1
Temat: Rozpoczęcie działalności gospodarczej Część I i II
C
hcąc poważnie podejść do prowadzenia własnej działalności gospodarczej należy się do tego odpowiednio przygotować.Pierwszym krokiem powinno być pogłębienie wiedzy w zakresie podstaw ekonomii, działania rynku i funkcjonowania na nim pojedynczych podmiotów.
Należy poznać i zrozumieć pojęcia m.in. takie jak: rynek, podaż, popyt, przychód, koszty stałe, zmienne, dochód, zysk, działalność gospodarcza.
Należy wiedzieć, kiedy, jakie i w jakiej formie będziemy płacić podatki, jak napisać dobry biznesplan by stanowił on kanwę naszej przyszłej działalności, ale też był podstawą do ubiegania się o dofinansowanie lub o kredyt w banku. Dobrze jest mieć rozeznanie w zakresie oferty bankowej dla podmiotów gospodarczych. Należy mieć wiedzę, jakie produkty i usługi bankowe oraz za jaką cenę proponują poszczególne instytucje, jak oceniają zdolność kredytową. Należy sprawdzić, który bank jest skłonny finansować nowo powstały podmiot gospodarczy.
Należy też zapoznać się z przepisami prawnymi regulującymi prowadzenie działalności gospodarczej. Trzeba wiedzieć, jakie prawa ma prowadzący działalność gospodarczą, ale też jakie ciążą na ta takim podmiocie obowiązki. Ustalając zakres swojej przyszłej działalności należy też podjąć decyzję w zakresie osobowości prawnej oraz wyboru formy opodatkowania.
Należy też rozważyć czy będziemy sami prowadzić księgowość naszej firmy czy też powierzymy prowadzenie naszej księgowości wyspecjalizowanemu podmiotowi, czy też może zatrudnimy księgowego na etacie w naszej firmie.
Decyzja z pewnością powinna być uzależniona od skali działalności, którą zamierzmy prowadzić, od środków, które możemy zaangażować w nowo powstały podmiot i oczywiście od naszej wiedzy w zakresie księgowości i rozliczeń z urzędami i kontrahentami.
Im większą nowy przedsiębiorca będzie miał wiedzę również w zakresie możliwości finansowania swojej działalności tym szybciej i tym lepiej może zrealizować swoje cele.
Ugruntowana wiedza w tym zakresie zapewni też większą pewność i swobodę w kontaktach z instytucjami finansowymi i pozwoli uniknąć niepotrzebnych strat i kłopotów.
Ważną kwestią przed wcieleniem idei o prowadzeniu własnej działalności gospodarczej jest też analiza rynku, poszczególnych jego sektorów tj.:
handlu,
innych usług, takich jak np. ubezpieczeniowe, edukacyjne, opiekuńcze, komunikacyjne, budowlane,
produkcji,
rolnictwa.
Należy bardzo dobrze rozpoznać branże, w której będziemy w przyszłości działać.
Przed rozpoczęciem działalności konieczna jest też analiza własnej osoby, charakteru.
Odpowiedzenie sobie na pytanie, czy posiada się cechy niezbędne przedsiębiorcy, odpowiednią samodyscyplinę, wytrwałość odporność na stres, na niepowodzenia. Czy będzie się miało na tyle dużo samozaparcia, by codziennie bez odgórnego przymusu, rygoru, kierownictwa kontynuować swój plan. Czy poradzimy sobie z emocjami w chwilach kryzysu, ale też czy będziemy umieli podejmować właściwe decyzje w sytuacji sukcesu.
Dobre przygotowanie jest niezbędne do tego by odnieść sukces. Trzeba wiedzieć, że w każdym kolejnym rocznym okresie rejestrowanych jest w Polsce coraz więcej firm. Należy jednak pamiętać, iż też wiele firm jest zamykanych.
Ze statystyk Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że powstaje coraz więcej małych przedsiębiorstw; średnio corocznie następuje wzrost o około 14% - dane od 2007 roku. Systematyczny wzrost liczby nowotworzonych firm obserwowano niemal we wszystkich obszarach. Jednakże, pierwszy rok udaje się przetrwać 70,7 % firm (dane na bazie firm zarejestrowanych w 2003), a 5 lat 29,8% firm (na bazie firm zarejestrowanych w 2003) .
Przedsiębiorstwa powstałe w 2007 r.
W 2007 r. w rejestrze REGON zarejestrowano 273,6 tys. nowych małych podmiotów, tj. firm zatrudniających do 49 osób. W liczbie tej przeważały firmy należące do osób fizycznych, stanowiły aż 94,1%.
20 % właścicieli nowo rejestrowanych firm deklarowało, że będzie zatrudnia pracowników.
