Program profilaktyki wad postawy u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym ze szkół
z terenu Gminy Lipce Reymontowskie.
Cel główny:
• wczesne wykrywanie wad postawy ciała, szczególnie skolioz oraz wad stóp, wśród uczniów z terenu Gminy Lipce Reymontowskie,
• zmniejszenie odsetka dzieci z nierozpoznanymi wadami postawy,
• zapobieganie progresji oraz odległych następstw wynikających ze zmian w układzie kostno-stawowym,
• rozpoznanie skali problemu wad postawy wśród uczniów szkół z terenu Gminy Lipce Reymontowskie.
Cele szczegółowe:
• zwiększenie świadomości zdrowotnej uczniów i ich rodziców/opiekunów prawnych w zakresie wad postawy,
• zapewnienie prawidłowego rozwoju aparatu mięśniowego, stabilizującego układ kostno-stawowy,
• poprawa ogólnej sprawności ruchowej,
• korekta istniejących zaburzeń statyki ciała i doprowadzenie, o ile to możliwe, do stanu prawidłowego.
Oczekiwane efekty:
Stworzenie warunków oraz możliwości wczesnego wykrywania wad postawy.
Adresaci programu:
Uczniowie szkół z terenu Gminy Lipce Reymontowskie.
Opis problemu:
Wady postawy wieku rozwojowego stanowią poważny problem społeczny i cywilizacyjny. Szybki rozwój technologii ułatwiających życie pociąga za sobą coraz większą automatyzację życia codziennego człowieka, ograniczając tym samym jego aktywność ruchową, a w konsekwencji tego prowadzi do
siedzącego trybu życia.
Doświadczenie nauki zdalnej spowodowanej pandemią Covid-19 pogłębiło ten problem, gdyż znaczne ograniczyło aktywność ruchową na rzecz korzystania z komputera/telefonu.
Istotną cechą postawy ciała jest jej zmienność w ciągu życia pod wpływem różnych czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Pierwszy okres krytyczny przypada na wiek 6-7 lat i wiąże się ze
zmianą aktywności fizycznej dziecka (kilkugodzinna wymuszona pozycja siedząca w ławce szkolnej). Natomiast drugi okres krytyczny pojawia się u dziewcząt w wieku 11-13 lat, chłopców w wieku 13-14 lat i związany jest z pokwitaniowym skokiem
wzrostu, podczas którego następuje zmiana proporcji ciała.
Wymuszona izolacja domowa pogłębiła problem wad postawy u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, w związku z czym należy wspierać działania mające na celu zmniejszenie ryzyka powstawania wad postawy i korygowania już powstałych.
Prawidłowa postawa:
Prawidłowa postawa zależy od poprawnego ukształtowania układu kostno- więzadłowego, prawidłowo rozwiniętego i sprawnego układu mięśniowego oraz dobrze działającego układu nerwowego.
Cechy charakterystyczne dla prawidłowej postawy:
1. prostym ustawieniem głowy,
2. fizjologicznymi wygięciami kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej oraz prostym kręgosłupem w płaszczyźnie czołowej,
3. dobrze wysklepioną klatka piersiową; przednia ściana klatki piersiowej jest częścią ciała najdalej wysuniętą ku przodowi, 4. dobrze podpartą miednicą na głowach kości udowych, 5. prostymi kończynami dolnymi i prawidłowo wysklepionymi stopami.
Wada Postawy:
„Wady postawy to zmiany utrwalone w układzie kostnym, błędy „trzymania się”, to także zaburzenia przestrzennego ukształtowania ciała” (Wolański 1979)
Wadą postawy nazywamy również zmiany wyprostnej, swobodnej pozycji ciała, zdecydowanie różniące się od ukształtowań charakterystycznych dla danej płci, wieku, rasy, budowy ciała. Powstają one najczęściej w wyniku zmian patologicznych. Krótko mówiąc wadę postawy możemy nazwać
odchylenia od postawy prawidłowej.
Możemy je podzielić na proste i złożone. Wadami postawy prostymi często określamy jako błędy postawy. Wadami budowy określamy zmiany strukturalne oraz wiele deformacji w narządzie ruchu. Jest to stan przeciążenia, niekiedy zużycia struktur postawotwórczych, powstających wskutek niekorzystnych
proporcji rozwoju organizmu. Może być spowodowana wadą genetyczną lub następstwem przebytych urazów. Wadami postawy określamy też odchylenia od prawidłowej postawy, które charakteryzują się zmianami ukształtowania
kręgosłupa, natomiast pojedyncze odchylenia od postawy prawidłowej nazywamy błędami postawy.
Podział wad postawy:
Najczęściej spotykamy się z następującym podziałem wad postawy:
1. wady wrodzone a) kości,
b) mięśni.
