Andrzej F. Dziuba
"La santificación del trabajo", José
Luis Illanes, Madrid 1980 : [recenzja]
Studia Theologica Varsaviensia 21/1, 320-322
3 , 2 0 A N D R Z E J F . D Z I U B A
N.p. w pow ołaniu się n a książkę E. S chillebeeckxsa zak rad ło się k ilk a błędów (por. s. 38). T akże w p ow ołaniach się n a Pism o św. p rzy d a łab y się jednolitość o k reślen ia poszczególnych ksiąg: sk ró ty lub b a rd z iej p ełne nazwy.
P u b lik a c ja O. B ednarskiego jest cenną pom ocą dla w spółczesnych ch rz eśc ija n w drodze re a liz a c ji sw ego p o w ołania w w a ru n k a c h a k tu a ln ej sy tu a c ji św iata. W y d a je się, że po tę książkę może sięgnąć ta k że w ielu „szu k a jąc y ch ” oraz m łodzież sta ją c a często n a ro zd ro żu w spół czesnych tru d n o śc i ta k ja sk ra w y c h w ich życiu. Z w rócenie uw agi na rolę n ad z ie i c h rz eśc ija ń sk iej pozw ala, ja k su g e ru je au to r, b a rd z iej w ła ściw ie spojrzeć n a w łasn e życie zdążające k u esch aty czn ej pełni. P e w ne uw agi czy sk ró ty budzące p y ta n ia czy w ątp liw o ści w y n ik a ją z o k re ślonej k o ncepcji filozoficzno-teologicznej a u to ra oraz syntetycznego c h a ra k te ru p rez en to w an e j p ro b lem aty k i. K siążka ta z a w iera z p ew nością ta k że w iele osobistych przem yśleń, nie ty le teo rety czn y ch , co raczej aplik o w an y ch do p rak ty czn eg o życia au to ra. N ależy w yrazić w dzięczność O. B e d n arsk ie m u za tę p u b lik a cję i życzyć jednocześnie dalszych osiągnięć ta k n au k o w y ch ja k i u k ie ru n k o w a n y ch b ard z iej na p ra k ty c z n ą re a liza cję rzeczyw istości ch rześcijań stw a.
A n drze j F. Dziuba
José Luiis I '1(1 a n e s .
La santificación d e l trabajo.
Bibliotheca
Palabra — 30. Edicionies Palabra. Madrid li980 s. 184.
W języku polskim , i to polsk ich autorów , u k az ała się już sp o ra liczba p u b lik a c ji tra k tu ją c y c h o pracy , np. k a rd . W yszyńskiego, B a rtn ik a, Skrzeszew skiego czy M ajki. P u b lik a c je te sta n o w ią ubogacenie ta k teologicznego jak i filozoficznego sp o jrzen ia n a te n p rze jaw , chyba n a jb a rd z ie j podstaw ow y, akty w n o ści lu d z k iej ja k im jest p raca. K oniecz ne je st jednak,, oprócz te o re ty cz n y ch an aliz zw rócenie uw agi n a w alor p ra k ty c z n y p ra c y w drodze re a liz a c ji p o w ołania zbaw czego każdego człow ieka. P odkreślenie, iż stan o w i ona środow isko uśw ięcenia k a ż d e go, w y konującego ją z odpow iednim zaangażow aniem serca i ducha pozw ala n a odzyskanie p ra c y w jej ro li zad an ej przez Boga.
P ro b le m a ty k a pracy, zw łaszcza w jej p rak ty c zn e j ap lik a c ji zbaw czej sta n o w i jedno ze szczególnie żyw ych zagadnień duchow ości „Opus D ei”. M ów iąc bard'ziej p rec y zy jn ie idzie o uśw ięcenie p rac y w całości je j realizacji. Z ag a d n ien iu te m u pośw ięcił sw e stu d iu m D ziekan W y działu Teologicznego U n iw e rsy te tu N a w a rry w P am p elu n ie (H iszpania) José L uis Ililanes, zaty tu ło w an e, La santificación del trabajo. W arto n a w stę p ie odnotow ać, iż w y d an ie to je st p rze p ra co w an y m i poszerzo nym w znow ieniem , bardzo p o p u la rn e j k siążk i, La santificación del tr a bajo. Tem a de nuestro tiempo.
P reze n to w an e stu d iu m poprzedzone jest prologiem , k tó ry pośw ięco n y został zasygnalizow aniu g en e raln y c h uw ag odnośnie do sam ego dzieła „O pus D ei” ja k i p ro b le m a ty k i p o ru sza n ej w p rac y (s. 7— 14). W łaściw y ko rp u s treśc io w y k siążk i podzielony je st na cz te ry rozdziały. P ierw szy rozdział .zatytułow any, -wprowadzenie, o patrzony je st p o d ty tu łem : p rac a, te m a t odzyskany dla teologii duchow ości (s. 15—-27), A u to r zw raca uw ag ę n a w ażność i p o trzeb ę zajm ow ania się p rac ą od stro n y teologieznej,, co w k onsekw encji jest ogrom nie p rzy d a tn e w duchow ości
[13] R E C E N Z J E 3 2 1
pracy. U w agi tu zam ieszczone stan o w ią w prow adzenie do dalszych ro z działów .
