Proces o obrazę Prezydenta Francji

A. B.

Proces o obrazę Prezydenta Francji

Palestra 8/1(73), 70-71

Z a g r a n i c z n a p r a s a p r a w n i c z a _{N r 1 (73)}

M a łż e ń s tw a p o ś m ie rtn e

J a k d o n o si p a r y s k i d z ie n n ik „L e M o n d e " , f r a n c u s k a R a d a P a ń s tw a , o d g r y w a ją ­ c a r o lę t r y b u n a ł u a d m in is tr a c y jn e g o , o rz e c z e n ie m z 25. X . 1963 r. o rz e k ła , że

s p ó r o d o p u sz c z a ln o ść u z n a n ia m a łż e ń s tw a p o ś m ie rtn e g o n ie p o d le g a r o z s trz y g ­ n ię c iu w d ro d z e a d m in is tr a c y jn e j, le c z n a le ż y do w ła ś c iw o ś c i są d ó w c y w iln y c h . W e F r a n c j i, w z w ią z k u z w o jn ą w In d o c h in a c h , w y d a n a z o s ta ła w 1957 ro k u u s t a w a z e z w a la ją c a n a u z n a w a n ie m a łż e ń s tw p o ś m ie r tn y c h w o js k o w y c h , k tó r z y z g in ę li w te j w o jn ie . U s ta w a t a r o z c ią g n ię ta z o s ta ła n a s t ę p n ie n a w o js k o w y c h , k tó r z y z g in ę li w w o jn ie a lg ie r s k ie j. W a r u n k ie m u z n a n ia m a łż e ń s tw a p o ś m ie r t­ n e g o j e s t — w e d łu g p rz e p is ó w te j u s ta w y — z e z w o le n ie m in is tr ó w s p r a w ie d li­ w o ś c i i o b ro n y n a ro d o w e j, k tó r y m p o w in n y b y ć p r z e d s ta w io n e n ie b u d z ą c e ż a d n e j w ą tp liw o ś c i d o w o d y p o c h o d z ą c e od z m a r łe g o w o js k o w e g o a s tw ie r d z a ­ ją c e , że w y r a z ił o n z g o d ę n a m a łż e ń s tw o . W s p r a w ie , k tó r e j p o w o ła n e w y ż e j o rz e c z e n ie d o ty c z y , z e z w o le n ie o b u m i n i­ s t r ó w z o s ta ło u d z ie lo n e . J e d n a k ż e o jc ie c p o le g łe g o o fic e ra z a s k a r ż y ł to z e z w o ­ le n ia R a d y P a ń s tw a , z a r z u c a ją c je g o w a d liw o ś ć . R a d a P a ń s t w a d o sz ła do w n io s ­ k u , ż e d e c y z je m in is te r ia ln e o p a r te n a u s t a w i e z 1957 r o k u s ą śc isłe z w ią z a n e z e s t a n e m c y w iln y m o b y w a te li p o d le g a ją c y m z m ia n ie p rz e z m a łż e ń s tw o , w o b e c czeg o d e c y z je te m a j ą c h a r a k t e r o rz e c z e ń c y w iln y c h i ja k o ta k ie m o g ą b y ć s k a r ż o ­ n e ty lk o w p o s tę p o w a n iu p rz e d s ą d e m .

Proces o o b ra z ę P re zyd e n ta F ra n c ji

to c z y ł się w lis to p a d z ie 1962 r . p rz e d s ą d e m k a r n y m X IV O k rę g u w P a ry ż u . N a ła w ie o s k a r ż o n y c h z a s ia d ł p o w ie ś c io p is a r z A lf r e d F a b r e - L u c e . D o w o d em rz e c z o w y m w p ro c e s ie j e s t w y d a n a w P a r y ż u a n a p is a n a p rz e z o s k a rż o n e g o k s ią ż k a p o d ty t u łe m „ H a u te C o u r ” (W y so k i S ąd ). T r e ś c ią k s ią ż k i j e s t s p r a w o z d a n ie z w y im a g in o w a n e g o p rz e z j e j a u to r a p r o ­ c e s u k a r n e g o , w k tó r y m o s k a r ż o n y m j e s t n i k t in n y ty lk o ... g e n e r a ł d e G a u lle . J e s t o n p o c ią g n ię ty p rz e z S e n a t d o o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a r n e j i p o s ta w io n y p rz e d t r y b u n a ł s t a n u z o s k a r ż e n ia go o 3 p r z e s tę p s t w a : 1) w y rz e c z e n ie się części t e ­ r y t o r i u m F r a n c j i, 2) z d ra d ę s ta n u i 3) n a d u ż y c ie w ła d z y . W to k u w y im a g in o w a n e g o p rz e w o d u s ą d o w e g o z e z n a w a li ś w ia d k o w ie i... b ie g ły p s y c h i a tr a . W id a ć z teg o , że „ w a r ia c k ie p a p ie r y ” są ró w n ie ż p o p u la r n e w e F r a n c ji.

