ie sz ą c y się p rz e c h o d n ie , p ię k n e sa m o c h o d y , k o lo ro w e w itr y n y

cje

- m y ś la ła M a rta , n ie p o tra fią c p o k o n a ć w z a je m n e j obcości. P o d e jr z e w a ła , że n ie c h o d z i ty lk o o k ło p o ty ję z y k o w e .

J e j p rz y p u s z c z e n ia p o tw ie rd z iły się ju ż n a s tę p n e g o d n ia , w p ra c y . S z e f k u c h n i o g ro m n e j ja d ło d a jn i ś r e d n ie j k a te g o rii, z a c h o w y w a ł się p o d o b n ie j a k u r z ę d n ik i le k a r z - g rz e c z n y u ś m ie c h , k o n k r e t n a ro z m o w a , ż a d n y c h z b ę d n y c h in f o rm a cji, o g ó ln a b e z n a m ię tn o ś ć . P ie r w sze d n i p ra c y b y ły k o s z m a rn e . N ie b y ło c z a su n a ja k ie k o lw ie k p o g a d u - sz k i ze s tu d e n ta m i. S z e f n ie p o g a n ia ł, a le sw o ją m ilc z ą c ą o b e c n o śc ią w z b u d z a ł k r ę p u ją c y r e s p e k t. N a szczęście p r a c a b y ła z o rg a n iz o w a n a p e rfe k c y jn ie . O d k ilk u la t ja d ł o d a jn ię o b słu g iw a li s tu d e n c i z A f

ry k i, A zji i o d n ie d a w n a z E u ro p y Ś ro d k o w e j. B a rie r y ję z y k o w e z lik w id o w a n o o z n a c z a ją c k o le jn e c z y n n o śc i k o lo ra m i. K a ż d y , n a w e t n ie m o w a , ła tw o o rie n to w a ł się

Czesław MARKIEWICZ

Anna K u rzaw a

CAF - Walczak

g d z ie u k ła d a ć c z y ste w id e lc e , g d zie ta le rz e , k u b k i itp .. Ż a d n e j im p ro w i

zacji. P o k il k u d n ia c h M a r ta c z u ła się j a k a u to m a t. J e d y n y m z m y s ło w y m o d c z u c ie m ja k i e to w a rz y s z y ło je j w p ra c y , b y ł z a p a c h śro d k ó w m y ją c y c h i w o ń lu d z k ie g o , w ie lo ra s o w e g o p o tu . P o p o łu d n ia i w ie c z o ry b y ły je s z c z e sm u tn ie js z e . T y m b a rd z ie j, ż e z a p ra c o w a n y , s a m o tn y d e n ty s ta z a m y k a ł n a k lu c z w s z y s tk ie p o m ie sz c z e n ia , o p ró c z p rz y tu ln e g o p o k o ik u n a p o d d a sz u . M a r ta z a c is k a ła z ę b y i lic z y ła z a ro b io n e k o ro n y .

P ie r w s z y w e e k e n d p o s ta n o w iła sp ę d z ić n a z w ie d z a n iu m ie js c o w y c h g a le rii. O d d a w n a in te r e s o w a ła się s z tu k ą w sp ó łc z e s n ą . Z n a ją c ż a rto b liw e o k re ś le n ie w s z e lk ic h

a w a n g a rd ja k o „ sz w e d z k ie j g ra f i

k i” , z e sta w io n e j z „ c z e s k im i film a m i” - s p o d z ie w a ła się sz o k u ją c y c h e k sp o z y c ji. P o k il k u g o d z in a c h w a łę s a n ia się p o p r z y b y tk a c h sz w e d z k ie j s z tu k i, b y ła p o ra z k o le jn y g łę b o k o ro z c z a ro w a n a . M a rz y ła o n a ty c h m ia s to w y m p o w ro c ie do K r a k o w a i w e jś c iu d o p ie rw s z e j n a p o tk a n e j g a le rii.

Kom ercjalizac

ja sztuki, w konfrontacji ze szw edz

ką codziennością, z pewnością nie

burzy zakorzenionej do imentu

s t a b iliz a c ji - s k o m e n to w a ła z m a r n o w a n y w e e k e n d .

P o ls c y k o le d z y M a rty , k o ń c z ą c y ju ż p r a c ę w M a lm ó , sp ę d z ili w o ln y czas ro b ią c z a k u p y i p o p ija ją c w d y s k o te k a c h d ro g ie tr u n k i. B y li z a c h w y c e n i w s p a n ia łą P ó łn o c ą . M a r

ta m ia ła w ię k s z e w y m a g a n ia . W d ru g im ty g o d n iu częściej w y c h o d z iła z d o m u . O b s e rw o w a ła s z w e d z k ą u lic ę . W sz y stk o p r z y p o m in a ło p re c y z y jn y m e c h a n iz m .

Nie

mogłam pozbyć się natrętnego sko

jarzen ia z zabawkowym ... legolan-

dem. Drażniło mnie dopasow yw a

nie wszystkiego co się da do ludz

kich zachcianek. To nie jest z pew

nością kraj dla artystów . Takie

dokończenie na str. 3 CAF - fot. Uklejewski

Z W a ld e m a r e m M a ć k i e m , w ł a ś c ic ie le m f ir m y „ I M P O R T - P L U S ” i d z ie r ż a w c ą s k le p u „ Y A L D I ” r o z m a w ia E w a T w o r o w s k a - C h w a l ib ó g

• C zy p a m i ę ta s z p ie r w s z ą p r y w a t n ą t r a n s a k c j ę , k t ó r ą p r z e p r o w a d z iłe ś ? C zeg o d o ty c z y ło ?