Wskaźniki przeżycia – czyli ile żyją firmy
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że z 273.600 podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w 2007 roku, tylko niewiele ponad 70% firm utrzymało się na rynku do końca roku 2008. Wskaźnik ten był wyższy dla podmiotów należących do osób prawnych (79,0%) niż fizycznych (70,1%).
To czy w przedsiębiorstwie byli zatrudniani pracownicy, czy też nie tylko w niewielkim stopniu wpływało na przeżywalność pierwszego roku. W przypadku podmiotów, w których byli zatrudniani pracownicy, po roku funkcjonowało nadal 72,2% firm. Natomiast w przedsiębiorstwach, w których pracowali tylko właściciele i członkowie ich rodzin wyniósł 70,3%.
Kto ma większe szanse przeżycia – dane GUS
Najwyższy wskaźnik przeżycia (wskaźnik przeżycia ukształtował się ponad przeciętną), po pierwszym roku stwierdzono w następujących obszarach działalności gospodarczej:
- ochrona zdrowia- 81,8%,
- obsługa nieruchomości i firm- 78,5%, - edukacja 75,4%,
- przemysł - 75,4%, - transport - 74,0%.
3
Natomiast najniższy wskaźnik przeżycia wystąpił dla firm z sektora pośrednictwa finansowego - 56,9%.
Przedsiębiorstwa powstałe w 2003 r. i nadal aktywne w 2008 r.
Najwyższy wskaźnik przeżycia, po pięciu latach stwierdzono w następujących obszarach działalności gospodarczej:
- w budownictwie - 34,3%, - w transporcie - 33,9%
Natomiast najniższy wskaźnik przeżycia wystąpił w handlu, gdzie zaledwie 27,6%
podmiotów pozostało aktywnych w roku 2008.
Przyczyn szybkiego kończenia działalności przez firmy jest wiele, jednakże można i należy już na etapie pomysłu na własną działalność zrobić dużo, aby odnieść sukces i nie znaleźć się w gronie firm szybko znikających z rynku.
Firmę może zarejestrować każdy, jednak nie sztuką jest jej założenie i nawet uruchomienie, ale sztuką jest jej utrzymanie przez wiele lat, zapewnienie odpowiednich dochodów i jej rozwój
Wybierając kierunek działania musimy uwzględniać czynniki zewnętrzne i wewnętrzne firmy. Otoczenie zewnętrzne możemy podzielić na to dalsze (tzw.
makrootoczenie) i to bliższe (tzw. mikrootoczenie firmy). Stanowią je: bliska konkurencja, dostawcy i odbiorcy. Czynniki wewnętrzne to czynniki płynące z samej firmy tj. z osoby kierującej, pracowników, jej wyposażenia. Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne mogą mieć zarówno wpływ hamujący jak i stymulujący dla naszych działań gospodarczych.
Czynniki zewnętrzne:
- prawne;
- polityka ekonomiczna;
- analiza rynku, w tym konkurencji;
- dostawcy/odbiorcy/dystrybutorzy/ konkurencja;
- dostęp do środków finansowych (np. dotacje, kredyty);
- warunki naturalne i ekologiczne.
Czynniki wewnętrzne :
- osobiste predyspozycje przedsiębiorcy (charakter, wykształcenie, doświadczenie);
- rodzaj i skala podejmowanej działalności;
- prawidłowy dobór firm i współpracowników (np. prowadzenie księgowości);
- finansowe środki własne.
Bardzo ważnym aspektem przygotowywania się do otwarcia nowej działalności są finanse. Nową działalność możemy uruchomić finansując ją środkami własnymi, obcymi bądź zarówno własnymi i obcymi. Finansowanie środkami własnymi obejmuje finansowanie wewnętrzne (zysk zatrzymany, sprzedaż majątku, amortyzacja i inne), bądź finansowanie zewnętrzne (emisja akcji, podwyższenie kapitału, inne).
Zastanawiając się nad pomysłem na przyszłą działalność można też rozważyć czy koniecznie wymyślać swój biznes od nowa, czy może nie skorzystać z gotowych rozwiązań i podpisać umowę franchisingu.
Umowa franchisingu to system sprzedaży towarów i świadczenia usług oparty na ścisłej i stałej współpracy pomiędzy podmiotami, które są prawnie i finansowo niezależne. Jedną stroną umowy jest franczyzodawca , a drugą franczyzobiorca.
Umowa franchisingu zakłada, że przez okres jej obowiązywania będzie stały przepływ know- how od franczyzodawcy do franczyzobiorcy. Franchising, poprzez zawarcie umowy franszyzy polega na udzieleniu praw przez franczyzodawcę i przyjęciu obowiązków przez franczyzobiorcę.