B ie g ły o rz e k ł, że d e G a u lle je s t ty p e m „ p s e u d o p a r a n o ic z n y m ” , m ie s z a n in ą C y r a - n o d e B e r g e r a c a i M a c h ia w e lle g o .

O s ta te c z n ie o s k a r ż y c ie l z rz e k ł s ię d w ó c h p ie r w s z y c h z a rz u tó w z o s k a r ż e n ia i p o d tr z y m a ł ty lk o trz e c i.

K s ią ż k a k o ń c z y się w y ra z a m i: „ S ą d u d a ł s ię n a n a r a d ę ” .

W re z u lta c ie p o w s ta ł d r u g i p ro c e s , ty m r a z e m rz e c z y w is ty , w k tó r y m o s k a r ­ ż o n y m je s t a u to r p ro c e s u w y im a g in o w a n e g o , p o c ią g n ię ty do o d p o w ie d z ia ln o ś c i za o b r a z ę g ło w y p a ń s tw a .

P r o k u r a t o r w ty m rz e c z y w is ty m p ro c e s ie d o m a g a ł s ię k o n f i s k a ty n a k ła d u i u k a r a n i a a u to r a k sią ż k i. T w ie rd z ił, że p o s a d z e n ie u rz ę d u ją c e g o P r e z y d e n t a F r a n ­ c ji n a ła w ie o s k a r ż o n y c h , u c z y n ie n ie z n ie g o p ó łw a r i a ta i p r z y r ó w n a n ie go do

N r 1 (73) Z a g r a n i c z n a p r a s a p r a w n i c z a ₇₁

C y ra n o de E e r g e r a c a , n ie lic z ą c in n y c h o b r a ź liw y c h w y p o w ie d z i — s ta n o w i c ię ż k ą o b ra z ę P r e z y d e n ta .

O b ro n a w y w o d z iła , że n ie m a w d a n y m w y p a d k u a n i o b ie k ty w n y c h , a n i s u ­ b ie k ty w n y c h e le m e n tó w o b ra z y . U tw ó r lite r a c k i F a b r e - L u c e ’a, p e łn y g a lic k ie g o

h u m o r u , je s t s a t y r ą n a w s p ó łc z e s n e s to s u n k i w e F r a n c ji.

W y im a g in o w a n y p ro c e s j e s t ty l k o k a n w ą , n a k tó r e j to czy się a k c ja d a ją c a a u to r o w i sp o s o b n o ść d o tw o r z e n i a g ro te s k o w y c h s y tu a c ji i d o w c ip n y c h w y p o ­ w ie d z i. N ie z n a n a c h o ro b a u m y s ło w a , o k tó r e j m ó w i b ie g ły , j e s t w ła ś n ie w y ra z e m ta k i e j s a ty ry . P r z y r ó w n a n i e d o C y r a n o d e B e rg e r a c a i M a c h ia w e lle g o n ie m o ż e być u w a ż a n a z a o b ra z ę , g d y ż ż a d e n z n ic h n ie je s t ty p e m u je m n y m . P ie r w s z y j e s t m oże ś m ie s z n y , a d r u g i p r z e s a d n y , a le p rz e c ie ż m a m y tu do c z y n ie n ia z s a ­ ty r ą . „C zyżby s a t y r y k n ie m ó g ł p is a ć o w sp ó łc z e s n o śc i, a o s trz e s w e m i a ł k ie ­ ro w a ć ty lk o d o z m a r ły c h ? — z a p y tu je o b r o n a . ♦

P o n a d to i to j e s t c h a r a k t e r y s t y c z n e , o b r o n a p o w o ła ła się n a to , że u s ta w a o o c h ro n ie p r e z y d e n ta p o c h o d z i z k o ń c a X I X w ie k u , k ie d y f u n k c j e p r e z y d e n ta s p r o w a d z a ły s ię ty l k o d o r e p r e z e n ta c j i p a ń s tw a . S k o ro d ziś j e s t in a c z e j, s k o ro

d z is ia j p r e z y d e n t r z ą d z i, to u s t a w a t a w o g ó le n ie p o w in n a b y ć s to s o w a n a .