- O czy w iście. T o b y ło w

1985

r o k u n a T a rg a c h K s ią ż k i w e F ra n k f u r c ie n a d M e n e m . Z a m ó w iłe m k s ią ż k i w a n g ie ls k ie j w e rs ji ję z y k o w e j, dla o d b io rc ó w k a n a d y js k ic h , do b e z p o ś r e d n ie j s p rz e d a ż y . T a tr a n s a k c ja w z ię ła się stą d , ż e p o p rz y je ź d z ie do K a n a d y w

1984

r o k u n ie m ia łe m p o z w o le n ia n a p ra c ę . M u s ia łe m j e d n a k z a ro b ić p a r ę d o la ró w i ... z a ją łe m się s p r z e d a ż ą k s ią ż e k . C h o d z i

łe m o d d rz w i do d rz w i, le c z n ie p r y w a tn y c h d o m ó w , a in s ty tu c ji.

• S k ą d w ie d z ia łe ś , że a k u r a t t e k s ią ż k i, k t ó r e z a m ó w iłe ś , b ę d ą się c ie s z y ły p o p u la r n o ś c ią ? C zy b y ły to m o ż e k s i ą ż k i k u c h a r s k ie ?

- T ra fiła ś, to b y ły k s ią ż k i k u c h a r sk ie , a d y s t r y b u to r z a ro b ił n a n ic h m a ją te k . P ó ź n ie j s p r o w a d z a łe m j e sz c z e k s ią ż k i d r a O e tk e ra .

• K ie d y z a r o b i łe ś ty c h p a r ę d o la r ó w , o tw o r z y łe ś w ła s n ą f i r m ę ?

- N ie. O d

1988

do c z e rw c a

1990

r.

p ra c o w a łe m n a p e łn y m e ta c ie ja k o k u p ie c d la n a jw ię k s z e g o k o n c e r n u sp o ż y w c z e g o w K a n a d z ie . N a z y w a się ,,L o b ia w s ” . W s a m y m O n ta rio m a

700

s u p e r m a r k e tó w . (P rz y o k a zji - „ V a ld i” to m a le ń s tw o p rz y ic h s u p e r m a r k e ta c h ) . L o b la w s n a le ż y do ro d z in y W e sto n ó w , k tó r z y m a ją ta k ż e sieć w ła s n y c h s k le p ó w w W lk. B ry ta n ii i Irla n d ii. T o z n a k o m ic ie z o r g a n iz o w a n a firm a .

• C z y m s ię t a m z a jm o w a łe ś ? - M oja ro la p o le g a ła n a im p o rc ie to w a ró w d la p o tr z e b k o n c e r n u , a le

I

p o d n a s z ą e ty k ie tą . P o p ie rw s z e p o d e jm o w a łe m d e c y z ję o z a k u p ie n o w y c h p ro d u k tó w , c z ę sto od b a r dzo z n a n y c h p ro d u c e n tó w ż y w n o ści, k tó r z y z g a d z a li się j e s p r z e d a w a ć p o d n a s z y m sz y ld e m . T rz e b a b y ło d o ty c h to w a ró w z a p ro je k to w a ć o p a k o w a n ie , w ła ś n ie z n a z w ą n a sz e j firm y o ra z o p ra c o w a ć s t r a t e g ię sp rz e d a ż y .

P r y w a tn a - to z n a c z y firm o w a - e ty k ie ta je s t cz y m ś b a rd z o p o p u la r n y m w A m e ry c e .

• O z n a c z a p r z y w i ą z a n i e d o f i r m y - k u p i ł a m p a r ę ic h to w a r ó w , b y ły d o b r e , w ię c s ię g a m p o n a s t ę p n e ?

- O b o w ią z u ją ró ż n e k r y te r ia . S ą p r y w a tn e e ty k ie ty n a s ta w io n e n a o d b io rc ę p o sz u k u ją c e g o ta n ic h to w a ró w . I n n e są s y n o n im e m d o b re j ja k o ś c i, w ię c n ie m u s z ą b y ć n a jt a ń

sze.

W c zasie, g d y p r a c o w a łe m d la L o b la w s, ro b iliś m y d w ie e ty k ie ty d la ty s ię c y p ro d u k tó w . J e d n a „N o- n a m e ” (b ez n a z w y ) d la p ro d u k tó w p rz y z w o ite j ja k o ś c i, lecz o re la ty w n ie n is k ie j c e n ie , n a to m ia s t d r u g a -

„ P r e s id e n t’s C h o ic e ” b a rd z o w y s o k ie j ja k o ś c i, le c z s k ie r o w a n a do k lie n tó w o w y ż sz y c h d o c h o d a c h .

„N o n a m e ” z ro d z iła się n a p o c z ą tk u la t o s ie m d z ie sią ty c h , k ie d y b y ła r e c esja. N a to m ia s t „ P r e s id e n t’s C h o i

c e ” p o w s ta ła p ó ź n ie j, w 1983 - 1984 r. i o b o w ią z u je d o dziś.

• T r a n s a k c j e , k t ó r e p r z e p r o w a d z iłe ś , d o ty c z y ły w y łą c z n i e k a n a d y js k ie g o r y n k u ?

dokończenie na str. 2

Do rzadkości należy dzień, w któ

rym w antwerpijskim porcie nie kot

wiczy co najmniej jeden polski sta

tek handlowy.

O znaczeniu Antwerpii dla naszej żeg

lugi niech świadczy fakt, że Polska ma

tutaj - jedyny na świecie - konsulat mor

ski. Trzeba też wspomnieć o „PSAL-u"

Polsko-Belgijskiej Spółce Żeglugowej,

świadczącej usługi m. in. dla Polskich linii

Oceanicznych i Polskiej Żeglugi Morskiej.

Według Belgów Antwerpia jest drugim w

Europie portem pod względem wielkości

przeładunków - po Rotterdamie. Tutejsza

prasa doniosła z dumą, że w ub. roku padł

kolejny rekord przeładunku - przekroczo

no barierę

100

min ton!

Port nad Skaldą to prawdziwy labirynt -

ponad 700 stanowisk dla statków, a po

nadto magazyny, zbiorniki, rafinerie. Szo

sa prowadzi tuż przy nabrzeżu, można

podjechać samochodem pod sam statek.