Umowa franchisingu zawsze musi być sporządzona na piśmie. Franczyzobiorca ponosi opłaty na rzecz franczyzodawcy, w zamian za które ma prawo do nazwy handlowej, znaku towarowego lub usługowego, metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, metodologii postępowania, praw własności intelektualnej, przemysłowej, jak też otrzymuje stałą pomoc handlową i techniczną.
Umowa franczyzy określa:
sposób prowadzenia działalności gospodarczej;
obowiązek zaopatrywania się u konkretnego dostawcy;
prawa ochronne;
zakres usług franczyzodawcy na rzecz franczyzobiorcy;
zobowiązania do prowadzenia akcji reklamowych i korzystania z określonych materiałów promocyjnych;
uprawnienia do kontroli;
obowiązek zachowania tajemnicy.
Działalność franczyzowa w Polsce
Dynamiczny rozwój franczysingu w naszym kraju obserwujemy od lat 90. ubiegłego wieku. W 2000 r. powstała Polska Organizacja Franczyzodawców, która 8 lat później została przyjęta do European Franchise Federation.
W 2008 r. liczba systemów franczyzowych w Polsce wyniosła 500, m.in.:
• Yves Rocher;
• McDonald's Polska Sp. z o.o.;
5
• Yes Biżuteria Sp. z o.o.;
• Tele Pizza Poland Sp. z o.o.;
• Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris S.A.;
• A. Blikle Sp. z o.o.;
• Akademia Językowa Open School.
T
eraz kilka pojęć, które koniecznie należy poznać i zrozumieć przed przystąpieniem do zakładania własnego biznesu. Są to podstawowe definicje ekonomiczne, które w różnej postaci i intensywności będą się pojawiać zarówno w kolejnych wykładach, przygotowanej grze dla uczniów, ale też w codziennym życiu gospodarczym.Wybrane pojęcia ekonomiczne:
• Rynek;
• Popyt;
• Podaż;
• Przychód;
• Koszty;
• Zysk;
• Koszty stałe;
• koszty zmienne;
• Przedsiębiorca;
• Działalność gospodarcza.
Rynek konkurencyjny (gospodarczy) – to ogół procesów umożliwiających relacje między wytwórcami, a konsumentami. Rynek determinuje warunki, w jakich przebiegają wszystkie transakcje kupna i sprzedaży. Na rynku dokonują się ustalenia dotyczące ilości sprzedawanych i kupowanych dóbr oraz ich ceny. Część uczestników rynku to kupujący (nabywcy) – oni tworzą popyt, zaś część uczestników rynku reprezentuje ofertę sprzedaży – to wytwórcy (sprzedawcy) – oni odpowiadają za podaż.
Popyt: to poparta odpowiednimi możliwościami finansowymi chęć klienta do kupna dóbr i usług w określonym czasie i miejscu, inaczej mówiąc jest wielkość zapotrzebowania zgłoszonego przez nabywców na jakieś dobro przy danej cenie w danym okresie.
Popyt efektywny: jest to chęć nabycia towaru mająca pokrycie w pieniądzu.
Popyt potencjalny: oznacza chęć nabycia określonych towarów i dóbr jednakże nie mającą pokrycia w możliwościach dochodowych. W przypadku poprawy sytuacji materialnej nabywcy popyt potencjalny może się przekształcić w popyt efektywny.
Przy uruchamianiu własnej działalności gospodarczej i planowaniu jej zakresu należy brać pod uwagę przede wszystkim popyt efektywny, bieżący jednakże nie zapominając o popycie potencjalnym.
Elastyczność popytu w najprostszy sposób możemy określić jako wskaźnik informujący o wrażliwości popytu na zmiany czynników wewnętrznych i zewnętrznych wpływających na ten popyt.
Wykres krzywej popytu
Krzywa popytu: dla łatwiejszego zobrazowania zależności między ceną, a zapotrzebowaniem na dane dobro, krzywa popytu została na powyższym wykresie przedstawiona jako prosta. W rzeczywistości rzadko jest ona linią prostą, jednakże powinna spełniać warunek mówiący o tym, że popyt jest funkcją ceny.
Na powyższym wykresie, na osi pionowej pokazana jest cena produktu/usługi, a na osi poziomej jego ilość. Wykres pokazuje, że wraz ze spadkiem ceny na dane dobro (z punktu oznaczonego PA do punktu PB) wzrasta na nie popyt (z punktu QA do punktu QB).
Zdarzają się jednak wyjątki, popyt może rosnąć wraz ze wzrostem ceny. Dotyczy to zazwyczaj dóbr rzadkich i luksusowych.
