POJĘCIE GRUPY PODEJMOWANIE DECYZJI GRUPOWE PODEJMOWANIE DECYZJI

POJĘCIE GRUPY

PODEJMOWANIE DECYZJI GRUPOWE PODEJMOWANIE DECYZJI

SO- zajęcia nr 3

Pojęcie grupy



G Homans- zbiór komunikujących się ze sobą przez pewien czas osób w liczbie pozwalającej wszystkim na komunikację bezpośrednią (twarzą w twarz), a nie przez pośredników



D.J. Lawless- grupę tworzą dwie lub więcej osoby,

pomiędzy którymi zachodzą interakcje polegające na

zachowaniu każdego członka grupy wpływa na

zachowanie każdego innego członka grupy oraz że

członków grupy charakteryzuje wspólnota niektórych

percepcji, przekonań, wartości i celów

Pojęcie grupy

Czym jest grupa?

Jakie elementy tworzą grupę?

Co wpływa na odróżnienie grupy od innych pojęć

socjologicznych?

Pojęcie grupy

F Harrison - grupę tworzy pewna liczba osób, pozostających ze sobą w kontakcie. Grupę charakteryzuje:



interpersonalny konsensus,



interakcje,



komunikacja,



wspólny interes,



bliskość miejsca,



struktura.

Sposoby postrzegania grupy



Grupa jest zbiorową całością niezależną od cech swoich członków.



Grupa jest zbiorową całością.



Grupa jest zbiorową całością, którą tworzy

zestaw jednostek.

Teorie zachowania grupowego

 Teoria systemowa G. Homansa. Zdaniem autora zachowania członków grupy muszą być traktowane jako system zachowań, a nie zachowania odrębne i niepowiązane ze sobą

 Teoria dynamiki grupowej (teoria pola) K. Lewina Teoria dynamiki grupowej zakłada, że grupa ma przestrzeń życiową, w której zajmuje miejsce w relacji do innych obiektów; jest zorientowana na cele i podejmuje działania w dążeniu do ich osiągnięcia, mogąc napotykać przeszkody w tych działaniach.

 Teoria społecznej integracji P.M. Blaua. Teoria ta wyjaśnia, dlaczego i jak osoby zostają akceptowane jako członkowie grupy. Zdaniem autora warunkami członkostwa w grupie są atrakcyjność i dostępność.

 Teoria wpływu społecznego H.C. Kelmana. Jej przedmiotem jest sposób wywierania wpływu przez grupę na jej poszczególnych członków. Zdaniem autora w relacjach grupowych zachodzą z różną intensywnością trzy procesy:

(uległość, identyfikacja, internalizacja)

Teorie zachowania grupowego

 Teoria zachowania grupowego R.F. Balesa. Teoria ta dostarcza wartościowych narzędzi analizy zachowania grupowego (interaction-process analysis). W swoim analitycznym schemacie autor rozważa cztery podstawowe problemy, wobec których staje grupa: adaptacja , instrumentalna kontrola tych spraw w grupie, wyrażanie i zarządzanie uczuciami członków, rozwój i utrzymanie integracji między członkami grupy oraz między nimi a grupą jako całością.

 Dwuwymiarowa teoria członkostwa J.M. Jacksona. Teoria ta opisuje i analizuje podstawy członkostwa grupowego. Zgodnie z nią członkostwo może być oparte na przyciąganiu (attraction), czyli sile popychającej osobę do przyłączenia się lub pozostania w grupie, albo na akceptacji (acceptance), definiowanej jako stopień, w jakim zdolności i zachowanie jednostki odpowiadają rolom zdefiniowanym w grupie. W grę wchodzą cztery rodzaje członkostwa:

 członkostwo psychologiczne: pozytywne przyciąganie + pełna akceptacja

 członkostwo preferencyjne: pozytywne przyciąganie + minimalna akceptacja

 członkostwo marginalne: żadne lub niewielkie przyciąganie + pełna akceptacja

 członkostwo alienacyjne: negatywne przyciąganie + negatywna akceptacja

Normy grupowe i komformizm

 Komformizm:

1) Wymuszanie – w skład wchodzą cztery podstawowe działania:

edukacji, nadzoru (obserwacji), ostrzegania oraz działań dyscyplinujących czy nagradzających.

2) Internalizacja - uznanie norm za własne sprawia, że jednostka zachowuje się zgodnie z normami, ponieważ uważa, że jest to właściwe, a nie po to, aby uzyskać nagrodę lub uniknąć kary.