Do portu udaję się wraz z konsulem

Józefem Dąbskim oraz dyrektorem

„PSAL-u" Jerzym Rosickim, dla którego

ten port nie ma tajemnic.

Można się spodziewać, że konsulowi i

dyrektorowi „PSAL-u” wkrótce przybę

dzie pracy. Dziennik „L'Echo" - organ

belgijskich kół gospodarczych - uważa,

że reformy w Europie Wschodniej są dużą

szansą dla Antwerpii. „L'Echo" rozumuje

w ten sposób: jeżeli, m.in. dzięki pomocy

od EWG, uda się zapobiec zapaści gos

podarczej w krajach tego regionu, a na

stępnie rozkręcić koniunkturę, to jednym

ze skutków będzie oczywiście ożywienie

transportu morskiego między Antwerpią a

portami bałtyckimi.

Dyr. Rosicki mówi, że „PSAL" jest w

znakomitej kondycji i nie obawia się

zwiększonych zadań. Zakończono kom

puteryzację firmy kosztem 9 min franków.

Pracownicy, a jest ich 34, w tym trzech

Polaków, mają do dyspozycji również

najnowocześniejsze środki łączności.

Zadania „PSAL-u” to przede wszyst

kim zapewnianie ładunków dla statków

(nie tylko polskich, lecz także dla nie

których armatorów zagranicznych) oraz

załatwianie wszelkich formalności, zwią

zanych z postojem w porcie.

Ciekawostka: w 1989r. nasi rodacy

wyekspediowali do kraju, drogą morską,

za pośrednictwem „PSAL-u" ponad ty

siąc samochodów zakupionych w Belgii.

Obecnie skala zjawiska znacznie zmalała.

Firma świadczy również - na mniejszą

skalę - usługi przewoźnikom samocho

dowym i kolejowym.

„PSAL" (od pierwszych liter „Polish

Steamship Agency Ltd") ma już uznaną

markę w Antwerpii. W grudniu br. będzie

obchodził 50-lecie istnienia.

(2)

2 GAZETA NOWA N r 53 (109) 15 - 17.03.1991

O d k o m i w o j a ż e r a

d o b u s i n e s s m e n a

dokończenie ze str. 1

- N ie. S p r o w a d z a łe m to w a r y do K a n a d y , g łó w n ie z E u r o p y . Z W lk.

B r y ta n ii, S z w e c ji. C h c ia łe m s p r o w a d z ić z P o ls k i, b o p rz e c ie ż n a s z e a r t y k u ł y ż y w n o ś c io w e s ą w c a le d o b re j ja k o ś c i. M y ś la łe m o s p r o w a d z a n iu , n a p r z y k ł a d s e z a m k ó w p o d e ty k i e t ą L o b la w s . P o w s ta ło j e d n a k w ie le p ro b le m ó w , z w ią z a

n y c h z o p a k o w a n ie m n a jp i e r w j e d n o s tk o w y m , p o te m z b io rc z y m . T a m p r o d u c e n t j e s t b a r d z o e l a s ty c z n y , d o s to s u je s ię d o k a ż d e g o tw e g o ż y c z e n ia . P o la c y n ie m a ją p ie n ię d z y n a w e t n a a k w iz y c ję . D la p r z y k ła d u .

P r z y c h o d z ili d o m n ie lu d z ie z D a lim p e x u , z p rz e d s ta w ic ie ls tw a h a n d lo w e g o w T o ro n to . N ie s ta ć ic h b y ło n a w e t n a z a p ro s z e n ie m n ie n a lu n c h . N ie c h o d z i t u o m n ie , le c z o p e w n e re g u ły , k tó r e t a m o b o w ią z u ją . J e ś l i c h c e s z co ś z a ro b ić , m u s is z z a in w e s to w a ć . T y m c z a s e m o n i n ik o g o n ie z a p ro s z ą , b o ic h n ie s ta ć . D la te g o n ie w ró ż ę im p o m y ś ln e g o z a ła tw ie n ia i n t e re s ó w . P o d o b n ie j e s t z p r ó b k a m i.

N o r m a ln y k o n t r a h e n t je s z c z e te g o s a m e g o d n ia , p o ro z m o w ie , p r z y s y ła p r z e z k u r i e r a 5-10 k a r to n ó w to w a r u , o k t ó r y m ro z m a w ia liś m y . A co ro b i P o la k ? D a je je d n o - d e ta li- c z n e i p ro s i... o je g o z w ro t, bo w ię c e j n ie m a .

• Z a te m n a s i h a n d lo w c y z a g r a n ic ą n a d a l p r o p o n u j ą s i e r m ię ż n y h a n d e l?

- T a k to w y g lą d a . N a h a n d lu p o l

s k im i a r ty k u ła m i z a ra b ia ją ta m te j

si p o ś re d n ic y . N ie d a w n o c z y ta łe m n o ta tk ę , że p e w n a k a n a d y js k a fir

m a z a ro b iła n a s p r z e d a ż y p o ls k ic h d ż e m ó w p o d e ty k ie tą B a r r o n ’s 1 m in d o la ró w w 1989 r, a w n a s t ę p n y m p o d w o iła te n zy sk . G d y b y p o l

s k i p r o d u c e n t ru s z y ł g ło w ą i tr o c h ę z a in w e sto w a ł, to z a ro b iłb y n a p e w n o w ięcej.

• N ie p a ła s z s y m p a t i ą d o p o ls k ic h p r o d u c e n t ó w ?

- T o k o n s e k w e n c ja k o n ta k tó w z n im i. Z a p ro p o n o w a łe m je d n e m u z n ic h s p r z e d a ż je g o to w a r u p o d k a n a d y js k ą e ty k ie tą . U m ó w iliśm y się n a k o n k r e t n ą c e n ę , z a in w e s to w a łe m n a w e t w p r o je k t o p a k o w a n ia , g d y o n ro z k o s z n ie stw ie rd z ił, że w k r a ju je s t w e w n ę tr z n a w y m ie n ia l

n o ść d o la ra , a o n m a z b y t n a sw o ją p ro d u k c ję . D la te g o n ie o p ła c a m u się p rz e p r o w a d z a ć z n a m i tr a n s a k cji, w e d łu g w c z e śn ie j u m ó w io n e j c e n y . C h y b a , że z a p ła c im y m u w ię cej. (C h o d ziło o s k o k z 25 n a 35 c e n tó w za sz tu k ę ).