K olejny rozdział u k az u je p ro b lem aty k ę : Opus Dei i w arto ść p rac y (S. 29—70). M ów iąc b a rd z ie j p recy zy jn ie, co zresztą w y ra ża p o dtytuł, idzie tu o u w ag i odnośnie do h isto rii duchow ości. A u to r zw raca n a j p ie rw uw agę n a b ib lijn y obraz pracy, p rz y czym p o d k reślą , iż P ism o św. w ym aga, w ty m względzie·, ponow nego i b ard z iej w łaściw ego od czytania. P ra c a w św ietle n a u k i b ib lijn e j jest ściśle złączona z czło w iekiem , i stan o w i w sto su n k u do niego płaszczyznę sam o realizacji z jednoczesnym u k ie ru n k o w a n iem zbaw czym . J. L. Illa n es przechodzi n a stępnie do u k az an ia p ra c y w re la c ji do jednego z jej przejaw ów , a m ianow icie p rac y zaw odow ej. Po ty c h uw ag ach fu n d a m e n ta ln y c h om a w ia postaw ę w obec p rac y w h isto rii duchow ości, zw racając je d n o cześnie w rażliw ość n a jej różnorodność i bogactw o form . Oczywiście, po to, aby móc je w yk o rzy stać w e w spółczesnym stosunku do pracy. C ałość drugiego rozd ziału kończy spostrzeżeniam i odnoszącym i się do relacji, człow iek i św iat, któ ra, jego zdaniem , stw a rz a w iele w ą tp li w ości i tru d n o śc i n a g ru n cie duchow ości ch rześcijań sk iej (p rz y n a j m n ie j w historii).
O pus Dei i duchow ość św iecka, to te m a ty k a trzeciego rozdziału, k tó ry posiad a p o d ty tu ł: P ra ca , św iętość i apostolstw o pośród św ia ta (s. 71·—164). Człow iek, a szczególnie c h rz eśc ija n in je st pow ołany do św iętości i to w dan y m i określo n y m środow isku św iata, ja k stw ie rd z a a u to r. P ow o łan y jest jako osoba·, w olna i będ ąca o b razem Boga z je
dnoczesnym o bdarow aniem Jego łask ą. Człowiiek, p o d k reśla b ardzo m o cno Illanes, je st ze św iata, i to precy zu je jeszcze b ard z iej jego boże i ludzkie pow ołanie. Z aangażow anie w rzeczyw istość św iata, n a jc z ę ściej spro w ad za się do w y k o n y w an ej pracy, i stą d k o le jn a g ru p a z a gad n ień za ty tu ło w a n a została: P raco w ać i p raco w ać dobrze. Oczywiście życie c h rz eśc ija n in a nie m oże ograniczać się tylk o do pracy. K onieczne jest, m im o bycia pośród św iata, k o n te m p la ty w n e n astaw ie n ie poszcze gólnych aktów , m y śli czy p o sta w ludzkich. N astęp n ie J. L. Illan es zw raca uw agę n a potrzeb ę ciągłej św iadom ości dziecięctw a Bożego w życiu codziennym . Z aangażow anie w dzieło K ró lestw a Bożego oprócz p ra c y i k o n te m p la cji, zdaniem a u to ra , w y m ag a także apostolskiej p o staw y , k tó ra idzie w b ardzo ścisłej łączności z obydw om a pierw szym i. A postolstw o jest d rogą u św ięcenia spełn ian ej pracy. W o sta tn im p u n kcie tego rozd ziału u k azan e zostały za d an ia ch rz eśc ija n in a jako siew cy p okoju i radości, ja k dosłownie· m ów i au to r.
C z w arty rozdział p rezentow anego studium , stan o w iący zarazem ep i log,. o p atrz o n y został podtytuełm , k tó ry zw raca uw agę n a potrzebę teologii p rac y (S. 165—480). P o trz eb a ta k a jaw i się w y ra ź n ie zw łaszcza w k ontekście doku m en tó w V atican u m II. Teologiczna an aliza rzeczy w istości p ra c y m oże być ubogaceniem jej sam ej oraz w łaściw ym jej u k ie ru n k o w a n iem w p rocesie zbaw czym n a etap ie pielg rzy m o w an ia ziem skiego.
J. L. Illanes, w p rezen to w an y m stu d iu m k reśli, w fo rm ie bardzo przystępnej,, in te re su ją c e elem en ty teologiczne i ascetyczne duchow ości Opus Dei, w odniesieniu do pracy. W ydaje się jed n ak , że p ra w d y te n ie sta n o w ią o d k ry cia tego ru ch u , bow iem n a p rz e strz e n i dziejów d u chow ości zaw sze był a k tu a ln y duch łączenia p rac y i zbaw ienia. Była ona zaw sze o k re śla n a jako je d n a z dróg d ojścia do chw ały w iecznej. C hrześcijanin, niezależnie od sw ych fo rm a ln y c h zaangażow ań, gdy
32.2 A N D R Z E J F . D Z IU B A [14]
p rzeżyw a w całej p ełn i sw e ch rześcijaństw o, w idzi zbaw czy w y m ia r pracy. J e j uśw ięcenie je st n a tu ra ln ą k o n se k w e n cją ta k ie j postaw y.
W zak resie bib lio g raficzn y m oraz cy to w an y ch tek stó w p rze w a ża ją zdecydow anie w ypow iedzi założyciela O pus Dei, Jo se m a ria E scriv â de B alaguer. W ydaje się, iż p ra c a ta je st szczególnie cenna w osobistej le k tu rze, k tó ra stan o w ić m oże pom oc w drodze u św ięcenia pracy. U w a gi tu za w a rte m ożna w y k o rzy stać ta k że w zajęciach z teologii m o raln ej, a zw łaszcza duchow ości ch rześcijań sk iej.