3) Nacisk grupowy - Wpływ nacisku społecznego na jednostkę zależy od tego, czy jednostka posiada sprzymierzeńców: jeżeli jeden członek grupy stwierdza, że jego stanowisko podziela lub wspiera inny członek, oboje stają się psychologicznie silniejsi, co pozwala im wytrzymać nacisk związany z odróżnianiem się od większości grupy

Efektywna grupy

Jakimi cechami powinna się odznaczać efektywna grupa?

Co to znaczy, że grupa jest efektywna?

Efektywna grupa

T. W Castello, S. S. Zakind- uwarunkowania efektywnej grupy:

 Korzystanie z racjonalnej procedury podejmowania decyzji i dysponowanie umiejętnościami niezbędnymi do rozwiązania aktualnego problemu decyzyjnego.

 Posiadanie przygotowania w zakresie strategii podejmowania decyzji i stosowanie właściwego systemu motywacyjnego.

 Istnienie znanej wszystkim członkom grupy stabilnej struktury grupy.

 Odpowiednia wielkość.

 Spójność i kooperacyjne interakcje członków grupy o zgodnych osobowościach.

 Działanie w warunkach stresu o umiarkowanym natężeniu.

Cechy efektywnej grupy

Cechy efektywnej grupy McGregor

 Nieformalna i twórcza atmosfera.

 Uczestnictwo członków grupy w dyskusjach, dotyczących realizowanych zadań.

 Rozumiane i akceptowane cele.

 Wysłuchiwanie wszystkich, nawet najbardziej skrajnych głosów i pomysłów.

 Analizowanie i rozwiązywanie nieporozumień, nad którymi nie przechodzi się do porządku dziennego.

 Dążenie do konsensusu i pozytywne podejście do podejmowanych decyzji

 Częsta, szczera i obiektywna krytyka

 Swoboda formułowania stanowisk i pomysłów nie tylko w kwestii podejmowanych decyzji, ale odnośnie do funkcjonowania i wyników grupy.

 Jasny i akceptowany przez członów grupy przydział zadań

 Brak dominacji ze strony przywódcy i brak oznak walki o władzę w trakcie realizacji zadań.

 Świadomość własnego istnienia.

Cechy efektywnej grupy

Cechy efektywnej grupy E.F Harrisna:



ograniczona wielkość od pięciu do dziesięciu członków,



funkcjonalne członkostwo,



określone i zaakceptowane cele,



orientacja na konsensus,



akceptowane normy postępowania,



demokratyczne przywództwo,



spójność.

Myślenie grupowe

Zadanie:

Jakie symptomy myślenia grupowego wystąpiły przedstawionym tekście?

Kogo uznaje się za twórcę myślenia grupowego?

Myślenie grupowe

Autorem koncepcji jest J.I Janis. Myślenie grupowe doprowadza do obniżonej sprawności intelektualnej i gorszego osądu moralnego mające negatywny wpływ na jakość decyzji grupowych. Cechy:

 podzielanie przez większość członków grupy złudzenia o niezniszczalności – nadmierny optymizm, skłonność do podejmowania ryzyka,

 tendencyjna selekcja informacji, zbiorowe wysiłki w kierunku racjonalizacji tych informacji,

 złudzenie posiadania siły moralnej,

 przekonanie o wszechmocy grupy, ignorowanie opozycji,

 samocenzura członków grupy,

 złudzenie inicjatywy,

 skłonność do podejmowania skrajnych decyzji,

 złudzenie jednomyślności.

Podsumowanie- część 1



Pojęcie grupy



Teorie zachowania grupowego



Normy grupowe i komformizm



Typologie grupy



Właściwości efektywnej grupy



Myślenie grupowe



Wady i zalety grupowego podejmowania

decyzji

Pojęcie decyzji

Decyzja to akt świadomego, nielosowego wyboru jednego z dopuszczalnych

kierunków działania, co pozwala odróżnić

zwykły wybór od wyboru szczególnego jakim

jest decyzja.