- T o b a rd z o k ró tk o w z r o c z n e m y ś le n ie . K ilk a k r o tn ie p ró b o w a łe m r o b ić z P o ls k ą in te re s y , a le n ie p o w io d ło się.

• Co s p o w o d o w a ło , że z a c z ą łe ś p r a c o w a ć n a w ła s n y r a c h u n e k ?

- B ę d ą c je s z c z e w L o b la w s, po g o d z in a c h z a c z ą łe m ro b ić in te re s y n a sw o je k o n to . W zięło się to stą d , że s t r u k t u r a k o r p o r a c y jn a j e s t b a r dzo sp e c y fic z n a . T rz e b a m ie ć pf w - n e p re d y s p o z y c je , b y ro b ić w n iej k a r ie r ę . W y m a g a n y je s t g ię tk i k r ę g o s łu p o ra z u m ie ję tn o ś ć fu n k c jo n o w a n ia w u k ła d a c h i u k ła d z ik a c h . N a p r z y k ła d p ró b o w a łe m o sz c z ę d z a ć n a fra c h c ie . K u p o w a liś m y r o cz n ie o k o ło 500 k o n te n e r ó w . W tej s y tu a c ji f r a c h t je s t is to tn y m e le m e n te m k o sz tó w . W c ią g u r o k u o sz c z ę d z iłe m im o k o ło 300 ty s . d o la ró w . B y ło to m o ż liw e d la te g o , iż rz e c z y w iś c ie się n a ty m z n a łe m . W cześn iej b o w ie m p r a c o w a łe m w firm ie sp e d y c y jn e j. J e d n a k ta n ie m a ła o szcz ę d n o ść n ie s p o tk a ła się ze s p e c ja ln y m z a c h w y te m m o ic h p rz e ło ż o n y c h . O k re ś lo n ą ro lę w ty m w s z y s tk im o d e g ra ły w s p o m n ia n e w c z e śn ie j u k ła d z ik i.

P o n a d to n a sw o im z a ra b ia się le p ie j. J e ś li p ra c u je s z d la firm y , z a ra b ia s z n a je j k o n to i sw o ją p e n sję. R o b ią c to sa m o n a w ła s n y r a c h u n e k , z y sk u je s z w ięcej.

• C zy s k o m p li k o w a n y j e s t p r o ce s r e j e s t r a c j i f i r m y ?

- J e s t b a rd z o p ro s ty , le c z zale ży o d fo rm y p ra w n e j. J e ś li w ła śc ic ie le m j e s t je d n a o so b a, w sz y stk o p rz e b ie g a b a rd z o s p r a w n ie i s z y b k o. T ro c h ę in acz ej w y g lą d a to w p r z y p a d k u s p ó łk i c y w iln e j, czy s p ó łk i z o.o. b ą d ź k o rp o r a c ji. S o le p r o p r ie to r s h ip je s t b a rd z o w y g o d n ą fo rm ą , p o n ie w a ż z e z n a n ie p o d a tk o w e s k ła d a się łą c z n ie (ra z do ro k u ) ze sw o im w ła s n y m d o c h o d e m . K się g o w o ść je s t p ro s ta . J e d y n ą w a d ą te j fo rm y je s t to , że g d y n a ro b is z d łu g ó w , o d p o w ia d a sz sw o im p r y w a tn y m m a ją tk ie m . N a to m ia s t p rz y „ lim ite d ” (sp ó łce z o.o.) o d p o w ia d a sz w y łą c z n ie m a ją t

k ie m firm y.

• J a k ą f i r m ę p r o w a d z is z w K a n a d z ie ? C z y m s ię z a jm u je ?

- F ir m a n a z y w a się C o n tre x Ca- n a d a , a z a jm u je się im p o rte m ż y w ności.

• J a k i e m a s z o b y w a te ls tw o ? - D w a.

• Z a te m d o P o ls k i p rz y je ż d ż a s z n a n a s z y m p a s z p o r c ie k o n s u l a r n y m ?

- T a k . G d zie in d z ie j p o s łu g u ję się p a s z p o r te m k a n a d y js k im , co z n a czn ie u ła tw ia m i p o d ró ż o w a n ie . P r a k ty c z n ie n ig d z ie n ie m u s z ę m ieć w iz... o p ró c z P o ls k i, g d y b y m c h c ia ł p rz y je c h a ć z k a n a d y js k im p a s z p o rte m .

• H e k o r z y ś c i w y n io s łe ś ze s t u d ió w ? N ie w s z y s c y w ie d z ą , że j e s t e ś a b s o l w e n t e m h a n d l u z a g r a n i c z n e g o n a S G P iS -ie .

- O b e c n ie , p o p a r u la ta c h p ra c y , sz c z e g ó ln ie po p r a k ty c e w L o b la w s n ie m a m ż a d n y c h k o m p le k s ó w . U- w a ż a m , że s tu d ia p rz y g o to w a ły m n ie b a rd z o d o b rz e . P o w ie m n ie s k r o m n ie , że w ty m , co ro b iłe m , b y łe m b a rd z o d o b ry . P o la c y p o tr a fią p ra c o w a ć . P o n a d to ró ż n im y się od in n y c h ty m , że n ie k tó r e p r o b le m y w id z im y sz e ro k o . B y ć m o że d la te g o , iż do n ie d a w n a b y liśm y o d cięci od ś w ia ta i to w z b u d z a ło w n a s c ie k a w o ść - j a k ta m je s t. N a to m ia s t w ię k sz o ś ć A m e ry k a n ó w i K a n a d y jc z y k ó w in te r e s u je się w y łą c z n ie ty m , co w id a ć n a ic h P o d w ó rk u . J e ś li p a tr z ą n a św ia t, to z u p e łn ie in a c z e j n iż E u ro p e jc z y c y (z a m e r y k a ń s k ie g o p u n k tu w id z e nia). N ie w id z ą p e w n y c h rz e c z y w s k a li m ię d z y n a ro d o w e j. M oim z d a n ie m K a n a d a n ie w y k o rz y s tu je sz a n s y , ja k ą j e s t z je d n o c z e n ie E u ro p y w 1992 r o k u i o tw a rc ie E u ro p y W sch o d n iej.