Wielkość popytu zależy głównie od ceny danego towaru, ale też od ceny jego substytutów i ceny towarów komplementarnych.
0 Ilość
produktów (Q)
QA QB
PB PA Cena (P)
D
A
B
7
Inne czynniki mające wpływ na popyt to:
- moda, - reklama, - promocja, - jakość,
- bieżący dochód, dochód przyszły i zdolność kredytowa, - tradycja,
- religia,
- czynniki geograficzne, demograficzne, - dostępność dobra.
Substytut, czy też produkt substytucyjny lub usługa substytucyjna to produkt/usługa nabywana w zamian za inny produkt/usługę ze względu na ich cechy pozwalające na zaspokojenie danych potrzeb. Często dobro substytucyjne ma korzystniejszą cenę. Mówimy o zastępowalności bezpośredniej, gdy dobro substytucyjne ma większość cech dobra zastępowanego, np. różne gatunki chleba, lub o zastępowalności pośredniej, gdy dobro zastępujące ma tylko niektóre cechy dobra zastępowanego, np. margaryna i smalec, parkiet i panele podłogowe.
Towar komplementarny, usługa komplementarna – to dobra wzajemnie się uzupełniające, aby jedno mogło prawidłowo działać, drugie również musi być sprawne, np. komputer i monitor, kuchenka gazowa i budynek, w którym jest instalacja gazowa.
Przykład: zamiar sprzedaży kuchenek gazowych na obszarze, do którego nie jest doprowadzona instalacja gazowa nie wróży powodzenia.
Dlatego też planując swoją działalność gospodarczą trzeba zrobić dobre rozeznanie rynku, większe firmy często zlecają wyspecjalizowanym instytucjom badania rynku, zapotrzebowania na dane dobro czy usługę.
Podaż: to ilość danych dóbr, którą sprzedający oferują do sprzedaży w danym czasie i miejscu w zależności od poziomu cen. Podaż zależy przede wszystkim od ceny towaru.
Ilość oferowanego dobra zmienia się w zależności od tego czy jego cena rośnie, czy też spada.
Jeżeli cena wzrośnie to podaż też rośnie, jeżeli cena spadnie to podaż również spadnie.
Wynika to z tego, ze producenci dostarczają swoje produkty w celu osiągnięcia zysku.
Wyższa cena stanowi większy bodziec do zwiększonej produkcji.
Jednakże należy pamiętać, że zmiany podaży i popytu na to samo dobro to dwa współistniejące procesy i jeden jest zależny od drugiego. A oba są uzależnione od wielu procesów zachodzących na rynku.
Wykres krzywej podaży
Wykres przedstawia prostą zależność między wzrostem poziomu cen na dobro S z poziomu PA do poziomu PB i towarzyszącą temu zwiększoną podaż z poziomu QA do poziomu QB.
Tu również przedstawiono wykres jako prostą, w rzeczywistości może on przybierać nie tak liniowy kształt, jednakże pokazuje, iż podaż jest funkcją ceny.
Inne czynniki mające wpływ na podaż to:
- koszty produkcji, czyli ceny czynników produkcji (płace, opłaty za energię, wodę, czynsz, ceny urządzeń i surowców),
- koszty pozyskania źródeł finansowania, np. wysokość oprocentowania kredytu, - cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych,
- liczba producentów na danym rynku, - wielkość zapasów,
- technologia i postęp techniczny, - czynniki losowe, np. zmiana pogody, - oczekiwania dotyczące zmian cen, - eksport oraz import,
- zespół warunków prawnych, - polityka państwa.
Elastyczność podaży jest to wskaźnik informujący o wrażliwości podaży na zmiany czynników wpływających na jej wielkość. Mówimy, że podaż jakiegoś towaru lub usługi jest elastyczna, jeżeli ilość oferowanych do sprzedaży towarów lub usług może być szybko i łatwo zmieniona. Natomiast jako podaż nieelastyczną określamy taką podaż, której zmiana
Wielkość podaży (S) Cena (P)
PA PB
QA QB
0
S
A
B
9
nie jest możliwa ani łatwo ani szybko, np. wykształcenie specjalistów dla nowej gałęzi gospodarki.
Kolejne ważne do zrozumienia pojęcia ekonomiczne
Przychód to zrealizowany lub należny wpływ wartości pieniężnych lub niepieniężnych w ramach :
• prowadzonej działalności gospodarczej;
• działalności wykonywanej osobiście;
• pracy wykonywanej na podstawie stosunku pracy lub stosunku służbowego;
• pracy nakładczej;
• spółdzielczego stosunku pracy;
• wynajmu/dzierżawy/sprzedaży ruchomości i nieruchomości.
