na ograniczenie ryzyka pomyłki”

wil.org.pl

WIELKOPOLSKA IZBA LEKARSKA

6

„…i przełoży się

na ograniczenie ryzyka pomyłki”

N

ie mamy wątpliwości, że doszło do błędu w sztuce lekarskiej. To jest kardynalny błąd – mówił wówczas na konferencji prasowej prof. Romuald Zdrojowy, szef Kliniki Urologii i Onkolo- gii Urologicznej. Reakcja Ministerstwa Zdrowia była niemal natychmiastowa. Za- powiedziane zostały zmiany w rozporzą- dzeniu dotyczącym prowadzenia około- operacyjnych kart kontrolnych (OKK) w zakresie rodzajów dokumentacji me- dycznej i sposobów jej przetwarzania. Dane Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazują, że stosowanie karty w znaczącym stopniu zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań pooperacyjnych oraz ryzyko zgonu. Procedurę tę przyjęło ponad 100 tys. szpitali na całym świecie. Według danychWHO w placówkach prowadzących taką dokumentację ryzyko popełnienia błę- dów zmniejszyło się o ponad 33%, a ryzy- ko zgonu pacjenta o 50%.

W Polsce do tej pory karty nie były obo- wiązkowe, ale zalecane przez Ministerstwo Zdrowia. Prowadzą je 102 szpitale mające certyfikat akredytacyjny Centrum Moni- torowania Jakości w Ochronie Zdrowia.

W przeprowadzonej w tych placówkach ankiecie 64% respondentów wskazało, że dzięki temu zmniejszyła się liczba powi- kłań u pacjentów.

Rekomendacja resortu z 11 sierpnia 2011 r. również miała związek z tragiczną pomyłką (w lipcu 2011 r. w Centrum On- kologii w Warszawie 45-letniemu pacjen-

towi usunięto zdrową nerkę). Wówczas po- jawiła się propozycja, aby przed każdą ope- racją na ciele pacjenta flamastrem zazna- czać organ kwalifikowany do wycięcia.

Nie zdecydowano, wbrew zapowiedziom, o wprowadzeniu obowiązku wypełniania OKK na oddziałach zabiegowych. Ewa Kopacz, ówczesna minister zdrowia, w „Komunikacie w sprawie stosowania okołooperacyjnej karty kontrolnej podczas zabiegów chirurgicznych” apelowała:

„Okołooperacyjna karta kontrolna powin- na być wprowadzona we wszystkich od- działach i jednostkach zabiegowych w Pol- sce. Karta powinna być podpisana przez koordynatora, którym może być lekarz anestezjolog prowadzący znieczulenie do zabiegu, a także przez członków zespołu operacyjnego, tj. lekarza chirurga prowa- dzącego zabieg lub pierwszą asystę oraz pielęgniarkę anestezjologiczną przygoto- wującą chorego do znieczulenia i zajmują- cą się nim po znieczuleniu. Okołooperacyj- na karta kontrolna powinna być załączona do dokumentacji pacjenta i stanowić część historii choroby. Celem wprowadzenia kar- ty jest maksymalne zminimalizowanie możliwości wystąpienia zdarzenia nie- pożądanego, zgonów pacjentów lub kom- plikacji pooperacyjnych. Centrum Moni- torowania Jakości w Ochronie Zdrowia opublikowało formularz karty oraz wytycz- ne jej wprowadzania. Szpitale zostały za- proszone do poprawy bezpieczeństwa za- biegów chirurgicznych poprzez stosowanie

okołooperacyjnej karty kontrolnej. Roz- wiązanie zostało pozytywnie przyjęte i za- opiniowane przezTowarzystwo Chirurgów Polskich, Polskie Towarzystwo Aneste- zjologii i Intensywnej Terapii, Towarzy- stwo Promocji Jakości oraz konsultanta krajowego w dziedzinie chirurgii ogólnej”.

Teraz wraca się do tej sprawy. 30 czerw- ca opublikowany został projekt rozrządze- nia Ministra Zdrowia zmieniającego roz- porządzenie w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania. Od 24 lipca 2015 r. jest on dostępny w „Dzienniku Ustaw Rzeczypo- spolitej Polskiej”, a w życie ma wejść 1 września 2015 r. W jego uzasadnieniu czytamy m.in.:

n„Proponuje się określenie sposobu pro- wadzenia dokumentacji medycznej w przy- padku, gdy ustalenie rozpoznania onkolo- gicznego jest zależne od wyniku badania diagnostycznego (np. histopatologicznego, cytologicznego), zleconego w trakcie po- bytu pacjenta w szpitalu (w związku z wy- konywanym zabiegiem diagnostyczno- leczniczym), ale którego wynik nie jest znany w dniu wypisu ze szpitala i wysta- wienia karty informacyjnej z leczenia szpi- talnego. W takim przypadku rozpoznanie ustalone przy wypisie nie zawsze odpowia- da ostatecznemu rozpoznaniu ustalonemu na podstawie wyniku badania histopato- logicznego. Proponuje się zatem wpro- wadzenie obowiązku uzupełnienia histo- rii choroby (już po wypisaniu pacjenta)