R o z m a w ia ła : E w a TW O R O W SK A -C H W A LIB Ó G

K o r e s p o n d e n c j a z z a g r a n i c y

R o s j a n i e

u b r a m

B e r l i n a . . .

Henryk MARTYNIAK

W B e rlin ie u w a ż a się za p e w n e , że w n a jb liż s z y c h la ta c h do te g o m ia s ta p rz y b ę d ą z n o w u R o sja n ie . W iąże się to z z a m ia re m u d o s tę p n ie n ia k a ż d e m u o b y w a te lo w i Z w ią z k u R a d z ie c k ie g o p a s z p o r tu - b y ć m o ż e je s z c z e w ty m ro k u . W m ie śc ie n a d S z p re w ą o p ra c o w y w a n e są p la n y a w a ry jn e i p rz y g o to w y w a n e k w a te r y . R ó w n o c z e ś n ie w ła d z e m ia s ta z a s ta n a w ia ją się, co n a le ż y zro b ić, a ż e b y falę „ ro s y jsk ie j im ig ra c ji” u tr z y m a ć n a j a k n ą jn iż - sz y m p o zio m ie, a je d n o c z e ś n ie n ie n a ru s z y ć „ z b y t ja s k r a w ię ” z a sa d m o r a ln y c h ...

D ziś w B e rlin ie ży je o k . 300 ty s ię c y R o sja n , k tó r z y w la ta c h d w u d z ie s ty c h m a s o w o n a p ły n ę li d o n ie m ie c k ie j sto licy . W śró d o w y c h e m i

g ra n tó w z n a jd o w a li się c a rs c y ofi

c e ro w ie i a r y s to k r a c i u c ie k a ją c y p rz e d b o ls z e w ic k ą re w o lu c ją , ż o ł

n ie rz e , k tó r z y w y sz li z n ie m ie c k ie j n ie w o li, a ta k ż e le w ic o w i a rty ś c i i in te le k tu a liś c i. Ł ączy ło ic h ty lk o je d n o - ro s y js k a d u s z a i ... n ie c h ę ć do N iem có w , a d zieliło w sz y stk o in n e! C ie k a w ą c h a r a k te r y s ty k ę t e go z a m k n ię te g o k r ę g u o só b d a ł p i

sa rz L e w L u n z : „intelektualiści ...

są pożerani przez tęsknotę za oj

czyzną, nie tylko nienawidzą oni Niemców ze wszystkich sil, Niemcy są po prostu wstrętni w sensie fizy  cznym, wstrętne jest wszystko co niemieckie - od języka po kuchnię.

Żyją tylko wspomnieniami, ale do kraju nie wracają

P o o w y c h R o s ja n a c h w B e rlin ie z o sta ło n ie w ie le : z ło c ą c a się k o p u ła m i c e rk ie w p rz y H o h e n z o lle rn - d a m m , o s ta tn ia ro s y js k a r e s t a u r a c y jk a „ I w u s z k a ” p rz y N e u e K k a n t- s tra s s e i c m e n ta rz z m a łą k a p lic ą w d z ie ln ic y T a g e l. C m e n ta rz z o sta ł w ła śc iw ie z a ło ż o n y ju ż w 1894 ro k u , a g rz e b a n o n a n im ro s y js k ic h cz ło n k ó w n ie m ie c k ie j a ry s to k ra c ji d w o rs k ie j i p rz e d s ta w ic ie li in te lig e n c ji.

1 a ż e b y „nie czuli się oni obco w niemieckiej ziemi” c a r A le k s a n d e r III k a z a ł p rz e s ła ć do B e rlin a k o le ją 40 to n zie m i ro s y jsk ie j.

„D ziś R o s ja n ie sto ją w ię c z n o w u p rz e d b r a m a m i B e rlin a - p isz e b e r liń s k a p ra s a . C zy tu ta j z o s ta n ą n a d łu ż e j, czy te ż p rz e n io s ą się d a le j do N iem iec? B ę d z ie to w d u ż e j m ie rz e z a le ż e ć o d ro z w o ju s y tu a c ji p o lity czn ej. N ie m c y p o w in n i ic h p rz y ją ć z g o d n o śc ią . P o ja w ią się n ie w ą tp li

w ie o s tre p ro b le m y , a le z p e w n o ś cią p rz y n ie s ie to ró w n ie ż o g ro m n e k o rz y śc i. A ż e b y się o ty m p r z e k o n a ć , w y s ta r c z y p rz y p o m n ie ć sobie czasy , g d y R o sja n ie ju ż ra z b y li w B e rlin ie ...”

W dniu 81 urodzin aż pięciu

byłych dyrektorów zadzwoniło

lub napisało do niej z życzeniami.

Koleżanki z teatru upiekły ciasto.

Jest trochę zażenowana.:

- Przecież to solenizanci przy

noszą do pracy coś słodkiego do

poczęstowania, a mnie panie z

góry uprzedziły, że to one upieką

ciasto. Musiałam przyjąć.

Dla niej właśnie urodziny, a nie

imieniny są dniem świątecznym.

Po pierwsze dlatego, że jest pro-

tesantką. A po drugie: nie bardzo

wie, w jakim dniu miałaby ob

chodzić imieniny. Urodziła się ja

ko Gertruda, ale na tablicy na

grobnej muszą jej napisać - Alek

sandra. To, że kobiety zmieniają

nazwiska - zdarza się często. Ze

imiona - chyba nigdy. Ona jest

właśnie wyjątkiem potwierdza

jącym regułę.