Najczęściej przychodem jest łączna wartość sprzedaży dóbr, towarów i usług netto (bez podatku VAT) w danym okresie rozliczeniowym.
Koszt to wyrażone wartościowo zużycie środków pracy (środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych), przedmiotów pracy, usług obcych i samej pracy oraz pewne wydatki nie odzwierciedlające zużycia, które są związane z prowadzeniem typowej działalności przez jednostkę gospodarczą w określonym czasie.
Podział kosztów
Prowadząc działalność gospodarczą należy posiąść wiedzę o kosztach :
• stałych;
• zmiennych;
• uzyskania przychodu;
• nie stanowiących kosztów uzyskania przychodu;
Koszty stałe są to nakłady, które musi ponieść firma bez względu na wielkość produkcji, sprzedaży, świadczonych usług.
Przykład: koszt wynajmu lokalu, koszty ochrony, czy podstawowego wynagrodzenia pracowników ponosimy co miesiąc nie zależnie od wielkości sprzedaży,
Koszty zmienne są to obciążenia finansowe konieczne do poniesienia przez przedsiębiorcę, bezpośrednio uzależnione od wielkości produkcji, sprzedaży, świadczonych usług.
Koszty uzyskania przychodu (k.u.p.)
Koszt uzyskania przychodów – wg prawa podatkowego, to wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodu lub utrzymania źródła przychodów. O k.u.p. zmniejsza się przychód, uzyskując w ten sposób dochód. Nie wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodu są kwalifikowane jako koszty uzyskania przychodów.
Koszty nie będące kosztami uzyskania przychodów
Ustawy o podatkach dochodowych zawierają zamkniętą listę wydatków, które poniesione w celu osiągnięcia przychodów nie stanowią kosztów jego uzyskania.
Wykaz wydatków nie będących k.u.p. zawiera art. 16 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zysk
Zysk jest to dodatnia różnica pomiędzy uzyskanymi przychodami a poniesionymi nakładami na ich realizację.
Zysk brutto to zysk osiągnięty przed opodatkowaniem, stanowiący podstawę opodatkowania.
Zysk netto z działalności to zysk pomniejszony o podatki.
Przedsiębiorca: istnieje wiele definicji pojęcia przedsiębiorca.
Przedsiębiorcą, w świetle Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, może być osoba fizyczna, osoba prawna a także jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej (tzw. ułomna osoba prawna), utworzona zgodnie z przepisami prawa, która posiada zdolność prawną jeżeli jej przedmiot działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej we własnym imieniu.
Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Osoba fizyczna staje się przedsiębiorcą z chwilą wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Każdy ze wspólników spółki cywilnej musi posiadać odrębny wpis do ewidencji działalności gospodarczej.
Kodeks cywilny definiuje przedsiębiorcę, jako osobę fizyczną, osobę prawną i jednostkę organizacyjną, o której mowa w art. 33 § 1 (tzw. ułomna osoba prawna), prowadzącą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Działalność Gospodarcza
–
jest to pojęcie różnie w różnych aktach prawnych zdefiniowane.Poniżej zostały przytoczone krótkie przykłady.
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej - Ustawa stanowi podstawę prawną prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Ustawa reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów administracji publicznej w tym zakresie. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych: wg niej działalność obejmuje działalność zarobkową (wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową; lub: polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż; lub: polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych), prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art.
10 ust. 1 pkt. 1, 2 i 4-9.
Ustawa o podatku VAT: działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz
11
rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej należy wiedzieć, jakie podstawowe akty prawne ją regulują. Przypomnijmy, że do najważniejszych aktów prawnych należą:
- Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 roku, - Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku, - Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku (znowelizowana), - Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku.
Pamiętać należy, że ww ustawy były wielokrotnie zmieniane.
Przed rozpoczęciem działalności należy zdecydować o formie prawnej i organizacyjnej w jakiej będziemy prowadzić działalność.
Klasyfikację podmiotów gospodarczych przeprowadza się według głównych kryteriów, takich jak:
- formy własności,
- formy prawno-organizacyjnych.
Rozróżnia się pięć podstawowych form własności:
- własność państwową, - własność komunalną,
- własność prywatną osób fizycznych, - własność prywatną osób prawnych, - własność zagraniczną.
Należy pamiętać, że każda forma ma swoje plusy i minusy. Nie wszystkie formy prawne są odpowiednie lub możliwe dla każdego rodzaju działalności. Najbardziej powszechną, najprostszą i najtańszą formą prowadzenia działalności gospodarczej jest indywidualna działalność gospodarcza.