OO tteejj ttrraaggiicczznneejj ppoom myyłłccee ii oocczzeekkiiwwaa-- nnyycchh zzm miiaannaacchh ww pprroocceedduurraacchh cchhiirruurr-- ggiicczznnyycchh iinnffoorrm moowwaałłoo wwiieellee m meeddiióóww..

W

W m maajjuu 22001155 rr.. ww UUnniiwweerrssyytteecckkiim m SSzzppiittaalluu KKlliinniicczznnyym m wwee W Wrrooccłłaawwiiuu,, wwiiooddąącceejj,, wwiieelloossppeeccjjaalliissttyycczznneejj jjeedd-- nnoossttccee ooppiieekkii zzddrroowwoottnneejj wwoojjeewwóóddzz-- ttwwaa ddoollnnoośślląąsskkiieeggoo,, kkttóórreejj oorrggaanneem m zzaałłoożżyycciieellsskkiim m jjeesstt UUnniiwweerrssyytteett M Mee-- ddyycczznnyy iim m.. PPiiaassttóóww ŚŚlląąsskkiicchh wwee W Wrroo-- ccłłaawwiiuu,, 5577--lleettnniieem muu ppaaccjjeennttoowwii zzaa-- m

miiaasstt cchhoorreejj nneerrkkii uussuunniięęttoo zzddrroowwąą..

7

WIELKOPOLSKA IZBA LEKARSKA SIERPIEŃ-WRZESIEŃ 2015

o rozpoznanie onkologiczne ustalone na podstawie wyniku badania diagnostycz- nego.

nProponuje się wprowadzenie okołoope- racyjnej karty kontrolnej jako dokumenta- cji medycznej prowadzonej na bloku ope- racyjnym. Celem prowadzenia karty jest zapewnienie, by przed rozpoczęciem ope- racji, w jej trakcie i po zakończeniu zosta- ły wykonane wszystkie niezbędne czynno- ści, co pozwoli na uporządkowanie oraz ujednolicenie stosowanych procedur i prze- łoży się na ograniczenie ryzyka pomyłki.

n Proponuje się także wprowadzenie zmiany przepisu dotyczącego wystawie- nia karty informacyjnej z leczenia szpital- nego. Obecne przepisy wymagają na kar- cie informacyjnej z leczenia szpitalnego podpisu lekarza wypisującego oraz leka- rza kierującego oddziałem, co powoduje trudności praktyczne w sytuacji nieobec- ności lekarza kierującego oddziałem. Dla usprawnienia procedury wypisu pacjenta ze szpitala proponuje się umożliwienie podpisania karty informacyjnej z leczenia szpitalnego przez innego lekarza upoważ- nionego przez lekarza kierującego oddzia- łem (oprócz lekarza wypisującego).

Okołoperacyjna karta kontrolna, poin- formowano 9 lipca 2015 r. w Zabrzu pod- czas konferencji z udziałem ministra zdro- wia Mariana Zembali, poprawia wyniki leczenia. Minister zachęcał kolegów leka- rzy do stosowania OKK opracowanej na podstawie formularza Surgical Safety Checklist zalecanego przez Światową Or- ganizację Zdrowia. Jego zdaniem, po na- leżytym wdrożeniu i w warunkach dobrej organizacji pracy jej wypełnienie powin- no zająć zaledwie kilka minut. Mówiono też, że karta w żadnym razie nie zastępuje kompetencji, staranności, świetnej organi- zacji pracy na bloku operacyjnym i świet- nego sprzętu. Jest po prostu jednym z wie- lu zabezpieczających narzędzi.

Karta, co sprecyzowano już kilka lat temu, ma zapobiegać występowaniu tzw.

zdarzeń niepożądanych podczas zabiegów chirurgicznych, czyli:

zprzeprowadzenia operacji u innego niż planowano pacjenta,

zprzeprowadzenia innej niż planowano operacji lub nieprawidłowego przepro- wadzenia operacji,

zprzeprowadzenia operacji na zdrowej części ciała – w wypadku narządów pa- rzystych.

ANDRZEJ PIECHOCKI FOT. ANDRZEJ PIECHOCKI