Urodziła się jako Gertruda Des-

selberger w zamożnej rodzinie łódz

kich wyższych urzędników. Była

dzieckiem szczęśliwej miłości. Ojciec

Edward kochał swoją żonę tak bar

dzo, że opowiedział się po jej stronie,

a przeciwko rodzicom, którzy nie za

akceptowali nazbyt młodzieńczego

ich zdaniem małżeństwa. Młodzi jed

nak pobrali się i Edward Desselber-

ger podjął pracę na podrzędnym sta

nowisku w fabryce Scheiblera, zna

cznie poniżej poziomu, na którym

znajdował się jego ojciec. Koniecznie

chciał jak najszybciej stanąć na włas

nych nogach. Znane nazwisko i talent

organizatorski pomogły mu w uzys

kaniu funkcji jednego z dyrektorów

Fabryki Scheibleara zanim ukończył

30 lat. Był wówczas najmłodszym

dyrektorem w całej Łodzi. Zyskał

sympatię rodziny Scheiblerów i naj

prawdziwszą miłość babci Herbsto-

wej z domu Scheibler.

Babcia Herbstowa mieszkała wte

dy w Sopocie i to ona zadecydowała,

że Edward Desselberger z żoną i ma

lutką córeczką przenieśli się do jej

sopockiego pałacu. Wspaniały był ten

niemiecki kurort, pani Gertruda ciągle

ma w pamięci spacery na molo, pro

menadę wzdłuż morskiego brzegu,

wycieczki na okoliczne pagórki, pota

jemne wyprawy do cukierni a nawet

kawiarni. W szkole i u babci w domu

mówiło się po niemiecku. Ale rodzice

dbali, żeby Gertruda nie zapomniała

języka polskiego i jej pokojówką za

wsze była Polka.

Szczęśliwe czasy szybko się koń

czą. Ojciec umarł nagle. Miał 39 lat.

Bbabcia Herbstowa bardzo chciała w

dalszym ciągu zajmować się wdową i

jej córeczką, ale pani Desselberger,

mimo wygód, źle się czuła w Sopocie.

Zwyczajnie uciekła z tego raju, gdy

babcia Herbstowa na krótko wyje

chała. Wróciła do Łodzi. Kupiła małe

mieszkanie na ul. Piotrkowskiej 154.

Do dziś pani Gertruda nie może zro

zumieć, dlaczego matka nie pomyś

lała o lepszym starcie, gdy odrzuciła

sopocki raj. Ale była kobietą zasad

niczą, na dyskusje z dzieckiem, a

nawet już panienką, nigdy by sobie

nie pozwoliła.

Rodzina Scheiblerów czuła się zo

bowiązana, by wdowie Desselberger

pomóc materialnie, ale ofiarowane jej

pieniądze ona uznałaby za duży nie

takt. Więc postanowiono, że doras

tająca Gertruda podejmie pracę w

księgowości fabrycznej. Za pracę tę

otrzymała bajońską sumę 500 zł mie

sięcznie, co nijak się nie miało do

wkładu jej pracy, a było formą pomo

cy dla matki. Taki był ten świat, w

którym Gertruda Desselberger wcho

dziła w dorosłe życie. Zaczynała od

księgowości przy stolikach z wysoki

mi pulpitami w zarękawkach z satyny.

Szybko ujawniła swoje talenty orga

nizatorskie, więc powierzono jej pro

wadzenie największego łódzkiego

sklepu firmowego Scheiblera. To dla

młodej kobiety była wysoka pozycja.

Wyszła za mąż za niezwykle przy

stojnego Jerzego Eckersdorfa, z

tych czarnych Eckersdorfów. Bo trze

ba wiedzieć, że w Łodzi rywalizowały

ze sobą dwie linie tej rodziny - czarna

i ryża, obsadzając wszystkie wyższe

stanowiska w łódzkim przemyśle i w

bankowości. Przystojny mąż określił

miejsce żony zgodnie z przedwojenną

obyczajwością: jemu było wolno bar

dzo dużo, jej prawie nic. Jeśli zaak

ceptuje się te zasady i jeśli mąż wzbu

dza powszechny zachwyt, to można

tamte lata uznać za udane. Tuż przed

wojną Gertruda Eckersdorf urodziła

syna - Andrzeja.

Jerzy Eckersdorf brał udział w kam

panii wrześniowej, dostał się do nie

woli. Wrócił w połowie wojny scho

rowany. Zmarł w 1942 r. w wieku 38

lat. Na Gertrudę spadł obowiązek u-

trzymania rodziny już od pierwszych

dni wojny. Podjęła pracę w fabryce

opon. Łódź znajdowała się na terenie

Rzeszy Niemieckiej. Warszawa - w

Generalnej Guberni. Opony sprzeda

wano w Warszawie, więc często jeź

dziła przez granicę. Ile między opona

mi przewoziła mięsa, masła, kiełbasy -

tylko ona wie.

Dolary przemycała w sposób - wy

dawało się - najpewniejszy. Gdy

wchodziła do kantoru, rzucała na biu

rko rękawiczki. Właśnie w rękawicz

kach były dolarowe banknoty. Zna

komicie mówiła po niemiecku, była

dowcipna i swobodna. Nikt nie zwra

cał uwagi na rękawiczki. Ale do cza

su. Raz tylko wpadła. Starczyło. Wię

zienie - Radogoszcz, potem Kalisz.

Na szczęście uznano ją za pospolitą

przestępczynię, nie polityczną. Po

dwóch latach właściciel fabryki wy

ciągnął ją z więzipnia. Znów podjęła

pracę w łódzkiej fabryce, ale zbliżał

się koniec wojny. Wyzwolenie nie

szło z najlepszej strony. Rodzina z

niemieckim nazwiskiem bała się przy

szłości, choć podstaw do obaw nie

miała. A jednak gdy pan Liegerer -

właściciel fabryki opon - zapropono

wał, żeby Getruda z matką i z synkiem

wyjechała z nim do Niemiec - zgodzi

ła się. W Poznaniu przyłączyła się do

nich jeszcze siostra matki z mężem.