O wyborze formy organizacyjno-prawnej decydujemy przy tworzeniu i zakładaniu nowej firmy. W trakcie działalności zmiana formy jest możliwa, aczkolwiek trudna i kosztowna.
Raz wybrany sposób opodatkowania nie może być zmieniony w trakcie roku.
Wybór formy organizacyjno-prawnej wpływa na odpowiedzialność, jaką będziemy ponosić oraz na sposób prowadzenia księgowości: w formie uproszczonej (Książka Przychodów i Rozchodów, karta podatkowa, ryczałt); lub pełnej: Księgi Rachunkowe.
Jeżeli zdecydujemy się na działalność w spółce cywilnej, a jej przychody netto osiągną poziom zmuszający nas do prowadzenia ksiąg rachunkowych, to trzeba będzie również przekształcić spółkę cywilną w spółkę jawną (art.26 par.4 k.s.h)
Decydując o formie opodatkowania należy uwzględnić następujące aspekty:
• rodzaj działalności – z uwagi na występujące ograniczenia;
• relacje przychodów do kosztów – w celu zoptymalizowania obciążeń podatkowych;
• łatwość rozliczania się – powierzanie księgowości innemu podmiotowi jest kosztowne.
Jaką działalność możemy prowadzić w oparciu o kartę podatkową lub ryczałt dowiemy się z Ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z dnia 27 listopada 1998 r. Nr 144, poz.
930 z późn. zm.)
Karta podatkowa jest najprostszą formą opodatkowania, nie wymaga prowadzenia żadnej ewidencji będącej podstawą obliczenia podatku dochodowego, nie trzeba składać co miesiąc deklaracji podatkowych, podatek jest wpłacany co miesiąc w wysokości określonej decyzją urzędu skarbowego.
Na wielkość podatku ma wpływ rodzaj działalności, liczba mieszkańców gminy oraz liczba zatrudnianych pracowników.
Minusem karty podatkowej jest brak możliwości odliczania kosztów oraz konieczność cyklicznego płacenia podatku, niezależnie czy powstał dochód czy nie.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest to proste rozliczanie podatku dochodowego, prowadzimy jedynie ewidencję przychodów, podatek jest procentem od przychodu ze sprzedaży towarów lub usług (stawki uzależnione od rodzaju działalności to 3,0%, 5,5% i 8,5%).
Podatek płacimy tylko wtedy, gdy uzyskamy jakiś przychód, jednak konsekwencją niemożności odliczenia kosztów, jest sytuacja, w której firma ponosi faktyczną stratę, a i tak musi zapłacić podatek od przychodów.
Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów - prowadzi się pełną ewidencję sprzedaży i zakupu, na podstawie której określa się wielkość przychodów i kosztów. Po odjęciu od przychodu kosztów jego uzyskania otrzymujemy dochód opodatkowany na zasadach ogólnych lub w formie podatku liniowego (Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z 26 lipca 1991 r. z póź. zm).
Pełna księgowość - zasady prowadzenia pełnej księgowości reguluje Ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 r. Obowiązek prowadzenia pełnej księgowości od początku swego powstania mają np. spółka z o.o., spółka akcyjna.
Podmioty takie jak: osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, muszą przejść na pełną księgowość w następnym roku obrachunkowym, jeżeli ich przychody za poprzedni rok osiągnęły minimum 1,2 mln euro w walucie polskiej.
Zakładając firmę musimy wiedzieć, kto będzie zajmował się sprawami księgowości.
13
Mamy następujące możliwości:
- prowadzimy samodzielnie, - zatrudniamy księgową,
- podpisujemy umowę z biurem rachunkowym.
Przed rejestracją działalności musimy mieć też podjętą decyzję, gdzie będziemy tę działalność wykonywać. Uzależnione jest to rodzaju i skali działalności. Decydując się na wynajem lokalu musimy być przygotowani, że wynajmujący będzie chciał podpisać umowę dla korzystną dla siebie i zapewne zażąda wpłaty kaucji.
Planując działalność należy pamiętać, że są działalności koncesjonowane, których nie wolno nam rozpocząć bez wcześniejszego uzyskania pozwolenia, koncesji, uprawnień czy licencji.
Do takich działalności należą np. obrót alkoholem, zarządzanie nieruchomościami, prowadzenie firmy ochraniarskiej.
Przedsiębiorca zamierzający prowadzić działalność gospodarczą w zakresie np. sprowadzania z zagranicy wyrobów akcyzowych (alkohol, tytoń, paliwa) musi przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu złożyć zgłoszenie rejestracyjne w urzędzie celnym.