Pojęcie decydowania



Decydowanie to szczególny przypadek wybierania:



Wybór ma prowadzić do określonego działania



Wybór ma być dokonany w sposób świadomy, na podstawie nielosowego kryterium



Zbiór kierunków w decydowaniu jest w naturalny

sposób ograniczony np. przez zasób wiedzy

decydenta, normy prawne czy normy pozaprawne

Typologie decyzji

Typologie decyzji wg koncepcji funkcji kierowniczych H Fayola:



Decyzje związane z realizacją funkcji przewidywania i planowania



Decyzje związane z realizacją funkcji organizowania



Decyzje związane z realizacją funkcji koordynowania



Decyzje związane z realizacją funkcji kontrolowania



Decyzje związane z realizacją funkcji rozkazywania

Inne typologie decyzji

Typologia oparta na koncepcji H A Simona i A Newella, można podzielić odpowiednio do rdzaju rozwiązywania problemów



Decyzje o słabo określonej strukturze- odpowiednio dobrze poznane, opracowane na podstawie modeli matematycznych i precyzyjnych narzędzi pomiaru



Decyzje o nieokreślonej strukturze- dotyczą problemów, których nie można jakościowo przewidzieć



Decyzje o słabo określonej strukturze- trudno

przewidzieć pod względem ilościowym i jakościowym

Organizacja jako system decyzyjny



Ograniczona racjonalność



Organizacja jako hierarchia decyzji



Struktura organizacyjna i podejmowanie decyzji



Koncepcja J Thompsona

Problemy decyzyjne

 Gracz ma wybrać jedną z trzech skrzynek: w jednej jest cenna nagroda. Gracz wskazuje skrzynkę - nic nie wiedząc wybiera ją losowo. Przed otwarciem skrzynki prowadzący teleturniej (który wie, gdzie jest nagroda) otwiera jedną z pozostałych dwóch skrzynek, pustą. Prowadzący pyta gracza: "Pozostajesz przy swoim wyborze, czy zmieniasz?". Co ma zrobić gracz? Pozostać przy swoim początkowym wyborze, czy go zmienić? Jakie jest prawdopodobieństwo, że nagroda jest w już wybranej skrzynce, a jakie, że nagroda jest w pozostałej, nieotwartej skrzynce?

Problemy decyzyjne

W lochu siedzą, czekając na egzekucję, w oddzielnych celach Łukasz, Jan i Piotr. Wyrok jest dziwny: dwóch z nich straci głowy na szafocie w niedzielny poranek, przy czym do ostatniej chwili nie będą wiedzieli, kto umrze, a kto przeżyje. Piotr męczy się i nie może spać w noc z soboty na decydującą niedzielę. W końcu zwraca się do strażnika:

- Wiem, że wiesz, ale nie możesz mi powiedzieć, czy przeżyję, czy zginę. Ale wiem, że co najmniej jeden z moich współwięźniów zginie rano. Podając mi imię jednego z nich, który zginie, nie zmienisz mojej sytuacji. Powiedz mi, proszę, imię mojego współwięźnia, który zginie rano.

Po zastanowieniu strażnik stwierdził, że spełnienie prośby rzeczywiście nie narusza wyroku, więc szepnął na ucho Piotrowi: "Łukasz". Uradowany Piotr wylewnie

podziękował strażnikowi. Zdziwiony strażnik poprosił o wyjaśnienie.

- Miałem jedną szansę na trzy, że przeżyję (prawdopodobieństwo przeżycia równe 1/3).

Teraz mam jedną szansę na dwie, że przeżyję (prawdopodobieństwo przeżycia 1/2)!

- Ale przecież mogłeś od początku założyć, że ta rozmowa już się odbyła - cokolwiek bym odpowiedział, i tak zostaje ci jedna szansa na dwie!

Na tym właśnie polega paradoks: które obliczenie prawdopodobieństwa jest słuszne:

początkowe (wynik 1/3), czy z wykorzystaniem strażnika (wynik 1/2)?

Ograniczona racjonalność

 Zjawisko to opisał Herbert Simon- autor Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 1978 r.

 Założenia: pełna racjonalność jest trudna, a nawet niemożliwa, co uzasadnia się ograniczoną wiedzą człowieka, jego nawykami, zwyczajami i przyjętymi systemami wartości a także celami organizacyjnymi

 Praktyka pokazuje, że decydenci nie poszukują wszystkich możliwych kierunków działania, ale poszukują kierunku do póki uznają, iż mogą go zaakceptować w tym momencie poszukiwanie kolejnych kierunków działania ulega przerwaniu. Czasami dochodzi do dalszego poszukiwania, jednak polega ono na wyborze nie najbardziej optymalnego, a satysfakcjonującego rozwiązania, który w istocie został już wcześniej przesądzony.

 Decyzja jest podejmowana jedynie na podstawie ułamka wszystkich możliwości

Organizacja jako hierarchia decyzji



Według H.A. Simona przyjęty w organizacji podział pracy w podejmowaniu decyzji sprzyja zwiększeniu racjonalności decyzji podejmowanych w organizacji: organizacja uwzględnia większą liczbę istotnych czynników dla jakości decyzji, aniżeli jest to w stanie uczynić pojedyncza osoba



Wyższa racjonalność decyzji następuje wtedy,

gdy wszyscy członkowie organizacji podzielają

końcowy i całościowy cel organizacji.