Czuli się silniejsi, bo razem.

W grudniu 1944 r. dojechali do

Landsberga. Rodziny niemieckie już

stąd wyjeżdżały. Rozeszły się też dro

gi państwa Liegererów. Uciekinierzy z

Łodzi i z Poznania zajęli opuszczone

mieszkanie na Zawarciu i czekali. Nie

mieli dokąd jechać. Warta była skuta

lodem. Z domu na peryferiach miasta

właściwie nie widzieli wyzwolenia.

Po prostu pewnego dnia nie spotkało

się żołnierzy niemieckich tylko radzie

ckich.

Gdy kończyły się zapasy żywności.

nie publiczności. Chodziłam od domu

do domu i przekonywałam ludzi, że

powinni przyjść. Widownia była peł

na. Dragun wyszedł na scenę i roz

począł przemówienie:

„P a n ow ie i p a  n ie " -

po polsku. Tylko te dwa słowa,

ciąg dalszy po rosyjsku, ale dla nas

ważniejsze było, że pierwsze aż dwa

słowa powiedział po polsku. Wieczo

rem na przyjęcie zaproszono komen

dę miasta i polskie władze. Sami męż

czyźni i ja jedna. Widziałam wygłod

niałe spojrzenia Rosjan. W miarę wy

pijanych szklanek wódki ich wzrok

robił się coraz bardziej drapieżny. Pu

szczono płytę. Podniósł się Dragun,

zaprosił mnie do tańca. Nikt nie prote

stował. On tu był komendantem. A

komendant tak ze mną tańczył, że

doprowadził do drzwi i powiedział

czenie, czyhanie na drobną choć o-

myłkę. Pani Truda była niezwykle go

spodarna i oszczędna, więc nie za

trudniała ani kasjerki ani księgowego,

a wszystkie czynności wykonywała

sama. No i to najbardziej się nie spo

dobało, bo tym postępowaniem przy

czyniła się d o ... bezrobocia w Polsce,

a to znaczne przewinienie. Wyrzuco

no ją z pracy. Była wrogiem klaso

wym.

W 1958 r. pani Aleksandra Zawiejs-

ka, zwana panią Trudą, rozpoczęła

pracę w teatrze jako kasjerka. Od

1960 r., po utworzeniu stałego teatru,

była sekretarką kolejnych dyrektorów.

Po przejściu na emeryturę pracuje w

teatrze na cząstce etatu prowadząc

archiwum i kronikę.

Z okazji Dnia Teatru wszyscy ak

torzy i grupa z administracji byli co

roku zapraszani do Prezydenta Rady

Miejskiej na uroczystą kawę z ciast

kami. Pewnego razu Jan Błeszyński

przedstawił po kolei pracowników te

atru, a kiedy doszedł do osoby pani

Trudy tak powiedział:

-

Dtugo zastanawiałem się, jak mam przedstaw ić tę panią, jakie wa

lory wskazać przede wszystkim. O- statecznie postanow iłem , że pow iem jak ją w teatrze nazywamy, a to okreś

lenie z pew nością starczy na cały komentarz. To nasza Mamcia ...

Tak odbyły się jej kolejne, publicz

ne, chrzciny.

Przeżyła w teatrze 13 dyrektorów.

Wszystkim matkowała.

Przez wszystkie lata pracy pani Tru

da uznawała zasadę, że do dyrektors

kiego gabinetu nie mogą przedostać

się żadne kłopoty ani brudy. Dyrek

torzy są stworzeni do wyższych ce

lów. Mają tworzyć sztukę. Od usuwa

nia kłopotów i brudów doczesnych

jest ona - sekretarka.

Czyż można się dziwić, że dyrek

torzy nie zapominają takiej sekretarki i

z okazji rocznicy urodzin piszą i

dzwonią z daleka?

Pierwsza dama polskiego G o

rzowa ciągle jest elegancka, sa

modzielna i dowcipna. Nigdy nic

ją nie boli, zawsze ma czas dla

każdego potrzebującego dobre

go słowa i pomocy. Minęły cza

sy, kiedy ona w Gorzowie znała

wszystkich. Teraz wszyscy ją

znają, jako gorzowiankę od pier

wszych chwil tego miasta.

P i e r w s z a d a m a

G o r z o w a

K r y s t y n a K A M I Ń S K A

W

październiku 1946 r. odbył się uroczysty chrzest tysięcznego' dziecka urodzonego po wojnie w Gorzowie. Jego rodzicami chrzestnymi byli

Aleksandra Zawiejska

- wówczas kierowniczka Biura Prezydialnego Miejskiej Rady Narodowej i

Z yg fryd K uja w ski

- prezydent miasta.

Na zdjęciu: Aleksandra Zawiejska z chrześniakiem - Andrzejkiem Lemi- szewskim oraz z ojcem dziecka.

Gertruda poszła szukać pracy. Skiero

wano ją do właśnie organizowanego

Urzędu Miejskiego. Przywitał ją Piotr

Wysocki, który dopiero co objął fun

kcję prezydenta miasta. Zapytał:

-

A na maszynie pisać pani um iesz?

- Umiem -

odpowiedziała.

-

To chyba B óg cię z nieba zestal.

W ten sposób Gertruda Eckers

dorf - Polka swobodnie mówiąca

po niemiecku - została sekretar

ką prezydenta i całego Urzędu

oraz pierwszą damą polskiego

Gorzowa. Musiała nie tylko pisać na

maszynie, ale również samodzielnie

układać pisma, bo miała pewne opo

ry, żeby władzom nadrzędnym wysy

łać to, co dyktował jej prezydent. Na

przykład tak argumentował potrzebę

udzielania pomocy:

„Ja k tak dalej pójdzie, to wszyscy nasi pracow nicy będą złodziejami, a pracow nice kur

wami".