Podjęliśmy decyzję, że będziemy rozpoczynali działalność gospodarczą, poniżej kolejne kroki:
1. przygotuj harmonogram rzeczowo-terminowy niezbędnych kroków do rozpoczęcia działalności;
2. wybierz formę prawną i organizacyjną działalności;
3. zdecyduj o nazwie firmy;
4. zdecyduj o miejscu prowadzenia firmy;
5. zarejestruj działalność w KRS lub Ewidencji Działalności Gospodarczej;
6. wyrób pieczątkę firmową;
7. załóż rachunek bankowy;
8. zgłoś działalność do Urzędu Skarbowego i wybierz formę opodatkowania;
9. zgłoś działalność w ZUS.
Jednakże, jeżeli działalność gospodarcza ma być powadzona w spółce to w pierwszej kolejności powinna być zawarta umowa spółki. Istnieją gotowe wzory umów spółek. Nie wolno jednak przepisywać bez zastanowienia wszystkich zapisów z takich wzorów. Umowa konkretnej spółki powinna być zindywidualizowana, powinna precyzować prawa i obowiązki wspólników. Należy pamiętać, że wszelkie zapisy umowy będą najbardziej istotne w przyszłości w sytuacjach konfliktowych, których na etapie zawierania umowy nie da się przewidzieć. Dlatego też wszystko to co może być precyzyjnie ustalone powinno być wyrażone w formie pisemnej i powinno zostać podpisane przez wszystkie strony umowy.
Umowy spółek cywilnych zawierają wspólnicy między sobą, natomiast umowy innych spółek (również spółki z o.o.) muszą być zawierane w formie aktów notarialnych.
Przed zarejestrowaniem działalności należy zdecydować o nazwie nowo rejestrowanej działalności. Z przepisów prawa wynikają tu pewne ograniczenia, nazwa nie może być zupełnie dowolna. Nazwa firmy jest ewidencjonowana w odpowiednim rejestrze tj. we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub Krajowym Rejestrze Sądowym. Należy
pamiętać, iż nazwą osoby fizycznej jest jej pełne imię i nazwisko; można też stosować dodatkowe określenia, wskazujące np. na przedmiot działalności, np. Jan Iksiński „Sklep odzieżowy”.
Nazwą osoby prawnej (np. spółki z o.o.) jest jej nazwa oraz określenie formy prawnej, np.
”MaRaBuT” Spółka z o.o.
Szczegółowe regulacje dotyczące tego, co powinny zawierać i jak powinny być ujawnione nazwy poszczególnych spółek prawa handlowego, znajdują się w Kodeksie Spółek Handlowych.
Tak jak już wspominałam osoba fizyczna może zarejestrować swoją działalność gospodarczą, jako podmiot indywidualny lub działający w spółce cywilnej. Rejestracji tej dokonuje się w Ewidencji Działalności Gospodarczej. Ma też możliwość zarejestrowania swojej działalności, jako osoba fizyczna w KRS. Jest to jednak mało popularne.
Jeżeli jednak postanowimy założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, to będziemy ją rejestrować w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Ewidencja Działalności Gospodarczej prowadzona przez Urzędy Gminy lub Urzędy Miasta
W celu zarejestrowania działalności wypełniamy druk EDG-1. Druk EDG-1 można wysłać do Urzędu pocztą listem poleconym, ale nasz podpis musi być uwierzytelniony przez notariusza, możemy też wypełnić ten druk elektronicznie na stronie urzędu, jeżeli nie złożymy podpisu elektronicznego to Urząd zaprosi nas w celu jego uzupełnienia.
Zaświadczenie o wpisie powinniśmy otrzymać od razu, ale bywa, że dopiero otrzymujemy je po 2 tygodniach. Należy jednak pamiętać, że przedsiębiorcą stajemy się z chwilą wpisania do EDG.
Wniosek o wpis do EDG powinien być jednocześnie dokumentem zgłaszającym nas do GUS, US, ZUS. Urząd Gminy ma 3 dni na przekazanie informacji o nowym podmiocie do tych instytucji. Należy wiedzieć, że od 21.03.2009 r. funkcjonuje tzw. jedno okienko.
Powinno ono ułatwiać rejestrowanie firmy w jednym urzędzie, praktyka pokazała, że tak nie jest. W rzeczywistości korzystniej jest odwiedzić samemu te urzędy i dopełnić formalności.
Ponadto do rejestracji działalności gospodarczej niezbędne jest ustalenie i szczegółowe określenie przedmiotu naszych przyszłych działań, tj. tego czym będziemy się w przyszłości zajmować. Określić należy to w oparciu o Polską Klasyfikację Działalności (PKD). Numer PKD będzie stosowany w późniejszej działalności we wszystkich urzędowych, bankowych formularzach i kontaktach.