O głoszone w „L e M o n d e ” (z 2. X I . 1963 r.) s p r a w o z d a n ie z p ro c e s u k o ń c z y się t a k sa m o j a k k s ią ż k a F a b r e - L u c e ’a : s ą d u d a ł się n a n a r a d ę .

W y ro k w te j s p r a w i e m a b y ć o g ło s z o n y 30 g r u d n i a 1963 ro k u .

S zyb kość ja z d y na a u to stra d a ch

Z a g a d n ie n ie m ty m z a jm o w a ł s ię o s ta tn io są d ła w y k r ó le w s k ie j w L o n ­ d y n ie .

K ie ro w c a sa m o c h o d u c ię ż a ro w e g o w y s tą p ił z p o w ó d z tw e m o o d s z k o d o w a n ie za d o z n a n e u s z k o d z e n ie c ia ła w w y n ik u z d e rz e n ia się n a a u to s tr a d z ie je g o c ię ż a ­ r ó w k i z s a m o c h o d e m ja d ą c y m z n a d m i e r n ą sz y b k o śc ią . S a m o c h ó d je c h a ł w ty m s a m y m k i e r u n k u n a p a s ie p rz e z n a c z o n y m d la p o ja z d ó w sz y b k ic h , w y p rz e d z ił c ię ­ ż a r ó w k ę z w ie lk ą sz y b k o ś c ią , le c z p o w y p rz e d z e n iu z a to c z y ł się n a g le i w je c h a ł

n a p a s o o g ra n ic z o n e j sz y b k o ś c i, p o k tó r y m p o s u w a ła się c ię ż a ró w k a . W r e z u l­ ta c ie n a s tą p iło z d e rz e n ie .

P o z w a n y p rz y z n a ł, że p r o w a d z ił sw ó j w ó z s p o rto w y „ J a g u a r ” z s z y b k o ś c ią o k o ło 100 m il a n g ie ls k ic h (160 k m ) n a g o d z in ę . J e d n a k ż e n ie m o ż n a m u z te g o cz y n ić z a r z u tu , g d y ż n a p a s ie w e w n ę tr z n y m a u to s tr a d y w A n g lii m a j ą z w y k le po k a ż d e j s t r o n ie po d w a p a sy ) k a ż d a sz y b k o ś ć j e s t d o z w o lo n a . P o z w a n y z m u s z o n y b y ł z a h a m o w a ć w sp o s ó b n a g ły , g d y ż in n y s a m o c h ó d zb o czy ł z d ro g i i u k a z a ł się n a p a s ie . D la u n ik n ię c ia z d e r z e n ia n a g łe z a h a m o w a n ie w o z u b y ło k o n ie c z n e , a to z k o le i w y w o ła ło p o śliz g . O k o lic z n o ś c i t e je d n a k n ie z o s ta ły u d o w o d n io n e .

S ą d s tw ie rd z ił, że n a p a s ie w e w n ę tr z n y m a u to s tr a d y n ie o b o w ią z u ją ż a d n e o g r a n ic z e n ia sz y b k o ś c i, w o b e c czeg o s z y b k o ś ć 100 m il n a g o d z in ę n ie m oże b y ć w z a s a d z ie u w a ż a n a z a n a d m ie r n ą . J e d n a k ż e k a ż d y u ż y tk o w n ik d ro g i m u s i się lic z y ć z w a r u n k a m i ja z d y i w o b e c te g o d o sto so w y w a ć sz y b k o ść do ty c h w a ­ r u n k ó w . P o n ie w a ż z o s ta ło s tw ie r d z o n e , ż e p o w ó d je c h a ł p ra w id ło w o n a p a s ie o o g ra n ic z o n e j s z y b k o ś c i, a p o z w a n y n a g le z a g ro d z ił m u d ro g ę , w je ż d ż a ją c n a t e n p a s , p r z e to w in a je g o je s t u d o w o d n io n a . Z ty c h w z g lę d ó w s ą d z a s ą d z ił o d ­ s z k o d o w a n ie (w g „ O b s e r v e r a ” z 30.X I.1963 r.). A . B.