Pani Truda wspomina dwa

zdarzenia z tamtych lat:

- Do urzędu przychodził Rosjanin

w skórzanej czapce, siadał w sek

retariacie i niczego nie żądał. Gdy

pytałam o co mu chodzi mówił:

„P a - dażdicie, padażdicie".

I dalej siedział.

Po paru godzinach, również nic nie

mówiąc - wychodził. Dopiero później

dowiedziałam się, że to jest

NKWD-zista. Pewnego dnia, już dość

późno wieczorem, pisaliśmy z Leo

nem Kruszoną - wiceprezydentem

jakieś pismo, a tu wpada ten człowiek

w skórzanej czapce i mówi:

„E tu dzie- w oczku na p ó l czasa".

Cóż było zro

bić. Nie mogłam odmówić. Zaprowa

dził mnie na komondę. Na stole leżały

dwa nahaje. Nieswojo się poczułam.

Za chwilę wprowadzają Niemca w

mundurze NSKK. Rosjanin chciał

wiedzieć, czy on jest partyjny. W

takich mundurach chodzili drogo

wcy, więc tłumaczę, że ten mundur o

niczym nie świadczy, że człowiek

mógł być partyjny, ale nie musiał.

Niemiec zdecydowanie twierdził, że

nie należał do partii. Wyprowadzili

Niemca. Gdy wychodziliśmy, Rosja

nin zamknął wejściowe drzwi na

klucz i klucz schował do kieszeni.

Kątem oka zobaczyłam przez otwarte

drzwi do sąsiedniego pokoju jakieś

legowisko. No, myślę sobie. Zaczyna

my. A tu Rosjanin pyta, czy lubię

dobre książki. Odpowiedziałam, że

oczywiście lubię. Dał mi Dostojews

kiego po rosyjsku, którego przez dłu

gie lata miałam w bibliotece. Potem

wyciągnął długie bułki, jakieś puszki i

nastawi! płytę. Znów czekam na dal

szy ciąg pełna niepokoju.

A on mi kładzie te puszki i te bułki na

rękę i mówi:

„U ch a d zi".

Zbiegłam ze

schodów tak szybko, że mało mi się

nogi nie połamały. Leon Kruszona,

gdy mnie zobaczył, zapytał:

„ C o ci zrobił?"

A ja mówię - nic ... Dał mi

puszki i bułki.

Wszyscy baliśmy się Rosjan, ale nie

można było żyć w ciągłym strachu,

trzeba było przyjąć ten stan za nor

malny i dostosować się do niego.

Z okazji Dnia Wyzwolenia komen

dant Dragun zarządził koncert w tea

trze. Do mnie należało zorganizowa

Fot. K azim ierz Ligocki

krótko: „Uchadzi". Bbyłam mu ogro

mnie wdzięczna, że pozwolił mi wy

dostać się stamtąd. Siergiej Dragun

był naszym sąsiadem i wielokrotnie

odczuwałam jego życzliwość.

To są wspomnienia pierw

szych dni, gdy obok siebie funkc

jonowały dwie władze - radziec

ka i polska. Zycie wracało do

normy. Pani Gertruda stawała

się miastu coraz bardziej potrze

bna. Polska przyszła za nią, więc

nie widziała powodów, by od Po

lski uciekać. Została. Rodzina

też.

Był chyba 47 rok, gdy przyszło

zarządzenie, że w administracji państ

wowej nie mogą pracować Polacy o

nazwiskach obco brzmiących. Get

ruda Eckersdorf z domu Dessel

berger całkiem po polsku nie

brzmi. Musiała swoje małżeńskie

nazwisko przetłumaczyć na pol

ski. Wyszło - Zawiejska. Imię

zmieniła na Aleksandra. Podobało

jej się. Nazwisko jakoś się utrwaliło.

Imię - nie. W Gorzowie jest znana jako

pani Truda Zawiejska. Syn Andrzej

też dostał nowe nazwisko. Po 1956 r.

matka i syn starali się o przywrócenie

rodowego nazwiska. Prawo do po

wrotu nazwiska ojca otrzymał tylko

syn jako że był niepełnoletni, gdy

decydowano za niego. Decyzja ta

przyszła w dniu jego ślubu. Mógł

więc żonie dać swoje prawdziwe na

zwisko. Matce odpowiedziano, że nie

ma podstaw do zmiany. Trudno. Przy

zwyczaiła się, ale imienia do dzisiaj

nie akceptuje. Była i pozostanie do

śmierci Trudą.

Na początku lat 50-tych pracowała

jako kierowniczka miejskiego hotelu.

Ktoś doniósł do UB, że jest ukrywają

cą się księżniczką. Wezwali ją do UB.

Młody człowiek pyta:

-

Jak tam było w Damasławku?

- N ie znam żadnego Damasławka -

odpowiada.

-

Nie znasz Damasławka? Ciekawe. A w Gorzowie kogo znasz?

- Wszystkich.

- Wszystkich? Ciekawe. Pisz kogo znasz.

Pani Truda naprawdę znała prawie

wszystkich więc zaczęła wypisywać

nazwiska mieszkańców kolejnych u-

lic.

-

Pisz, p isz -

mówił młodzieniec.

Mamy czas. Poczekamy, jak spiszesz znajom ych z Gorzowa, to m oże sobie 0 Damasławku przypomnisz.

Całą noc nie pozwolono jej spać.

Pisała. Ale mimo to o Damasławku

nadal nic nie wiedziała. Widocznie

funkcjonariusze z Urzędu Bezpie

czeństwa także nie mieli żadnych do

wodów, bo rano ją puścili. Ale wyłą

cznie pod warunkiem, że nie powie

ani słowa, gdzie była i że ostentacyj

nie przejdzie przez miasto.

-

Wyszłam -

wspomina pani Truda -

1 czekałam, zza którego rogu św iśnie kula. N ie świsnęła. Więc szlam. Witali mnie znajom i ze zdziw ieniem w o- czach. P od ob n o przecież byłam na