2. wady nabyte a) rozwojowe, b) nawykowe.
Do wad wrodzonych zaliczamy przypadki z odchyleniami prawidłowej budowy ciała, spowodowane czynnikami, które działały w okresie płodowym:
a) wady wrodzone kości:
- zaburzenia kostnienia;
- dodatkowe kręgi lub niedorozwój pojedynczego kręgu, kręgi klinowe;
- dodatkowe żebra;
- zrosty kręgów;
- kręgozmyk;
- rozszczepy kręgów;
- wrodzony kręcz szyi;
- wrodzone zwichnięcia stawu biodrowego;
- asymetrię długości kończyn dolnych;
- wady stóp: stopa wydrążona, końsko-szpotawa, piętowa, szpotawa, końska, płaska, płasko-koślawa.
b) wady wrodzone mięśni:
- wrodzona atonia mięśniowa;
- postępujący zanik mięśni;
Wady nabyte są wywołane przebytymi chorobami, określane jako rozwojowe, lub powstają na skutek zaburzenia nawyku prawidłowej postawy ciała-
nawykowe:
a) wady nabyte rozwojowe:
- krzywica;
- choroba Scheuermanna;
- zapalenie gruźlicze stawów i kości;
b) wady nabyte nawykowe Wady klatki piersiowej:
- klatkę piersiową spłaszczoną, - klatkę piersiową płaską, - klatkę piersiową beczkowatą, - klatkę piersiową lejkowatą, - klatkę piersiową kurzą . Wadliwe ułożenia łopatek:
- asymetryczne ułożenie łopatek, - łopatki skrzydełkowate .
Wady kończyn dolnych:
- kolano koślawe, - kolano szpotawe, - stopę płaską,
- stopę płasko- koślawą, - stopę szpotawą,
- stopę wydrążoną,
- stopę płaską poprzecznie.
Wady stóp:
Do najczęściej spotykanych wad stóp możemy zaliczyć:
- stopę płaską,
- stopę płasko koślawą, - stopę poprzecznie płaską, - stopę szpotawą,
- stopę wydrążoną.
Do rzadziej spotykanych należą:
- stopa końska, - stopa piętowa.
WADY POSTAWY DZIECI I MŁODZIEŻY W SZKOLE PODSTAWOWEJ
im. WŁ. St. REYMONTA W LIPCACH REYMONTOWSKICH – analiza na podstawie dwukrotnego badania 190 dzieci w roku szkolnym
2021/2022
Stwierdzony rodzaj wady Liczba
stwierdzonych wad
% stwierdzonyh wad do ogółu
PLECY OKRĄGŁE 26 13,7
PLECY WKLĘSŁE 42 22,1
PLECY OKRĄGŁE-WKLĘSŁE 8 4,2
PLECY PŁASKIE 10 5,3
SKOLIOZA 46 24,2
POSTAWA WADLIWA 74 38,9
KLATKA PIERSIOWA SZEWSKA 13 6,8
KLATKA PIERSIOWA KURZA 1 0,5
KLATKA PIERSIOWA POKRZYWICZA 59 31
KOLANE SZPOTAWE 25 13,2
KOLANA KOŚLAWE 50 26,3
STOPA PŁASKA 62 32,6
STOPA PŁASKO-KOŚLAWA 23 12,1
STOPA KOŚLAWA 20 10,5
Zadania :
1. Edukacja rodziców/opiekunów prawnych 2. Edukacja dzieci.
3. Organizacja i przeprowadzenie cyklu zajęć korekcyjnych dla uczniów realizowanych przez nauczycieli w szkołach.
4. Rozbudowanie bazy zajęć pozaszkolnych ogólnorozwojowych typu judo, lekkoatletyka.
5. Nauka pływania dla uczniów klas I-III.
6. Zajęcia kulinarno-dietetyczne w ramach zajęć szkolnych (poza szkolne, w trakcie godziny wychowawczej).
7. Badania kontrolne.
Oczekiwane efekty :
1. Wzrost aktywności ruchowej i poprawa lub utrzymanie na tym samym poziomie ogólnej sprawności fizycznej dzieci.
2. Zmniejszenie ilości występowania wadliwych postaw ciała u dzieci, biorących udział w zajęciach korekcyjnych.
3. Wzrost świadomości uczniów na temat wad postawy i zagrożeń z nich wynikających, wykształcenie u dzieci umiejętności samooceny, samokontroli i korekcji postawy.
4. Zwiększenie wiedzy, świadomości oraz umiejętnościpraktycznych
rodziców/opiekunów, nauczycieli w zakresie prawidłowego funkcjonowania układu kostno–mięśniowo–stawowego i korekcji prawidłowej postawy.
