„Carpe diem” – czyli Horacego sposób na godne życie

(1)

„Carpe diem” – czyli Horacego sposób na godne życie

1. Cele lekcji

a) Wiadomości Uczeń:

• zna poglądy na życie Horacego,

• zna sylwetkę twórczą Horacego,

• zna pojęcia epikureizmu i stoicyzmu,

• potrafi wskazać różnice między stoicyzmem i epikureizmem,

• zna twórców omawianych nurtów filozoficznych, potrafi scharakteryzować ich literackie sylwetki oraz wymienić ich dzieła,

• potrafi wyjaśnić znaczenie maksymy „Carpe diem”,

• potrafi wyjaśnić znaczenie dosłowne i symboliczne zwrotu „Non omnis moriar”.

b) Umiejętności Uczeń:

• potrafi pracować z tekstem – wyszukuje fragmenty ilustrujące wypowiedziany wcześniej sąd,

• potrafi samodzielnie oraz przy pomocy nauczyciela sporządzić krótką notatkę,

• zdobywa umiejętności samodzielnego wypowiadania się i wyrażania własnych sądów.

2. Metoda i forma pracy

Heureza, dyskusja, elementy wykładu, praca indywidualna i zbiorowa.

3. Środki dydaktyczne

Karta pracy z notatką – tabelka do uzupełnienia

Mała encyklopedia kultury antycznej, red. Z. Piszczek, PWN, Warszawa 1973.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Uczniowie otrzymują teksty wierszy i czytają je po cichu.(mogą to być fragmenty wybrane przez nauczyciela lub zawarte w podręczniku).

2. Następnie nauczyciel czyta teksty na głos.

3. Konkretyzacje uczniowskie.

4. Pytanie nauczyciela o wrażenia dotyczące danego tekstu.

5. Nauczyciel charakteryzuje sylwetkę twórczą Horacego.

(2)

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zadaje szereg pytań, na które uczniowie odpowiadają, popierając swój sąd odpowiednim fragmentem tekstu.

Pytania węzłowe:

• Kto jest podmiotem lirycznym?

• O czym mówi podmiot?

• Czym jest dla podmiotu lirycznego poezja?

• Co oznacza dla niego zwrot „Non omnis moriar”?(wyjaśnienie znaczenia oraz symboliki);

• Do czego podmiot liryczny przyrównuje poezję?

• Co zapewnia twórcy jego poezja? Czym jest dla niego?

• Jaki trwały ślad może pozostawić po sobie każdy człowiek?

2. Uczniowie zapisują temat lekcji.

3. Nauczyciel przechodzi do interpretacji pieśni 31 „Do Apollina”. Uczniowie pracują z tekstem. Wypowiadają swoje sądy. Odpowiadają na pytania prowadzącego:

• Jaka jest forma wiersza?

• Kto jest adresatem?

• O co podmiot liryczny prosi Apollina?

• Dlaczego podmiot liryczny nie prosi o dobra materialne?

• Jakie wartości nie są ważne dla poety?

• Dlaczego podmiot liryczny kieruje swoja prośbę do Apollina?

4. Uczniowie czytają i interpretują pieśń 11 „Nie pytaj próżno”. Odpowiadają na pytania prowadzącego:

• O czym mówi ta oda?

• Do kogo jest adresowana?

• Jaką receptę na życie zawiera?

5. Interpretacja pieśni 16 „Do Mecenasa”. Uczniowie pracują z tekstem. Wypowiadają swoje sądy. Odpowiadają na pytania prowadzącego:

• Do kogo zwraca się podmiot liryczny?

• Kto to jest Mecenas?(wyjaśnienie pojęcia)

• Jaką filozofię życia wyznaje Horacy w tej pieśni?

• Jak Horacy traktuje dobra materialne? Jaki ma do nich stosunek?

• Jakie wartości są dla poety najważniejsze? (posłuż się cytatem)

c) Faza podsumowująca

Uczniowie otrzymują tabelkę przygotowaną wcześniej przez nauczyciela i wypełniają ją (załącznik 1). Wypisują i porównują cechy charakterystyczne dla nurtu stoickiego oraz

(3)

epikurejskiego.

5. Bibliografia

1. Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1976.

2. Jaworski S., Terminy literackie. Słownik szkolny, PWN, Warszawa 1991.

3. Mała encyklopedia kultury antycznej, red. Z. Piszczek, PWN, Warszawa 1973.

4. Zieliński T., Starożytność bajeczna, PWN, Warszawa 1975.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia załącznik 1.

STOICYZM EPIKUREIZM

cytaty wybrane z pieśni potwierdzające cechy nurtów filozoficznych

Twórca Twórca

ZENON Z KITION EPIKUR Z SAMOS

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Na następnej lekcji nauczyciel ocenia i koryguje tabele uzupełnione przez uczniów.