Podejmowanie decyzji a strukturalne cechy organizacji



Wpływ złożoności na podejmowanie decyzji



Wpływ formalizacji na podejmowanie decyzji



Wpływ centralizacji na podejmowanie decyzji

Koncepcja J.D Thompsona



Przekonanie o istnieniu związku przyczynowo- skutkowego pomiędzy kierunkiem działania i wynikiem



Preferencje dotyczące możliwych wyników odnoszące się do konsensusu w kwestii organizacyjnych celów



Typologie organizacyjnych decyzji:



wybór przez obliczanie



wybór przez osąd



wybór przez kompromis,



wybór przez inspiracje.

Grupowe podejmowanie decyzji

ZALETY WADY

Strategie grupowego podejmowania decyzji

Dość powszechnie wyróżnia się trzy strategie (typy) grupowego podejmowania decyzji:

 rutynowe podejmowanie decyzji,

 twórcze podejmowanie decyzji,

 negocjacyjne podejmowanie decyzji

To, którą strategię grupa wybierze i zastosuje, zależy od rodzaju podejmowanej decyzji. Można zauważyć, że strategie pierwsza i druga dotyczą w istocie podejmowania decyzji – odpowiednio – programowanych i nieprogramowanych.

Na każdą z trzech strategii grupowego podejmowania decyzji składa się zachowanie grupowe, które można sprowadzić do pięciu wymiarów:

1) struktura grupy,

2) role grupowe,

3) proces grupowy,

4) styl grupowy ,

5) normy grupowe.

Charakter grup decyzyjnych



Grupa nominalna



Grupa interaktywna



Grupa delficka

Strategiczne podejmowanie decyzji

Strategiczne wybory mają wpływ także względy inne niż skuteczność i ekonomiczność.

 Model kosza na śmieci- opracowany przez Marcha i jego współpracowników- decydowanie jest procesem złożonym, dynamicznym i burzliwym, a nie płynnym i racjonalnym. Z modelu kosza na śmieci wynika, bo cele (preferencje), technologia (know-how, techniki, wyposażenie) i uczestnictwo w procesach decyzyjnych w organizacjach są niejasne, niepewne i podlegają szybkim zmianom.

 Koncepcja wcześniejszego zaangażowania- zaangażowanie decydenta wynikające z podjętej wcześniej decyzji (z przywiązania do idei w niej zawartej)

 Osadzenie w sieci kontaktów społecznych- M. Granvelter- organizacje pozostają w stałych relacjach z innymi organizacjami, są częścią stałych sieci społecznych, co ma wpływ na proces decyzyjny

Strategiczny wpływ na podejmowanie decyzji?



Czy jednostki często są skłonne do podejmowania decyzji?



Jakie konsekwencje powoduje podejmowanie

decyzji przez jednostkę?

Strategiczny wpływ na podejmowanie decyzji



Podejmowanie decyzji, w szczególności decyzji strategicznych, jest zawsze obarczone ryzykiem.

Z tego względu osoby uprawnione do podejmowania decyzji strategicznych mogą unikać ich podejmowania, pozostawiając dokonanie wyboru grupom lub komisjom.

Wyróżniamy trzy mechanizmy:



ustalenie porządku posiedzenia,



kontrolowanie informacji,



tworzenie decyzji.

Podsumowanie cz 2



Pojęcie decyzji i decydowania



Wady i zalety grupowego podejmowania decyzji



Strategie grupowego podejmowania decyzji



Koncepcja grup decyzyjnych



Organizacja jako system decyzyjny



Strategiczne podejmowanie decyzji



Strategiczny wpływ na podejmowanie decyzji

Źródła



http://supernat.pl/wyklady/index.php?sortby=&

desc=desc&pg=pi&st=30&lm=10&idx=33



http://supernat.pl/wyklady/index.php?sortby=&

desc=desc&pg=pi&st=30&lm=10&idx=32



http://supernat.pl/wyklady/index.php?sortby=&

desc=desc&pg=pi&st=30&lm=10&idx=31



http://www.math.us.edu.pl/pgladki/faq/node154.ht ml



B. Kożusznik, Zachowanie człowieka w organizacji, Warszawa 2011.



J. Supernat, Techniki organizatorskie i decyzyjne Wrocław 2003.



J. Supernat, Zarządzanie, Wrocław 2005.