Kolejnym krokiem poprzedzającym uruchomienie działalności jest złożenie wniosku na odpowiednim druku (RG-1) o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej w Urzędzie Statystycznym. Wraz z wpisem do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej w Urzędzie Statystycznym, przedsiębiorca uzyskuje swój numer REGON.
Uzyskanie numeru Regon jest bezpłatne i trwa zazwyczaj nie dłużej niż 7 dni od dnia złożenia wniosku.
15
Następnie kierujemy się do Urzędu Skarbowego. Nasz osobisty NIP - Numer Identyfikacji Podatkowej, który już posiadamy, będzie też NIP-em zakładanej firmy.
Wizyta w US jest konieczna w celu zadeklarowania sposobu opodatkowania naszej działalności. Każda inna forma opodatkowania niż na zasadach ogólnych w oparciu o progi podatkowe wymaga zgłoszenia w US.
Następnie kierujemy się do ZUS. Na rejestracje w ZUS-ie mamy 7 dni od dnia rozpoczęcia działalności. Tu zostanie wyliczona dla nas wysokość pierwszej składki, jeżeli planujemy kogoś zatrudniać to musimy zgłosić siebie jako płatnika składek za pracowników.
Pamiętajmy, że przepisy pozwalają nam korzystać przez pierwsze 24 miesiące prowadzenia działalności z płacenia składek w niższym wymiarze.
Jednak z ulgi tej nie mogą korzystać:
- firmy, które wykonują działalność na rzecz byłego pracodawcy, jeżeli w ciągu dwóch ostatnich lat łączył ich stosunek pracy,
- podmioty, które w okresie ostatnich 5 lat prowadziły już pozarolniczą działalność gospodarczą.
Pieczęć firmowa
Z przepisów prawnych nie wynika dla osób fizycznych prowadzących działalność konieczność posiadania pieczątki firmowej. Brak pieczątki jest również honorowany przez banki przy zakładaniu i prowadzeniu rachunku firmowego. Jednak dobrze jest posiadać stempel firmowy. Wiele urzędowych druków i deklaracji zawiera pola przeznaczone na postawienie stempla firmowego, nie ma obowiązku wypełniania takich rubryk. Jednak w praktyce brak pieczątki może utrudniać nam działania. Nasi kontrahenci będą faktury bez pieczątki traktowali z dużą rezerwą.
Koszt wyrobienia stempla firmowego, nie powinien przekroczyć kilkudziesięciu złotych.
Dane, które powinny znajdować się na stemplu firmowym:
- nasze imię i nazwisko ew. nazwa firmy, - adres siedziby,
- NIP, - REGON,
- dane kontaktowe.
Rachunek bankowy
Kolejną ważną decyzja osoby rozpoczynającej działalność gospodarcza jest wybór banku, w którym będzie prowadzony rachunek. Z przepisów prawa nie wynika obowiązek posiadania przez mikroprzedsiębiorcę rachunku bankowego. Jeżeli już posiada rachunek to nie musi być on wyodrębniony dla celów działalności. Jednak w życiu gospodarczym posiadanie rachunku bankowego przeznaczonego dla celów firmowych ułatwia funkcjonowanie.
Przykład: z przepisów prawa wynika, że rozliczenia powyżej 15 tys. Euro dokonywane muszą być za pośrednictwem banków, gdybyśmy musieli zapłacić taką kwotę to tylko będzie możliwe za pośrednictwem banku. W zawiązku z tym otwieranie rachunku „na
szybko’ pod presją czasu może być niekorzystne. Ponadto nasi kontrahenci mogą nie chcieć współpracować z nami na zasadach obrotu gotówkowego nawet przy bardzo małych kwotach. Rachunek jest niezbędny do przyjmowania płatności kartami, do prowadzenia sprzedaży ratalnej itp.
Do założenia rachunku bankowego niezbędne będzie wypełnienie i złożenie wniosku o otwarcie konta, na druku bankowym.
Niezbędne do tego są niżej wymienione dokumenty:
- zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, - zaświadczenie o REGON firmy,
- zaświadczenie o NIP, - dowód osobisty.
W banku przedkładamy zawsze oryginały dokumentów, bądź dokumenty potwierdzone za zgodność z oryginałem przez uprawniony do tego organ, notariusza. Urzędnik bankowy zrobi kopie okazanych dokumentów rejestrowych nowego podmiotu, potwierdzi ich zgodność z oryginałem i załączy do dokumentacji bankowej.
Z rejestracją firmy związane są opłaty, które określa ustawa z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z dnia 1 września 2005 r.).
