Scenariusz lekcji
Barok – epoka przepychu
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Zapoznanie uczniów z podstawowymi zagadnieniami związanymi z epoką baroku. Wyjaśnienie pojęcia
„barok” oraz wskazanie najważniejszych cech stylistycznych omawianej epoki. Wskazanie tła historycznego oraz ram czasowych wyznaczających epokę baroku. Przedstawienie zabytków kultury baroku oraz miejsc, ośrodków, w których styl barokowy odgrywał ważną rolę. Zapoznanie uczniów z pracami malarskimi Rubensa i cechami stylistycznymi jego obrazów. Wskazanie najważniejszych gatunków muzycznych oraz przedstawienie wpływu władzy na rozwój kultury i sztuki muzycznej i nie tylko. Rozpoznanie otaczających nas zabytków i elementów kultury będących świadectwami epoki baroku.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
1. Wyjaśnić pojęcie baroku.
2. Wskazać cechy stylistyczne sztuki baroku.
3. Przedstawić ramy czasowe epoki baroku.
4. W aspekcie historycznym wyjaśnić wpływ Ludwika XIV na rozwój sztuki i kultury epoki baroku.
5. Przedstawić najważniejsze zabytki będące świadectwem epoki baroku.
6. Wskazać przedstawicieli oraz najważniejsze dzieła sztuki plastycznej i muzycznej epoki baroku.
7. Przedstawić najważniejsze gatunki muzyczne rozwijające się w baroku 8. Rozpoznawać sztukę baroku w otaczającej rzeczywistości.
2. Metoda i forma pracy
Metoda pogadanki z elementami opisu. Słuchanie wybranych utworów epoki baroku.
3. Środki dydaktyczne
1 Podręcznik: Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1-3 gimnazjum, WSiP, Warszawa 2004.
2 Stanowisko do odtwarzania muzyki.
3 Nagrania utworów: J. Pachelbell, Kanon.
4 Jan Sebastian Bach, Toccata i fuga d-moll.
5 Karta pracy ucznia.
6 Plansze lub zdjęcia związane z architekturą, sztuką baroku. Katalog obrazów Rubensa.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza 1 Sprawdzenie obecności.
2 Powtórzenie wiadomości poprzez odpytanie jednej osoby z trzech ostatnich lekcji.
3 Wspólne zaśpiewanie przy akompaniamencie pianina lub gitary ostatnio poznanej piosenki.
4 Podanie tematu do zeszytu.
(10 min.)
b) Faza realizacyjna
1 Wprowadzenie uczniów metodą opisu do podstawowych zagadnień związanych z tematem lekcji. Wyjaśnienie pojęcia baroku i wskazanie najważniejszych cech stylistycznych omawianej epoki. Przedstawienie sztuk, w których barok odegrał bardzo ważną rolę. Odwołanie się do wiedzy przez uczniów już posiadanej z innych przedmiotów humanistycznych i zapisanie podstawowych elementów baroku na tablicy a następnie do zeszytu.
Notatka:
A. Barocco – dziwaczny, bezładny, nieprawidłowy. Początkowo słowem „barok”
oznaczano dekorację, ozdoby o nieregularnym i dziwacznym kształcie, potem objęło ono architekturę, literaturę, malarstwo, muzykę.
B. Cechy baroku:
- ozdoby o nieregularnych, dziwacznych kształtach, - monumentalne formy,
- zdobnictwo, - przepych,
- charakterystyczne krągłe kształty (Rubens), - rozmach architektoniczny,
- przesadna wielkość.
2 Metodą pogadanki przedstawienie postaci Ludwika XIV i jego wpływu na sztukę i kulturę baroku. Wskazanie zabytków kultury będących świadectwem działania Ludwika XIV. Opierając się na wiedzy wcześniej zdobytej przez uczniów, wskazanie otaczających nas zabytków kultury powstałych w stylu barokowym (pałac w Wersalu, Wilanów pod Warszawą).
3 Wzorując się na twórczości Petera Rubensa przedstawienie metodą opisu cech charakterystycznych malarstwa w stylu barokowym. Omówienie prac metodą pogadanki.
4 Wysłuchanie utworu Jana Sebastiana Bacha Toccata i fuga d-moll.
Wprowadzenie uczniów do muzyki baroku poprzez wskazanie najważniejszego kompozytora tej epoki – Jana Sebastiana Bacha. Wskazanie przez uczniów charakterystycznych cech wysłuchanego utworu.
5 Wskazanie ram czasowych epoki baroku muzycznego, wyznaczonych przez gatunek muzyczny, jakim jest opera, oraz twórczość Jana Sebastiana Bacha (1600 – 1750).
(25 min.)
c) Faza podsumowująca
Zapisanie kolejnych punktów notatki do zeszytu a następnie wysłuchanie Kanonu Pachelbella.
Notatka:
C. Muzyka baroku:
Ramy czasowe wyznaczają nowy gatunek sztuki muzycznej i teatralnej, jakim jest opera (1600), a zamyka śmierć Jana Sebastiana Bacha (1750).
Barok odnowił wyobrażenie antycznej harmonii, wywodzące się od Pitagorejczyków.
(10 min.)
5 Bibliografia
1. Panek W., Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1-3 gimnazjum, WSiP, Warszawa 2004.
6 Załączniki
a) Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Barok – epoka przepychu.
b) Zadanie domowe
Przedstaw przynajmniej dwa przykłady architektury i sztuki baroku, znanej ci i występującej w twoim mieście.
Opracowała:
Arleta Dzitko
